5 Eylül 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

| | iç İ İ ta Gi a İ | di je fu te: ka im i i ie r | i ği ii Ek : R ğ 13 Siyasi tefrika: KARA B İR GÜN Istanbul nasıl işgal edildi? Nasıl öleyim? Aziz Hüdayi Bomboş odada hiç bir vasıta yok! Birden pencerenin kenarında hançer şeklinde i OÇivili ayakkapların taş ba- i samaklardaki takırtısı yukarı i, katta kayboldu. Liyonlu Ber- i tranın bu yüksek vicdanı beni W çok müteessir etti. Fransızlar i küçük üniformalar (o içinde ne ı büyük adamlar yetiştirmişler! i Gözlerim yaşardı; insan oldu- ışğumu ve Fransızların insanla- İfra-bürmet ettiklerini anlamağa | başlıyordum. | Yine akşam oluyor. Ne har | biye nezaretinden, ne Hüsrev Beyin teşebbüslerinden birg - ser yok. o Evimden de kimse © gelmedi. Hattâ bugün divanı harbe de çağırmadılar. Sorgu- İ ya lüzum görmeden hükümle- © Fini vermiş olacaklar. Yemek, İ su. Hiç bir şey vermiyorlar... Odamın gecesi başlarken i $« ki nefer bir fincan kahve ve bir yz” Di veyi içtim; ihtiyacım için dışa- yı bi dilim ekmek getirdiler . Kah- rı çıkmama müsaade ettiler. Odam yine kömür gibi ka- | 8 va yerdi. Ruhum sönmüş gibiy di. Dişlerim sızlıyor. Kemikle !rimde soğuk bir (o cereyan var. © “ Oturmak ve uyumak (o imkânı bugün de yok. Artık mukad. deratımı tayin etmek kolaylas- tı. Cürmüm re olursa olsun ben işle yavaş yavaş idam edi- liyorum. Bu gece beiki hay tımın ve ıstıraplarımın sen ge- cesidir. İçimden bir dalga kabardı. Damarlarımda (o sıcak bir kan Gözlerim parla- “Ölüyorum, dedim, yahut öleceğim fskat niçin bu adam ların elinde öleyim?,, Ellerim bağlı, bir sıra Fransız tüfeği- ! a li Bin bana nişan aldığını görü- | ye ık Sik tavana çarparak tekrar ku yordum. Bağırdım, sesim ba- laklarıma doldu. “Hayır, de dim, aziz, öleceksen bir mis- >, kin gibi değil, bir Türk gibi öl, Fakat nasıl öleyim? Bom boş odada hiç bir (o vasıta yok, Yorgunluk, taş, açlık ve s0- © ğuk.. Bunlar beni öldürmiyor. Hem bunlar da onların silâhı değil mi ki?.. Pencereye vuran kara ışığı çerçevenin etrafından uzanan cam parçalarını — parlatmıştı. Dimağımda ani bir şimşek çak tı, Fırladım. Çerçevenin kö- şesinde , hançer — şeklinde bir cam parçası vardı, çıkardım. Keskin ve sivri bir hançer. Bu bir damarı kesebil Ve sivri ucuna dayanan bir göğüsü ya rarak kalbi delebilirdi. Bu ka- rar çok mühimdi. Bize yapıl- mak İstenilen terörü biz on- lara yapmış o olurduk, sonra ben bu türlü ölürsem Çanak- kalede ve Gazi Ayıntapta ken dilerini tevkif eden ordunun ölmediğini göstermiş olurdum, ve daha sonra.. Benim rstırap- larım ve onların intikam neş'e si bitmiş olurdu . - Artık üşümüyorum. Yorgun değilim; betonları yaracak a- sa ve demir lâvhaları © açacak anahtar elimde e idi. Bertran! Ey büyük varlığın O kudreti! rm gelme; varmi yemeğini bulma ve benim için hiç üzül me, Ben yarın o cezamı bitir. miş, tezkeremi almış buluna- cağrm, Ölen ben değilim, şark taki Fransadır. Kırım ovalarında Türkler. simiz ezilirken asırların Türk tarihinde kökleştirdiği kanaat- © ler bir yangın dıvarı gibi dey- rilip dağılacaktı. Ben yurdu- mun mübarek toprağına bir © tahum gibi gömüleceğim; ben den bir ibret ve bir tarih doğa- b a ir bir cam gördüm.. başka bir şey | bitmiyecektir. Camı karın ışığına tuttum, enli tarafını avcumda sıktım. “Haydi, aziz, dedim, ölüm bir. dir, vasıtalarm © ve zamanm farkı yoktur. o Haydi!,, Evet, ne duuyorum? Korkuyor mu- yum? Bu tavanm alçala beni döşeme | taş- ları üstünde ezmesini mi? Dı- yarların çenderesi arasmda ke miklerimin çatırdamasını mı? Rüzgârın püsküreceği karlarla kefenlenmeyi mi bekliyorum? Göğsümü açtım. Camın enli tarafını dıvara ve sivri ucunu kalbimin üstüne dayadım. Ca- mın ucu o kadar sivri ve cam o kadar sağlam idi ki kuvvet le yaslanmak maksadı kâfi i- di... Odam birden bire değişti: Çiçekli dağlar ve gül rengi ka- yalarla çevrilmiş, ağaç küme İeri arasında beyaz damları gö rünen sakin hir köydaylen; a pısının önünden küçük bir ir- mak akan eski bir eve giriyo- rum. Geniş bir odada sekten- lik bir kadın, © mihrap yerine bir çavuş nişanı dikilmiş, sec- cadesinde saçlarını © yolarak, göğsünü tırmalıyarak ağlıyor. Bu benim köyüm, bu benim e- ler.. Ölen hemşiremin, Sarıka mışta şehit olan - yeğenimin | çocukları;. » Dayılarının, yani son menbalarının yok olduğu- nu duymuşlar, ağlayıp ölüyor- lar. . Şimdi © Büyükderedeyim. Mes'ut yuvamda bir çığlık var. Karım çıldırmış gibi pencere- den kendini Oatmak istiyor. Beş yaşmdaki oğlum köşeye büzülmüş, dudakları titriyor. Camı kalbimden ayırdım. Pencerenin içine koydum, başı mı birkaç defa dıvara vurdum: “Miskin! dedim, arkanda bıra- kacağın bu kimsesizler ne ola- cak? Belki idama mahküm de- gilsin, belki bu gecenin saba- hı senin için bir müjde getiri. yor,., İçimde © esrarengiz bir kuvvetle beni (o azarlıyan bu ses ruhumda birden bire din. miş bir fırtma O durgunluğu, bıraktı . Kararımdan vaz medim, fakat son dakikaya, damımın tahakkuk edeceği da- kikalara bıraktım. Köşeme gel dim. Sandığım © üstüne otur- dum; göğsümü kapadım, ba- şım; elerimin arasında sıkarak köşeye büzüldüm; dıvarın 60- ğugunu duymuyorum; uyumuş yahut ölmüşüm... Ben hakikaten idama mah- küm edilmiş miydim? Yoksa sinirlerimi bozan mahkümiyet beni yese ve delilğe mi götür müştü? Aziz okuyucularım, beni burada bırakınız. Sizinle beraber' dışarda do- laşalım; tevkifimden sonra ne ler cereyan etti? Niçin beni arayıp soran ol. madı? Buda tetkike değer bir bikâyedir. Hem biraz nefes almış olursunuz , Fransız yüzbaşısı beni Ün- yon hanından aldıktan sonra ne oldu? Harbiye nezaretimiz Hüsrev Beyin (o telefonuna ne şimdi ! Hâdiseler o kadar coşkun ve o kadar amansız ak tı ki geriye bakmağa vakit bu lamadım. Öğrendiklerimin hü | Nâsası şudur: (Devamar var) MİLLİYET CUMARTESİ 5 EYLUL 1931 HARICİ HA ERLER Gümrük ittihadından vazgeçtiler M. Schober bu feragatin, Avrupa için zaruri olan sükünun teessüsüne yardım edeceğini söylüyor İspanyada Grevler ——-—— Borcelone'da 300 bin kişi grev ilân etti MADRİT, 3, A.A — Dahiliye na- zrı mesai milli konfederasyonunun Saragossideki azalarına yarın işleri- ne tekrar başlamaları haklıamda «mir vermiş olduğunu söylemiş ve bunun konfoderasyonunun doğru yola girmeğe başladığına alâmet ol- duğunu ilâve etmiştir. Manmafih bu partinin relaleri | bu hususta bazı sartlar dermeyan etmektedirler. Na z kendilerine memnuniyetlerini mucip müsandat ilmek i miştir. Nazırlar şimali İspanyaya yapmış olduğu seyahatin kendisin. de bir kaç zaman daha o mumtıkalar- da ki Kotalik gazeteleri meşriyatının tatilinin kat'i vücübü tahtında oldu- unu dair fikrini teyid eylemiş bu- Tunduğunu ilâve etmiştir. MADRIT, 3. A.A.— Celse ipdi- dasmda verilen bir takrirde Şimali Ispanyadaki gazetelerin tatilleri me ler. Bir kaç hâdise olmuştur. Bir kişi ölmüş, birçok kimseler de yara. lanmıştır. OVIDEO, 3. A.A— Eyalet dahi: linde birçok grevler olacağı zan ve tahmin edilmektedir Fransız - Italyan deniz müzakereleri PARIS, 3. A.A. — Havas ajansı tarafından neşredilen (bir tebliğde Fransa ile Italya arasında cereyan | eden mülâlemeler hakkında bir Fransız muhterasının mevcudiyeti haberinin Fransız vesmi mahafilin- de ne teyit, ne de nakzedilmekte ol- madığı beyan olunmaktadır. Bu mahafilde iki hükümetin mü- tehassrsları arasşndelci mükülemele- rin tabii surette devam etmekte ol- duğu söylenmektedir. Ezeümle Ce- Bevrede bulunan M. Massiglinin İtalyan meslekdaşı M. Rossoya mü- tehassıslar arasındaki müzakereler. den bahsetmesine ihtimal verilmek- tedir. İki hükümet arasında bir an- laşma zemini bulmak ve bir İtilâf hazırlamak maksadile cereyan ot- mekte olan bu müzakerelerde müte- hassıslar teknik cihetlere ait tetkik- lerini bitirmek üzre bulunmaktadır. lar. Binsenaleyh — bu mükülemeler- den şimdilik bir neticeye intizar ct- mek yahut bunların seyr ve tekâmü | lü hakknda tasrihatta bulunmağı arzu etmek vakitsiz ve mevsimsiz. bir hareket olur. İki millet, bir.düşünce BERLİN, 3 (A.A) — Acht- Uhr Abonblatt gazetesi eylül nihayetin- de Fransa Almanya itilâfım tes'it maksadile “İki millet Bir düşünce” isimli bir nushai mahsusa neşrede- ceğini bildirmektedir. Mezkür gaze- te müdürüyeti Berlin ve Paris'te bü yük ve umumü nümayişler tertip e- deceklerdir. Turin'de bir infilâk TURIN, 3 (A.A.)— Kimyevi müstahzerat faprikalarından birinin ocağında bir infilâk olmuştur. ve yangın çılemıştır. İki amele yaralan muştar. Bankof England'ın maden ihtiyatı LONDRA,3 A.A. — İngiltere bankasının son hafta zarfında kıy- metli maden ihtiyatına dair yevmi hareket bülteni 991,56 İngiliz fi ralık bir fazlalık göstermektedir. Amerikada açık VASHINGTON, 3. A.A. — Bu. senenin ilk iki ayına ait hazine va-| ridatında dört yüz milyon dolarlık bir açik vardır La Haye | Fransız Divanı Nazırlar. Birli halilanda Bu ayın yirmi altı sında Berline gidiyorlar PARİS, 3A,A,— Başvekil M,, Laval ile Hariciye Nazwı M, Brisnd | Alman başvekili M Brüning ile Ha- riciye Nazırı M, Curtius'un ziyaret lerini inde etmek © üzre 26 Eylülde Berline gidecekler ve 28 Eylüle ka- der orada kalacaklardır, İ beklenen kararı bugün verecek CENEVRE, 3.A.A.— Avrupa birliği komisyonunun buğünlü içti- | manda Avusturya Hariciye Nazırı | İngiliz kabinesinin içtima LONDRA, 3 (A.A.)— Nazırlar meclisi bu sabah toplanmış ve mün- bal bulunan ikinci derecede mezarot- lere getirilecek kimselerin listesini yapmağa devam etmiştir. Bu liste bitirilir bitirilmez M. Macdonaldın Balmoral Balmorala giderek isteyi Kralın tastikine arzetmesi ve son günlerdeki vak'aların M. Macdonal- dm bütün dünyaya telsizle neşredile cek bir nutuk söylemeği düşünmek te olduğu haber alınmıştır, LONDRA, 3 (A.A.)— Kabine azası tasarruf tetbirlerinin ana hat- ları ve vergilerin arttırılması husu- sunda anlaşmışlardır. e binacnaley Avam kamarası 8 eylülde topluna- bilecektir. M. Macdonald Seaham intihap dairesi amele fırkası teşirilâtenm ta- lebine rağmen bu muntaka Mep'us- luğunda istifaya muvaffakat etme miştir Yugoslavyanın yeni kanunu esasisi BELGRAT, 3. A.A. — Kral Par. M. Schober M. Schober ile Alman Hariciye Na zır M. Fon Curtius Hükümetleri” nin Alman Avusturya birli Ji projesinden vazgeçtiklerini müşte reken ve bir biri ardı sıra beynan M. Sehover bu boyanatının Avru panin imarına ve yeniden canlam- masma el birliğile çalışmak için 78. | ruri olan sükünun zihinlerde yorleş. mesini kolaylaştıracağını ümit etti. ğini söylemiştir. La Heye divanının kararı LA HAYE, 3. A:A.— Avusturya o Bulgarlarla yeni bir mukavele yapıyoruz SOFYA, 4 ( Hususi muhabirimizden ) — Buradaki Türk se- farethanesi, Türkiye hükümetinin iki memleket arasmda bir adli muavenet mukavelesi akti için Sofyada müzakerata başlan. ması hususunda ki teklifini Bulgar hükümetine bildirmiştir. Macar bütçesinde tasarruf PEŞTE, — (A. A. ) Bütçede tasarruf yapmağa memur alti lar komisyonu bugün milli müdafaa bütçesini tetkik etmiştir. Mili müdafaa nazırı derhal ve ileride © yapılacak © tasarrufları izah eylemiştir. Mumaileyh tasarruf imkanları hakkında mufass sal bir teklifname tanzim edecektir ( Macar ajansı ) PEŞTE3 (A.A.) — Meclis murakabe encümeni mua mele vergisini yüzde ikiden yüzde üçe çıkaran emirnameyi tas dat 30 ilâ 33 milyon pengo artmakla! ğını kapatmak üzere şimdiye kadar bulunan yeni nla 150 milyon pengoya baliğ olmuştur. Yugoslavyadaparlamentorejimi BELGRAT, 3 (A.A.) — Yugoslavyanın parlamento rejimine avdetini mutazammın kralın beyannamesi bugün saat dokuzda Belgratta dıvarlara yapıştırılmıştır. Kral, 6 kânunusani 1929 da| tevessül eti reketin esbabını hulâsaten zikrederek o vaki! memleketin büyük bir tehlike içinde bulunduğunu hatırlattıkten sonra milltin gösterdiği vatanperverlik sayesinde tehlikelerin ar- tık bertaraf olduğunu ve binaenaleyh gene parlamento rejimine avdet edi ini bildirmektedir. Kral, 6 kânunusani 1929 daki ha reketin bir gaye değil bir vasıta olduğu hakkındaki beyanatını bu suretle teyit etmekte olduğunu ehemmiyetle kayıt ve maksadını! bütün millete tam bir müsavat dairsinde siyasi haklar ve hürri- | yetler verilmesi olduğunu ilâve eylemektedir. ş BELGRAT,3(A.A.) — Yeni kanunu esasi: toplanan kabine vaziyetin değiştiğini müşahede nenin istifa etm. ii ie Avrupa birliği (Başı 1 inci sahitede) kit ve gerek rüişahedata vur raporu aynen okumayı en mü- | kuf peyda etmesi komisyon nasip yol addediyorum. Bu hu- | muz için faideli olacağını düş susta kendi yaziyetimden mül. hem oarak bir temenni izhar et meme müsaadenizi rica ederim. Almanya gümrük ittihadı balımda- ki karar beynelmilel | adalet divanı. | nın 5 eylül tarihinde aktedeceği timada verilecektir. Içtima sant 10 da yapılacaktır. ei Yeni bir rekor SAİNT-RAPHAEL, 3.A.A. — Bahriye kol alarmdan O Demou- geot ile Tayyareci Gonord dün iki dünya rekoru kazanmışlardır. Ev velâ iki bin kilo ağırlığında lüzum: lu bir yük ile iki yüz kilometre! katederek deniz tayyarölerine mah. | 3u3 mesafe Tekorunu kırmışlardır. Saniyen Ayni yük ile ve santte va seti hesapla 165 kilo metro katede- rek ili bin kilo metroluk bir masafa dahilinde sürat rekorunu kırmışlar. dar, Prusyahın iktisadi programı İ BERLİN, 3. A.A. — Prusya ma- i zırlarlar meclisi (iktisadi programı tesbit maksadile dün ve bugün içti- ma etmiştir. Müzakerat neticesi hak kındaki karar yakında neşrolunacak | bar. Sırbistandaki manevra SOFYA 4 (Hususi muhabirimiz. den) — Sofya matbuatı Yugoslav topraklarında, hududa yakın inmta. | kalarda yapılmakta olan manevralar ” | ter. Meb'uslar reyam usulile intihap İ tostan beri hiç bir haber alınamamış | dan dolayı hoşnutsuzluk izhar et- mektedir. Gazeteler askeri kıtaatın yanımda hususi üniformayı lâbis milisler bulunduğumu da yazmakta. dırlar, Mücavir mıntakalardaki köy lülerin anlattıklarına göre, bu milis- na doğru mukabil taarruza geçmek için bu havalide bulunmaktadırlar, Sofya telefonu SOFYA 4 (Hususi) — Bulgar posta idaresi Sofyayı İstanbula rap teden telefon hattının umuma küşat edildiğini ilân etmiştir. Bu hat Sof- yayı komşu memleketlere bağlayan ikinci hattır. Sofya - Bükreş telefon hattı ili sene evvel açılmıştır. Atina ile Sofya arasmda da doğrudan doğ ruya bir telefon hattının küşadı için esaslı itilâf hâsıl olmuştur. meclis Bir meb'usan incelisi ile bir Ayan meclisinden mürekkep olacak | re göndermek ve işbu raporu parlamentolarına arzetmelerini hükümetlerden rica etmek fai- deden hali olmayacaktır. Böyle ce kıt'amızdaki insan kitleleri- nin murahhasları tarafından ya ni Avrupanm bilcümle içtimai sınıflarının salâhiyettar mümes. İ silleri tarafından bu rapor hak- kında yapılması ihtimali olan şekli © takdire (o yani | ge. rek tasvip gerek © ten- edileceklerdir. Ayan meclisi azisı- nın yarısı Kral tarafından intihap edilecek, öteki yarısı intihap usulü- ne tabi olacaktır. Hâlâ haber yok! OSLO,3. A.A. — Şimal kutbu. na girmek teşebbüsünde bulunan Notirüs Tahtelbahrinden 30 Ağus- tir. Nevyork belediye reisi Pariste PARİS, 3. A.A.— Belediye, me- dis reisinin kabul salonunda Nev- ork belediye reisi M. Valker'i kabul etmiştir, M, Valker Fransa hakkın. da beslemiş olduğu dostluğun hiç- bir zaman eksilmemiş olduğunda is- rar eylemiş ve Costes ve Bellonte'ta bir sene evvel Amerikada gösteril miş olan hüsnü kabulü hatırlatmış; tır. Belediye meclis (o reisi Atlantic At yarışlarının allıncı ve sonun- cusu da dün Veli Efendide yapıldı. Koşu mahalli geçen haftalara naza ran daha çok kalabalıktı. Bahsi müş Dünkü yarışlarda alınan netice- kürlerini beyan etmiştir. ler şunlardır; 48 saatte 2500 milyon |: Birinci koşu kaydedildi Bu koşu handikap koşusu idi. Üç yaşmdaki yerli ve arap erkek ve di. şi taylardan 9 tay iştirak etti. Mesa fesi 1400 metre idi. Birinciye 200, ikinciye 75, üçün- cüye 25 lira mükâfat verildi. Birinciliği Baytar yüzbaşısı Hil mi Beyin Kevseri, ikinciliği İhsan PARIS, 3. A.A.— İngiltere hükü şaeti hesabına o Pariste tescil edilen 2500 Millyonluk istikraz dün akşam heman kâmilen kapanmıştır. Bu i 5- tilerezm 48 saatte kapanmış olması hasebile mali mahafil bunu büyük! bir muvaffakiyet adetmektedirler, Beyin Yegânesi, üçüncülüğü Süley- Alman borsaları — | an Beyin Tayyarı kazandılar. BERLİN, 3. A.A — Borsaların Li tekrar açılması münasebetile alâka- dar muhafil bazı teessürler göster- mektedir. Berlin borsası idare komi tesi alışam üzeri | sükünete daveti mütezammün bir tebliğ neşretmiş ve mesul mahafilin meşğuliyetini tahrik eden avamili izah etmiştir. Bu koşuya üç ve daha yukarı yaş taki baliskan İngiliz st ve kısrakla- Mesafesi 1800 metre! Birinciye 800 liradan mada bu ko şuye iştirak eden hayvanlar için ve- İhüyatsızlık yüzünden | "imi Ze e yn katil 50 lira mükâfat verilmiştir. VERSAİLLES, 3.A.A.— Be-| Birinciliği Celil Beyin Kezban, | i zou3 kimyevi müstahzerat fabrikala | Jemanlarizın tarzına avdetedilmesini | O kanaatteyim ki tanzim ko- | recektir. Bu teklifi yapmakla | i mat yeni bir kanunu esasi İştar et-| misyonunun raporunu iktısat | porun netayicinin ibtiya etti; miştir. Bu yeni kanuna göre teşri | mütehassislarınca 'derpiş oldu- ruh ve mânaya tevfikan ha ğu veçhile bilcümle hükümetle | ket etmiş oluyorum ve bund İ Türkiye de dahildir. Altıncı ve son koşu da dün yapıldı. | ra mahsustu. Beş at iştirmk etti. | " maada bu şekli hareketin mesa” imizi ehemmiyetli bir surett Tevfik Rüştü Beyin beyanat alâka ile dinlenmiştir. Bundad' sonra Avrupa birliği tetkik ko" misyonunun oOCemiyeti (o Ak vam içtima umumisine ver Zi raporun tanzimi için birkomü te teşekkül etmiştir. Raporu! tanzimine memur komi! İli yaşındaki haliskan Türk ve dişi taylara mahsustu. Sati rak etti. Mesafesi 1000 metre!