25 Mart 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Yıldız ' ve Sultan her işte ingiliz parmağı arıyor.. Bir tarafta güya müstakil bir padi- şah, öte tarafta Emirler, Şeyhler, Hidivler ve Şerifler.... Abdülhamit uzun müddet sal tanat sürmüş, her nevi mesalih ile uğraşmış, Avrupa hakkında az çok malümat edinmiş bir pa dişah idi, İşler üzerinde bir nü fuzu nazara malik olduğu gö- rülüyordu. Buna binaen mem- leketin asri ihtiyacatını takdir etmesi ve idarei hükümet aley hinde dört taraftan haberler gelmeğe başladığını görünce kanunu esasinin ilânmda bir dakika tereddüt etmemesi icap ederken ne çareki frtraten is- tibdada taraftar bir hükümdar — olduğundan mutlakıyeti idare- i elden bırakamıyor- Abdülhamit bütün bu hare- ketlerde haricin ve ezcümle İn gilizlerin parmağı olduğuna ka ni idi, Esasen Arabistan ahva. linden dolayı İngilizleri daimi bir tarassut altımda" bulundur- makta idi tasına gelince Sultan Hamidin Arabistan siyaseti hakkında ba meği faideden ha- ayorum. — Abdülhamit devrinin tarihi siyasisini yaza- cak olanlar bu izahatta kendi- leri için pek lüzumlu malümat bulacaklardır. Hünkârın en çok uğraştığı iş Arabistanın idaresi idi Hicaz, Yemen, Bağdat, Bas- ra, Suriye Beyrut, Cebelilüb- nan, Trablusgarp işleri Sultan Hamidi çok üzen, uğraştıran mesaili dahiliyedendi. Bunlar hep haricin tesiratı altında hatır ve hayale gelmez dolaplar, entrikalar ile tezahür lerde bulunurlar, günagün hile ler, hud'alar icat ve ihtiraile Sultan Hamidi üzerler, meşgul ederlerdi. Teşbihte hata olmaz derler, ; ben de bu'darbımesele istina- £ den söyleyebilirim ki iki taraf pek mahirane bir cambaz oyu- nu oynayorlardı. Bir tarafta mi kümdar gibi yaş i Mısır Hidit takil bir hü- an Yemen Necit, Za- Vi kibüleşrafı, Cebeli Düruz Reisi i Tarablusagrb Sünusi şeyhülme ü sayihi, Barzan, Maskıt şeyhle- İ ri ve saire diğer tarafta bilâfet itün âlemi İslâma l en Osmanlı Padişa “ hı bulunuyordu. W Bu iki kuvvetli tarafın arası- « Ma giren, her biri başka başka is menafii siye ve iktısadiye İİ takip eden İngiliz, Fransız, İ- 1 talyan devletleri ise çizdikleri 4 program dairesinde istifadeleri (imi temine sây ve ihtimam eyle « yorlardı. İngilizler bu oyunda birinci Hatıratımın bu nok | Meşrutiyet Tejrika No : 14 nizam, ticaret, ilim dostuna iba resi yazılıdır. Diğer tarafında İngiliz firması vardır. Fransa hükümeti dahi daha o zamanlarda Mehmet Ali Pa- şaya böyle bir madalye vermiş ti, o madalyenin üzerinde “Memleketinin şerefini necabe tile müdafaa etmeği bilen dos- ta!” cümlesi mahküktu. Meh- met Ali Paşanm ilk devresin- de İngilizler her şubei idare i- çin mütehassıs müşavirler gön dermişlerdi. Bu mütehassıs mü şavirler İngilizlerin Mısır kıt” fasına matuf siyasetinin temel- İlerini atmağa memur idiler. İEski, yeni bir İngiliz sistemin- İden bahsedeceğim. İngilizler, ve onları takliden diğer bazı | hükümetler şarktaki siyasetle- rini başlıca iki tarik ile takip ve idare ederler ki bunu bilmek, a hatırda tutmak daima hükümet zimamdaranmın fay- dalarını mucip olur. Dahilde belli başlı cemaat ve aşayir ve kabailin ileri ge- len reislerini okşayarak, atiye- ler vererek icabmda himaye e- <deceklerine inandırarak kendi- lerine celp ve imale ederler. Bu işi başarmak için sureti mahsu sada yetiştirilmiş, türlü türkü kıyafetlere girmiş memurlar gönderirler, O memurlar lisan ve âdatı mahalliyeye gerçekten aşina 0- lurlar, Memur olduklarını hiç hissetirmeksizin efkârı safiye- yi ifsada ve hükümeti metbua- larından tevhişe ve soğutma- ğa çalışırlar. (Bitmedi) MEMLEKETTE i ge ZONGULDAK — Ayın on yedin! i gecesi, limamımızda ondört insan lümü ile neticelenen bir facia olmuşi bar, Tüyler ürperten bu mütbiş ka- zanın, zifiri bir karanlıkta, korkunç bir şiddetle esen kasıranm ortalığı İ karıştırdığı bir sırada ve deniz üze- esate daha korkunç bir şekil vermiş-i tir, Alman bandıralı “Meksiko,, vapu runa mendirek haricinde tahmilit ya pılmakta idi. Sant 7,30 da ani bir ka» sırga çıktığından, vapor, bordasında" ki kayığı bırakıp açıklara kaçmak i-! gin, düdüğüyle İşaret vererek liman- dan bir romorkör istemiştir. İstenilen! romorkör gelmiş, fakat henüz kayığı bağlamadan “Meksiko,, pervanesini İişletmeğe başlamıştır. Hindistanda Idamı edildiler Bütün tezahürat ve nümayişler durdurulmuştur. M, Gandi bir beyanname neşretti.. LAHOR 23 (A.A.) — Hatır larda olduğu üzere M, Gandi kongre mensuplarına gönderdi- ği bir telgrafta, 24 martta yapıl- ması kararlaştırılmış olan mu- azzam nümayiş ile o tarihten sonra yapılacak tezahürata ait hazırlıklardan » vazgeçilmesini tavsiye etmiş ve buna sebep 0- larak ta Lahore'de polis komise ri Saunders'e karşı yapılan sui kastta methaldar addolunan üç Hintlinin bugün yarm cellâtla- ra teslim edilmelerine intizar edildiği bir sırada bu kabilden sevince delâlet edecek tezahü- ratta bulunmanın muvafık ol- mayacağımı ileri sürmüstü. İdam mahkülarmın affı için valii umumi Lord İrwin'e vuku bulan mükerrer müracaatlarını mumaileyh is'af etmemiş oldu- ğundan bu hususun yarm açıla- cak olan Hint ittihadı kongre- sinin müzakeratı ve ittihaz ede ceği muharrerat üzeride bü bir tesir yapması muhtemeldir, LAHORE, 23 (A.A.) — Po- lis komiseri Saunders'in üç ka- tili asılmı uretile idam eğil- miştir. Isviçrede Mali vaziyet ne halde? BERNE 23 (A.A.) — İsviçre federasyonunun 1930 senesine ait hesapları berveçhi atidir: 426 milyon 370 bin İsviçre irangı masarife mukabil vari- dat mikdarında 6 milyon 700 bin İsviçre frangı raddesinde bir fazlalık bulunduğu anlaşıl- maktadır. M. Henderson Paris'te LONDRA, 23 A.A. — Hari ex Zonguldakta bir facia ! On dört vatandaş vapur pervanesi altında can verdi.. köyünden Ali Şaban, Ali Hasan, Ha: san Halil, Üç otel kapatıldı ANKARA 24 — Zabıtaca yapı lan tahkikata gizli Cahuşla iştigal ©- den ve zahiren kibar geçinen bazı ka dınlar olduğu anlaşılmıştır. Ankara polisi bunlar halkında tah rinde cereyan etmesi, hâdisedeki fe- kikatageçerek bu ve bu gibilere yatak| lik eden üç oteli muvakkaten kapat” mıştır. Darülbedayi Ankara'da ANKARA 24 — Darülbedayi As nadoluda bir turneye çıkacaktır. İlk temsil vereceği yer Ankarada Ti ocağı tiyatrosunda 2 nisandan itiba. ren, İstanbulda verdiği mevsim tem- sillerinden dokuz tesmil verilmesi mu karrerdir. Kubilâyn mezarına çelenk DAM sta | Romanya mektubu Romanya hükümeti istikraz yaptı Bükreş, — Romanyada epi zamandanberi bir gayri tabii- lik vardır. Fakat bu hal yalnız Romanyaya münhasır değildir. umumi harbin neticesinde bü- tün dünyaya şamil olan buh- İrandan hiç bir memleket yok- fur ki az çok müteessir olma- in Romanyada bir tala uğraşmak mec Şimdiye kadar at mevcut müş külâtla uğraşmak mecburiyetin İdedir, Şimdiye kadar Roman ya da değişen kabineler az de- İ ğildir. Fakat mevcut müşkülât şu veya bu “kabinenin iktidar İmevkiine gelmesile halledile- cek kadar kolay olsaydı bir &- nebi istikrazı lüzumundan çok bahsedildi. Lâkin memleketin jmali yasetinde düzelmesi lâ- İzm olan noktalar vardı: İ için mesele iktidar mevkiine ge len herhangi bir hükümet mut- mış oluyor. Çeçen son baharda Romanya hükümetinin Fransadan bir is- tikraz aktedeceği sözleri orta- ya çıktı. Filhakika © 7: beri devam eden -müzakeratm nihayet neticelendiği anlaşıldı. Fakat Romanya istikrazı mese İlesinin şimdiye kadar geçirdiği safhalar şu itibarla pek ne dikkattir ki müz: İederken memleketi ağır bir ta- İk kmamak dü a müzake- rat uzun sürmüştür, Romauya hükümeti 8 milyon dolarlık bir istikraz aktine teşebbüs etmiş- i. Yüzde yedi buçuk ile elde e- İdilen bu parayı vermek için Fransız dayinler Romanya mil İli bankasını mürakabe altma al | mış oluyorlar. Herhalde Roman yarım paraya çok muhtaç oldu, undan bahsedildiği, para bul- İmakta acele edilmesi dayihl& rin ağır şartlar ileri sürmesine, de âmil olmamış mıdır. Bu başka mesele. . Fakat mil li bankanın müdürü istikrazın imzasmı elinden geldiği kadar tehir ettirmek için uğraştığı ve bundan dolayı azledildiği anla- İşıldı. Artık iştikraz olmuştur. Fa- yeti bilenlerin fikrince m böyle bir istikraz yet edip etmediğini ki | Ro: aktinde i İzaman İmemle mali yar İdıma ihtiyacı olduğundan bah- sediliyorsa da istikrazm ağır | sartlarla De EN art senn çıktığını görünet öze- engini çeviriyor, ataş ediy: Kadın vurulup yere düşüyor. lâh sesine koşan babasi, onu takiben de Ibrazın ikinci kocası birer kurşun yiyerek ölüyorlar. Katil firar ötmiş- tir. Takip edilmektedir. Niçin intihar etti? GAZİANTEP — Müftüzade Sa» kıp Efendinin oğlu Osman Efendi cuma günü ikindiye doğru striknin içerek intihar etmiştir. Yapılan mür davat faide vermemiş gece yaristn.i “| dan sonra ölmüştür. Müntehirin hö- diseye tekaddüm eden son beş gün zarfında tamamen sarhoş olduğu anla şılmıştır. Sebebi intiharı işlerinin #yi zisen kabineler. | İlaka ağır br miras altında kal-| österecektir. Pilhakika | Fransada Acı tenkit! Iki de bir illmat istenmesine mâni tedbirler... M. Ch&ron âyanda mühim ! beyanatta bulundu. ii li i | j | M. Chiron PARİS, 23 A. A. — Âyan meclisinde bütçe müzakeresi es nasında M. Chöron, 1932 sene- intihabatın hü- takım teklifleri £ iki birde itii ü meclisin- rit masarifi- M. Poincar&'nin 926 İdi İden hi | ü İni tahdit vel tarihinde lamış olduğu ıslahat cır nün birinde tehlikeye düşürebi- lecek olan bütçe vaziyetini 1s- lâh etmesini talep etmiştir. Mu maileyh, 15 Teşrinisani 1929 ta rihinde hazinenin varidat fazla- sının 17 milyarı mütecaviz ol- duğunu, halbuki, 1931 senesin- İde bu fazlalığın ancak 17 milyar dan ibaret bulunduğunu beyan etmiştir. Hudutların tahıkimine Jait mesaf ile milli techizatın is- İtilzam eylediği masarif ve büt- çe açığı nazarı itibare almnca hazinenin sahip olacağı miktar ancak 4,5 milyardan ibaret ola- caktır. Bu takdirde hazine bü yük bir elâstikiyete malik olmı- | yacaktır. Zira, hazine işlerinin İ yürüyebilmesi ve bütçe ahkâmı nm icra edilebilmesi için İâakal 4 milyara ihtiyaç vardır, Dostluk tezahüratı | DİJON,23 A.A. — Cenevre | Darülfünunu tarafmdan tertip İDarülfünunları konferansı bu sabah açılmıştır. Rapor meclise verildi PARİS, 23 A. A, — Komi. ser Boyat tarafından gayet can İk bir surette kaleme almmış bulunan S. N. İ. A, Viscosa me- selesi hakkındaki rapor, meb'u- İsan meclisi âzasına tevdi İmiştir. Bu rapor, Çarşamba günü mecliste müzakere mevkiine ko nulacaktır , Telâş mi hangisi? PARİS 23 (A.A.) — Tan azıyor: ki Avusturya - Almanya ga i yol hikt İedilmiş olan Fransız - Alman; edil) Hiç şüphe) HARiCİ HABERLER. etmiştir. BERN, 24 A.A, — İsviçre lan ikamet mukavelesini tasdik Pulluk imalâtı Pulluk yapan müesse- seler, üç sınıftan ikiye indirildi ANKARA, 24 (Milliyet) — İktsat vekâleti yerli pullukla- rın himayesi hakkındaki lâyiha üzerinde tetkikatmı ikmal et- miştir. Encümen lâyiha üzerin- de yaptığı tadilât meyanında pulluk yapan müesseseler üç si- nftan ikiye indirilmiştir. 250 den bine kadar yapanlar birinci binden yukarı yapanlar ikinci İsmıfa ayrılmıştır. Bundan ma- ada ziraat kongresinde alâtı zi- raiye encümeninin temenniyatı meyanında kenunla temin edil- mesi lâzım gelenleri pulluk ka- İnun lâyihasma ithal etmiş ve İ- dari kısımların ise hükümet ta- ralından nazarı dikkata alınma- $i için mazbatada temenniyatta bulunulmuştur. Maden resmi ne kadar alınacak? İ ANKARA, 24 (Milliyet) — | Madenlerin hasılâtı gayri safi- İyesinde yüzde 10 - 20 nisbetin- İde alınmakta olan resmin tenzi- line dair olan lâyihanm iktisat encümeninde tetkiki ikmal edil- miştir, Bu lâyihaya göre resim hükümetin takdirine bırakılmış tır. Bu resim 1 - 20 nisbetinde alınabilecektir. Ticaret ve ikamet mukaveleleri ANKARA, 24 (Milliyet) Japonya ve İsviçre ile aktedil- imiş olan Ticaret ve ikamet mü- ahedeleri ile İtalya ile imzala- nan konsolosluk mukavelesinin tastikina dair olan lâyiha mecli- İsin perşembe celsesinde müzake İre edilecekti: Ağazadenin iflâsı ADANA 24 (H.M.) — Dört İyon lirayı mütecaviz bir servete ma- ik iken muhtelif hâdiseler neti de iflâs eden de Hulüsi Beyin bir safhaya girmişti Fırka gurupunda Maarif Vekilinin izahatı dinlendi ANKARA, 24 (Milliyet) —Bugünkü fırka grupunda ! rif vekili izahatına devam etmiştir. Esat Bey izahatmı İ isviçre, Türkiye ile yapılan ikam mukavelesini tasdik etti federal meclisi Türkiye ile ff etmiştir. l Ocak binaları ne olacak? ANKARA 24 (Telefonla) Hâyetlerdeki ocak binaları, şekküllerine ve meslek cemiy: terkedilecektir. Federmiyon kısmı bitmiştir. Bina biter bil raat bankası bu binaya taşınacı Amerikada Kibrit te almayorlaf VAŞİNGTON, 23 A.A: Hazine nazırı, Fenlandiya, veç, Estonya İsveç, Leto Avusturya, Felenmek ve tan kibritlerinin ithaline yapılmış olan ve itmen yet mevkiine girecek ölan W nameyi imzalamıştır. Bu #9 leketlerden ithal edilecek ki lere vazedilecek resim, 12 dil İne başma 80 Çent olacaktır 10 milyon dolar NEVYORK, 23 A.A. rika gazetelerinin tavsif ve * miye ettikleri veçhile “d nm en zengin ve en münzevi dı” olan ve BO yaşında veff etmiş bulunan Mis Ella W£ del'in vasiyetnamesine kan, 100 milyon dolar kıyf tinde tahmin edilmekte olan val ve emlâki satılacak ve limin büyük bir kısmı 200 hi hane ve hayır müessseselef# tevzi edilecektir, Alkış ve sirk! SAN-JUAN “Porto - Ri 23 —A.A. — Binlerce halk; deta hakiki bir konfeti ve pantin tufani içinde hüküs konağına muvasalat eden İcümhur M. Hoover'i şidde alkışlamışlardır. Maamafih, mi hoşamedi ifa edil. sari |halkın çıkardığı yaşa avazelefi bl yes IZMIR 23 (H.M.) — Altay bisik adi itilâfı, bir gümrük itti- tçileri Menemene goöldiler. Şehit ki ndan başka bir şey değil- er i iğ çi i iri sen Sere Teftiş heyetidünde va” İ1922 tarihli iti13 hi riyasetinde toplandı si dün) açık bulunacağı intihaptan bi ahiddin | kaç gün evvel ilin edilecekti) İ Beyin riyasetinde içtima ederek | Mahalle ihti i intihabatin bundan sonraki sa- | herkese hangi sandığa r leçek progra | SAĞINI edecektir. prog İ > Dün de hey'eti teftişiyeye | IZMİR 23 — Şebrimiz ve mülha Kayık pervaneni g- e lerin belin le ında siten mücedelesin: dünden) HA rolü oynayandır. Tarihimizin “lke Ri haci bir sahifesinde görüldü) Çarı ve mille eşin bölün. oğü üzere 183 de Mısır valisi | kine dardurulmadığından kayık bir | Kavalalı Mehmet Ali Paşanın | kaç kanat darbesile parçalanarak Bize karşı açtığı muharebede di İmamlar Be örnlli milesir ii anlardan bazıları, romorkörün a üni ger İngiliz” | yü #tebatı tarafından kurtarılmış, isişilik bir orda! işlerinden biri can havlile sahile ka mn Sadrazam | dar yüzmeğe muvaffak olmuşsa da üp olmuştu.|14 e vapurun altma girdiklerin- bir kusan: da natları altında! ”,. | çok feci bir şekilde can vermişlerdir. 14 zavallmın ölümüne sebep olan İNDİ- | “Meksiko,, vapuru hiç bir şey olma- Ftulmuş | mış gibi yoluna devam etmiş ve a“ ç- dığına göre, b Tokatta bir facia | İ GTOKAT — Tokadm Dimurka| köyünde çokk anlı bir vak'a olmuş-| Dİ" tur, Bu köyden Abidin oğlu Mustafa » isminde biri, sabık muhtar Mehmet | Ağayi, Mehmet Ağanın kızı İbrazı,| İlibrazın kocası Sivaslı Mehmedi birer İiemz kurşunla öldürmü ve : ti- menedilmiştir. metinlerin elfaz aratı ile| o kadar sarihtir ki bunların ha- ki mânalâr mekten bas-| ç Bey hakierndaki afhaald « Bu cümled, Fahri Bey için paj inn komisyoncu. Saydel Jdu Sark & kasın. İbrazla Mustafa bundan dört beşi “2 sene evvel evlerimi mu 8 Bir muallimi yaraladılar ADANA — köyü mektep k kişi ma,| Bir zaruretle tebdil edilmiye| eke sure | cek oltirsa müintehihi kı itmeye | babr 6'Ni abası mu i tir. i uimumilike la erme Bak il yet etmiştir. Tai *Meksiko,,nun süvari: ağır bir , mes'uliyet tevecüh etmektedir. hane- | Boğulanlar kâmilen Ereğli köylü lerindendirler, İsimleri şunlardır: |, Doğancılar köyünden . Ali Halil, E yün Mehmet, Hasanli köyünden Ahmet, Emin İlyas, Adem Yu- olumu. serbest | sut, Adem Tahsin, Abdullah Tacmail, vletlerin teba | Kapak köyünden Rıza Ahmet, Göl- 1, mallarını himaye edeh, | hasan köyünden İsmail Ali, Çatak URFA 3 lan tarla farelerinin için ke) lüzum! müsallit! cekti #sına muh- telif vasıtalarla çalışılmakta ve mü- öadole iyi #elibeler vörkiedie. PARİS, 23 A.A. — Bir met-| ayri 200,000 lira sarfedilecek ( /Topoliten istasyonunda komü- ZONGULDAK. — Son fırtına.) nİst sendikaya mensup amele i- b alialada batan vapurların dol.|İe umumi iş konfederasyonuna | tiş edeceklerdir . lurdu limanın temi ve İmensup ameli ETİ ji i 4 bl Yol, gm. a A a Mendirek te 200 bin lira sarfedi| © SKTU$ 9 PA AM ea DE gi lerek tamir olunacaktır. İtr. adan görmemişti, Mustafa, bâdiseyi haber almakla beraber, kadın kendisine avdet eder. #0 geçmiş vak'alara ses çıkarmayaca ğını söylüyor. Fakat ret cevabi alr- yor. Ondan sonra da İlrazı muntaza man takip ediyor. âdise günü, gene Mehmet Ağa- sın evinin kapısını tarassut ederken rafı | boşanmağı ba Bir arbede kl da bir kâtip ile iki memur bul“ Jnacaktır, S ıkların o mecrm 163 olduğuna göre intihabi! hangi | şehrin her tarafında 489 ve san|ve memur faaliyete geçmiş b dıkların saat kaçtan kaça kadar) lunacaktır. » olup intihabat esnasm- ftişiye âzası kur'a ile ayrılarak bu mıntakaları tef- bir tarafın-