11 Ekim 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

“TEŞRİNİEN VEL 1930 HARİCİ HABERLER.. İngiliz imperatorluk konferansı gli e İmperatorluğu teşkil eden 'memleketler arasında ) a Hamit, Reşat Eyi sıkı rüchan esasına göre bir tarife düşünülmektedir surette tarassut ettirirdi Jktısadi dert(| Eses masum | SultanHamit | Tahsin Paşanın Hatırat. Yeni Romen kabinesi Kabine kimlerden teşekkül etti Bükreş, 10 (A.A) Mire-| Madgaru, Münakalât Vöfflue nesko kabinesi şu süretle teşek| Ritzesko, Maarif Mancili ye . İMesai Hatzican, harbiye Je aşvekil ve hariciye nazırı Mi- kğ ronesko, dahiliye nazırı Miha-|ral Mondeeske, Meclisi vi lacke, Maliye nazırı Mihail Po-| yâ memur Halippa, yeni n piviti (Tercüme ve iktibas Iflâs edenler Bir sabah Hünkâra Reşat Efendinir Elbirliğile çare ağır surette hastalandığı haber verildi Sultan Hamit, gerek veliaht! olması ve saltanatın tebeddü- lünde diğer azayı hanedandan || fazla alâkadar bulunması itiba- rile, gerek gizliden gizliye ça- lıştığı kanaatini taşıması sebe- bile Reşat Efendiyi pek sıkı bir takayyüt altında tutardı. Maamafih kendi kesesinden her ay verdiği bin beş yüz al- tın maaşın mutazaman tesviye- sine dikkat ederdi. Bir sabah huzura kabul olunduğum za man o gece Reşat Efendinin zi- yade hastalanmış olduğu kendi sine haber verildiği ve hastalı- ğm mühim olduğunu söyledi ve bundan haberim olup olma- dığını sordu. Haberim yoktu, ademi malâmat beyan ettim. Sultan Hamit Reşat Efendinin bu hastalığını hikâye ederken gözlerinden yaş gelmişti. O müthiş takyit ile bu rakik göz yaşları telif etmek hayli güç- tür. Sultan Hamit, biraderinin! hastalığından çok müteessir ol duğunu ve başmüsahibi Dolma bahçeye göndererek Reşat E- am elsi pek dikkat ve itina edilmesi için doktoru Rıza Paşaya sıkı emirler verdi- ğini hikâye etti, Bunları bana anlatmaktan maksadı ne oldu- ğunu da pek keşfedemedim. Şurası muhakkak ki baş kita- bette devam eden on dört bu- çuk senelik memuriyetim müd- detince Reşat Efendinin bir de, fa olsun Yıldıza geldiğini“ gör- müş ve işitmiş değildim. Sul- tan Hamit Reşat Efendinin sa raya gidip gelirse bendeğân ile temas edeceğini düşünerek ve| bunda mahzurlar mülâhaza ede rek ö suretle emir vermişti, Re| şat Efendinin Sultan Hamit münasebatına baş mabe Hacı" Ali Paşa tavassut eder- - 1i. Reşat Efendinin güzel bir köşkü ve İeri vardı; arada'sırada tenez- Je yoktu 4Jen ileri gidenlerden biri aranıyor Londrada toplanan imparator , İluk konferansının mesaisine da- ir gelen haberler ehemmiyet kazanmağa başladı. Beynelmi - lel siyaset âleminde . İngiltere - nin nasıl bir mevki işgal ettiği ni tarife lüzum olmadığı | gibi dünyanın yedi iklim dört köşe sinde hâkimiyetini tesis etmiş olan bu imparatorluğun hal ve istikbalile şiddetle alâkadar olan bu konferansın ehemmiyeti ni anlatmak için de bir kaç söz Jsöylemek lüzumsuz olmuyacak- tır, Her biri dahili idarelerinde Jtamamile müstakil olan ve Do - "minion denilen imparatorluk ak İsamı ana vatan olan Britanya'ya siyaseten” yalnız hükümdarlık İ İmâkamile bağlıdır. Bu büyük camiayı tarif için bugün kullanı “an tabir “İngiliz milletler birli İği,, dir ki, bu birliği terkip eden * Jler bu ailenin içinde müsavi hak İ (ka malik varisler demektir, Ta - bit servet itibarile bu memleket lerin her biri ayrı ayrı membala ra maliktir. Fakat bugün bu im İparatorluğu her kısmında bintür “te, İli buhran vardır, Bu buhranlar mek maksadına hamledilebilir. ik isadidir ve elbirliğile çare bul Pilhakika Reşat Efendinin ne) mayı bekliyen bir takım dertler şahsı, nc dairesi, ne mensubin g. ve mukarribini mevzuubahsol- maması ve âdeta Dolmabahçe-| nin bu da iresi külliyen unutul- muş olması Sultan Hamit için matlüp ve mültezem idi. Surtan Hamit; Vahidettin E- fendi hakkında bu derece tevec- cühkâr bulunmakla pek aldanı- yordü. “Çünkü Vahidettin Efen di Sultan Hamide bir maksat ve menfaat mukabilinde hizmet ediyordu; yoksa Sultan Hami- de hiç muhabbet ve merbutiye- Nitekim inktlâptan sonra Sultan Hamit aleyhinde Vahi- İ Kabasakal Çerkes Mehmet | Paşa İşte Londrada toplanan ve Do minionların © Başvekillerinden mürekkep olan konferans buna çare bulmak için tedbirler karar laştıracaktır. Mühim bir mesele imparatorluğu teşkil ederi kısım lar arasnda himaye usulüne müstenit gümrük tarifeleri yapıl mak meselesidir, Halbuki bütün Dominionlar kendi tarifelerini istedikleri gibi teni ediyor - lar. Mesele Kanadanın buğday, Avusturalyanın yünü varken im paratorluk aksamının hariçten bunları celbetmesine çok itiraz ediliyor. Fakat hariç emtiasma karşı şiddetli tarifeler tatbik edi lirse İngiliz emtiasına karşı da dettin Efendi olmuştu Hikâye ederler: Birgün Sul- Almanyada ya- pılantezahürat Almanyada olup biten herşey bilhassa Fransızları çok alâka - dar eder. Almanya da eski mu- hariplerin teşkilâtı tarafından a- hiren yapılan tezahürattanbahse den “Tepsi; gazetesi yazdığı baş makalede ezcümle diyor ki: “ Bu kabil nümayişlerin fili ehemmiyetlerini mübalâğalan - dırmamak özüm geldiğini, bun ların hemen bir tehlike teşkil etmeğe kâfi geldiğini kabul et- mekle beraber bugün beynelmi- lel vaziyeti tazyik eden hoşnut- suzluğu şayani dikkat derecede arttırdığını kabul etmek lâzım - dır. “Stahihelm,, alelâde bir eski muharipler teşkilâtı değildir. Bu, sinesinde muhtemel bir se- ferberliğe kağşt efradı yetişti - ren bir mücadele teşkilâtedır.Bu askcri mahiyette ve bundan do-j layı gayri kantıni bir teşekkül - dür, Avrupada yeni bir bultanım vukuunu bekliyerek siyasi mü - cadelelere karışmakta, en mir - teci bir milliciliğe müzaheret et İmekte, Alman halk kitleleri İâında meşhur “çephe ruhu,nu| idame etmektedir.,, “Temps,, gâzetesi bundan son ra makalesine Rihayet verirken diyor ki; “Alman cümhuriyeti- İnin, eğer en fena sulh düşman- larının harekâtı ile hem cürüm olmakla itham edilmek istemi - İyorsa buna karşı müessir bir su İrette mukavemet etmesi lâzam- Jdir. . Fenerbahçe: jı j | Amerika borsası gene sarsıldı Nevyork, 9 (A.A) — Prence ve Wktitley müessesesi borsada esham üzerine muamele yapan en eski ve en mühim müessese- lerden biridir. Matlup ve zim * meti hakkında hiç bir tahminde bulunulmamaktadır. Fakat mü - essese müdürleri maruz bulun - dukları müşkülâtm muvakkat ol duğunu ve yeni tensikatın tan - zim edilmekte bulunduğunu sö) lemişlerdir. Piyasada vâsi mik - yasta tasfiye muameleri olmuş- tur. Esham fiyatlerindeki teden ni yüzde 10 nisbetindedir. Borsa da fevkalâde bir bedbinlik hü - küm sürmektedir. Nevyork, 9 (A.A) — Bu sa - bah borsada mühim bir simsar lık müessesesinin daha iflâs et miş olduğu habör verilmektedir. Bu milessese prence ve Whitely müessesesi olup taahhüdat icra edememek imkânsızlığı karşısın da bulunmaktadır. 30 eylülde J. A. Sisto ve şürekâsınm vu - kubulmuş olan iflâsını takip e den bu yeni iflâs büyük bir he- yecan uyandırmıştır, Refah devri Nevyork, 9 (A.A) — Ameri ka amele federasyonunda bir nu tuk söyliyen federasyon kâtibi umumisi M. Dawis, Amerikanın pek yakında cihan tarihinin şim diye kadar kaydetmemiş oldu- gu bir refah devresine gireceği İmiitalcasını beyan etmiştir. 2, Istanbul:0 (Başı birinci sahifede) tekerrür etmesi çok şayanı te - mennidir, Zira mütemadi idman lar neticesinde gençler takımı - İna avdet etmeleri muhtemel ssh siyetler var. (e züh için buraya gider, bir müd- Hasân Kâmil, Tevfik Haccar, İ o yolda mukabele edilecel Denizli, 10 (A.A) Dört gündenberi belediye intihabı hararetle devam etmektedir. Serbestçilerin bütün gayretleri ne rağmen halk reyini C. H, f kası lehine istimal etmektedir. Bugün halkın tamamile denc- C.H. Enn yeni Malatya, 10 (Milliyet)— Ma latya — Arga — Adıyaman — Petürge — Sivas — Yıldızeli— Hekimhan, belediye intihabatı C. H. Fırkası lehine devam e! Macar Başvekili | geliyor Budapeşte 10 (A.A) — Ma- car ajansı bildiriyor: Başvekil Kont Pethlen Türkiye hükü- metinin davetine icabetle bu a- yn sonunda Ankaraya giderek İsmet Paşayı ziyaret edecek ve Türkiye reisicümhurünu se- lâmlıyacaktır. Kont avdette Solyaya giderek temmuzda Bu dapeşteyi ziyaret eden Başve- kil Liyapcefe iadei ziyâret ede- cektir. Ankara idman kongresi ANKARA, 10 (A.A) — An- kara idman mıntakası bugün se nelik kongresini akdetmiştir. Raporlar okunduktan o sonra merkez ve idman hey'etlerine azaları seçilmiş gençliğin atı- Gılığa ve biniciliğe yalnız teş- l Hatip, C.H Adliye Yunian, Ziraat|lar Sinavaya gitmişlerdir. Denizlideki gayretleri boşa gitti cek derecede reylerini H. sma vermesinden ümitsizi düşen Serbestçiler intihabi yolsuzluk olduğunu ileri süt rek sahadan çekilmişl Reylerin dörtte üçü H. lehindedir. İntihabat devam diyor. muvaffakıyetleri mektedir. Fırka namzetlerif! kazanacakları muhakkaktır latyada Serbest F. nm teşkil olduğu halde şimdiye kad tek bir rey almamıştı 16 Mart şehitleri Şehitlikleri imar komisyof 16 Mart şehitleri için bir ab ikmeye karar vermişti, Fal 16 mart kahramanlarının şeli olduğu arsa zengin bir zat fından satın alınmıştır. A: alan zat; arzu ettiği gibi ruf edeceğinden oraya bir ev tırması muhtemeldir. Bu takö de 16 mart kahramanlarının hit olduğu yere abide yapılımı cak demektir. vik ve tergiple iktifa edili rek muayyen müddet . zarfınğl yapılacak olan rakımlerden an alınmadıkça hiç bir spo nun diğer spor şubelerindi müsabakalara sokulmaması Reisicümhur Hazretlerinin karaya ilk geldikleri günün İkara mntakasının spor bay jmı olarak kabulüne karar ve! miştir. Meliha Avni Hanımı i türk ocağında konferans alk F.nın memlekete, kadı hğa hizmetlerini beliğ bir lisanla anlatti tan Re; apurl, da tenezzüh ediyormu da Hanedan azasından bazıları |bine i i Brie Bu gidiş geliş ve bu meyanda İzzettinle Vahi hükümet öyle himavekâr bir ta agi detin Efe: vazifelerinden birilaralık Vabidettin Efendi: bu idi. Netekim Fehim Paşanın |dülhamit bizi böyle vesilei ikbali ve en yüksek! membar istifadesi de bu olmuş-| tu. Sultan Hamidin, en çok hoş landığı ve mizacma en ziyade|ve havadis muvafık bulduğu biraderi Va.) sevdirmeğe çalışan hideddin Efendi idi, Vahidcd-| Efendinin Sultan Hamit orta-| | din Efendinin Dolmabahçedeldan kalkıp ta şevket ve ikbali| | bir dairesi, Çengelköyünde birİzaval bulunca aleyhinde idarei köşkü vardı. Sonraları bunlara| kelâm etmesine canı sıkılmış ve ilâveten Ortaköydeki fer'iye da- | Vahidettin Efendinin sualine varın | Ge Hikmet,Rıza, Hüsnü,Necmi ağa al Halim, Zeki, Fahri eski futbolculardan mürek- kep muhtelit, Galatasaray yaşlı larına 3-1 mağlüp oldular. Gali biyeti alan Galatasa şöyle teşekkül etmi Necati Hayati, Siret Yusuf, Kerhal Rifat, Müçtebn Sabit, Fazlı Necip Edip Ekmel, Bu maçtan sonra 1929-1930| det istirahat e n sonra yi ne Dolmabahçeye avdet ederdi. Bu gidiş gelişlerde halk iie te-| Sofra- (çen gün Kanada da yeni bir Dün sant 10 da Arnavutköy Ame-| yük Gazinin büyük dehasının es8f ktidar me İ Srikan kır kolleji mezunlarından Me:| olan Halk fırkası senin fırkandır WE | tandaş! Seni dünkü korkunç şekli” den çıkarıp bugünkü medeni z -) sokan, seni bu memleketin efemdif İa Vekili Recep Bey - Halk fırkası| yapan,'kadınımı esaretten kurt müfettişi Hakkı Şinasi Paşa, Hakkı| ona bugünkü medeni hakları verfi Tarık Bey ve Kadınlar Birliği hey'e-| kimdir vatandaş!? Elbetteki Bi & idaresi-ile yüksek tabakaya men:| Gazi ve onun fırkası olan Halk sup bir çok hanım ve erkekler bulun | kasıdır. Bu bir hakikattir f İmaktn idi. Felâketli gecelerimizde, ölüm gü” > mevsimi galiplerine mükâfatla -| Milliyet kupasını hazanan | çinlime Avni Hanim, nöükerreren |lerimi:«3, düşman askerinin süne h Tini tevzii merâsimine başlandı. Istanbul Spora Rapamız | alkışlanan mulkunda, ezcümle demiş.| sü bağrımıza dayandığı anlarda Seinpiysölcl: müklfağ; verilirken ör kiz e ha ağ P, Milliyet kupası Bu İntihabat münasebetile şurada, | ve senin, benim namusum için açana Şangay | a pi İĞ la | sendin SEYE Gram yel | denle le bali ük GEZİ İpaya gelmişti. Hamdi B. İstan- | bulunduğu ilân edilen Nezihe Muhid| mak için aç, yorgun, argın çarpışi” Bu bul spor üçüncü takımının üçün |din Hanım da karışmıştır. Nezihe) bu imsanlar minmete, hürmete AYR z takım: zamanlar Yıl nl Nİ ,6e takımı ile (Milliyet) kupası İgalibi İstanbulspor üçüncü ta - irelerinden biride ikametine)cevap vermiyerek Sultan Reşa tahsis olunmuştu. da hitaben: Vahideddin Efendi Yıldıza sık sık gelir, bazan akşam tas- mından sonra Hünkârı görür- (Bitmedi) kım oyuncuları mükâfatların 8- nünde alızi mevki ettiler, Fut - bol heyeti Yeişi Hamdi Emin B. | kısa bir hitabe ile geçen sene üç! İc kısım maçların galibi olduğu nu bildirerek kupamızı genç fut bolculara tevdi etti. Bundan son | Muhiddin Hanım nutkunda yeni fır-| ter. kanın; memleket ve milleti refaha| | Söz söylemek ve vâdötmek kol eriştireceğinden, esaret zencirlerini| dır, fakat asıl maksat bu vatlerin, Bi kıracağından bahşederek, git vatan-| borç bilmek ve yapabilmektir. Na” sevi maç yapıldığını izah eçti, ra bütün futbolcular, Türk sporu Bu nevilerdön lik maçlarında Re | $€refine üç defa yaşa bağırarak merbahçenin 28 puanla şampi - merasime nihayet verildi. söyliyerek şampi- | Fenerbahçe - muhtelit < mükâfatını verdi. Şampiyon Fenerbahçe takımı C.H, F. Şildi muhtelitile yapacağı maça şu Hamdi Bey ikinci nevi müsa- şekilde çıkmıştı: bakaların C, H. Fırkası tarafın./: RIZA, rife hazırladı ki, değil yalnız |dan mevzu İstanbul bildi etra -| Kadri, Ziya omşu Amerika emtiası, ana va |fmda cereyan ettiğini, bunu da | Cevat, Sadi, Reşat İtan olan İngilterenin mamulâ - | Fenerbahçenin kazandığını bil İh Alâ, Zeki, Muzaffer itr.bile bundan istisna edilmedi. |dirdi. (Gençliği ve sporu teşvik | e Bu ve buna benzer bir çok me |eden muhterem H. Fırkasma te |, Mühtelit takım bazı esbap do İseleler var ki, İngiliz imparator |sekkürü vazife bilirim) diyerek kl zayif bir şekil arzediyor betle bahis sırasmda “bilmem| < Ödemişte, Serbest fırkanın) le deği inka dei verkpe | RE A Ami(G.8) ki Reşat Efendiden ne bekler-|bazı kanunsuz hareketlere te-| ile de alâkadardır. Konferansın | bu 2k$am bir nota neşretmiştir.| o Hüsün (Besiktaş), Halil (Ve ler?,, Demişti. Kezalik diğer) sebbüs etmesi ve bunun netice. ti İ€ Zir ansın | Bu notada balâdaki, noktai|fa) bir münasebette Vahideddin E-|si idari bir tedbir olmak üzere Güzrük meselesile meşgul Ol -İnazarın muhafazakâr fırka tara:| Suphi (G. 8.), Nihat (6.8) fendinin Reşat Efendiden daha| şube binasmın muvakkaten sed | duğunu anlıyoruz. “a0 8), e fından tamamen kabul edilmek | Hasan (İ, Spor) muktedir ve dirayetli olduğunu | dedilmiş olması muhtemeldir.! Londra, 9 (A.A) — Dün im-İte olduğu ve bu prensibin tat - Muhteşem (Vefa),Nazım(Be söylemişti. Sultan Hamidin bir) Maamafih, işin hakiki mahiye-İpartorluk konferansında Kana -|biki için fırkanın kendi teklifle |giktaş), Orhan (İ apor) Lâtif taraftan Reşat Efendiyi çürüt-| ti, Düğün anlaşılabilecektir. — /da ve Avusturalya Başvekilleri- rini dermiyan edeceği ve bu tek|(G. S3, Rebii (G.S). meğe ve diğer taraftan Vahi-| İZMİR, 10— Ödemiş beledi-.nin imparatorluk cezası arasın - lifleri muvafakatlerini istihsal et | Oyu umumiyet İtikarile Ke. deddin Efendiyi ondan yüksek|ye intihabatı tatil edildi, Ser-'da rüchan esasına müstenit ve mek maksadile önümüzdeki u - |nerin daha mütesanit ve daha göstermeğe matuf olan bu söz.|best fırka idare key'eti reisi daha vâsi bir gümrük tarifesi le İmumi intihabatta müntahiplere | şuurlu oyunile muhtelit muha- leri, olsa olsa, enzarı dikkati| Şükrü, azalardan diş doktoru/hinde kat'i surette vılkubuları Jarzedileceği beyan edilmekte - İcimlerinin muvaffakıyetsizlikle- Reşat fendiye initaftan çevir.) Kemal, cezacı Salih, tüccardan. beyanatları üzerine Mİ, Baldıvin idir ri arasmda ve bir etsmı da ale? dü. Sultan Hamit ekseriya Va- hideddin Efendiyi tiyatroya da vet eder, kendisile orada uzun uzadıya görü, din Efendinin Sultan Hamide muttasıl havadis taşıyıp getir- diği mevsukan rivayet olunur- du ki bunun juralerlrktan bir farla yoktu. Hanedan azası) Şuayip Beyler tevkif olundular. shvalini, saraylarda olup biten) Milliyet: Dün gece Ankara şeyleri Vahideddin Efendinin|dan ve mahallinden telgrafla Abdülhamide jumal ettiği söy-| keyfiyeti sorduk. Geç vakte ka- lenip dururdu. Sultan Hamit, |dar bunu teyit eden hiç bir ha- Reşat Efendiden bir münase.|ber alamadık. daş! Reyini Serbest Cümbhuriyet fır-| riyatta her şey kolaydır, asıl güç “İ kasına ver, demiştir. lan şey ameliyattır. Münevver kadınlarımız arasında | Reyini kendi kanaatine, kendi VE buluduğu ilân edilen Nezihe Muhid-| danına göre ver! İstersen: Senin bö din Hanımın bu sözlerine şaşmamak riyet ışıklarını yakmış olan, deni imkânsızdır. Çünkü bu millet esaret omuzlarında seni refaha doğru yüf” gincirlerini kıralı çok seneler oldu ©) ten, kırmızı beyaz bayrağın şerefi zincirleri büyük müncimizin demir-| istiklâlini kazanan, sana can vef den eli parçalamıştır. Gazinin açtığı fırkaya, Halk fırksf İk, Nezihe Muhiddin Hanıma kadın) ma vor, istersen: Yalnız kâğıt üstü : ve erkekle karışık bir kütlenin önün.| de kalmağa mahküm süslü N de söz söyliyebilmek fırsatını Gazi) $eni kucağına çekmek istiyen Serif ha nin fırkası olan Halk fırkası vermiş | Cüthuriyet farkasına ver! tir. Kadını esaretten kurtaran, onul HAyfi! Koş! Bu toprakta sen, bö” gülünç şeklinden çıkaran, onu mede-| bU veya şu yoktur. Hep beraber ## niyetin basamaklarına bastıran fırka) mez bir ateş balinde bu memlekt öm ba Falieli ve milleti ebedi bir refah ve sand Türk milliyetinin en büyük mezi-| oristirelim. Büyük rehberimizin bi” yetlerinden biri de nankör olmamak. |lerden istediği yalnız ve yalnız BÜ tır. Türk milliyetini muhakkak bir ö-| dur lümden kurtaran, ona can veren bü.| ( Yaşasın Gazi! — — ——| Yaşasın asil ve büyük Türk karanlıkta cereyan etti. Teti! Fenerbahçe, sağ açıkları va -| © Yaşasın bu memleket ve millif sıtasile biri ilk, diğeri ikinci dev |hürriyet ve medeniyet kapıların! * rede ve biri ofsayt olmak üzere gan Cümhuriyet Halk farkası.,, jiki sayı yaparak galip yi S. Fırkaazası tev- kif mi edildi? N | Mr. Baldevia ) | gd Konferansm sonu sürekli ve # detli alkışlarla karşılanmıştır. Rİ