19 Ekim 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

e İL eş amli Maya emma İml. EE za EE EEE EEE ELE TEŞLETFEYETETITEEZEE 7 E Abdülhamit, hiç hoşlanmazdı Hattâ bu kabil muamelelere, istiğnalara karşı fena halde Ebtlhüda Efendi çok mühim ve kıymetli bir fırsat, yakalamış, ihbarı pek fazla müessir olmuş fakat kendisi maksada de > lamamış, yeni kabinede s- lâmlığa başka birisi getirilmiş- vi. 9 vakitler hem iyilik, hem de ik tifat ve muhabbet iştü intikal ettirerek bir kaç yerden maaş almakta olması vicdanmı muazzep ettiğini söyledi. Ten- siki maaşat kanununa mugayir olan bu vaziyetten kurtulmanm bir çaresi olup olmadığını sor- du. Hem kendisini vicdanen mu azzep eden hem de kanuna mu- halif olan bu işten dolayı zatı şâ haneye müracaatta yalnız Na- zırlık maaşile iktifaya müsaade olunmasını arzedecek olursa bu nun istignaya hamledilmesinden infiali davet etmesinden korktu ğunu söyledi. Bu mülâhaza pek te öyle gayri varit değildi. Ken- disine müracaat olunduğunu ve kendisinden lütuf ve ihsan iste- nildiğini hüsnü telâkki eden Sultan Hamit, istignaya delâlet eden etvar ve muamelâttan hiç hoşlanmaz, Hattâ buna fena na zarla bakardı. Zihni Paşayı his- setmekte olduğu ezayi vicdani içinde bırakmak reva değildi; di ğer taraftan onu Hünkâra bu suretle müracaat yolunda teşvik etmekte Paşa hakkında hayırlı olmuyabilirdi. Binaenaleyh ikisi ortası bir mütalea olmak üzere “Bu cihet takdire bağlı bir işti dedim.Zihni Pş. bahshıslahatı maliye komisyonuna intikal et- tirdi .. O tarihlerde devletin u- muru maliyesini ıslâh ve havale |s leri tanzim vazifesile mükellef |i! olmak üzere İzzet Paşanında dahil olduğu bir maliye komis- yonu vardı. Zihni Paşa bu komis yonda âza idi. Islâhatı maliye nâmına hiç bir hayırlı iş görme- miş ve bir takım hususi menfaat lere daha çok hizmet etmiş olan bu komisyonda yegâne nüfuzlu şahsiyet İzzet Paşa te komisyondan umuru maliye- miz için faydalı hizmetler bekli- yen Sultan Hamit yavaş yavaş hakikati görmüş ve nihayet ko- misyonun ne gibi umura hizmet etmekte olduğunu anlıyarak bir gün hiç beklenilmediği halde ko misyonu lâğvetmişti, Benimle hasbihal ettiği sıra- da Zihni Paşa bu komisyondaki elim vaziyetini de izaha koyul- du. Zihni Paşa her ne kadar ko- misyonda rey sahibi addolunu- muyorsa da hakikatte rolü İzzet Paşanın tensip ve takdirine mu tavaatten ibaret olduğunu ve İzzet Paşa bugün muvafakat etmediği şeye yarm temayül e- dince kendisi de peşi sıra gidip mütemayil görünmek mecburi- yetinde kaldığını anlattı. Meselâ bir müteahhidin tera- zet Paşa o müteahhidin alacağı olan paranm tediyesi lüzumunu ranın havale olunduğu vilâyete tediye emrini havi telgrafı Zih- niPaşaya lâcellülimza uzatıyor. SultanfHami Tahsin Paşanın, Halıratı.. WA Nafla nazırlığında bulunan menfaatler muhtel olacağından İzzet Paşanın bundan münfeil vardır. Bir zamanlar yine böyle bir siayet yüzünden Halep vali- liğini ahır ömründe huzur ve rahattan mahrum kalarak uzak bir vilâ- yete gönderilmekten korkuyor- du. Paşayı cidden endişenâk ve muztarip gördüm. olduğu maaşları terketmek hu- susundaki tasavvuru çok doğru bir hareket olmakla beraber Hünkâra karşı böyle müstağni bir tavur takmmanın hakikaten | zararla neticelenebileceğini dü- şündüğüm için kendisini o yol- da pek teşvik etmemiştim ve bü yük bir müracaatı hünkârın nez jdinde tervice cüret edemezdim. Fakat başkalarının menfaatine alet olmak istemediğinden do- gi diğer bir makamın siayetine uğrıyacak olursa ohu yalnız br- rakmıyabilirdim. Vaktile kendi sinden iyilik görmüş olduğum zifem idi. Bilâ tereddüt Şu ceva | eğe İkim onun söz söylediğini duyar nız, kanunun ve vicdanmızm emrettiği yoldan ayrılmayınız; muztar kalırsanız komisyonu da terkedebilirsiniz icap ederse za- taşâhaneye ben arzederim. Zihni Paşa başka bir defa geli- şinde yine ayni mevzua temas Ben de ayni cevabı verdim. Pa-| şanın bu suretle gelişi ve İzzet Paşadan o tarzda şikâyet edişi efkâr mevcut olduğunu bildiği i- çin eski ahbabını tatyip maksa- dile mi idi yoksa hakikaten öy- le düşü mimiyetine hükmetmek zarure- tinde kaldım. ye Venedikte mülâki olmuştur. | küm etmiş matlübatı hakkında | Kıral ile prenses dük dö Spole- vaki olan müracaat İzzet Paşa-|t€'Yu birlikte ziyaret (ettikten rın ademi muvafakatile reddo-|sonra San Rossore'a dönmüşler- lunuyor, derken ertesi gün İz- dir. komisyonda izah ederek bu pa-İ|ral fırkanın Torguay'de akdetti ği senelik içtimaında M. Lloyd George işsizliğe bir çare bulun- ması Bu tehavvülün hikmeti bu kabil | izahat vermiş, bankaların kredi âşlerin içinde oyhanan oyunlar açmalarını, çalışma vesaitinin irdır. Zihni Paşa bu telgraf | asrileştirilmesini ve ecnebi piya za köyarsa vicdan azabı | saların bilhassa Rus piyasaları- yuyor; imzadan istinkâf eder) nın yeniden elde edilmesini tav- tl (Tercüme ve iktibas hakkı mahfuzdur.) istiğnadan hiddetlenirdi Zihni Paşa olarak şikâyet etmesi ihtimali boyladığı gibi şimdi de Müteaddit yerlerden almakta layr İzzet Paşanın veya her han için şimdi ona hizmet etmek va — Paşa hazretleri, korkmayı Bu hasbihal bu kadarla kaldı- ve ayni şikâyetleri tekrar etti. İzzet Paşa ile aramızda ihtilâfı yordu da onun için mi| di diye düşündüm. Paşanm sa- (Bitmedi) ekiş adap 2 Bulgar kıralı İtalyada ROMA, 18 A.A. — Venedik! ten gelen bir habere göre Bul- "İngilterede işsizlik LONDRA, 18 A.A. — Libe- hakkındaki lâyıhaya dair İdıktan sonra nasıl bir hattı ha- İLLIYE 16 TEŞRİNİ PAZAR VEL HRİCİ HABERLER.. Almanyada ecnebi sermayesi Sabık başvekil sermayeyi kaçıracaklara karşı Müfitler IU Müzakereyi bırakıp » çıktılar Alman millet meclisi mesai- sine başlayalıberi Avrupa mat- buatı için yeni bir mevzu çıkmış oldu. Alman meclisindeki müf- ritlerin meclis faaliyetine başla reket takip edecekleri her taraf ta merakla soruşturulan şeyler- dendir. Almanya'nm dahili ve harici siyaseti üzerinde mües- sir olmak için müfritlerin ne ka dar çalışacakları aşikârdır. Buna mukabil Almanya hâdi satmı dikkatle takip eden ve ser mayedar memleketlere mensup olan Avrupa matbuatı ise Şu fi- kirdedir; Almanya kendini toplamak için daha uzun müddet ecnebi sermayesinin yardımına muh- taçtır. Sermaye ise pek hassas bir şeydir. Onun için Almanya her türlü sergüzeşt siyasetinden ictinap etmelidir. Almanyanın alacaklıları olan şündüğü işte budur. Millet mec Hisinin evvelki günkü celsesinde sabık başvekil M. Müller de ec- nebi sermayesinin o kaçmasına karşı şiddetli tedbirler alınma- sını söylemiştir. Sosyal demo- krat olan M. Müller meclisteki sağ ve sol müfritleri olan Hit- lerin milli sosyalistleri ile ko- münistler tarafmdan hiç sevil- meyen bir fırka residir. Nite-| duymaz Hitlerin adamları cel-| seyi terketmişlerdir. Her hal! de Almanya kendişinden © çok bahsettiriyor... BERLİN, 17 A.A. Reichstag | meclisinde komünistlerle milli sosyalistlerin hücumlarma ce- vap veren Maliye nazırı, Alman yanım dalgalr e borçlarının bir milyar 213 milyon marka baliğ olmakta bulunduğunu söylemiş tir. Akdedilmiş olan istikraz bü- tçenin muvâzenesini temin et- meğe medar olacaktır. Mumai- leyh, istikraz mukabilinde hiç bir inhisarm herhangi bir ecne- bi grupa terk ve tahsis edilme- miş olduğunu ilâve eylemiştir. Reichstag mecli: tikraza ait Projeyi birinci ve ikinci oklnu- şunu müteakip kabul etmiş, ve hususi bir encümene havale ey- İlemiştir. Bunu müteakip, hükü- metin beyannamesile ademi iti- mat takrirlerinin müzakeresine başlanmıştır. Sabık başvekil, M. Müller, kürsiye çıkmış bünun © üzerine milli sosyalistler de hemen mü- zakere salonunu terketmişler- dir. M. Müller, söylemiş olduğu bir nutukta kararnamelerin ta- mamen feshi hususunun hali ha zırda mümkün olmadığı mütale asında bulunduğunu beyan et- miştir. Mumaileyh, başvekilin hari- ci siyascte müteallik beyanatmı tasvip etmekte ve sermayelerin kaçmasına karşı şiddetle hare- ket etmesini hükümetten talep eylemekte ve tamirat yükünün Almanyanm geçirmekte olduğu £e gizliden gizliye takip edilip) siye etmiştir, iktesadi buhran nisbetinde ten- kis edilmesini istemektedir. Ecnebi matbuatı İngiliz İmperatorluk konferansı “Times” gazetesi Londrada toplanan İngiliz imparatorluğu konferansının müzakeratma tah sis ettiği başmakalesinde konfe- ranstaki Dominionlar başvekil- lerinin imparatorluğu teşkil ©- den memleketler arasında rüç- han esasma müstenit bir siya- set takip edilmesini teklif ettik- lerini, fakat Mac Donald kabine sinde bazı nazırların bu keyfi- yeti lâzım gelen o ehemmiyetle karşılamıyarak henüz buna ce- vap verilmediğini kaydederek diyor ki: “Canada (Kanada) tarafın- dan vâki olan ve karşılıklı rüç- han hakkında esas teşkil ede-| cek olan teklifler teferruata ait tetkikat için ait olduğu nezaret lere havale edildi. Bu esnada rüç han esasına müsteniden impara torluğun ticaretini tanzim et- mek için konferansta başka fi- kirler ileri sürüldü. İthalât için bürolar tesisi, toptan satış, buğ- day ve diğer mahsulât için nis- pet tayini, mahsulâtın omakul hadde ircar, geçen sene Arjantin ile aktedilip henüz tatbik edil- miyen mwahede gibi itilâflar ak- ti imkânı gibi. Gümrük tarifele- rinde rüçhan esasma göre yapıl masının faide ve mahızurlarının | her iki taraftan gösterilmiş olan mahiyeti ve genişliği- ne tâbi olduğu aşikârdır.” “Times” bu hususta mutale- asına devamla kahinedeki iki na zırm son günlerd 5 vâki beyana- tının buna tezat teşkil ettiğini anlattıktan sonra makalesinin sonunda Kanâda ve Avustura- Iya başvekillerinin O beyanatını kaydederek diyor ki: “Başvekiller en müsmir teş- riki mesai usulü rüçhana müste nit gümrük tarifesi esasınm vâ- 8i ve itinalı bir surette tatbiki. dir, Şayanı dikkattir ki bu sira- da İngiliz sanayi birliği de aza- sının itina ile yaptığı tetkikat- tan sonra bugünkü mali usulü- müzün değiştirilmesine müsait büyük bir ekseriyet hâsıl olmuş tur” Alman hükümetinin vaziyeti Alman millet meclisi açıldık- tan sonra reis intihabı yapıla rak ötedenberi bu makamı işgal eden Herr Loebe yeniden inti- hap edildi. “Temps” gazetesi bu intiha- bin neticesi anlaşılmadan evvel yazdığı başmakalesinde bugün Alman meclisinin vaziyetinden ve Brüning hükümetinin mevki i hakkında mütalea beyan eder- ken netice olarak diyor ki; “Hakikatte başvekil Brüning ne doğrudan doğruya, ne de do- layısile Hitler'in müzaheretile hükümet tesisi ihtimalini düşü- nemez. Çünkü bunlar kendileri- ni hariçe çıkarmışlardır. Merkez katoliklerin ve o demokratların müzahereti olmaksızm ağ ce- nah ile hükümet teşkil. etmek bugün her hangi bir Alman baş vekili için imkânsızdır.” Mısır. millicileri KAHİRE, 18 A.A. — Vaft fırkasmı idare edenler tarafın- dan Perşembe günü millete hi- taben bazı beyannameler neşre- dilmesi üzerine zabita fırka mer kezinde dün bazı taharriyat yap mış ve bu beyannamelerin mev- cut nüshalarını ele geçirmiş Vaft fırkası azasmdan bir kişi tevkif edilmiştir. Fransız parlâmentosu PARİS, 18 A. A. — Parlâ. mentonun 4 Teşrinisanide yeni- den açılacağı teeyyüt etmiş gibi görünmektedir. M. Tardicu'nm harici siyaset hakkımdaki istizah takrirlerinin derhal müzakeresi. ni istiyeceği söylenmektedir. şiddetli davranılmasını söylüyor Bahrimuhiti iki defa geçecek!.. LONDRA, 17 A.A. —Ge- çen hafta, Atlas (o Okyanusunu geçmiş olan tayyareci Boyd ile Connor ayni tayyare ile Teşrini doğru katetmek niyetinde bulun maktadırlar. Bu uçuş, Atlas Ok- yanosu üzerine ayni tayyare ile ilk gidip gelme teşebbüsü ola- caktır. —— e — . Nak Brezilya ihtilâli NEVYORK, 17 A.A. — Nev york Times gazetesinin Saopau lo muhabirine nazaran ihtilâlci lerin büyük bir kuvveti Saopau- lonun180 mil cenubu garbisinde İtarare yakınında federal mevzi lerine şiddetli bir taarruzda bul- unmuştur.Uzunca süren bir mu harebeyi müteakip muhacimler püskürtülmüşler ve söylenildiği ne göre 200 esir terkederek peri şan bir halde çekilmişlerdir. Rio de Janeiro, 18 A. A. — “Resmi” Minasgeraes cephesin- de federaller şiddetli bir çarpış- madan sonra (OMuzambinho, Monte-Santo, Tronguciras ve Bonsuggesso şehirlerini ele ge- çirmişlerdir. Asiler, perişan bir halde ric'at etmektedir. Espiri- to-Santo hududunda asiler bazı yerlere bir kaç akın yapmışlarsa da püskürtülmüşlerdir. Goyas hükümeti dahilindeki yaylayı e- le geçirmek istiyen asiler fede- raller tarafından püskürtülmüş- tür, Federal kuvvetler, cenup istikametinde (ilerlemektedir. Her tarafta gönüllü £ taburları teşkiline devam olunmaktadır. İngiltere-Avusturalya Port-Darwin, 17 A.A. — 5 Teşrinievvelde İnğiltereyi ter- ketmiş olan Avusturalyalı tay- ye Hill ile 9 Teşrinievvelde ıgiltereden müfarakat O etmiş bulunan ve yine Avusturalyalı tayyareci Kingford Smith ara- sındaki büyü hava müsabakası- nın neticesine büyük bir alâka ile intizar edilmektedir, Hill'in yarın sabah ve Kingford Smith inde Pazar sabahı buraya gelme sine intizar edilmektedir. Tay- yareciler için bir kabul resmi ha zırlanmıştır. Bu kabul resmi Mis Amy Johnson'a yapılan me rasimden daha parlak olacaktır. Cenubi enik zelzele SANTİAGO (Şili), 17 A.A. — Dakikalarca devam etmiş o- lan zelzele Santiago ehalisi ara- sında panik husule getirmiş ve €hali umumi parklara kaçmıştır. irkaç kişi ölmüş, bir çok bina. nm dıvarları çökmüştür. Hindistanda tevkifat BOMBAY, 17 A.A. — Kop- gre memurlarının tevkifi üzeri- Nakıt işleri müdürü |Bern sefiri hareket &li ANKARA, 18 (Telefonla) — İstanbul kambiyo işleri hak- kından bazı tetkikatta bulun- mak üzere nakit işleri müdürü Sırrı İstanbula hareket etmiş- tir, Kaymakamların becayişi ANKARA, 18 (Telefonla) — 25 kadar kaymakamın şarktan garba nakil ve becayişleri yapıl ANKARA, 18 (A.A.)3İ Bern Elçimiz Cemal Hüsnü bu akşamki ekspresle mal memuriyetine hareket etmüf istasyonda Hariciye Vekili diğer Vekil ve meb'us ari ları ve Hariciye Vekâleti nr tarafmdan teşyi olurmuğ” Fransız tayyarecilefi NEVYORK, 18 A.A. — T yareci Costes ile Bellonte buğ tayyarelerini de alarak Pafi gitmek üzre Nevyork'tan ra binmişlerdir. Hasan, R. Eşref, H.Suphi beyler Atinadan geldilef Başmurahhasımız Atinada gösterile hüsnükabulden hararetle bahsediyor Konferans resmi değil, idi ve Balkan ittih in Hamduila, Atinada toplanan (Balkan milletleri konferansma iştirak eden heyeti murahhasamız re- isi Hasan Beyle (Hamdullah Suphi ve Ruşen Eşref (o Beylerİrin. Bütün Balkan devletli dün şehrimize konvansiyonelle avdet etmişlerdir, Heyeti murahhasamız reisi Hasan Bey dün kendisile görü| fatile ve çok yakından takip şen bir muharririmize © konfe- rans, intiba ve ihtisasları hak- - kında şu beyanatta bulunmuş- tur: — Balkan konferansı tama- men milli bir mahiyettedir. Hiç bir resmi mahiyeti yoktu. Vâ- kıâ heyeti murahhasalar ara- sında hükümetlere nisbeti olan lar bulunuyorsa da murahhas- | lar bir Balkan milletleri ittiha- dır fikrile her memlekette te şekkül etmiş olan milli komi- telerin azaları idi. Bizim mu- rahhaslarımız da Türkiye mil-| Ii komitesinin azast idi. Bu meyanda şunu da söyli- yeyim ki bizim milli komitemiz! tevsi edilecek ve matbust er- kâru. da milli komiteye alina- caktır, Konferansın organları milli, komitelerdir. Konferans için milli komiteler hazırlık yapmış Tardır. h Suphi, Hasan ve Ruşen Eşref beyler milli bir mahiyette adına matuftu px muhteli? Balkan delegeleri & zerinde çok iyi bir tesir ve set pati uyandırmıştır. Bunu” rada iftiharla kaydetmek istöği .İ N miştir. | Bu seyahatimden çok iyi samimt hislerle | avdet ediy&i İl rum. Yunan hükümetinin BİF hassa heyeti o murahhasamısİ) gösterdiği vaziyet çok do ve samimidir. Mazinin felâk lerini ve acılarını unutmak fil rinin Yunanistanda yerleşmiğ'jl olduğunu görmekle © memmi İl num, Ben eminim ki orada gördü | güm samimi tezahürat ayni lerle ve ayni samimiyetle gel cek sene bizim memleketimi tam bir makes bulacaktır,,. Leh sanayi erbabı Leh sanayi erbabmdan mü rekkep bir hey'et memleketi” zi ziyaret edecektir, Leh hey'€ ti arasında mensucat fabrik#” törleri ve ihracat tacirleri vardır. Leh ticaret ve sanayi elçileri gint Atina büyük miz Enis Beyde > konferan bütün mesaisini de müşahit ia Balkan konferansının gaye. |babı İstanbuldan sonra leri meyanında bilhassa şu e-| Ve Adanaya da gidecektir. * saslar vardır; 1 — Balkan devletleri birliği ni vücude getirebilmek için ça- hı ne 15 Teşrinievvel tarihinde kon | /1$7k- Erenin harp meclisi - reisliğine intihap edilmiş olan Hiht müs- Himanlarından Osman Süphani de bu sabah tevkif olunmuştur. Amerikada işsizlik VAŞİNGTON, IS A. A, — M. Hoover, işsizlik buhranmn- dan mütevellit vaziyete derhal bir çare bulunması lüzumunu yeniden beyan etmiş, işsizlere hükümet tarafından yardım e- bazı lâyıhalar hazırlamak üzere bir komisyon teşkil etmiştir.Bu komisyona kabine azasından 6 nazır dahil bulunmaktadır, NEVYORK,I8 A. A. —M, Hoover, iktisadi vaziyetin düzel tilmesi meselesi, hakkında başlı- ca devlet adamlarının mütaleala rını sormağa katar vermiştir. Fransızların hediyesi PARİS, 18 A.A. — Habeş hükümdarı Taffari'ye taç gey- mesi münasebatile hediye edilen 230 beygir kuvvetinde iki tay- yare Le Burje'den hareket etmiş tir, 2 — Bir Balkan bankası tesi si. 3 — Balkan parasını birleştir mek, yani tevhidi meskükât. 4— Nihayet arzular tama- men tesbit ve üzerinde ittifak edildikten sonra mukavele ve muahedeler şekline inkılâbı i Mektepliler müsabakasi 75 inci hafta birincilikleri Mektepliler müsabakası” 75 inci hafta birinciliklerini rasile yazıyoruz: 1 — Pertevniyal lisesinde” çin Balkan hükümetleri nezdin) 186 İrfan Yavuz B. de teklifatta bulunmak, 2 — Darüşşalakadan 904 R# Konleransın mesaisi hakkım-| şit Riza B. da izahat vermeden eyvel söyle mek isterim ki Türk heyeti ma tahhasasının oraya vürudünda 3 — İstanbul kiz kolejinde" Müberra H. İ 4 — Güzel sanatlar akad€ gördüğü hüsnü kabul ve dosta-| misinden Muallâ H. ne tezahllrat her türlüsitayişin 5 — Kız lisesinden 3$7 Nİ” fevkindedir. Burada M. Venize| met Esat H. Josun Atina mahsusada bayrağımıza göster diği ihtiramı da şükranla kay- detmek isterim. o Konferansın mesaisi hakkında pe mu fassal malümat vermiş olduğun dan bunları tekrar o etmiyece- Zim. Heyeti murahhasamız aza- sından memleketin cidden kıy- mettar edipleri olan arkadaşla zımın irat ettikleri nutuklar ge rek Yunan mahatilinde, gerek stadında sureti Müsabakayı kazananir, mev” ut mükâfatlarını gazetemiz id resine müracaatla aldırabilir”” ler, 76 ncı hafta Yetmiş altıncı hafta başlad" Gazetemizde bir hafta zarlınif çıkacak haberlerin en mühür” mini seçerek Cumartesi aksf: na gazetemiz müsağsf” memurluğu adresine gönderi” MESİ,