13 Aralık 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 6

MİLLİYET PAZAR 13 KANUNUEVYEL 1931 rinci Sahifeden Geçen Yazılar NE A TT Tk AŞ <A £ Cenuptaki . Kaçakçılığın Siyasi cephesi (Başı 1 inci sahifede) içinde düşmanlar için en tabii bir casus teşkilâtı yerine geçi- yor. Huduttaki Ermeniler bu işleri çok güzel idare etmesini biliyorlar, Bir taraftan kaçak ticaretile meşgul | olurlarken, huduttaki vatandaşlarımız ara- sında hissiyatı tahrik edici pro- 'pagandalar yapmaktan da hâli kalmıyorlar. Hâsılı hasımları- itız meydanı boş (o bulmuşlar, istedikleri" gibi at oynatıyorlar. Bunun mes'uliyeti yalnız onla. ği ldir. Bizim de kusur- İarımız vardır: o Meselenin e- Bemmiyetini, fenalıkların dere- İ mamışız. Bazı kanuni, an'enevi formüller yüzünden işlerle ya- İ kindan © alâkadar olmamışız. Şimdi vaziyetin tashihi ve 1s- © İahı mevzuu bahistir. o Bence Sişin ehemmiyetli — safhası bit- Hmiştir. © © Cümhuriyet idaresi; halline © karar verdiği her meseleyi, ko- çi aylıkla kesip atabilir. Hasta- e çare diye derpiş edilen ted birler; şimdiden hükmolunabi- Tir ki, tesirlerini kolaylıkla ve az zamanda gösterecek... İdari adli ve icap ederese askeri mı hiyette olacak olan bu tedbir- İerle kaçak musibetinin önüne “geçmek elbette müyesser ola €ak.. Bu işte & muvaffakıyyeti teshil edecek âmillerin başın- da Fransa hükümeti olduğu- Bu da hatırlatmalıyız. Ben, ne de olsa, bugünkü münasebet- $#iz vaziyette, resmi Fransanın “mutlak bir karar ve tesiri ol- duğu fikrinde değilim. Resmi Fransanm yanmda; resmi ve hususi çalışan © müstemlekeci lu bazı Fransızlar var. Bun- İar, musallat oldukları yerlede “bem Fransanm şerefini, hem de dostlarının © menfaatlerini karartmaktan geri kalmıyor. Jar. Hususi ve mahalli mües: ratı da bunlara ilâve etmek lâ. Zımdır. Fransanın bizi en ziya- de gücendiren hareketi bu hu- dutlara can hasmımız olan ana- #iri iskân etmektir. Buna göz yummağı Fransadan beklemez dik. Eminiz ki, bu halin mem- leketimize (verdiği zararları görecek olan Fransa, vaziyeti islah edecek tedbirleri almak- tan geri kalmıyacaktır. Siirt Meb'usu MAHMUT Tasarruf haftası (Başı 1 inci sahifede) € ve üçüncü geleceklere cemiyet ta. rafından ikramiye verilecektir. vitrinlere rey veren halk arasında da küra çekilecek ve onlara da münasip hediyeler verilecektir. Dün en güzel vitrinlere rey vermek için balkan is- Ücal ettiği görülmekte idi. Geçen sene en çok rey kazanan ve intihap edilen vitrinlere mit diplo- ma ve medalyalar dün tevzi edilmiş- tir. Milli tasarruf ve iltsat cemiyeti- nin en yüklü günü gelecek | cuma günüdür. O gün yapılacak yerli mal resmi geçidi için şimdiden hazır- m 1 Ankara vitrin müsabakası . ANKARA, 12 A.A. — Bu sene yitrin müsabakasına Ankaradan 19 firma iştirak etmiştir. Geçen seneki girin mi iştirak eden- ere verilecek diploma ve madalyalar 14 kânunuevvel pazartesi 11 de Ankara ticaret odası salonun- da B. M. Meclisi Reisi ve Milli İk- İsat ye Tasârruf Cemiyeti reisi Kâ- izm Paşa Hazretleri tarafından tey. zi edilecektir. Yüzde on tenzilât ANKARA, 12 A.A. — Tasarruf ve yerli malı haftasmın devamı müd detince Sanayi ve Maadin Bankası Ankara satış şubesi tarafndan yüz» de 10 tenzilât yapılmıştır. Miting yapılacak ANKARA, 12 A.A, — Milli ikte. sat ve tasarruf cemiyeti tarafından önümüzdeki cuma günü mekteplerin ve canaf teşkilâtının iştirakiyle bü- yük bir miting yapılacaktır, İş bankasının getirttiği film ANKARA, 12 ALA. — Mill ik. twat ve tasarruf cemiyetinin tertip ettiği tasarruf ve yerli malı haftası sant 15,53 de Başvekil İsmet © Paşa Hazretlerinin Helkevinde söyledik» İleri bir mutuk ile açılmıştır. — Nutley mütsakip İş Bankasınm © tasarruf mevzuuna dair iği bir film ie sergisinde Bu| iAbbas Hilmi Pş. (Başı 1 inci sahifede) di. Arif Paşa, asansörün önünde gö- ründü: Buyrun efendim, sizi Ps. Hz. odalarına götüreyim. Beyaz like bir kapı önünde dur. duk. küçük iki darbe ve içerden gür| bir ses: — Antrel Sabık Hidiv; ayakta, — be mültefit bir çehre ile beni kar Ancak hissedilen hafif ve güzel türkçe ile: — Memnun oldum, — Beyefendi. Buyrunuz efendim dedi. Kolunu dayadığı masanın üstüm- de büyük bir kutu salon ciğarası du- ruyordu. Kutuyu önüme sürdü — Bir ciğara almaz maasınız? Teşekkür ederek ara yal. tm, Abbas Hilmi Paşa, belli ki benim bir şey sormamı bekliyordu. Evvelâ küçük bir mukaddime yapmağa lü. zum gördüm: — Paşa Hz. dedim, bu seferki Am- kara ziyaretiniz, her tarafta alâka uyandırdı. Sabık Hidiv Hz. gülerek verdi — Alikm uyandırması için hiçbir sebep yok.. Ben, her zaman Ankara- derim. Kendilerine çok derin bürmet hisleri beslediğim, Gazi Mus tnfa Kemal Hazretlerinin ziyaretlerin de bulunmağa teşne idim. Diğer ta- raftan muhterem Başvekil İsmet Pş. Ha. ve diğer hükümet ricalile epeyce zamandan beri görüşmemiştim. An- kara seyahatımı sirf bu maksatla ihti yar ettim. Gazi Hz. Kâtibi umumi İerini istasyona kadar göndermek su- retile hakkımda büvük iltifatlarda bulundular. Başvekil İsmet Pç. He, ile eski dostum kırmetli devlet recü Yü Tevfik Rüştü Beyefendiden de ayni suretle mahabbet ve teveccüh gördüm. Bilhassa İsmet Ps. Hz,min ve Tevfik Rüştü Beyefendinin refikala- rı Hİ. ler, çok nazikine misafirper. verliklerile beni cidden minnettar ve mahcup beraktılar. Gazi Hz. ve Trabulus harbi Sabık Hidiv Hz. ne burada bir sual sormak aklıma geldi: — Gazi Hiz. ile ilk defa nerede ve ne vesile ile görüştünüz paşam? Abbas Hilmi Pş. gözlerini kapaya rak eski hatıralarım ihya etmek is- ter gibi bir lâhza düşündükten son- ra anlattı: — Gayet iyi hatırlarım. Trablus barbi esnasında idi. İskenderiyeye kan Türk kumandanları arasında Büyük Gazi de vardı. Kendisi düğüm zaman © anlamıştım ki (O) hiç kimseye benzemiyen bir adam- dır, Simdi aradan 20 sene geçtiği hal de Gazi gene o Gazidir. Ayni enerji, ayni kuvvet, aynı hayat ve iman do- lu zekâ... Mısır tahtından feragat Abbas Hilmi Paşaya Misir tahtın. dan kat'i surette feragatı etrafında evvelce yapılan neşriyatın doğru o- hup olmadığını sordum: — Evet, cevabını verdi, tamamen doğrudur, Mısır tahtı ile aramda hiç bir münasebet kalmamıştır. Esasen bu daha ziyade ailevi bir mesele idi. Misor hükümdarı Fuat 1 Hz. benim amcamdır. Kendilerile kat'i anlaştık. Sınai teşebbüsat — Türkiyede yeniden bazı sınai teşebbüslerde bulunmak aiyetinde misniz Pş. Hz. cevap yetinde değilim. Şi istirahat ediyorum. Bursa kaplıcalarının ima- rr için teşkil edilen şirketin idare meclisinden de, biliyorsunuz, çekil- miş bulunuyorum. İşin başında kal. | mak mümkün olmadıkça bu kabil te. şebbüslerden bir netice çıkacağına kail değilim, Maamafih, Türkiye be- nim kendi memleketimdir. Misir ve Türkiyeyi aynı vatanın alısamından sayarım. Zamamı gelince müsmir ve memleket için hayırlı olabilecek iş- lere para sarfetmekten çekinmem. Ankaradaki değişiklikler Abbas Hilmi Pş. bundan © sonra Ankaranm havasından ve gördüğü yeni umran eserlerinden bahsederek demiştir kiz — Ankaranın havasını bu yağışlı mevsimde bu kadar sağlam bulacağı | sw tahmin etmezdim. Doğrusu çok rahat ettim. — Bilhassa Ankarapalas kusursuz otel, Sonrn ben görmiyeli şehirde çok muazzam mirmari abide. leri vücude gelmiş. Cumhuriyet hü. kümetinin feyizli mesaisini bu vesile ile de tekdirle yadederim. Suriye krallığı — Suriye tahtına o namzı iniz EE Kiyak deniğei — Kat'iyen yaza. yle Abbas Hilmi Pş. yı rahatsız etti ğimden dolayı af dilerken, şiddetle sözümü kesti — Bilâkis, ben sizi beklettiğim- den dolayı af dilerim. Estağfurullah Paşam... Beni kapıya kadar geçirmek gibi yüksek bir tevazu eseri gösteren Ab- bas Hilmi Pş. ya teşekkür © ederek çıkarken sormak hatırıma geldi: — Paşam İstanbulda çok kalacak mısınız? Birkaç gün daha kalacağım. Sı- cak iklimlere alış olduğum için kış mevsimini ekseriya şimaki © Afrika memleketlerinden birinde geçirmek adetimdir. Bu sene için henüz kat'i surette | (Başı 1 ahifede) dürü Vedat Nedim Bey mera- sim programını okudu. Biraz sonra İsmet Paşa salonu dol- duranların coşkun alkışları sra sında sahnede göründü. Em- salsiz bir nutuk irat e İ vekil uyanık bir halkın, lerini ve takdirlerini arka İ sından sürükledi. Çetin haki- İ katlere isabetli tedbi İ gun telâkkilere nutku sürekli alkışlar topladı. Bütün salondan tasvip ve nci net Paşanın nutkunu mü- İ dan “yaşasın yerli malı, yaşa- sın tasarruf, isimli küçük bir piyesin temsiline başlandı. Ta- Jebeler temsilde muvaffakıyyet gösterdiler. £ İsmet Paşa kız enstitüsünün “Kim haklı, minde piyesleri de güzel inti balar bıraktı. ismet Pş.nın nutku ANKARA, 12 (A.A.) — Milli ta sarraf ve yerli mallar haftası bagün sant 15 te Başvekil İsmet Paşa Haz- retlerinin Halkevnide irat buyurduk ları mühim bir natukla açılmıştır. Konferans salonu tamamen dol- muş, bi yük Millet Meclisi Reji Hazretleri, C. H.F, si Recep Bey, Vekiller, meb'uslar, matbuat mümessilleri, yüksek me murlar ve birçok aileler hazır bulunu yordu. İsmet Paşa Hazretlerinin irat et- tikleri nutuk şudur: ili iktisat ve tasarruf mücade- ikinci senesini bitirdik, şim di üçüncü senesie başlıyoruz. Nadir teşebbüsler vardir ki haiz oldukları müsbet mahiyeti ve zaman geçtikçe | İ umumi bir meserrete vasile teşkil e- der. Bugün onlardan biridir. İki sene evvel tasarruf ve iktisat mücadelesi müşkül şerait içnide başladı. Hanımfendiler, Beyfendiler: ha- turlarımız, iki sene evvel 1929 seni nin bu gününde milli paranın kiyme- &i üzerinde hasıl olan büyük. teşev- vüş milletin umumi endişesi rakımı tahrik etmişti.Milli paranınkıy meti üzerinde alınan tedbir bugün için bir mütearife (kabilinden her memleketin kabul ettiği bir usuldür. Fakat, o gün bilhassa milli paranın kıymetini tutmak için milli tedbirle- re çok ehemmiyet veriyorduk. — Bi milli paranm kıymetini tutmak içi mali tedbirlerden ziyade iki mühim âmile istinat ettik. Bunlardan bi: itimadını ruhi muvazene âmili olarak aldık, İktisadi muvaze- neyi memleketin istihsal ve istihlâki noktai nazarından o mütalea ettik, Milletin emniyetine istinat eden mil İ ha çok tebarüz ettirdi. İşte iki sene sonra, bugün, görüyorsunuz ki, dev- rilmez zannolunan dağlar temeline kadar sarsilmiş ve Türk parası sap- sağlam Türk vatandaşlarının elinde bulunuyor. (Şiddetli alkışlar). Türk parasını saklamaktan ise /Edirne sualtında (Başı 1 inci sahifede) limet vaparu da karaya oturmuştur. Selâmet vapurunun kurtarıldığına dnir son dakikada Timana malümat selmişe de derecei sıhhati anlaşıla. araştır, Edirne su ve kar altında! Son günlerde Balkanlara da ya- ğnn fazla yağmurlardan Meriç nehi- ri taşmış ve Edirne ile Uzun köprü srasındaki erazi kâmilen su altında kalkmıştır. Edirneden verilen malümata gö- i- cin vağan yağmurlardan vilk dahilindeki nehirler dün gece taş vuztk, surme sular sokakları dol durmuştur. Kirişhame ve ivarı terme men su altındadır. Nehirlerin taşacağımı — hisseden polis idaresi evvelce tedkirler almış. tı. Su basmadan evvel bir çok evler tahliye edilmiştir. Bunun için gece olmasına rağmen insanca zayiat yek tur, Sular dün sabah saat yediye ka dar mütemadiyen yükselmiştir. Son- a yavaş yavaş çekilmeğe başlamış- m. Edimeye kâr tipi halinde” yağ. miştir. Her taraf bembeyazdır. Su altında kalan evlerin adedi n zayiatının. miktarı malüm değildir Sular elektrik şirketi dar gelmiştir. Şirkor makineler vaa tasile saları defetmektedir. eyi caddelerde şiddetli bir su- rette akmış, fakat ya an kölmistir. Lİ e Edirne ila Karanğaç tren yolu bozulmuştur. Hudut boyundaki kulelerde as kerlerimiz Yunan aakerlerile beraber su ile muhat bulunmaktadır. Avrupa ve Edirne postası gelmedi Bu sebepten tren seferleri de im kıtaa uğramıştır. Dün şehrimize Av- rupa ekspresi ve Edirne | postaları iye arasmdaki ak: | teakip Ticaret mektebi tarafım | | köşede bucaktn buldukları © ecnebi dövizlerini bankaya yatırmış olanla- İ rim hepsi çok acı sukutu hayallere İ uğradılar, Ümit sdiyoruz ki, bu tarz da milli paranın kıymetin memiş olanlar, aldıkları derslerden ati rütenebbih olmuşlardır. Hu- ra, Tü Jar) k para Vatandaş Türk parasma olan bu ilimadını tecrübeye müstenit ve mil- Ti, vatani srettiği vazi fe olarak muhafaza ediyor, Bu asil ruhi âmili muhafazaya saik olan nok ta şodur: Milli parayı tutmak için B. M. Medisi ve onun hükümetleri her tedbiri almağa | azmetmişlerdir. Dahilde ve hariçte bilhassa sabit ol. muştur ki, bu azim ve karar milli pa- rayı zuhur edebilecek her ihtimale karşı emin vaziyette bulunduran baş- bea âmildir. Her memleket kendi parasını tut- mak için ne derece tedbir alacak, han gi kıymette tutmağa çalışacak? aca- ba parasını mahsus mu düşürüyor? Muayyen bir noktaya varmak İ mi ufak tefek temevvücata müsama- a etmiştir. Bunların hududunu bil ne imkân vardır ne de buna karışmağa salâhiyetimiz. Fakat, Türk için muhakkak olan vaziyet kendi parasıdır. o Parasının etinde, o kıymeti muhafaza için alacağı tedbirlerin şekil ve cindinde Türk içintereddüde mahal yoktur. Türk parası icin bütün vatanda: lar, herseyi düşünebilirler ve vatan- daşların bütün kudretlerini temsil e- den Büyük ri alabilir, Vatandaşm bu kat'i bir karar sahibi olması dar, Size ve huzurunuzda bu millete karşı tekrar söylüyorum; Türk pa- yasını muhafaza için alınan tedbirle- rin isabeti sabittir. Alınan tedbirler ve kararlar kat'i Bu tedbirler kifayet etmezse behe mehal Büyük Millet Meclisinin ka- Tarı dahilinde daha isabetli tedbirler alınır. Onun için, Hanımefendiler ve Beyefendiler; iki senelik acı tecrü- belcrdn sonra anlaşıldı ki, paramız bütün memleket men sağ- lamıdır. Ve ati iğin kıymetinden en- dişeye asla yoktur. (Alkışlar) Tasarruf için Türk parası olarak bir kaç mı bir. tarafa atabilen vatandaşların akıllarını teb- rik ederim. Milli (paranın kıymetini muhafaza etmek için bizim esas tut- tuğumuz diğer yol, illetin umumi hayatındaki açığı kapamaktır. Ne kadar kazanıyorsa, azami © kadar sarfetmek... bu düsturdur. Bü tün milli hayatta bunu tatbik ettir. mek için çalışıyoruz. Bu Boktai ma- zardan resmi ve hüsusi birçok ted- birler almıştır. Alınan resmi ted- mi İayatın serbestisini etmiyecek hudut dahilin- Hususi alman tedbirler ise sureti umumiyede bilhassa bize bu toplan. hazırlayan milli ik- tısat ve tasarruf cemiyeti gibi birçok teşvik ve irşat vasıtalarile, millete hepimiz ne kadar kazanıyorsak aza» mi o kadar sarfetmek lüzumunu tel. kine çalışmaktır. Geçen senelerde bu hususta müs- pet çalışıldı. Fakat, dünya bulranı, diyatlanın düşüklüğü ü den buhran tabii yollardan istihsal ve istihlik movazeı ha doğru tabirle satış ve alış muva- ini tutmağa imicân bırakmad. çin nihayet muvazeneyi mad. di ve riyazi kir surette tesiş etmek için müdahaleye mecbur olduk Son defa ittihaz ettiğimiz tedbi rin mahiyetini bu tarzda mi etmek lizemdır. İdhalâtın tahdidi zerinde aldığımız vaziyete temas ©- deceğim. Alınabilecek umumi ted- birlerle, teşvik vasıtnlarile barice sat tığımız malın fiatı kadar satın almak neticesini elde edemeyince ba sefer hükümet kuvvetlerile idi rını tahdit cdrk muvazneyi rıyazi bir surette tesis elmeğe teşebbüs ettik, Bu hususta en evvel teşebbüs olanlar dan değiliz. Bütün memleketler bu endişeleri izhar ettiler ve peyderpey tebir alamağa başladıla Hariete alınan tedbi beynel. milel mübadele âleminde Türkiyenin mevendiyetini müdafna gassik olma- tabii idi. Onun için bu tşdbiri al- Bu tedbir, idkalit ve © ihracat muvazenesini müdahale ile tanzim etmek tedbiri, iktisadi ve mali ha- yatımızda eksülameller yapacaktır. İltrsadi hayâtmezdaki alerülemeller, serbestçe ve ucuz fiatla almak iste- diğimiz birtakım eşyadan ya vah. rum kalacağız, yahut mahdut miktar radığımız müşkü- * devlet bütçesi ve idarci hususiye gibi umumi müessesat bütçelerinde varidatın azalması suretinde tezahur ei » Nitekim tezahür etmekte. ir. Alman tedbirlerin o müspet ta #afma heyeti celilenizin mararı dik. katini celbederim. Çok büyük tedbir. lerin müskül safhasma temas etme den evvel, o tedbirlerle varılması İâ- xım olan neticeyi vazıh, berrak ola rak görmek lâzımdır. Bu görülme dikçe, evvelâ müşkülât tarafına ba- kıldıkça insanın mukavemeti ve elde hede | Ismet Paşa emsalsiz bir nutkuk iran etti tirecek kadar bol bol satabilmek im- kânı olsaydı, teşvik ile memleketin istihsalâtş ve satışları, ne kadar mal girerse girsin, ona tefavvuk edecek dereceyi bulsaydı, bütün bu tedbirle- re hüzüm kalmazdı. Nazari böyle bir akıl ver cahtır. Çalışmalı, ç satmalı, o kadar çok lekete ne kadar mal girerse | girsin hepsine bu vasıta ile karşı koymalı güzel şey amma, dünya böyle bir memleket kalmadı. kimse hesas rek, hesapsız sak değildir. Binaenaleyh böyle bi yet karşısında herşe, di mevcudiyetimizi muhafazı tedbir almak mecburiyetinde Hanımefendiler, Beyefendile, tedbirlerin müspet taraflarını kema. li dikkatle görmek lâzımdır. Ancak bu tedbirler sayesindedir ki, memle- ketin muvazenesini, iktisadi muvaze nesini sun'i tedbirle muvakkaten dü zelecek bir halden çıkarmak ve bu müdahale ve tahdit devrinde alına- cak tedbirlerle daimi uzun vadeli tikbali tezyin edecek © neticelere er- mek mümkündür. Maksadını açık söylemeğe çalışı- yorum. Eğer idhalâtın tahdit olun- duğu devirlerde memleketin istihsa- lini artıracak, hiç olmazsa muhtaç ol | duğu maddelerden birçoğunun dahil de tedarikini mümkün kılacak ted- birler alabilirsek, o zaman ati | için memleketin iktısadi hayatını daimi bir muvazeneye bağlamış oluruz ve ilerde bu tedbirlerden hergün biraz daha kurtulmuş oluruz. Eğer idhalâtın tahdit olunduğu virlerde yiyeceklerimizi, bilhassa giyeceklerimizi harice muhtaç olms yacak kadar veya harice ihtiyacımı Z: azaltacak kadar dahildentedarik ©- decek olursak ikiüçsene sonra meml ketin vaziyeti, iktisadi vaziyeti, dı bili inkişafı ve iktısadi muvazenesi, birçok tedbirlere ik*iyaç bırakmıya- | cak bir kuvvet ve resanet peyda et- miş olacaktır. Milli tasarruf cemiyetinin ve bü- tün aklı olanların, bütün © teşebbüs sahiplerinin bugün vatanda telkin etmeğe çalıştıkları noktai nazar bu- dur. Hepimiz bileceğiz ki, idhalâtm tahdidi, hükümetin müdahalesi sure- tile vücude getirilen muvazene fev- | kalâde zamanlara mahsus, nihayet | muvakkat tedbirlerdir. Bu fevkala- 'de zamanlarda ati için daima istifade edilecek netiçeler almak lâzımdır.Bu | yolda sarfettiğimiz gayret, semere verirse iktisadi muvazenesinin teme 5 sağlam bir devlet oluruz. Vatanda istihsale ehemmi- | yet vereceğiz. Harice mümkün | olduğu kadar az para verece- ğiz gibi mülâhaza ve teşvikle- re, ciddi olarak itimat edebi- lirsek, o zaman âtide © yalnız kendi teşebbüslerimizle kendi- mizi kurtarabilecek, mühtaç ol duğumuz. şeylerin dahilde teda | rik olunduğunu görerek iktısa | di hayatı müvazeneye raptede- ceğiz. Görüyorsunuz ki, &ı daşlar; geçirdiğimiz müşkilât, | tedbirini bilmek sayesinde il tiham olunabiliyor. Alınan tedbirler, yalnız müş kilâta-mukabele eden müdafaa tedbirleri değildir. Atiyi müs- bet esaslara vardıracak feyizli müsbet neticeler ve tedbirler- dir. Bunlardan istifade edebi- lirsek bir daha böyle tedbirlere İ maruz kalmıyacağız. o Çünkü ihtiyacımızın bir çoğunu ken- İ dimiz tedarik edebilecek kadar ikusaden yükselmiş olacağız. Bilhassa bey'eti celilenizin na- zarı dikkaliri celbederim. O za man ithalâtımızın biraz tahdi- İ di ve resmi dairelerin bütçele- İ rindeki müşkilâtı karşılayacak tedbirler tali bir dereceye ine- cektir. Mülâhazatın, milli para, mil Ni iktisat hususunda aldığızım tedbirlerin ve takip ettiğimiz battı hareketin umumi hatla rını göstermeğe matuftur. Jthalâtin tahdidi suretile aldığı mız tedbirler üzerine | memleketin her tarafına temas ettiğim vatan- daşların ciddi endişelerine şahit ol- Bu endişe tedbirin feyizli ok duğu kanaatile beraber meleketie ihtikâr ve süiistmalata mahs) ve- receği endişesidir. Her rastgeldi. m, her kes bilâ istisna yeti olsun olmasın ba- üzerinde Hiç günlerde çoktu. Bugün de azalmış değildir. Fakat, heyeti celileye şu- Mu arsetmek isterim ki alınan ted- birin » issberinde Berkes ittifak €- diyor. Alnan tedbirlerin nasıl sül İstimallere mahal vereceğini berke- #in bilmesi süj istimalçiliği yıldır. mak için başlı başına bir kuvvettir, Bu umumi endişe şunu gösteri- yor ki, sâl | istimaller, ibtikârlar, Oyuncular ve hilekârlar yetişecek kadar endişe husule gelecek ve bu- olsa İ mızla hariçten aldığımı ns teşebbüs edenlere karşı tedbir almak için herkes gördüğünü, akip. nın verdiğini biribirine söyliyecek, Vecihi B. Dün Anadolu seyaha- tini bir konferansta anlattı İstanbulda misafir bulunan kıy. metli tayyarecimiz Vecihi Bey dün akşam Halk evinde saat 5 buçukta eciliğe ait çok şayami dikkat bir konferans verdi. Konferansı ka-| labalık bir gençlik kütlesi dinlemeğe gelmişti Bey konfermnsmda. e dedi kiz İnsanlar çok uzak asırlar ev. da uçan kuşları görerek ve uçmak için yüksek bir iştiyakla çırpınmışlardır. Çok temiz kanımızın eseri olarak biz Türkler dahi uçmak hevesinden geri durma- undan yedi bin sene evvel uç- bbüsünde | bulunanlarımız. ma olmuştur. Artık tayyarecilik insanların en i iştir. Medeni milletler havacılıktan azami nisbette istifade etmektedir. Mede. te niyetin insanlara bahşettiği bu küv- vet trenleri telâşa düşürmeye başla- mıştar. Her sahada © mevcudiyetini gösteren aziz milletimizin bu husu ta dahi varlığını göstereceği hesizdir. Yalnız bizi tayyarecil korkutan yanlış bir kanaat vardır. Hava kuyuları, hava boşlukları! Bu gok saçma bir fikirdir. Hava kuyula. rı, hava başlukları diye bir şey yok tur. Bu yalanı fransizlar uydurmuş tur, Gezetecilerimizin bunu — tashih, etmeleri lâzımdır. Tayyare düşmez, yalnız kazaya uğrar. Tayyarehin ka natları İnsanm ayakları gibidir. Havasına istinat etmiyen bir mil let şimdiden sonra yaşamıyacaktır. Biz Türkler de #imdiden sonra kendi Öz gelik kanatlarımıza istinat etme. iyi Konferans alkışlar arasında biti vetleri “pek ehemmi- ayıftır. Bununla beraber memleket için bu kadar ha- yasi olan ve bu k eyizli olan | tedbirlerin aleyhtai da vardı Bunu da burada bir defa mltalca etmeliyiz. Milli paranın ve memle- ket iktrsadi muvazenesinin — ken menfaatı yüzünden taraftarı olm yanların birinci safında kaçakçılar gelir. Kaçakçılar, milli paranın ku vetine kastedenlerdir. Mall ve il tsadi muvazeneyi İstemeyenlerdi: Kaçakçılar bir defa devlet bütçe: . Çünkü devlet hi #imesine ait olan bir şey devlet zinesine girecek onların kı hareketlerile bi ni tahrip ederlei muna mii ha o hazin rini bütün v if tahminlere göre hs 25 milyon lira her mev. çalçılar yüründen devlet hazinesi- ne giremiyor. Bunun yarısı doğru devlet hazinesine Kaçakçılar yüzünden giremiyen 10 milyon lira, İş olsa almak mecburiyetinde ız çetin bir tedbire Hü Devler blitçesinde lyonluk bir açığa meydan ver- memek için son o zamanlarda baş vurduğumuz çareleri, tekmil maaş, ücret ve yevmiyelerden yüzde bir- kısmını kesmek mecburiyetinde kaldığımızı hatırlarsımz. Görüyor- sunuz ki kaçakçılar, devlet hazine- #ine el uzatmakla namuslu vatan- daşların maişetlerine daha evvel el urstmış oluyorlar. o Harice sattığı- muvazene pevda etsin o mülühazasile birçok tedbirlere tevessül — ediyoruz. Bir- çok mevadın ithaline müdahaleedi- yoruz. » Eğer bu hariçten girecek mallar devletin resmi kanalların dan girmeyip te kaçakçılar marife- tile diğer bir yerden girşcek olursa bütüm aldığımız tedbirler boştur. Demek ki kaçakçı, kaçak mal ala- rak ne kadar kazanıyorsa ucuz mal veriyor mülâhazesile onun cebine giren nekadar para varsa hepsi dev- Jetin hazinesinden, bütçesinden ça- İ lanmış oluyor. Şüphesiz ki kaçakçı ların bu fena hareketlerinde kendi İerini teşvik eden amil ,evvelemir- de menfsatleridir. Fakat, gündelik menfastleridir ve bütün memleke- #n rararınadır. Yarı bizzat ken- dilerinin de menfaatleri muhtel 0- Hacaktır. Para düserse, memleket fakir kalırsa kacakçı malın: dahi sa tacak piyasa bulamaz, Hanımefendiler, o Beyefendil görüyorsunuz ki, bugün bütün dün- yada varlık mücadelesi balinde teza- hur eden İktısadi mücadelede vatan- daş olarak başlıca karşımızda bulu nan mâni kaçakçılardır. Kaçakcıla- rın bir memlekete yapacağı fenalı- hiç kimse yapamaz. Hariçten hiç bir düşman bugünkü şerait memleket dahilinde kaçakçılığı orga nize eden, terviç eden, tatbik eden adam kadar memlekete fenalık yapa maz. Dahası var; kaçakçı memlekete hariçten istilayı kolaylaştıran vasıta- dır. Hudutların karşısında bütün teş kilâtile kaçak mallar, kanunlara ve müsellah kuvvetlere rağmen mem- leket dahiline sokmağa çalışan adam lr hariçtekilerle beraber memleke- & yıkmak istiyenlerdir. Aldınız er- her yerde sokakta evde mektep te ve her köşede kaçakçılar, memle- ketin dahilde mevcudiyetini | kıran ve hariçte istilâ tasallutuna bilerek bilmiyerek vasta olan adadır ve al- datıcı adamlardır. Bağıracaksmız, anlatacakımız söyliyeceksiniz, bula bildiğiniz yerde yakasından © tutup devlet kavvetine İran edeceksiniz. ahut yaşamak vazgeçe- ceksiniz. ünlü bepimizin aklım tehlikeleri söylemeğe bepimiz mec- buruz. İkinci olarak ta bu mücadele de karşımızda çıkacak olanlar muhte kirlerdir. Muhtekir, bu devreden bil. bassa şu suretle istifade eder; güm- rük koyarak birçok mevadı pahalı- me Niçin? hazineye varidat sin diye değil, dahilde yeti; arzu ettiğimiz o maddeyi | hariçti gelmesin ve rekabetin tesirile dahil. de tedarik edilmez olmasın diye, da- bilde yetişsin diye, Meselâ bir ku- aşın dahilde 50 kuruşa çıkması çin eğer hariçten çok getirilen o ma- İn 35 kuruş gümrük koyuyarsak ha- riçten gelen, bu suretle 80 kuruşa mal olacaksa bizde imal edilen 75 ku ruşa kadar çıkacaktır. e Mühtekirin bu suretle en ufak bir tedbirden o gün, için istifade etmeğe çalışacağı tabiidir. zi leyeti ei begi ie 0 hepimizin vardır. Dahilde bir takım istihsalâ- tın teşvik olunacağı zamanlarda 2a- ruri olan birçok maddeleri | kullan. mak zaruretindeyiz. Bunların hepsi doğru; Fakat, cemiyetin şuuru böyle bir takım adamların hattâ hareketle- rinin memlekete fenalık olduğunu bilmeleri, onların cesaretlerini çok azaltır. Hanımefendiler, Beyefendiler; ar zettiğim mülâbazat, hükümetin ta kip ettiği istikametleri, zihniyetleri de ifade etmektedir. Demek ki, biz iktısadi milli parayı ve milli ik sad muvazenesini — muhafaza et. umumi itimadı muhafaza etmeyi birinci derecede buluyoruz. Umumi itimadın sağlam olduğunu gösteren esbap çoktur. / Birincisi mazide geçirilen tecrübelerdir. On dan sonra gerek milli paranın kiy- metini ve gerek milli iktisadın mu vazenesini muhafaza etmek için, B. M. Meclisinin her tedbiri almağa kat iyyen karar vermiş olmasının her- kesce malüm bulunması, daha sonr. bilhassa bütün memleketin nazarı dikkatini çelbetmek istediğimiz nok ta, iktisadi muvazenede memleketin istihsalini ve kendi ihtiyaçlarından temin edebileceklerini tedarik etmek hususunda gayretini teşvik etmek- tir. Milli iltısat ve tasarruf cemiye. tinin bu yolda elde ettiği ve cemiyetinin messisin her vesile & etmeğe çalış- vecibedir. Böyle umumi bir varlık mücadelesinde var. lık fanliyetinde vatandaşlardan yan- iş yola sapmış olan, başta kaçakçı. lar ve onda sonr mühtekirlerde, mil- İi bir iş gibi, hepimiz mücadele et- meliyiz. Hükümet bu tehlikeleri ve milli şuurun ve umumi vicdanın mah küm ettiği bu hareketleri şiddetle ta kip için her tedbiri alacaktır. Fakat, bu milli tedbirleri almak ceriiyetin vicdanında o tedbirin lüzumu haklen da kat'i bir kanaat mevcut olmakla mümkündür. Bu kanaatı yaratmak için hepimiz bütün memlekette tellki- nat yapacağız. Ondan sonra bu dev- hassa teşkilât ile iştigal ede Hükümet ve vatandaşlar mil- li iktisadi teşkilâtlandırımak için mü- temadiyen teşebbüs almağa başlıya cağız. Gerek istihsal ve gerek istih- lâk için milli iktisadi teskilâtlandır. mak yolunda gösterceriğimiz muvaf- fakıyetle müşkülâti yenmeğe çalışa- cağız. İki senelik tecrübelerden sonra bigün müspet huzur, emniyet ve İs- tikbali temin hislerile ve bütün mem Teketin alâkası ile böyle büyük mera sim yaşayoruz. Gelecek sene bugün daha ferah olacağız. Daha geniş ol cağız. Dünyanın bugünkü şeraiti çinde bütün müşküllere galebe çal- muş bir milletolarak biz yalnız kala cağır. Bizim istikbalimiz başkaların. kinden daha emin olacaktır. (Şiddet- 5 alkışlar). Biz ilerleyen bir milletiz, inkişaf eden bir milletiz. Vesaiti inki: Jp taşmış artık yapacak mış olan bir millet değiliz. Mütema- diyen yeni vesnit yaratacak ve müte- madiyen ilerliyecek olan bir milletiz. (Şiddetli alkışlar) Yolumuza her manii bertaraf &- decek ve behemehal / ilerlyeceğiz. (Şiddetli alkışlar)”. Gazi Hz.nin cevapları ANKARA, 12. A.A — Mili İkti- sat ve Tasarruf Cemiyeti umumi kâ tibi Rahmi Bey, 15 gün evvel hak kevinde, cemiyetin daveti üzerine yaprlan toplantıda halkın kararla Trnı ve arzuların telgrafla Reisi- cümhur Hazretlerine arzetmiştir? Reisicümhur Hazretleri de buna drideki cevapla mlikabele buyur. muşlardır: Mill iktisat ve tasarruf cemiyeti umumi kâtibi İzmir meğ'usu Rahmi Beyfendiye: Mili iktisat ve tasarruf cemiye- tinin daveti üzerine Ankarada Haj- kevinde toplanan muhterem halkın işlar buyurulan kararlarını memnu niyetle öğrendim. Büyük Milleti- mizin, her vatani işte gösterdiği şuurlu hissiyatın bu yeni tezamırd Deni pek mütehassis etti. Devletçe öteden beri tatbik edilegelmekte o- Jan tedbirler, bu uyanık halkımızın dalma harikalar yaratan büyük az. mi sayesinde bugünkü güçlüğü de kolaylıkia yeneceğimize itimadım temdır. Türk Kuvvet ve zekâsinn yenmediği ve yenemediği müşkil yoktur. Ceiniyetinisin gayeye ma- tuf mesaf ve faaliyetini takdir ve takip etmekteyim. Şahsım hakkında izhar buyuru- ian isilâne duvğulara derin teşek-