14 Aralık 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

Sult anHamit! Tahsin.Paşanın, Hatıratı..; No: im © Adü ; © telâş eseri “ Yalnız: “Ne var? ” diye sordu. Bermutat (Tercüme ve iktibas hakki mahfuzdur.) Ihamit, bombanın infilakından göstermedi arabaya atladı, dizginleri eline aldı.. LE A “lbdülhamide yapılan sulkast tahkikatı neticesinde meydana çıkarılan bombalardan bir kısmı : İnfilâk Tafsrlâtı sabıkadan anlaşıldı: 31 üzere tedabirimânia ve takay 'üdatı inzıbatiyeye rağmen ko- © mitenin icra şebekesi hazırlıkla rını mahirana yapmış ve bi: | © Ostatal ve inzrbati vesaitimiz işi! | HARİCİ HABERLER.. Fransada yeni kabine.. Gene Hariciye nazırıdır Pransaa kabine buhranı artık nihayete erdi. Yeni kabine par- lâmentoda itimat reyi aldıktan sonra artık kat'iyyen vücut bul- muş olacaktır. Dün gelen tele. graf haberleri M, Steeg'in yeni kabine listesini kat'i surette tes- bit ettiğini gösteriyor. oSekiz, dokuz gün stiren bu buhran muh telif safhalardan sonra nihayet radikal sosyalistlerin kabineye iştirakile bir neticeye varmış o- luyor, Radikal sosyalistlerin iştira- ki olmadan kuvvetli bir kabine teşkilinin imkânsızlığı anlaşıl- dı. Fakat radikal © sosyalistler sabık başvekil M, Tardieu'nün| yeni kabineye girmesine kat” surette muhalif kalmışlardır. Lâkin görülüyor ki bu ihtimal bertaraf edildikten © sonra M. Steeg için radikal sosyalistlerin kabineye muzaheret ve istirakle rini temin etmek kabil olmuş- M. Briand Yeni Türkiyeye dair Starsburg, 4 ( Milliyet ) — Türklerin eski bir dostu olan maruf Fransız edibi M. Glaude Farröre burada ahiren bir kon- ferans verdi. Bu. konferansın ği inkılâptır. Fransız edibi haki ten memleketimizden bahse derken samimi bir lisan kullar dı. Kendisini dinlemek için £ İenler pek çoktu. M. Glaude Farröre kendisi: kalablık huzurunda 930 Türki yesini anlatt. Kendisi yazın Türkiyeye bir seyahat yapmış. tı. Çok mükemmel intibalarla avdet ettiği Türkiyeden bahse derken şlerin bir vukuf ve ihata lı bir kudret gösteriyordu. Fran | sız edibi evvel şü mühim nokta| yı anlattı, Türk milleti artık ye! nileşmiştir. Böyle daima yeni-| lik istiyen bir millet evvelâ hü kümetinin merkezini İstanbul- | dan kaldırıp Ankaraya naklet- | mekle pek musip bir harekette | gerek Ahrar fırkahı bu vaziyçt- mevzuu yeni Türkiyenin yapı © derin bir alâka ile dinleyen bu EE Radikal sosyalistlerin iştiraki temin edilebilmiş, | Pazartesi Steeg kabinesi teşekkül etmiştir İ Avrupa mektupları | Mısırda Başvekil Fırka teşkil etti Kahireden yazılıyor: — Bura da yeni bir fırka teşkil etmiş- r. Yeni fırka- n adı “Eşşaab,, r ki, ahali fırka gibi bir mana-| 1 gelmektedir. ırka ilk içtima ir aktetmiştir . rkanın ş. dır. Sıtkı Pş. Sukı Paşa bu vesile ile bir nutuk irat ederek ezcümle de- miştir ki: — Hükümet memleketin ik aziyetini ve bilhassa fel i İahların vaziyetini düzeltmek i-! gin çalışıyor, Lâkin bizden ev- velki rümetin yapmış olduğu ler yüzünden bizim vazimiz olay değildir. Gerek Vafd ve Fethi B. in takrirleri Başvekil Pş. cevap verecek İzmir cıvarındaki köylerde açlık hüküm sürdüğü Ankara, 13 ( Telefonla ) — Feti Beyin sual takrirleri, Mec- lisin pazartesi celsesinde okuna caktır. O güne kadar avdet etti- Zi takdirde Başvekilin ve Hari. ciye vekilinin ayni gün bu tak- tirlere cevap vermeleri ihtimali yalandır vardır, Gazetelerin neşriyatı # zetine hükümetçe yapılan kikatta İzmir civarmdaki ba İzin alamıyor o | Süreyya Paşa meb'usluktan istifa etti | Ankara, 13 ( Telefonla ) — İstânbul meb'usu Süreyya Pa- şa, meb'usluktan istifa etmiştir, eeisi | Bugün meclise gelen istifana-|sini İstifasına sebe, âşvekil — Sıtkı mesinde Süreyya Paşa, hasta! mektedir. Milli tasarruf haftası münasebetile ANKARA, 13 ALA, — Mili İktısat ve tasarruf haftasının başlaması dolayısile memleke: tin her tarafından Büyük Millet Meclisi Reisi Kâzım ve Başve- kil İsmet Paşa Hz.ne tebrik|“* telgrafları gelmektedir. Erzincanda yerli malları ve olduğunu beyan ederek meclis” | ten talep ettiği mezuniyetiniğ heyeti umumiyede reddedilM& p göste ? i Adana çifçilerinin ecnebi i bankalara borçları ANKARA, 13 (Telefon) 7 Adana da arazi sahiplerine ©“ velce para ikraz eden milli W ar, bu havalideği zurra e: iye rraım bu seneki fena vaziyiğii hulül eden borçları ta bulunmuştur. İstanbul, — güzel). İngilterenin bitaraf hareket | mahalli mamulâtna mahsus bir | tur. İbiliyeti olmayan arazi | “ | — takipte noksan göstermiş oldu- | ğundan 1321 senesi temmuzu | aun sekizinci cuma günü öğle vaktini müteakıp mahut “ Ma-| © zin Enfernal, yani cehennemi nakine infilâk etmiştir . En büyük çapta toplanrın çı kardığı tarrakalardan daha gü- rültülü ve akisli seda çıkaran ve havat ihtizazat husule getirerek | den Kadmefendiler ile Sultanla' © yulan bu infilâk Sultan Abdül- hamidiv ve o sahada bulunan binlerce insanları tethiş etmiş © ve herkös ne olduğunu, ne ola- cağını anlayamayarak pek hay- > izm ad dakika geçirmiş- © — Hünkâr o dakikada camii şe- © riften çıkıp, arabasına (bine- 'vek saraya avdet için binek taşı Aa müntehi merdivenlere doğru ilerliyordu. Şeyhislâm merhum © Cemaleddin Efendi ile bir kaç|dar Kelimelik bir müsahebe zimnin © da tevakkuf etmişti. Mutat teş- > Grifat usulünce sağda solda ben- — degân,ricaliaskeriye ve yaveran 3 rdı, Kıtaatı askeri- © ye selâm vaziyeti ihtiramiyesi Bi almış bulunuyordu, set Üze- rinde ve talimhane meydanmda bulunan yerli, yabancı halkta teşriti hümayunu temaşa halin- de pürsükün duruyorlardı. Pek tabii bir tarzda cereyan eden bu merasimi Maşin Enfernalin © «besapla kurulan saatinin cere- © yan elektriki saniyesi ihlâl etti. © — Çüünirüi cinayeti hazırlayan ko tetkik edip Hünkârın camii şe- riften avdetinde havlı kapısma kadar olan mesafeyi 1 dakika | 42 saniyede katettiğini tesbit | şanbazı © stmiş ve cehennem Sulkastçılardan o Sulkasıçılardan f Maçik Pelâyan. Boğos Keçyan lerek ve izhar e- rı teskin ve taltif eyledi, Badehu bermutat süferayı ka bul edip yirmi dakika kadar ko- nuştu, sefirler Hünkârı hali ta- biide bulduklarını tercüman pa şaya söylemişlerdir. Sefirler gittikten sonra ma- beyn dairesine gelmiş olan Sad lânm afiyet ve selâmet tebrikle rine bilvasıta memnuniyetini tebliğ ettirdi. Zaptiye nazırına ve sair alâka memurlara behemehal hâ- disc mütecasirlerinin buldurul- masını ve liman şimendifer is- tasyonlarına tenbihatı şedide iç rasile firarlarına meydan bira - İkılmamasını irade ettiğinden tebliğ eyledim, Şurasını ayrıca kaydederim ki, havaya silâh a- tan neferi unutmamıştı. Bana tekrar bunun sıkr sürette tah- kik olunmasını emir ile beraber “askerin ruhu kumanda ile ha- jrekettir. Bu nizam ve intizama İhalel gelirse maksat gaip olur, Jonun için mezkür nefer hakkın- da mükemmel tahkikat yapıl- masmnı isterim.,, debişti. İkinci ırka kumandanlığınca yapılan tahkikat neticesinde merkum meferin nagihani ( vukubulan vak'adan heyecana kapılarak şaşkmlıkla silâh boşltamış oldu i ğu ve nefsülemirde hüsnü hal sahibi bulunduğu arlaşılmış ve razam Ferit Paşaya vesair vüke © saatini ona göre kurmuş olduk | larından saate verileri | — eleketriktam o lâhzede vazifesini) da ilk rapor Beşiktaş zabıt: » yapmıştı. Hünkâr infilâkm müt İlaamandıılığı HE deikci beledi. — hiş sedasından ve havada uçu- | ye müdüriyetinden varit olmuş keyfiyet arzolunmuştu. Asıl infilâk hâdisesi hakkm- parçalardan pek mü- bim ve tehlikeli bir hâdisenin vukuumu anlamıştı, Fakat hiç korku ve telâş eseri gösterme- © di, yalnız benden : Ne var diye © sordu. Arabasına atladı, dizgin leri aldı, o sırada camii i © hevlr kapısında bulunan Arap © Zuhaf alayı efradından biri ha- vaya bir el silâh boşalttı. Buna çok canı sıkıldı, hâdisenin e © hemmiyetle tahkik O olunarak kendisine arzolunmasını emret © & ve arabayı sürdü. Araba kapı dan çıkıp saraya doğru çıkıyor © du, Set üzerinde ve süferaya © mahsus'merasim köşkünde bu- Yunanlar tarafından geçmiş ol- © sun mekamında “çok yaşa, ava zelerile sürekli alkışlandı. Bun- lara mütebessimane temennalar la mukabele de bulunarak g€- — çip doğruca Çit köşküne vâsıl ve dahil oldu, Köşkün harem . cihetine müradif kanısına ge- tu, Bu raporda hâdiseden içün asker olmak üzere yirmi altı ki şinin telef ve elli sekiz. kişinin ağır, hafif mecruh oldukları ve bir çok arabalram dahi haline geldikleri ve yirmi kadar lundukları beyan ve yaralıların Yıldız etfal ve Gümüşsuyu has tanelerine sevkolundukları ve mahalli hâdiseye gelen müddei umumi ile beraber tahkikata de vam edilmekte olduğu derme- yan kılınmıştı. Bu raporu arzettiğimde Hün kâr bizzat intihap ettiği zevat- tan mürekkep olmka üzre bu İş için bir komisyonu mahsus teş- inanan çine bih eyledi. etmelerini ten Bittabi icabı icra oah ik Kami mahsus işe başla- Bitmedi enkaz! hayvanın da helâk olmuş bu- Buhran çıkınca yeni kabine- nin teşkilini deruhte eden, fakat M. Barthou, Steeg kabinesinde | harbiye nezaretine getirilmiş o- luyor. M. Barthou'nun teşebbü- satı bilhassa şayanı < dikkatti: Çünkü Fransa'nm büyük bir i- lim ve kalem Oadamıolan M. i Barthou siyasi fırkalar arasında bir anlaşma, devamlı bir barış- İma tesis etmek istiyordu, Bu o- Iamamıştır. Çünlcü radikal 808- l yalistler girecekleri kabinedeM, | Tardicu'nün * bulunmasına - ta- hammül edemedikleri gibi yeni kabinede yardımcı değil hakim vaziyette bulunmak istemişler- dir.Bugün radikal sosyalistlerin A&yandan Sarraut, meb'usandan Daladier gibi en nafiz adamları kabineye girdiğine göre radi- kal sosyalistler tatmin edilmiş görünüyor. Bir de radikal sosya listlerdahiliye nazırlığını almak arzusunu beslemekten geri kal- / mamışlardır. Paylaşılması zor İ M. Briand İolan bu mühim nezaretin şimdi İM. Leygues gibi sağ cenalıtan İbir meb'usa verildiğini görüyo- ruz, M, Leygues on sene evvel başvekildi, Geçen sene de bahri- ye nazırı bulunuyordu. Bu kabinenin teşekkülü ile bü- tün buhran ihtimalleri artık ber taraf oldu mu?.. Fransada yir- mi dört saat bile yaşamayan ka- bineler gelip geçtiği hatırlanırsa bu suale kestirme bir cevap ver mekteki müşkilât anlaşılır. Ma- dar kısa olacağmı demek iste- miyoruz. Yalnız Fransada bir anlaşma ve barışma hükümeti ine imkân gö M bakılırsa firkalar arasındaki ih- tilâflar bitmiş değildir. Bilhassa önümüzde büyük bir mücadele vardır. Bir kaç ay son İnn cümhur reisliği için intihap e gelince; M. yapılacaktır. Harici siyaseti iciye hazırı olarak 'Briand hariciye yeni kabineye de (dahil bulun- bir yerdir. Fakat çalışmak, ye-| etmediğini iddia ettiler, Fakat nileşmek istiyen bir milletin a-İbizim kabinemiz İngilterenin Zam ve metanetini zaifleştirecek | için hükümetin merkezini An- karaya nakletmişlerdir, M: Claude Farröre bu hususta tarihten misaller getirmiştir. Yeni Türkiye mazi ile alâkasr-i nu kesmiştir. M. Farröre demiş- tir ki: “ — Yeni Türkiyenin timsali Ankaradır.,, Fransız dibi Türk dava ve inkrlâbını burada,müdafaa eden! bir hatiptir. Onun için burada bulunan Türk talebesi kendi memleketlerimin;bi eski dostu- na teşekkürlerini izhar etmiş- lerdir. Bu'alkıftfnan konferan- sın burada yalnız esaslarmı kay İdediyoruz. Konferans alkışlar arasmda hitanj bulmuştur. tayin edileceğind Dünkü le (o Cenevre tahdidi teslihat konferansı mü- Askeri azasmdan Cevat Pş. ile Paris sefiri Münir Bey ve Suphi Zıya Bey geldiler. İstikbale ge- lenler arasında Basri Pş. vardı. Cevat Pş. bir muharririmize âti deki beyanatta bulundu: vention” hazırlayarak mesaisini ikmal etti, Biz, raporu getiriyo- ruz, Bloklarla konferansın faa- liyetine sekte verildiği o doğru değildir. Vakıâ bazı devletlerin murahhasları küyudü ihtiraziye dermeyan etmişlersede netice i- tibarile birleşilmiştir. Ben gele- cek sene inikat edecek umumi konferanstan ümitvarım. . Her halde iyi neticeler almacaktır.” Cevat Pş. aym 25 inde Anka raya hareket edecektir. Paris sefirimiz Münir B. de şunlr: söylemiştir — “Söylediğini maktadır, Harici siyaset değiş- miyecektir. PARİS, 13 A. A. — M. Steeg, kabinesini şu suretle teşkil et- zır; M. Leygues, Hariciye na- zırı: M. Briand, Maliye nazırı: M. Martin, Bütçe nazırı: M. yardımını istememiştir. Biz İn. bütün teşebbüsleri akim kalan İbir iklimi vardır, Türkler onun | giltere ile Mısırm istiklâlini ve buradaki İngiliz menafiini telif) edecek surette bir itlâf aktini is terizu.,, Yeni fırka bir de gazete neş- retmektedir. Paris Elçimiz de geliyor Ankara, 13 (- Telefonla ) — Hâlen Cenevrede bulunan Paris Büyük elçimiz Münir Bey, tah- didi” teslihat könferansındaki son faaliyet ve mukarreat etra- fında malümat vermek üzere Cenevre içtimalarından sonra Ankaraya gelecektir. Paris sefiri Münir Bey ve Cevat Pş. dün geldiler l e a Cevat Paşa umuini tahdidi teslihat konferansından ümitvardır Münir Beyin Devlet Bankası meclisi idaresine en haberi yoktur zakeratma istirak eden Şurayi| 4 — “ihzari tahdidi teslihatl konferansı bir: “projet de con- | iğ i Cevat Paşa Münir Bey Bankası meclisi idare riyasetine tayin edileceğimden © haberim yok, Hükümetten emir aldığım için geldi 'ransa ile aramız- daki iadci mücrimin meselesi hakkında bir şey söyleyemiyece ğim, Pariste ancak bir iki gün 'kaldığımdan ve Düyunu umu miye meselesi ve nede kupon- lar meselesi hakkında ilâve ede cek bir şeyin yoktur.” Münir B. de yakında Anka - Palmade, Harbiye Barthou, Bahriye nazırı; M, Al bert Sarraut, Nafıa nazırı; M. Daladier, Milli İktısat nazırı: 'M. Loucheur, Ziraat nazırı: M. 'Boret, Mesai nazırı: M. Grinda, Hava işleri nazırı: M. Painlev& Maarif nazırı: M. Chautemps, Tekaüt nazırı: M. Thoumyre, Sıhhiye nazırı: M. Ouenille. sergi açılmıştır. Ayni suretle A- dana, Keskin ve Geyvede de bi- rer sergi açlmış ve Söke; Kraa- mürsel, Kayseri, Antalyada mil Ni iktısat ve tasarruf haftasının başlaması hik tarafından büyük. tezahüratla karşılanmıştır. ürkiye- İsviçre muahedesi ANKARA, 13 A.A. — Tür- kiye ile İsviçre arasında en ziya de mazharı müsaade millet esa- sı dahilinde akdolunan ticaret ve ikamet mukavelenameleri bu gün saat 16,30 da imza edilmiş- tir, Devlet Bankası mü- dürlüğü namzetleri ANKARA, 13 (Telefon) — Cümhuriyet Merkez Bankası müdürlüğüne Londra sefiri Fe-! rit Beyden maada (diger bazı kuvvetli namzetler gösterilmek tedir. Resmi mehafilde o cere-| yan eden rivayetlere bakılırsa, en kuvvetli namzetler Nafıa Ve kili Zekâi, İktısat Vekili Mus- tafa Şeref Beylerdir. Nurullah Esat Beyin ikinci müdürlüğü üzerinde ittifak edilmektedir. Müteahhitlerin 4 senelik kazanç vergileri ANKARA, 13 (Telefon) — Maliye Vekâleti müfettişleri- nin tetkikatı üzerine dört sene- denberi İstanbulda (resmi de- vaire müteahhitlik yapan şahıs lardan defterdarlığın o kazanç vergisi almadığı anlaşılmıştır. Vekâlet bu dört senelik ver- ginin alâkadarlardan derhal tahsilini emretmekle beraber diğer taraftan da tetkikat ve tahkikata başlamıştır. Yugoslavya- Yunanistan ATİNA, 13 A.A. — Yugos- lavya hariciye nazırı M. Marin- kovitch, Atinaya yaptığı syaha tin gayesi hakkında izahat ver- diği sırada Yunanistanın çiftçi memleketler itilâfma dahil ol- masını temenni ettiğini söyle- işti Maliye Vekili Nekakahat devresini Büyükadada geçirecek Maliye vekili Saracoğlu Şük- rü B, iyileşmiştir. Ancak dok- torlar hastalığın nekahet devre- sini geçirmek için iki üç hafta Büyükadada tebdili hava etme- sine lüzum göstermişlerdir. Saracoğlu Şükrü B. bu neka- het devresini geçirdikten sonra tekrar vazifesine avdet edecek- tir. aSracoğlu Şükrü Beyin ne- kahet devresi zarfında vazif: vekâleten Müdafaai Milliye ve- kili Abdülhalik Bey tarafından ifa edilecektir. Jiçin bir müddet te'cil esası ü€ rinde anlaşmışlardır, Gelen malümata nazaran 8 velce milli bankalarla bu ©$8$ üzerinde mutabık kalan c: bankalar şimdi bu fikirden © yarak tediye kabiliyeti olm. yan arazi sahiplerinden, İ ettikleri parayı almak için h8 ciz ve borca karşılık gösterildi araziyi satmak (teşebbüsün. bulunmuşlardır. i Bu vaziyet karşısında Zi Bankası araya girerek, b rm borçlarını derhal ödeyen” yecek vaziyette oldukları, bi enaleyh, taleplerinin tecdidi # bu borçların bir müddet tecilinin muvafık olacağını 0”. sürmüştü. * Ecnebi bankalar henüz İbir karar vermiş vaziyette i gildirler. a Bu hareket umumi bir in? uyandırmıştır. Ki Bulgar kralının nutku SOFYA, 13 A, A, — Boris, parlâmentonun küşa' da iradettiği nutka cevaben YE zılan arizayı kendisine taküf. eden meb'uslar hey'etine Ke le şunları söylemiştir: “Bi seneden beri dünya, hükün gi ren ve el'ân tesirlerini isti! Tse bir surette duyurmakta iktisadi buhran bizim isin yet mühim ve vahim bir me. teşkil etmektedir. Bu müşkül” larda Bulgar milletine eli. den geldiği kadar yardımı eV. | bizim için en yüksek bir veri dir. Bunu lâyikile ifa edebil için her türlü şahsi düşünce. fırka düşüncelerinin fevkmi mak lâzımdır. Bütün devleti. aramızdaki münasebatın kemmeliyetinden ve takip Sy ğimiz mnslihane ve samir iy, set sayesinde medeniyet ke | nında temin ettiğimiz me, bet ve teveccühten sevinç ii yan parlimentomuzun bü : cine iştirak ederim, Bu si” te sabit kalmak azmindefi” Alman meclisi wi BERLİN, 13 AA.— 6 hiştag meclisi 3 Şubat 195”. rihine kadar tatil yapmıs” Ni Matbuat rozef T Matbuat cemiyetinin MSİZ4 ni faal ve gazeteci aza: sus O! ressam ci Bey Se dan te Ş rek rozet müsabakasın£” da b ciliği kaznan nümüne Viyan? sipariş edilmişti. so Viyanada imal edilen TÜ .£ gelmistir. Yakında emi ai ida. ; heyeti karar€ doçektu i