15 Eylül 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

“Siya si tefrika: 23 KARA BİR GÜN Istanbul nasıl işgal edildi? Aziz Hüdayi Bir ses, bir kız Deminki şarkıyı yazmak istiyorum. Onu bana tane tane söylermisiniz? — Hayır, Matmazel. — Or, 0.. O halde niz? — Başka bir mahpus. — Orada başka © mahpus yoktu . — Fakat yoktu ama şimdi var, — Kimsiniz, siz? — Bir Türk zabiti, — Bir Fransız hapisanesin de bir Türk zabitif * — Öyle. — Sebep? — Sizi komşusuz bırakma mak için, — “ahı Hah! Başka se Sep? — Bilmiyorum, galiba bir yanlışlık. — Meselâ? — Bir yazıyı imza edişim ve bu yazının Cenerale yanlış tercüme edilişi. — Tuhaf! Bugün hava yaz gibi. — Siz havayı musunuz? kimsi- ka hiç bir şey göremiyorum. — Hah! Hah! Affedersiniz mösyö, ben sizin Türk olduğu muza İnanmıyorum. — Bir Türk yüzbaşısı, Mat mazel . -— Üstünüzdeki elbiseyi ta rif eder misiniz? — Boz bir kaput . — Lütfen kolunuzu pence- reden uzatıız . — İşte. — Evet, Pariste bulundu- muz mu? — Hayır, — Ya Fransızcayi nasıl öğ rendiniz ? — Çalışarak. — İmiâini yok, — İmkâni olmazsa söyle- diklerinizi anlıyabilir miyim? Bira da bir şey sormağa mü saade eder misiniz ? — Rica ederim . — Siz kimsiniz? — Bir komşu. — Fransız mı? — Evet, Fransadan yeni geldik. — Yeni geldiniz ve “dudak lara çiçek, kalplere ümit,, ge- tirdiniz. — Bu bir şarkıdır. — Sizin şarkınız. — Bu şarkı şimdi Fransada çok (Populaire) oldu. — Ben ilk defa ( duyuyo- rum. İpek sesinizin oOodama dağıttığı çiçek ve ümit bestesi talii meçhul bir bedbaht üze- rimde nasıl tesir bırakıyor, bil- seniz, — Pek mi > görünmiyen bir (Ca — Mübelâğa ediyorsunuz, Mösyö, — Bulunduğum şerait için de mübalâğa bile duygularım Haftalık Edebi N görebiliyor | için azdır. Burada karınca bir dost, örümcek bir misafir ve dilsiz bir çocuğun işaretleri -* dert ortağı olunca sizin giçekli se siniz beni tarif için, nüz, nasıl bir mübalâğa bulma ayım?.. — Çok maziksiniz, mösyö. — Mübalâğa ediyorsunuz, Matmazel, — Hoşunuza gidiyorsa bir şarkı daha söyliyeyim. — Mersi, fakat ondan ev- vel bir ricam var: (o Deminki şarkıyı yazmak istiyorum, onu bana tane tane söyler misiniz? — Memnuniyetle. — La-bas, sousleciel d'un rouge d'enfer, Meçhul ses söylüyor. Fa- kat iki dıvar arasmda çalka- lanan kelimeleri (o anlamak ve yazmak mümkün değil, Esa- sen defterimde o kadar az yer kalmıştı ki şarkı ile doldurma ğa ve gündelik hatıralarımdan mahrum kalmağa gönlüm razı olmuyordu. Bir çağlayanın al- tına ağzı dar bir desti tutmuş gibi kapabildiğim kelimeleri yazdım, diğerleri akıp gitti . — Mersi, o Matmazel, de- dim, sağ kalır & fırsat bulur- sam bunu sizden (serbest bir kulakla da dinlemek ve size bizzat teşekkür etmek isterdim — Sizi büyük bir memnuni karşılarız; evlisiniz, de- ğil mi, Mösyö? — Evet. (Devamı var) | | Gandhi Londrada Londraya niçin gel- diğini anlatıyor Gandhi ile Londraya g Madam Nadiu LONDRA, 14 (A.A.) — Gandi yanında Hintli şair Madam Naidu bulunduğu balde bu sabah Saint - Ja | mes sarayına gelmiş ve Yuvarlak Masa konferansının Hindistena ve- rilecek kanunu esasiyi kaleme alma ğa memur komitenin içlimaında ha- zer bulunmuştur. Gandhi bugün biç bir söz söylemcyecektir. LONDRA,'13 (A.A.) — Gandhi İ Londrada bulunan vatandaşlarının beyanı hoşâmedi vesilesile izhar et-| tikleri temennilere mukabele olmak üzere şu beyanatta. bulunmuştur. “Ben yarı aç bir halde bulunan ve sesini çıkarmayan milyonlarca Hint- Ii için gam ve kayıtsız. bir hürriyet temin etmeğe Hintliler ittihadı kon gresi tarafından memur edildim. Daotlarım ve ben sulhü ve sükünu muhafazaya çalışmak vazifesini yeri ne getirmek için buraya gelmiş bulu MuYoruz.,, Matbuat davası Mersin meb'usu tarafından Yeni Adana aleyhine açılan davanın son safhası ANKARA, 14 (Telefonla) — Bu gün ceza mahkemesinde Türk Sözü gazetesi sahibi Mersin meb'usu Fe- ,rit Celâl Bey tarafından Yeni Ada- na gazetesi sahibi Ahmet Remzi B. aleyhine açılan davanm rüyetine de- vam edilmiştir. Ferit Celâl Beyin vekili müekki- linin bir tezkeresini mahkemeye tak dim etmiştir. Maznün vekili de Ada mada açılan davalarla bu davâhm tevhidini istemiş ve Türk Sözü gaze tesinde müekkili aleyhine yapılan bazı neşriyatı ihtiva eden müshala- çın celbini mahkemeden talep etmiş tir, Mahkeme gerek davanın tevhidine, gerekse mezkür nüshaların celbine lüzum görmemiş ve ancak mazmu- nun bu hususlar hakkında müdafa- | ası esnasında mahkeme heyetini ten vir edebileceğini ifade etmiştir. Mu- hakeme 13 teşrinievvele talik olun- muştur. Ilgın kaplıcaları imar ediliyor KONYA 14 (Milliyet) — Ilğın kazasındaki Evkafa ait kap lıcanm asri bir hale ifrağı için projesi hazırlanmış ve lâzım ge- len tahsisat da alramıştır. Kaplıcanın imari Ilğınm tarakkısine ve daha işlek bir kasaba olmasına yardım edeceği için halk çok memnudur. Bulgarlar bir kanunu ilga ediyorlar SOFYA, 14 (Milliyet) — Adliye nazırı M. Vırbenoff 1924 te tesis edilen Devleti Müdafaa kanununun ilga edileceğini ve kanunu! bu fevkalâde kanun dolayısile, ceza nda (şimdiye kadar tecziye edilmiş cürümlere ait ahkâmm tadil edileceğini beyan et miştir. Hususi komisyon Bulgar ceza kanununda umumi ıslahat yapmağa da memur edilmiştir. Musahabe Fikirler ve insanlar 1 — Politika ve mütefekkir Fransız muharrirlerinden M. Ju. en Benda, dört sene evvel bütün Avrupa matbuatında şiddetli müna- kaşalara sabep olan ve hâlü unutul. mınyan bir kitabında (1), bugünkü mütefekkir ve san'atkârların hemen hemen hepsinin politikaya karışma- sından şikâyet ediyordu. * Önlerm, bazı siyasi meselelerde haklı bulduk İarı tarafı müdafan etmeğe kahları olduğunu inkâr etmiyor; hattâ bu- Bun, onlar için bir vazife sayıldığı (1) La trahison des eleres (Gra- nı da kabul ediyor. Onu sinirlendi. ren, zamanımız üzerine © Allah'ın lânetini ve bizden sonra gelecekle rin nefretini davet etmesine sebep olan cihet fikir adamının fırkalar a- rasmdaki kavgalara iştirak etmesi- dir, sınıflarını ve milletleri: her gün değişebilen menfaatlerini korumak ancak hükümet adamlarınm, ordu— rm, polisin vazifesidir. Fikir ademi- | nm vazifesi ise, ebedi kıymetleri i- dame etmektir. Hükümet adamları birer laiktir, yani dünya işlerine, reaiyete merbuttur; mütefekkir ise bir rahiptir, yani hakikatin bekçisi ve bizmetkârıder. Laiklerle birleş- İ mettir. M. Benda'nın sevdiği mütefekkir | kendi sen-fının, milletinin menfaatle | ri ile alâkadar olmayacak; dı rusu onun bir sınıfı, bir mili moyacak, O, hâdisatı yukarıdan sey- redecek ve kendince haklı olan tara- fı, sınıfın ve milletinin hasmı da. hi olsa, sözü ve kal ile kuvvet. lendirecektir. — Çünkü bu dünyada, insanların fani islerini idare etmek, M. Benda, kitabınn mukaddi. mesinde şunu anlatır; Tolstoy or- duda iken bir gün talim esasında aabitlerden biri, emri layıkile ifa © demiyen bir neferi siradan çıkarıp dövmüş ve ona ağır sözler söyle- miş; bundan muztarip olan Tolstoy arkadaşının yanına gidip: “Kardeş, diyor, bir insana bu kadar hakaret edilir mi? Sen İncil'i hiç okumadın İ sal, yolları ve münakale vasıtaları İ bastı. acığı anlaşılıyor SALI ı EKE Berdevam! Hükümetin ısyanı VİYANA, 13 (A.A.) — Heim- wehren'lerin darbe hükümet teşab- büsleri haberi teeyyüt etmektedir. Heimatehtz'ler hizbi istirya “yuka- rı Avusturya” da ve Salzburg eya- ietinde taraftarlarını iş başına çağır muş ve bunlar muhtelif mahalleri iy- abluka etmişlerdi. Bunlar, Kirch- dortf nabiyesini de işgal etmişlerse Hehwehgön'ler mütrelyöslerle zdirler. Kirchdorff nahiye- ti, hükümetin devrilmiş olduğunu söyleyerek © arkalarından sürüklemeğe teşebbür | etmişlerdir. Fakat nahiye müdürü ( peşleri sıra gitmekten imtina eylemiştir. İcabın- da bütün Avusturya topraklarında cümhuriyeti müdafa etmeleri için | sosyalist teşkilâtlarını malümat ve| talimat verilmiştir. Askeri krtaat, ka | rışıklıldarı bastırmak üzere Gratz-| M. Sehober dan yola çıkmıştır. VİYANA 13 (A.A) — İstirya,| Heimwehren'lerinin o darbei hükü-! met teşebbüsünde bulunmuş olduk- | ları haberi Viyanada sabahleyin geç vakit malüm olmuştur. Bu haber bü ymahafili hayrete düşür- ij Kargaşalıklar VİYANA 13 (A.A.) — Saryalist | lerin mürevsici efkâr: olan Arbeiter Zeitung gazötesi heşretmiş olduğu! gi hususi bir tab'ında İstirya hüküme- | tini, tenkil hareketini kâfi derecede| teshil etmemiş olmakla muahaze et- | mektedir. Sosyalist reisleri, Başvekil ile yap mış oldukları bir mülâket esnasında darbei hükümet hareketinin hemen! tenkil edilmesini ve devletin emniye ine ait işlerin valilerden alınark hü kümete verilmesi İ nuni ahkâmin mer'iyet mevkiine va. | zolunmasını talep etmişlerdir. İ Başvekil, isyan hareketini hattâ bugün tenkil edeceği hususunda te- minst vermiştir. Schneider Kupası LONDRA MM (AA) — Saatte 48 kilometre sür'ati tahakkuk etti- Terek eski rekorunu karmak suretile kat'e muvaffak olan mülâzim Booth man'ın uçuşundan sonra Schneider kupası. nihai olarak İngiltere tarafın dan kazanılmıştır. Bundan evvel mülâzim Stainforth vasati 621 ve azami 650 kilometre- lik bir sür'at tosis eylemek suretile cihan sür'at rekorunu kırmıştır. sen Talimatname'yi okumadın mı?,, “Râhiplârin hiyameti,, mubarriri bu vaktada zabite hak vermekle be raber: “Fakat, diyor, bir takım a damlar vardır ki onlar İncil'i askeri talimatnamelerin fevkinde tutmağa imecburdur.,, (2) M. Benda kitabında asıl milli. yetçilere hücum ediyor, Fransa'da bilhassa Barrös ve Maurras'ın tesi- rine karşı mücadele açıyordu. Fakat sınıfçıları da rahat bırakmıyordu. bir yerde onlardan bahsederlerken: Milliyetçilik, / srnıfçılığın yanında (2) Bilmem tasrihe hacet var mı? Burada İncil'den maksat, İsa'nın ba yatını anlatan ve emirlerini ihtiva &den kitap değil, bütün fikir ve ah- lâik kitapla İncil kelimesi bir remizden ibarettir, İ i ri © | sergisinin resmi mümessilleri olan de askeri kuvvetlerle, jandarma bur İ Se hir id gönderi Beri İ bulunan Şikago Darülfünun Şarkı karip şubesi müderrisi ProfesörMae İle medeniyetin terakkisi gösterilmiş İ mün etmek lözemdir. Bu şubede Hi- mı?,, Arkadaşı cevap veriyor: “Ya Şikago Sergisi Memleketimizin de iştiraki takarrür etti ANKARA, 14 (A.A) — Şikago şehrinin yüzüncü yıldönümünde Şi kagoda açılacak beynelmilel terakki gehrimizde memleketimizin de iştiraki için icap eden makamlar da temaslarda bulunmuş ve dün de Başvekil İsmet Paşa Hazretleri tara fından kabul olunmuştur. Profesör bir muharririmize serginin mahiyeti hakkında Sitideki izahatı vermiştir: “Şikagonun yüzüncü yıldönümü münasebetile 1933 senesinde Şikago da dünyanın en büyük beynelmilel sergisi açılacaktır. Bu sergi nisanda başlayacak ve teşrinisanide kapana- caktır. Serginin istediğimiz mükem- melizette, açılabilmesi için şimdiden hazırlıklarda bulunuyoruz. Bu sergi İki kısma ayrılmıştır. Birisi ticaret, sanayi ve ziraat kısmı; diğeri i den'yet tarihi kısmıdır.Birinci kısım da cihannı ticaret ve sanayi ve zira at sahalarndaki bilhassa son bir asır hk terakkiyatı gösterilecektir, Diğer kısımda medeniyet tarihinin mebde- inden itibaren elde edilmiş olan bü- tün asar teshir olunacak ve bu süret | olacaktır, Serginin bu ikinci kısınını | açabilmek için medeniyetinin mehdi olan yakın şark memleketlerinin, Mr sarin, İran ve İrakın ve bilhassa Tür kiyenin bu sergiye iştiraklerini te- tit medeniyeti âsarı pek mühim mev ki işgal edecektir. Serginin ticaret ve sanayi kısmında bilhassa Türk tü tününün, yemişlerinin, madenlerinin | teşhiri cok faideli olacsktır. Bu su- retle Türkiyenin istihsal vaziyeti | İ topraklarının serveti | Amerikahlar | tarafmdan daha yakından tanınmış | olacak, Amerika; Türkiyenin ticari, | iktisadi vaziyeti hakkında daha esas- | “İ hı malümat edinmiş olacaktır. Bu su- retle Türkiye ile Amerika arasmda | doğrudan doğruya ii bet artacaktır. Sergi diğer mühim bir cihet te Tü- ring kulübünün bu sereiye eserler ve krokiler göndererek, Türkiye ve bilhassa Türk #bidatı tarihiyesi hak- kında mufassal malümat vermesidi Şimdilik Amerikalı seyyahlar yal mz İstanbula geliyor. Burtüda pek az kalıp ve hemen hemen sabahı ge- lip akşam evdet ediyorlar, Halbeki Türkiye asarı tarihiyesi itibarile sey yahlarnı en cok olükasını celbetme- si Közem gelen bir memlekettir. Ser- gide be sahada azami Fantiyetle pro- payanda yapılması çok faideli ola- caktır. Dün Başvek'i İsmet Paşa Hazretlerini ziyaret ederek serçi halkında maruzatta bulundum. Şi- kago Darülfünununun tarih müder- risi olmak dolayısile bittabi İsmet Paşa Hazretlerini tanırdım. Fakat kendileri ile görüstükten sonra hek- larındaki hissiyatımın çok geri oldu unu anladım. Paşa Hazretleri cihan siyaset âle- minin en büyük simaları olduktan başka, bu âlemin en sevimli siması- dırlar, Ben çok gezdim ve bütün dünya devlet adamların tanırım. Fakat son zamanlarda bütün dünya devlet adi münase- | in temenni et- adeta bir idenlizm, hasbi | bir fikir hareketi oluyor,, der. Buna rağmen sol taraf adamları, bilhassa sosya- listler, o kitaba pek menun oldular; günkü hasimleri aleyhinde gürültü- lü bir ithamname idi, Doğrusu sağ taraf da, solun uğradığı itirazlara sevindi, Zannderim ki M. Benda bu hâlden memnun olmuştur: düşmanı mıza silâh çekeni, diğer taraftan en mukaddes bildiğimiz şeyleri tahribe kalkışmış olsa dahi alkışlamak, bu asrm en büyük kusurlarından diye göslerdiği fırkacılığır kuvvetli bir delili değil midir? İlk bakışta M. Benda'ya hak vor- memek çok müşküldür, belki kabil de değildir. Fakat zamanımız hâli | öyle ki kimsenin, bilhassa “rahiple- rin, bitaraf kalmasına imkân yok- tur, Eski monarşiler devrinde, battâ son elli seneye kadar bir mütefekkir | Eğridere türkleri sefalet için SOFYA, 14 (Milliyet) — Zirai buhran yüzünden yeğ gar erazisindeki Türkler sefalet içindedirler. Eğridere murahhasları aktettikleri bir içtimadan sonra, hükümete lâmentoya bir telgraf çekerek, bu havalinin yegâne mah lan tütün fiatlerindeki elim tenezzülün, yakın bir kıtlığa ğını izah etmiştir. Halk vergilerin, Ziraat Bankarma olan! larm üç sene müddetle teciliri ve aynen erzak ve havayici' riye tevziini istemektedir, Bu erzaka mukabil (o Ziraat B depolarındaki tütünlerini göstermektedirler. Dahiliye nazırı bu bavalinin muntazam surette iaşesi €i istikmal edeceğini vâdetmiştir . Konyada 31 bin liralık ihtilâ KONYA 14 (Milliyet) — Geçenlerde otuz bir bin lir” Jâs ederek firar eden Konya tuz İnhisarı veznedarı zabıt! şiddetli takibatı neticesi yakalanmış ve aldığı paraların küllisi de elde edilerek Adliyeye teslim edilmiştir. Afyon spor birliğinin bir ko AFYON KARAHİSAR, 14 (Milliyet) — Afyon Ii usiki heyeti tarafından isede muhteşem bir konser miştir. Afyonkarahisar vali vekillif AFYON KARAHİSAR, 14 (Milliyet) — Vali Fab Beyin yerine vekâleten Aziziye Kaymakamı Halis Bey tir, Afyon Iş bankasının faaliyet AFYON KARAHİSAR, 14 (Milliyet) — Afyon Kat İş Bankasının muamelâtmi tevsi ve temşil ederek Şühut sile, Sandıklı kazası tüccarlarına da ikrazata başlaması kâtta iyi bir tesir bırakıp memnuniyetle karşılanmaktadır. iSofyada iştirak ettiğimiz bir koni SOFYA, 12 (Hususi) — Bu sabah Sofyada Türkiye, manya, Bulgaristan murahhasları hazır oldukları halde, B Otorhino laryngologie kongresi açılmıştır. Yunanistan ve goslavya murahhasları gelmemişlerdir. Türk heyeti murs sı Dr, Sani Yaver ve Dr. Ali Haydar Beylerden mürekkepti Bulgaristanda kapatılan Türk mektepleri SOFYA, 14 (Milliyet) — Maarif nazırı M. Muravieff” vor idaresi zamanında meşru bir sebep olmaksızın kapatılı lan Türk mekteplerinin tekrar açılmasını mektepler müfeti rine emir vermiştir , (Turan cemiyetinin senelik kong SOFYA, 14 (Milliyet) — Bulgaristandaki Tie i Türk gençliği fikir ve spor cemiyeti, bu ayın 6 sından 9 un | dar, Eski Cumada 150 delege ve misafir hazır olduğu halde Hik altıncı kongresini aktetmiştir. Kongre ayrıca Kırcali'd Mlebir avotemna neşretmeğe karar vermiğtir. Ankarada yeni mezbaha açılıyor ANKARA, 14 (Telefonla) — Ankarada yeni inşa olunan teşrinievvelin birinci günü açılacaktır. Cümhuriyet Merkez bankasının kad ANKARA, 14 (Telefonla) — Cümhuriyet Merkez Bankası teş” İ velde faaliyete geçecektir, Bankanın kadrosu tesbit edilmek üz tanbul şub: Yüzüne Mahmut Nodim Bey tayin edilmiş ve vazifesine başlamıştı. Atina borsasında esham üzerinde vaf muameleler menedildi ATİNA, 14 A.A. — Hav :s Ajansın hususi muhabiri! Borsnda son günlerde görülen düşüklük üzerine hükümet 16 ilden itibaren üç ay müddetle milli istikraz © eshamı drahmi ile vadeli muameleleri menetmiştir, İzmir sporçuları protesto ettiler İZMİR, 14 A.A. — Balkan Olimpiyatlarına iştirak atlet ve futbolcularm İstanbuldan seçilmesi yüzünden mü sir olan İzmir sporcuları, milli takımın temsil hakkının İstanbula hasredilmesini protesto etmişlerdir. adamlarına faik iki sima tanıdım. | de muvaffak olacağımızdan Birisi İsmet Paşa Hazretleri, diğeri | le eminim. Şikago D sabık Macar Başvekili Kont Bet. | medeniyet terihi şubesinde hlendir, Başvekil Paşa Hazretleri/ Türkiye paviyonu ile yakında sergi hakkımdaki ricalarımı hüsnü | kadardır. Bu muvaffakıyetimif telâkki buyurdular. Müzaheretlerile | cesinde Darülfününumuz Tü serginin Türkiyeye ait olan şubesin | bir şarkı karip enstitüsü aça€ vinde pişenden pek farklı deği hülde istediği anda alışık ol. meği buluyor. Fakat kafalar 4) kadar ki her tarafta okunan tap, bir memleketten öbürüne since, manasını değiştiriyor. rılık, bir memleketin sınıfları da da mevcut, Meselâ,bütün nü sol taraf için mücadele ile ven Anatole Prance'ın eseri taraf, bilhasın Maurras, kendi delerini kuvvetlendiren — hük gösteriyor. Eskiden menfaat kaygast haysiyet kavgası vardı; bugü bi kültür kavgaları yoktu. 191 binde, cephedeki top, boğuc” muharebelerinin arlkasında bif im eski softalarındakini — #* divit divite bir dövüş vardı. küçülüp dolma-kalem oldu, bir san'atkâr politika münakaşala rından uzak kalır ve Renan'ın iste- diği gibi bu dünyanın işlerini, Sü. reyya yıldızından bakabilirdi. Çün- kü o zamanların harpleri de, siyasi münakaşaları da, şimdikiler © gibi, dünyanın moral manzarası, bütün bedii, içtimai kiymetlerini değiştire- cek şeyler değildi. M. Bonda “İnik- ler,, dediği adamların, “rahipler, de diklerine karşı bir hükümeti vardı. Bilhassa Avrupa'da © memleketinin hududunu geçince yalnız lisanın ve zevabirin değişmediğini görüyordu. Orada belki başka türlü giyiniyor, alışık olmadığı bir çorba içiyordu; fakat konuştuğu adamın, kendisi. nin okuduğu kitaplarla yetişmiş ol- duğunu görüyordu. Bugün bunun aksi ile karşılaşıyor: elbise, kendi arkasındakinin aym, çorba kendi e- «