17 Şubat 1931 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

17 ŞUBAT 1931 6 ncı eme, No 1805 KUSHASI 5 KURUŞTUR Bihan buhranı ve Biz Wrüpanın büyük gazetelerin- fa biri 1930 senesinin mali ve sadi vaziyetini hulâsa eden büyük sahifelik bir icmal neş ihiştir. Cetveller, grafikler Ber memleket , için.de ayrı| İF etüdü ihtiva eden bu entere- İh eserin hulâsası o şudur ki,| İlya 1930 senesinde ağır bir Ktalığa tutuldu. Ve hâlâ da bu| Ktalığı geçirmiş değildir. Bu Bn içmali hulâsa etmek müm; Pi değildir. fakat bazı serlâv- larını nakledelim: "İngiliz bütçesinde büyük açık. m borsasında sukut. Zahire fi- nda tenerrül » İhracat azaldı. Uituralyada ali buhran. Çenu- Afrikada bütçe açığı. Yeni Zeylan- ihracatın te..szülü, Kanadada lardaki tenezzül dolayısile istih- azlığı ve buhran. İrlandada İşsiz- Malayada lâstik mamulâtı buh- m. Fransada buhran başlıyor. Aİ- Dyâda buhran © tabammülfersa, yada maaş ve ücretlerde tenezzül. histanda kredi kalitı. İsveçte it t ihracattan fazla. Danimarkada düşkün. © Norveçte vapurlarâ, sukut, Çekoslovakya raç, iyor. Zengin Ame! buhran) iket hâlini aldı. şte yukarıya, aynen tercü- ettiğimiz bazı serlâvhalar Planın 1630 senesinde geçirdi- i büyük“ buhranın - mahiyeti kında bize bir fikir verme- * kâfidir. İktisatçılar ve maliyetiler | cihanşumul O Duhranın se- |“blerini tahlil ede Ve ça lerini de araya dursunlar. Bi- “m burada tebarüz ettirmek diğimiz nokta, : her memle- ve maliyeği ve iktisatçı ölma Pan alelâde vatandaşm buhrana işi aldığı vaziyettir.Her mem etin ehalisi, buhranin yalnız i memleketine inhisar et- iğini takdir etmekle bera- *T, en dar Vaziyetiri kendi mem etinde olduğunu zannediyor. , garip hâleti ruhiyeye geçen e Bulgaristanı ziyafet ettiği) iz zaman biz de şahit olmu5-! fik. Cihan buhranından derece| 'trece her memleket müteessir | duğu gibi, tabil Bulgaristan) müteessirdir. Fakat iktısadi Miziyeti en fena olan memleketi arasında değildir. Bulgaris- h ziraat memleketidir. Ayni *3manda kendisine kifayet ede *k kadar sanayii de vardır. Ne tİraat, ne de zanaatte harici te- tirlere çok tabi olmadığından Minnisbe “cihan buhranından 02 müteessir olmuştur. Bulgar köylüsü istihsalini istediği fia- #atamamakla beraber, - aç ta “eğikdir. İhtiyaçları da ipti: duğundan ıztirap yoktur. B..., unla beraber, Bulgarların vazi Yetlerinden çok müşteki olduk- larını görmüştük. Hariçten ge- a bizlere Sanki cennetten ce- eme gelmiş birer adam na- pile bakmışlardı. Bu, yalnız ulgarlara değil,her memleket hi isine mahsus bir haleti , ru- iYedir. Bu bileti rübiyenin tahlili şudur: bi umumiden sonra dünya iktite- Yatı Çığırmdan çıkmıştır. Her bü- ik alyaki buhrandan sonra cihanın ği cephesi değiştiği gibi, - istinat Pransız ibtilâlinden sonra böyle ok ve tür. Napolyon muharebelerinden 9 Uncu asırdaki mühtelif ihtilâl den sonra böyle. clmuştar. Buh “lar. her sekir on senede bir *VEİ bir surette tekerrür etmekle be- iiber, Iâakal yarım asırdan beri kesâ- 'ti ve netayici bukadar derin olan ve İünyada bu derece bercümerç teylit e en bubran görülmemiştir. Dünya tiladiyatı yeni bir intibak devri ge: yor. İktisadi, hattâ içtimai rymet Ba di İ yapılmıştı. Karar bugün verilecektir Bahkesi nunların: muvacehesi Sabah celsesinde şahitler!» maz iktsadi esaslar da değişmiştir.| Pİ İİ Başmaharriri: Siirt Melsum NE AEEUEĞE BUGUN 3— Şehitlikler için yol inşa ? nci sabilede dini sıla 10 bin lira sartediliyor. 4 üncü sahifede: veriyor ve tazminat talep Meriç tastı, Edirne sular altında.. Muhakeme şayanı dik Tuğyan kat sa Dün sabah meb'us Vehbi B. ve arkadaş- Şehirsularlakap- fhalar gösterdi larının isticvabı rde gizli bir cemiyet daha meydana çıkarıldı hakkında bugün karar örrmesi I bulunan mahkeme heyeti fa Pi in riyasetinde top- Yandı. Mazmun mevkiinde İbra- him Sururi, “ile sabık meb'us Vehbi B.'ve yedi arkadaşı bulu nüyordu. ' Samiin kalabalıktı -E Bu çelsede Serbetçilerin Balıke sir idarecilerinden imaznımlar- . | ia muvacehe edilmek üzere Ba- Tkesirden doktor Nef'i ve ga: zeteci Vedat Hilmi Beyler geti rilmişti. Divanı harp sabah ve öğleden sonr# olmak üzere iki celse akdeiti, ve şahitleri? maç yapıldı, 7 Divanı harpte dün istlevap! (Devara 6 ner sahifede) — edilen sabıh meb'aş Vehbi Hi; Şehir meclisinde min kaşalara - sebebiyet veren takrirler-okunurke Içinden çıkılmaz işler! İstanbul, dilencilerin transit merkezi imiş ! Gm kalemişi eğe Su'ar da Sıhhiye müdürünün izahatına göre kontrol edilemez mişl. , dan sonra İsmail Şevket (Bey İ geçen celsedeki müzakeratın ba- İlzx kısımlarının zapta yanlış geç İtiğini söyledi. Sonradan bunun İesas zabıtta doğru olduğu, fakat hülâsasi yanlış yapıldığı anla- şıldı. Muhtelit encümen nasıl teşkil edilecek? Azadan Ratip Hakkı Bey ge- .İçen celsede teşkiline karar veri- len muhtelit encümenin teşkil değiştiği bu sırada her memleket) © Meclise ilk Meclisin &n si lir El bendi hudutlarını İçi) | gele be sep zükteden araş |Pdilmemiş olmasından şikâyet görüyor. Diğer memleketlerde €*-|zarye bekir H. Seldh Cimcoz bey)etti. Muhtelit encümenin ne su- sadi ve mali vaziyetin devam B isi" dün oldukça retle teşkil edileceği münakaşa- Niğine inanıyor. Bunu da tabif gör.) | Şehir meclisi “Me iççi yı mucip oldu. Teklif sahibi Mek âzemdir. Herkesten cihan iktı;| mlnakaşalı ve hararetli bir İÇtİ|Z.. gi Salim paşa meseleyi izah iYatın, cihan maliyesi ve siyatiİma yaptı. in İla her enctimenden birer zatın ha kaş bakaşı ile görmek beklene: Saat 14 te toplanan meclisin iştirakile sıhhiye encümeninin iye memleketin gayeler içtimama zaptı sabıkın okunma Bi 2 inci sahilede ) ki po o e mi) sile başlandı. Zaptın okunmasın! ; ( Devany ni, Pfkalarının ıztıraplarile met vakitleri olamıyor. Fakat rü idir. Bu vâği çerçeve) mamâkla beraber, 1930 hasadı vasa- iy iyemiri ne kadar genişleirsek, ilinde gösteri ketimizin vaziyeti| inin fevkinde iyi idi. Eğer cihan) taş 0 içinde bulunduğumuz. bulra-| İSE e mekayese edebilmek i-|iktısadi vaziyetin de bir salâh olursa Miygahiyetini, şömulünü ve ehem-ini < tahsi edin makalenin bit) Türkiye kendini evvelki senelerden ynam, © kadar daba iyi anlarız.|çin DER kumak kâfidir. İdaha iyi bir vaziyette iş e pp relikimizin 4930 senesine | Kaç S0 da deniliyor ki: ÜKRÜ İle yi çtrafı icmali, bize şimdiye kar) zir ke ik kn eri Ahmet ŞÜKR! e. en geniş bir çerçeve! (o “" gi | | artıyor! lıdır yüzlerce ev su altındâdır EDİRNE, 16 A.A. — İki günden beri devam eden lodos şiddetli ürekli tirmiştin ri bir suhunet kesbetmiştir. Meriç | Edirnenin münhat yaahallerini su istilâ etmiştir. Karaağaca 8- rabalar sü içinde gitmektedir. Henüz bir hasar yoküm da tuğ> | ç yan muhitini ve kuvvetini artır- maktadır. Tuğyan artıyor! EDİRNE, 16 A. A;.— Tuğ- yan mütemadiyen artıyor. Şe hir kâmilen su ile ihata“ olun- muştur, Trenin hareketi çok da diğer yüzlerde ev tığı için tenvirat muştur, İmaret ve gölmahâlle, Ayşe- kadına Kadar su altındadır. Ev: ler tabliye edilmi Bulgaristandan gelen telgraf- ta suların dehşetle arttığı bik dirildiği için mümlün olan ted- birler alınmıştır. İftira ! Yarının neşriyatı seapa yalaridır Dünkü Yarın” gâzetesi, ser- &pa yalan ve iftira olan garez- kâr bir neşriyatla C. HE Fırkası nın şahsiyleti maneviyesini ren- cide etmiştir. Bu şekilde çirkin neşriyat, aleyhlerine (o isnadat yapılan zevatı çok müteessir et miştir, Yarın gazetesine nazaran gü ya geçen sene kânunsanide ve- rilen fırka balosunda banka Kommerçiyala İtalyanadan bi- let ücreti olarak 350 Hira alım- mış ve mukabilinde de 5 liralık bir makbuz verilmiş. Bizim yaptığımız tahkikata nazaran balo, Yarın gazetesinin yazdığı gibi fırkanın Kalorifer. lerini yaptırmak için değil, fır. kanm himayesinde bulunan dis panserler, kadınları çalıştırma yurdu ve saire gibi hayır cemi- yetlerinin menfaatine Verilmiş- tir. Sonra, mezkür banka direk- tü M, Toledo gönderdiği bir İtekzipte böyle “ir hâdisenin kat'iyen varit olmadığını bildir mektedir. İş bankası “ müdürü Muammer B. vasıtasile banka- ya gönderildiği yazılan bilet! de hiç bir vakit bü şekilde ve-| rilmiş değildir. Keza, biletlerin) 550 lira mukabilinde. Satılarak! beş liralık makbuz Üzerinden! maliye vergisi alındığı serapa! yalandır, Ait olduğu Divanyo-| İlu Maliye | şubesi de balo ve İridiği Ovakit hesabatı o tet- kik etmiş, ve maliye hissesinin. tamamen alındığı sabit olmuş- tur. Alman para mukabilinde es- ki makbuzlarm verilmiş olması na gelince: Balonun verildiği tarihlerde kıymetli evrakın es- ki harflerle olması kanunen mü saadeyi haizdir, Ve bu mühlet geçen hazirana kadar devam et miştir. Görülüyor ki, Yarın gazetesi- nin bütün neşriyatı hilğfı haki- kattır. Garezgâr yazım iç yü- zü budur, ve fırka makbuz mu- kabili olmaksızın hiç bir yere hiç bir bilet vermemiştir, Fransız âyanı PARİS, 15'A. A. — Âyan İmeclisinin en yaşlı âzası olanM. Flcury, 91 yaşında olduğu hal- de vefat etmiştir. taşmış, bütün Edirne oyasını ve| i | Gazi Hz. | Çok feyizli neticeler İİDün Adanayı teş-i İş Bankası memleketin iktisadi İrif buyurdular İİ salâhında âmil İİ aDana ısaa—r«- i olan yegâne müessese oluyor.. 4 siciimhur retleri gece- İl yi Misis istasyonunda tren. de geçirmişlerdir. İİ Saat 14,30da Adanayı i teşrif buyurmuşlardır. Ka sanma Celâl B. bankanın feyyaz mesaisi ve memle- ketin iktisadi vaziyetine, dünya bühranına, | tediye muvazenemize, ihracatımıza dair çok | şayam dikkat beyanat ve izahatta bulundu... İ İş Bankası heyeti umumiye: İsinin, evvelki gün içtima etti İğini ve müdürü ümümi' Celâl | Bey tarafından verilen ve ban ka müamelâtinin şayanı takdir İŞ, ve şükran bir surette tevessl ve inkişaf ettiğini gösterenkiymet li izahatın heyeti umumiye üze rinde gayet iyi bir tesir ve inti- ba “uyandırdığını dün yâğmüş- tık, İş Bankağı müdürü umumi si Celâl Beyin cidden vâkrfanö İlan ve yalnız bankanın faali- iyetine değil, memleketinürmümi ikusat vaziyetine ve dünya buh ranma pek yakından vE şamil bir surette temas ederi bu kiy- metli izahatmı aynen neşredi- labalık: bir halk kitlesi © Gazi Hazretlerini istasyon- # da ve yollarda (hararetle karşılamış ve selimlamış- # lardır. # “CADANA; 16 A.A.—Rei- # sicümhur Hazretleri akşam eri otomobille şehri gez- mişler ve misafir kalacakla- rı daifeye avdet gtmişler- dır. Halk câddelerde * Kendi. lerini alkışlamıştır. sesi ızzzızırliiE$IİE 183 bi i Iş kanunu pe Lâyihada işciler lehine esaslı hükümler var.. İktisat vekâleti kanunu heyeti vekiliye tevdi etti yoruz: Celâl Beyin beyanatı Bankamızın umumi heyeti 15 şu batta içtimaa davet edilmiştir. 1930 senesi zarfındaki müamelelerimiz ve dde ettiğimiz neticelere dair izahat Meclisi idaremizin raporunda vüzuh- Is yer bulmuştur. Heyeti umumiyede fi bâsar “bulunmayan hissedarlarımıza İl karşı açık bir hasbihal yapmak öte- denberi. mutat olmuştur. İşte bu se nede ayni vazifeyi ifa ve tekrar edi- yorum. Geçen 1930 senesinde cihanişümul olan iktisadi buhranın tazyikini daha? kuvvetle görmüğ ve hissetmişizdir 'Bu itibarla piyasanın vaziyeti geçen İş Bankası umemi müdürü senelere nisbetle daha ziyade dikkat İzmir meb'usu ve ihtiyat: istilzam eden hususi ve Cert bey aleyhtar bir mahiyet ar: plemiştir. Bu gayri müsait ahyale ve İş hacmı bı şayanı dikkat bir sürette azalmış : Olmasına rağmen bankamızın 1990) yakal sezrini taki enini abi senesi zarlındaki mesaisinin netice n leri her halde mucibi memnuniyettir. Devamı altıncı sahifede İntihapusulünde esaslı tadilât yapılıyor İntihap cetvelleri lâğvedilecek, defterleri Gfüri . : pe : girme hakkında şartlar, iş müd n sidaresi tanzim edecek, müntehip- det, geceleyin çalışma. atra, iler nüfuslarını göstererek rey verecekler hafta i Sim sıhhati, İş teftişi mesle | ANKARA; 16 Dahiliye' ve nüfus cüzdanma mahktmiye ki birlikler, işçi yerleştirme ey. | vekâleti vilâyetlerin hususi ida-'tin intihap haklarına yaptığı te- leri, işçilerin uğradıkları kaza. |relri kanun lâyihasına bazı ilâ-| siri yazacaktır. lar ve bunlara ait hükümlere ay| veler yapılinasını teklif etmiştir.| - Bu suretle meb'us, belediye Fılmıştır. Lâyihanın birinci | Bu teklifler, intihabata dairdir. | ve meclisi umumi âzalıkları ve maddesi aynen şöyledir; Dahiliyenin teklifine göre! $3ir intihaplarda herkes, Avru- “ İstihsal, imal, izhar, izabe, | hüfus idareleri hesap; sicil def-'pâda olduğu gibi, nüfus hüviyet inşa, nakliye ve muhabere işle-| terlerinden maada-bir de inti- | cüzdanın: sandığın başında bu- rinde çalışan işçilerle bunlara |hap defteri tutacaktır. Her Tür'lunan alâkadar memurlara gös- doğrudan doğruya ve ya, vekil kün intihap hakkına malik oldu! tererek reyini istimal edecektir. dlarak iş verenler arasındaki) ğu ve olmadığı bu defterde mu-! Meb'us, belediye ve meclisi w- münasebetler-yukarıda yazıl 0-| kayyet bulunacaktır. mumi intihabatında şimdiye ka İan hükümlere bağlıdır. Yalnız | o Müddei umumiler, intihap) dâr kullanılan çetvel usulü kal çiftçilik işleri aile ve akraba a-|haklarma tesir yapılabilecek dırılacaktır. ; - rasında bir çatı altında ana, ba-İher mahkümiyet kararını aza“ : Son belediye intihabatında ba, ve ya vasiy gözetmesi altın. 'mi 15 gün içinde alâkadar nüfus bilhassa bu çetvellerim tetkiki da yapılan işler ve en çok beş | idarelerine bildirmeğe mecbur | ve itiraz zahmeti yüzünden va- beygir kuvvetinde tezgâh maki! olacaklardır. tandaşların ekseriyetle reylerini nesi ve ya -10 kişiden az işçisi | © Nüfus idareleri bu kararı öğ. |istimelden vazgeçtikleri anlaşıl. olan müesseseler ayrıca sara- | renince âzami 15 gün zarfında ı7ıŞtır. Bir çok şehirlerde işti. mahküm olan şahsın kaydına (Devamı 6 ncı sahifede) hat olmadıkça bu kanun hü-! kümlerine tabi değildir. ANCAk || mmmmaumsamomasslmamamumamanumanimmmanmm, bunlardan da işin, çalışanların hayat ve sağlıklarına ve'ya w mumi ahlâk ve adaba zararı ve tehilikesi olup olmadığını araş- tırmaya ve gözetmeye iktisat vekâleti salâhiyettardır. Lâyihanın ikinci maddesine göre birinci maddede sayılan iş lerde iş verenlerin hesabına üc retle çalışanlara “işçi,, ve bunla rı çalıştıranlara iş sahibi denir. Birinci maddedeki işlerde 13 ya şını bitirmemiş çocuklar çalış- tırilmayacaktır, Maden ve taş ocakları gibi yer altı işlerinde, tütün kıyma yerlerinde, sağlığa ziyan veren gaz, buğu, toz çı- karan işlerde, sürekli ateş karşı sında ve ya ağır eşya kaldırıp ! (Devamı 6 ncı sahitede) Denilebilir ki, genç mücssesemizin tecssüs anından berl gösterdiği bt. Mustafa Şeref bey ANKARA, 16 (Telefonla — İktısat vekâleti tarafından tet- kikatı ikmal edilen iş kanunu lâyihası heyeti vekileye tevdi | edilmiştir. 107 maddeden ibaret bulunan bu Jâyıha, umumi hükümler, işe alınma yaşı, işe Gazi Hazretlerinin seyahatleri intibalarından: Reisitdmkur Hazretleri vapurdan Sitifkeye çıkıyorlar