12 Kasım 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

SultanfHamit! iz Tahsin, Pâşanın,,Hatıratı. (Tercüme ve iktibas hakkı mahfuzdur.) Hünkâr, vükelâyı niçin No: 89 ingilterede Hem komik, hem acı ! Londra sokaklarında 18 kişinin çiğnenmesi ile meticelenen “fil |,, hâdisesi' Tahdidi teslihat müzakeresi Cenevrede toplanan tahdidi teslihat ihzari komisyonu ar- > faaliyete geçti. “Temps,, gazetesi içtimadan bahisle yazdığı başmakalede ez! Cenevrede Tahdidi teslihat mes elesi Türk, Bulgar, Yunan tezleri birdir Cenevre, 10“ (Milliyet) — Orman kanunu değişiyof Iki sene zarfında bütün devlet ormanlarının hududu çizilecek ANKARA, 11 (Telefonla) -| kalardan mahkeme ilâmile İktısat encümeni bugünkü içti-)iyet kesbetmemiş olanlara gi saraya yakın oturturdu? mamda orman kanunu lâyihası| ormanların milkiyet hakkını # müzakeresine deyam etmiştir. bul edip etmediğini mü Encümen lâyiha üzerinde bazı | tarihinden itibaren bir sene # | Tahdidi! teslihat komisyonunun İbugünkü içtimamda reis müza- kereden evvel azaya Tevfik Rüş Londra, 10 (A. A.) — Yenilcümle diyor ki: şehreminin alayını takip eden) (o “İhzari komisyonda bu içti- dört fil Darülfünun önün- Jmaındaki ehemmiyete nüfuz et a i “ 2 7 i 4 : Sait Paşanın yegâne geçinemediği adam Serasker Rıza Paşa idi eder, Mösyö Keşofun mektubu bende mazinin bu hatıralarını! tazelemiştir, Maslahata lerine süratle tevdi olunabilme- si ve cevaplarının az zamanda saraya gönderilmesi için bunla- rın saraya uzak taraflarda ika- met etmemeleri lâzumdı; bir de bazan bir lüzum üzerine sadıra- Zamı veya vükelâdan herhatigi birini saraya davet icap ettikte bunlarm derakap gelebilmeleri saray civarında bulunmalarına mütevakkıftı. Hele sadırazam, Şeyhislâm ve seraskerler hak- kında bu noktaya bilhassa dik- kat edilirdi. Bu sebepledir ki sadırazam, şeyhislâm ve seras- kerin konakları —masarifi ha- zinci hassadan verilmek üzere - yaptırılıp ve mükemmelen tef- riş ettirilip ihsan suretile ken- dilerinin uhdelerine teffiz olu- nurdu. Bazı bendegân hakkında da bu suretle muamele edilirdi. Sait Paşa, Cevat Paşa ve Halil Rifat Paşanm konakları bu cümledendir. Ancak vükelânm ve bendegânın kâffesine böyle konak yaptırıp ve içini tefriş ettirip ihsân suretile kendileri- ne vermek imkânsız olduğun- dan bunların ev kiraları hazinei hassadan tesviye olunmak sure- tile kendilerine edilirdi, tan Hamidin ihsan ve atifetine en çok mazhar olmuş vükelâdan dır. Bu husustaki müracaat ve| caati ne tarzda olduğu malüm değilse de her halde Hünkâr dikkatini celbedecek mahiy te bir şeyler yazmış olmalı derhal İstanbula celbine iradei seniye çıkmış ve iptida ikinci den geçerken talebe tarafından |mek lâzımdır. Çünkü tahdidi bıtulmakta olan bir kırmızı ars)âeslihat umumi konferansının İn resmini görerek heyecana) Cemiyeti Akvamın içtimamda izhar edilen temenniye göre muayyen olan müddet zarfında faideli bir surette toplanması! İsteniyorsa bu içtimam son ol- ması lâzım gelmektedir. Ko- misyohun ameli bir sureti halle  vâsıl olacağı yahut da esaslarda itilâf edilmediğini görerek işin- X den vazgeçmeğe katlanacağını 4 bilmek meselesi mevzubahstir” gazetesi komisyo- İnun mesaisi ne şekilde olacağı meselesinden bahsederken de diyor ki: “İhzari komisyonun vazifesi! herşeyden evvel fennidir. Çi fırka kumandanlığna, bir müd det sonra da seraskerliğe tayin! Sarayın ve şahsı hümayunun muhafazası vazifesile mükellef olan ve mevcudunun kısmı Âza- mı saray civarındaki tepelerde oturan ikinci fırkanın danlığı Hünkârın bilhassa em- niyetini kazanmış zevata tevcih olunabileceği düşünülünce se- rasker Rıza Paşa hakkındaki iti madı hümayunun derecesi ko- laylıkla anlaşılır. Serasker Rıza Paşa, Sultan Hamitten pek çok ihsan ve ati- fet gördüğünü ve onun sayesin de pek çok mal ve mülk ve ser- vet sahibi olduğunu inkâr et- mek şöyle dursun bilâkis bunu alenen ve defaat ile söylemiş- ti. Rıza Paşa Sultan Hamit dev rinin en mukbil ve makbul si- malarından biri olmasını zatı şahaneye fartı sadakat ve mer- ")vacehesinde ahali muhtelif” is-| da beş devlet arasında takarrü, kü umumi konferansın mesai ; .. (hangi çerçeve içinde inkişaf kapılmışlar ve fillerden biri res| cdeceğini tayin edecek esasları min üzerine atılarak hortumu | tespit etmesi İâzm gelmekte-| ile yakalamıştır. Diger filler de gir. Meselâ bahri tahdidi tesli- bu hususta arkadaşlarını takipİ haç meselesinde yalnız rakam- eylemişlerdir. bu manzara mu-| ları tayin etmek değil, Londr. tikametlere kaçmış ve bir eden tahdidi teslihat usullerini kadınlarla çocuklar halkın aya; altında kalmışlardır. 20 kadar) yaralı vardır. Fillerin muhafız- | ları hayvanları in etmişler) ve alay devam etmişi l Yeni Londra şehremini |la ümitlere kapılmak lâzım gel LONDRA, 10 A.A. — Yeni Londra şehreminliğinin tahlifi merasimi bügün öğleden sonra Adliye sarayında icra edilmiş- tir. İmparatorluğun milli haya- tını gösteren ananevi alay 4 bü- yük fil de dahil olduğu halde Cit&nin caddelerinden geçmiş ve binlerce halk tarafından al- İdit ve tenkişi mevzuu bahs ol- diger bütün devletlerin kabul| etmesi iktiza etmektedir. İhza- ri komisyon” reisi M. London irat ettiği nütukta komisyonun yapabileceği işler hakkında faz diğini ve yalnız teslihatın tah- duğunu söyledi. Salâhiyettar! bir sesin bu hususta ısrar etmiş Ni İM w olması iyi olmuştur. Çünkü ba-| zılarının siri siyasi bir propa- ganda maksadile tekrar ettik- leri bir takım İüzumundan faz-l la mutlak düsturlar ile şaşıran efkârı umumiye vasıl olunacak Şeyhislâm Cemaleddin Efen-| butiyetine ve Hünküârm bunun- dinin Kuruçeşmedeki yalısı da|la münasip surette teveccüh ve hazinei hassa marifetile inşa ve | muhabbetine atfettiği gibi bun- kışlanmıştır. LONDRA, © 10 (A.A) — | hedef hakkında yanılmağa pek fazla müsaittir. tefriş ve kendisine teffiz olun- muştur. 5. Hamidin meşihat iş- lerine atfettiği ehemmiyet fet- va mesailinden dolayı idi; bu itibar ile şeyhislâmın daima göz önünde ve yakininde bulunması na itina ederdi. Zâhiren şeyhislâm Efendinin muhafazasına ve hakikatte şey- hislâim konağınm ve buraya ge- lip gidenlerin tarassuduna'me- mur olmak üzere iki tüfekçi ge- celi gündüzlü konakta bulunur ve şeyhislâm Efendinin arabası arkasında atla giderdi. Şeyhis- lâm Efendinin gidebileceği yer der şunlardı: Yıldız sarayı, meşi hat kapısı, meclisi vükelâ gün- da kendi taliinin bir tesiri mah- susu olduğuna da kani idi, Kon- dişinin anlattığına göreRıza pa- şa daha süt emen bir çocuk iken valdesi vefat etmiş ve bir süt ninie tedariki hayli zamana rü tevakkıf olduğundan sütsüz ve aç kalmak tehlikesi başgöster- miş, tam bu esnada evlerinde oturan bir kadının —hikmeti Hüda— südü gelerek açlıktan kurtulmuş, .. Rıza Paşa bu hi- kâyeyi anlattığı sırada tarafı şahaneden mazhar olduğu ati- fet ve inayetlerin minnettarlığı 'nı ebediyen taşıdığını tafsilâti- le söylerdi. Bundan maksadı bu hikâyeleri dinliyenler vasıtasi- leri Babrâli, bayram ve harkaijle sadakat ve merbutiyetini)., ||. aman sefiri M.İ neticesinde harekete gelerek u- | Sthamer'i methüsena etmiştir, | Yumakta olan amelenin Üzerin- İİspanya sefiri M. Merry Del den geçmiştir. saadet alaylarında Dolmabah-j Hünkârın kulağına iriştirmek- çe ve Topkapı sarayları. Bura-| ti. Rıza Paşanın bu siyaseti hiç lardan maada hiçbir yere gide-|te yanlış değildi; çünkü Sultan mezdi ve gitmek hatırına gel- Hamit bu suretle kendisine mer mezdi. O derece ki bir gün has.İbut ve minnettar kalındığını ta bulunan kerimesini ziyaret|ister ve kalplerinde bu hissiyatı ve derhal avdet etmek üzere o- ibsan ve atifetten « Sus olan istimbota binerek Va- peratör Cemil Paşanm Fener- bahçe civarmdaki köşküne git- mek için bir tezkerei hususiye| ile arzı malâmat etmişti. Serasker Riza Paşa Sultan Hamidin arzu ve rızası dairesin; de harekete son derece itina €-| den vükelâdan idi. Yıldıza ya- kın bulunması ve umuru askeri- yeye ait irade ve maruzatım ge- cikmemesi için zatı şahane Yıl dız civarmda yeni mahalle de- nilen semtte Rıza Paşaya son derece büyük ve mükellef bir konak” yaptırtıp ihsan etmişti, Rıza Paşâanm Çamlıcada vâsi arazi dahilinde bir köşkü vardı; Vaniköyünde Mustafa Paşa ya- lısı denmekle maruf eski bir ya İsyı satın alıp mükemmelen ta- mir ve ıslah ettirmişti; Ancak ne Çamlıcada ne de yalıda ika- metine müsaade olunamıyacağı nr bildiğinden bunlara naklet- memişti. Yalnız bazı günler da- irel askeriyeye giderken Beşik- taş iskelesinde rükübuna mah- * köyündeki yalıya gittiğini ve Wa #abah taamını ederek da- İlet ettiğini hikâye e “er Rıza Pasa Sul- geri durmazdı. Meşrutiyetin ilânından evvel Sultan Hamit Sait Paşayı ye- dinci defa olmak üzere sadarc- te getirmeğe karar verdiği za- man Sait Paşa, iyi geçineme- mekte olduğu Rıza Paşa Seras- kerlik .makamında bırakıldığı takdirde Sadaret vazifesini ka- bul edemiyeceğini söylemişti, Bunun üzerine Sultan Hamit seraskerliğe Ömer Rüştü Paşa- Paşanm se- salinin ikinci günü Cuma idi. (Bitmedi) a Mektepliler müsabakası 79 ncu hafta başlamıştır. Gazetemizde çıkan haberler. den en mühimmini seçip cu- martesi akşmına kadar mü sabaka memurluğuna ggönde- riniz. Neticeler pazar günü neşredilecektir . Yeni Londra şehremini tarafın dan Şehremanetinde verilen zi- yafette Başvekil M. Mac Do-- nald ile nazırlar, Dominyonlar Başvekilleri ve büyük ve orta elçiler, ordu, donanma, hava kuvvetleri, kilise (o ve baro er- kânı hazır bulunmuşlardır. E riciye nazırı M. Henderson, vafete gelen sefirlerin ve diğer| zevatın afiyet ve saadetine ka deh kaldırmış, kendilerine be- yanı hoşamedi etmiş ve diple- matlara cihan sulhünü temine matuf kıymetli hizmetlerinden dolayı teşekkür etmiştir. Jİ M. Henderson, ziyafete en sön gelen Rusya, Almanya ve Şili sefirlerini selâmladıktan | val verdiği cevapta; © muhtelif memleketleri İngiltereye bağlı- yan samimi ve devamlı dostluk tan hararetli bir lisanla bahset- miştir. Arıza nereden geldi? | Londra, 10 (A. A.) — Cals-| hot'da yapılan resmi selâm me- rasiminden sonra Do-X deniz tayyaresinin yolcuları karaya çıkmışlar ve Londraya avdet et mişlerdir. Zannedildiği: tayyare perşembe gü: dar Calshot'ta kalacak ve o gün Bordau'ya gidecektir. M. Dar- nier, tayyarenin tarzı seyrinden dolayı fevkalâde memnun oldu- ğunu beyan etmiştir. Tayyarenin Amsterdam'dan geç hareket etmesi benzinin s0- ğumasından hasıl olan ufak bir arızadan mütevellit olup bu ar- za süratle tamir edilmiştir. Yol cular arasında üç kadm bulun- makta idi. Sınai tensikat Londra, 10 (A. A.) — Smaf sahada yapılacak tensikatın faa liyeti sahasma hükümetin teşri- ki mesaisini teksif etmek için M., Mac Donald mesai nezareti daimi kâtibi M. Wilson'u hükü metin baş smaf müşavirliğine ta yin etmiştir. , İlen bir paraya hasretmesi lâzım - | geldiğini tasrih etmiştir. Bun- Bir gemi battı. San Francisco, 19 — (A(A.) —| Bir fırtına esnasında Brookiyn gemi-| si şimali Kaliforniya | açıklarında 8) Teşrinievvelden 18 ü olan mürettebatile g: tahlisiye gemisine ait et tılmış olduğu Balde bul: e kadar mijrettebatın izi tesa- f edilmemiştir. Sahil muhafızları taharriyata deyam etmektedir. Feci bir kaza MADRAŞ, 10 A.A. — Ma- dras civarında Valapadi istas- yonunda bir kaza olmuştur. Bir k şimendifer amelesi yol üs- tüne uzanıp yatmış oldukları bir sırada ağir nakliyata mah-|s sus birçok vagon bir müsademe Bu kaza neticesinde 5 kişi ölmüs, 16 kişi de yaralanmıştır. Tatbikata hazırlanmak için BALE, 10 A.A. — Beynel- milel (o Tediyat Bankası idare meclisi bu sabah yaptığı bir iç- timada bankanın faaliyet ve dik katini altın paranm altm mikya smm ameli icabatma uygun ge- dan sonra meclis, peçetann kı- ymetini istikrar ettirmek için Tediyat Bankasının milli İspa- nya bankasile birlikte çalışma- sma karar vermiştir. Beynelmi- lel Bankanin umum müdürü M. Onesnay, bu akşam Madrite gi- decek, verilen kararların tatbiki esbabmı hazırlamak için İspa- nya hükümet adamlarile temasa girecektir. İ minen al liberaller konferansı açılmıştır. Konferansta temsil eden millet ler Felemenk, Danmarka, Al manya, İtalya ve İngilteredir. Koferanstan bir karar sureti kabul edilmiştir. Bu karar süre tinde bir çok memleketlerde dar ve müsamahasız bir nasyo- nalizmh neşvünema (bulması- na ve demokrasi yerine dikta- tü Beyin geldiğini söylemiş ve komisyon rnamma kendisine be- yanı hoşamedi etmiştir. Tevfik Rüştü Bey teşekkür etti, O sırada bir köşede oturan Lord Sesil ayağa kalkarak hey” etimizi selâmladı. Hariciye Ve- kilimiz ayni suretle mukabele etti. Bundan sonra hizmeti mu- vazzata müddetinin tesbiti hak kındaki madde üzerinde müza- kere cereyan etti. Devletlerin as keri murahhasları bu meyanda Cevat Paşa da söz aldılar. Mukavele (o projesi madde, madde müzakere edildi. Netice- de askerlik hizmeti müddeti her devletin kendi kararına bırakıl- dı. Türk murahhası bu müdde- | in teklif olunan tadillere nisbet le daha iyi olduğunu ve müş rek azami müddet tayinine dair olan Norveç, İngiliz tadil tekli fine mütemayil ise de bu azami | müddetin elyevm askeri memle- ketlerde mevcut hizmeti muva? zafa müddetine nisbetle (odaha yüksek olduğunu ve bunun tah- didi teslihat noktasından mah- zurlu bulunduğunu ileri sürerek Türkiyede askerlik müddetinin 1,5 sene olduğunu (o beyan ve emleketimizin askerlik müd- deti en az meinleketlerden oldu ğunu ilâve etti. Neticede komisyon şu kararı i: Projedeki madde büyük ekseriyetle kabul edildi. İngil- terenin tadil teklifi de ilâve olu narak beş reye karşr altı reyle abul olundu. Muhalifler arasın iye de bulunmakta idi. n celse esnasında, cere- yan eden müzakerat ve verilen reylerde Türkiy Yunanistan ve Bulgaristanm haraketlerin- de tam bir müşabehet görül- mekte idi. Türk noktai nazarile p| hemahenk olan Yunan noktai "nazarmı Yunan murahhas Po- litis güzel bir nutukla izahetti, Türk hey'eti ile masada komşu bulunan Alman, İtalyan heyetleri arasina t du Celse iptidasında Fransız he- yeti reisi Amerika ve Bulgar heyetleri reisleri ile Tevfik Rüş tü B., celse nihyetinde de Lord ecil ile Tevfik Rüştü Bey gö- rüştüler. İtalyan murahhası da bu müzakerata iştirak etti, Dün Alman baş murahhası Kont Bersedorf Türk hey'eti- nin bulunduğu otele gelerek he- Y'etle ve hususi olarak Tevfik Rüştü Beyle görüştü. Bu akşam da Rus murahhası M, Litvinof otele gelerek Tevfik Rüştü Be- yi. ziyaret etti. Tevfik Rüştü Bey M. Politis ile dostane bir müzakereden sonra bahri teslihat komisyo- nunda müzakereye başlanınca Türkiye ile Yunanistan arasın- daki bahri itilâfn o komisyona havalesini kararlaştırdılar, Yasak edildi Kahire, 10 (A.A.) — Hükü- met, Veft fırkası tarafından ih- tilâl gününü tes'it için 13 teşri- slar ol tadilât yapmaktadır. Ormanla- fında sahibine bildirmeğe m€ rin tarifine dair olan (birinci maddesinin tetki» ve müzakere si tehir edilmiştir. rağile birlikte şahıs veya mü- esseselere devir ve ferağı veya her hangi bir şekilde intifamn! temliki bir kanunla izin almma| ğa bağlıdır. Devletin ormanla- | ra ait tasarruf haklarına karşı! yapılan müd dealara mahkeme-| ler bakacaktır. Şahıs veya müesseseler, sa- hip oldukları ormanların her'tü rlü tasarruf vesikalarmı kanu» - İmun neşri tarihinden itibaren bir sene içinde yazı ile İktisat İ Vekâletine bildirip göstermeğe mecburdurlar, Vekâlet bu ves Belgrat k | İ BELGRAT, 10 A.A, — Bu- gün hariciye nezaretinde Yu- | goslavya, Lehistan, Romanya, | Macaristan ve Bulgaristan mü- rahhaslarnın . iştirakile beş | memleket ihracatını tanzim için | bir konferans aktolunmuştur. Cemiyeti Akvam murahhası M. Drummond, konferansta müşa- hit sıfatile bulunmuştur. Öğle- ANKARA, A. A. — Milli ik tisat ve tasarruf cemiyeti bir ve lili kânunyevvelde başlıyacak İilk tasarruf ve yerli malı hafta sını hazırlamaktadır. Bu hafta &snasında Türkiyenin her tara- İnda, mekteplerde, kışi Türk Ocaklarında ve bütün mil K teşekküllerde yerli | malları /kullanmak ve tasarruf mevzu- arı etrafında dersler ve konfe- ranslar o verilecektir. Bundan! Akalliyet mektepleri! ! Maarif Vekâleti tahki- kat için emir verdi ANKARA,I! (Milliyet) — Bir gazetede İstanbul ekalliyet mekteplerinde talebeye tedris! olunduğu yazılan < (Moris A- len) in kitapları hakkında Ma- arif Vekâleti tahkikat yapılma- 81 için İstanbul Maarif Eminli- gine emir vermiştir. Ekalliyet mekteplerindeki muallimlerin| terfih ve tayin gibi işleri için ekâlliyet ve hususi mekteplsre tatbik edilmek üzere “bir tali- matname hazırlanıyor. Bu mek teplerde meslekle alâkalar az hocalar hakkında tetkikat yap turılmaktadır. İsmet Pş. ve Ş. Kaya B. ANKARA, 11 (Telefonla) — İsmet (Paşa, Dahiliye Vekâ- burdur. at edebileceklerdir. hakları tanman ormanların K€ şif ve ölçüleri üzerine çıkan dönüm miktarı, o orme na ait musaddak senette yasi riktardan az ise senet ona re tashih olunacaktır. Fazla İf senette yazılı miktara indiri cektir, Bu kanunun mer'iyete gö mesinden itibaren iki sene İŞte de devlet ormanlarının toprâf üzerinde hudutlama işine DE lanacak ve bu iş nihayet on $€ ne'sonuna kadar bitirilerek t0£ rak üzerindeki hudutlar, işi Tarle gösterilecektir. onferansı Beş memleket ihracatını tanzim için müzakereler oluyor den evvel ve öğleden sonra G şan konferans zirai istihGalii tın ihracı meselesini müzak etmiştir. e Yugoslavya hey'€ murahhasaları bu hususta takım müspet tekliflerde ” muştur. Müzakeratm iyi bir n© ticeye varması bekleniyor. şam ticaret nazırını hey'eti BÜ rahhasalar ve ticaret at şerefine bir ziyafet vermişir. Yerli malı haftası Kânunuevvelde başlayacak hafta içinde neler yapılacak? i İ | başka tiyatro ve si malar radyolarda ufak © müsahal yapılacak, mekteplerde tah vazifesi ve muhtelif dersler Kİİ bu mevzular üzerine devami decektir. İstanbul, - İzmir Ankara ticaret odaları yerli M8 ir ile camekânmı en güzel süsü yen mağazaya mükâfat vere ve bu işte hakem vazifesini 87 ten ahaliden 50 kişiye de YE malmdan hediyeler dağrtılaffi tir, Avrupaya gönderil& cek talebe memurlâ ANKARA, 11 (Milliyet) © İktisat Vekâletince A gönderilecek 24 memurun SÜ | sabakaya dühul şeraiti tesbit * dilmiş, - gazetelerde ilân rür etmiştir, Bu şeraite gör lip olacak ziraat memurların” âli ziraat mektebinden ; ölması, yaşınm otuzdan fazl8” maması, mütcehhil bulun” s1 ve askerlikle alâkası ol! sx şarttır, Müsabaka 22 Kü nuevvekle yapılacaktır. | Şükrü Kaya Bey | - ANKARA, 11 (A.A) 5 Dahiliye Vekili Şükrü Kayf | bu sabah şehrimize muvas# 7 nisanide akdi mutasavver içü-|letine giderek Şükrü Kaya Bey)etmiş eee mal menetmiştir. Hükümetin bu Kararı ittihaz | tür. etmesine sebep inzibat ve siikü- siminde hazır bulunmak Üzre le yarım saat kadar görüşmüş- Avrupaya 2I talebe gidiyor ANKARA,LI A.A. — İlter cak müsabaka neticesinde ayrı- vat ve Vekâlet erkânı ransa lehinde Sır? tezahüratı BELGRAT, 10 A.A. dan ği » Hey'et, gelmiş olan ecnebi hey'etler av-| lacaktır. Müsabaka Kânunu ev| nazırınm riyasetinde amirsi Gençliberaller konferansı! Londra, iz-(A.A)— Genç törlüğün ikamesi temayülünün artmasına teessüf edilmektedir. det etmişlerdir. Şehir eski man| vel nihayetlerine doğru yapıla- |bet zarasmı iktisap etmiştir. ve ceneral Charpy'de8