31 Ağustos 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 5

PAZAR 3t AGUSTOS 06 ismet Paşa Hazretlerinin çok mühim nutukları zın ana hatları, Türk tari-| toplıyacak bir çare bulmak mecburi e i ve ihtiyaçları) yetini duydu makizin am)“ TUK TEŞEBBÜSLER i litik (Başı birinci sahifede) ye Yeyri, kataraylar Muvakat istasiyonun ilerisinde | eğ önünde balumdurulmk zn vel Takan bi e yasi e eğme veya düşünerek bu-| siyasetinde toplanan ilk hükümeti “ld inde şunlar yer İzan ekarmadık. Bilhassa memleket,| 536 da dünyanın bütün leşleri baş İzmir, Lozan, Sıvas, daima kendi ihtiyaçlarını bize 25—30 sene-| na yağarken, yarınki mevcud yi " Takın yanımda İsmet PAŞA) ğine yollarında her gün bat) zin bir şüpbe altında iken valandaş. İntra vuru vura ibram etmiştir. Aklı-|lar yalniz yaln ayak ve sopa ile müs muz ermeğe başladığı giindenberi bu! tevlilere karşı koymağa alışır! le memleketin asgari olarak Rumeli bu|tün mamureleri elinden ili yi dudunu Anadolu hududuna bağlıyan| ve hazinesinde bir tek lirasi yoleen. bir şimendilerin hasretile tutuştuğu. ilan etiği ilk proğramında Ankara k | nü biliriz. Şimdi, şimendifer geçmeğe| dan Yahşihana şimendifer temdi soluyarak istaasiyona yaklaştık | kaşıyan topraklarm altında İ bekliyen binlerec halkın kalp | i., Sıraslı, ve Vanlı yüz! biler hz iğ hterem Başvekili, bu me|kün kemikleri yatıyor..Bu kadar in m inkişaf ve emniyet va- | san amm ey. lee sönen Anadolunun bu ücra kö-| ve ekmek taşıyan kal » ömülmüştür. “ — şesinekadar getiren reculü yatın “DEMİR YOLLARI VE MILLI | dan evvel Büyük Müllet Meclisi Hü r an evvel görme! MÜDAFAA kümeti oldukça vâsi mikyasta şimen| k hasret ve iştiyakile | fetikiâl mücadelesi esnasında Bü: difer elde edebilmek için Çester amal lacak derecede hizli | yük Millet Mec a Mı yaklastık | karşı şahlanan padişahın ifsadatını öşesindi | tenkile yer başlıca vasıta Kon- ya — Afyon Eskişehir — An kalan beş mak üzre bayraklarla süsl bir kürsü hazırlamıştır. a ie i iren hayet İsmet Pş, Hz. ni get P rdan göründü. Trer n uzaki e Tür seyi, nesillerimizin zihinlerine yerle- miz? çi ' Milli mücadelenin silâh safhası hi- tam bulduktan sonra daha sulh olma dan ân yerinde dere hızlı çarpıyordu. Tren ca Anadolunun dört ki dağları bayırları aşara bu binlerce saf ve temi daşin gözleri sevinç müzskeratını o kadar | zehirledi v5 müşkülâta uğ ki bir. arabk bu İyüzden sulh anlar. geçir Sulhü tehlil yük. Millet N üslere sevk abi va gibi elimizde | kilometrelik demi: İkadarck bat, i et “Dev büyük or -İrinan,, büyük hu t 1 tiyaç elbe aşlarile t ve du te yari muvakkat istasiy unca medit bir alkış t — mevcut olsaydı Avrupanın şa var ol İsmet pa: seferine hâkim olduktan sonra bir devlet kurmak dava Büyük Millet Meclisini, heybeden başka olmıyan hir aşi lattı vi Başvekil Hz. mutat $€ heşuş çehresile vağonun k la görününce" orta Halk koşuşuyor, a met Paşanın eli ö diyordu. Paşa Hz. halkın bu cari | m albürün'bes ve n tezahüratı önünde (mu tiye şimendiferinin tal iyet ve tevaziunı mühafa | ihtimali idi: Nitekim, indiler ve hal- | nır kazanmaz bütün orduyu deek trenden i maz Ban rd İ bu sayede o lere kadar b; zannediyordu. Sakarya İtemadiyen düşüncemizi iğ Bir diyetin ç haza ve her kı selâmlaya rak istikbale gele tın birer birer ellerini sıktı- iltifat ettiler, askerleri olunmaz bir ha ahdeti tehdit e lar, mühendislere e duran Veri arasında ilerilediler ve ista |" ga adutlardan siper iyonunun kordelasmı kestiler. | ven kağnları altı aylar b ni Hz. istasiyonur saloı unda | 4 Hiç Diyarbekirden, Vandan, Er 13 ve ikram edildikten sonia marumdan bir insan kaf vakur adımlarla takım Yan | de geldiğini h kurulmuş olan hitabet kürsüsü -| be face yek. İç e doğru vürüdüler, E vE al | bizzat İcendi vas belediye reisi Hayri ve Halk| rınız, kadın ve namma Dr. Nevdet B.ler bire izi üca vutuk söyledler. Ondan sonra | tcelisi daha k taşa Hz. kürsüye çıkınca orta: | da, bu memlek ml in bir söküt kaplad Her | adi lida es pürdikkat kesilmiş Başveki- | bi yoliüz, lin sözlerini dinlemek istiyordu. İsmet Paşa Hz. gür bir sesle tkunusirada başladı. Nutkun her cümlesi alkışlanıyor halk “var ol paşam” diye ikide — bir tasviplerini izhar ediyordu Milli devletin Ankarada kurulma t 7 i |, istiklâl seferinin bir zarureti idi İsmet e Hz.nin | Süsü vatan Kame nutukları millet Ankarada kalmak kararını Sevgili vatandaşlarını bafaza ve ilân etti. ş| 923 te Ankarada kalırak ne demek yük bir üvalfelajet| e bilir mininiz?, il çılmaz saka Vatan büy Mi, a b a. ür gm kağan ünü sizin bus aştar. sik ederek ayrı bir kıymet alm İzmir için ve Errurum işin kiymetli p zorla bir kulübede barmmağı mak demektir. Anadolu içinde o imendiferi sizin kapınız olan Savan gimendieri anlıyo-| in he hazin o'luğunu, baba yiğitlerin anlayışları ve sinirle bugünlerde nasıl posa halin, ni hatırlarsın ile enilleti pn da hiz yokuş ve Jbi urun müddet in ansrzm ça «övdeyi bir çarpış- ta cansız bir beş halis ür « bugün bir k etmi İsi erkik, cektu ön zengin mamu: oldüğu halde işie| sdam. sıfatını Le sete leme) EE insanları ve vasıtalarile kurtulmak ixİ şğr Alime sene İle tırarına düşmesidir. Sabittir ki İzmi-| daha zinde bir hale" rotirmeğe kili rin servet ve emniyetinin her tehlike| ikon bilâkis onu, hastalık iâftan ikm den azade olmasının başlıca va: EM ha öy Sıvaslının yirıni dört sant sönra İzmi! velisine kantır a ri müdafan edecek bir imkâna ma' ki “Meli vander bulunmasile tahekleuk ede hir eat döşeğine yatma » sens sürmüş basta adamı çek k Ni 5 İ etmiyen va Bu kadar istical ve telâşımızla anesk on baş senede hal lolunabilec sene türüncemeye tahammülü oldu. i ve neye gü na kadar gelmemiş olanlar An- f karada kondilerini Pamir yaylasına 'adır, Sevincinizi tamamen ıkmış seyyah zannediyorlardı. un. Ben, sizden daha çok heyecani © Halbuki Efendiler; bir defa indeyim. Sizi tebrik etmeğe VE'Sİ-| haritaya bakarsanız Ankara bı vantanızla bütün memleketin 9*İpmemleketin ortasında bile deği k, bir muvaffakıyet€ *r*idir. İstikbalde çöcuk'arımız A- ie) nadolu ortasına geldikten sön-| ber com'an 4000 kilermelreye yele hi ve asil Sıvas tarihinin terakki Ve|ya niçin bir köşedeki Ankarayı| de lu buldu. Derek ki, 60 « silâya doğru - başlıca bir yükselme) intihap ettiğimizi kolay anlaya |de bı memleket yapalı he ce ee “ediniz İmıyacaklardır, Yedi senedenböri ilemetre demir yolu « Bu noktaya gelmek için yedi *€0*- ilerliyoruz ancak S.yasa geldik; | Hepsi çerebi ma denberi izterap çekiyorum. Öyle SÜRP udutlarımıza varmak için daha erim oldu ki, artık bezip bizar kâk yi. o kadar yürümeğe mecbu- dığım bayata ve siyasete büzümü id). i ik k yayretile yapıştım ve #8“İ Evet, Ankarada, devlet merkezi e ebe sey i Büyük ilk nefeste ve ilk iş olarak bu ice, benim için büyük” kurmak ilk 5 rak bu Ge aba bü-| çıkmaz sakağı, açmak mecburiyetini üyelerden biri idi. Teki teren | kabul etmek demekti yük gayeleri kabili istihsal gös! "EN BÜYÜK DERT: YOLSUZLUK ve bu ümitle, millete ve onu idare e-| İL, miyeti bu milletin asır. zan verecek olan TÜRKİYEDE ŞİMENDİFER İNŞAATI Ben burada vatandaşlarıma bilâkis bu kadar zamanda nicin da ta başlamıştı. 1920 de Bü vinmeğe lâyıl yük Millet Meclisi dar hatalarla bera diğini ilân etmeğe geldim. Bugün €*- hiç biri ktsi nazarından yapılır 920 den bugüne kadar vücüde ge tirdiğimiz hatla 18 80 kilometre k takatenın ü malı mendifer hatları ve baştarı ap bir halde eli ların tamiri hari nuz ki, mı boş geşirmemişiz. Bu bir iki mülâhazadan sonra, der! hal ve tekrar asıl benim bugün isbat na dayet olunduğum davaya avdet e deceğim. Şimdiye kadar isbat ettiğimi zanne diyorum ki, şimendifer politikası mi başa ba. m caki hat, leceklere yeni bir © ik bir gayedir. e İsterdim ki bugün yalnız enilli emu) yi meşe ag karar esi a. a siz ili olayi hülâsa milli) vatandaşın senede ii > ei * bayram tezahürat iktifa edelim. il çalışarak vatan yalama gara Şe Hahbaki size bu büyük bayrasnin har greesi, halde in kanunu bu zihniyetin eseridir.! z kanun kikaten sevinilecek, beğenilecek bir ul olduğu bir ihtiyaçtı. Her lan başlıca ihtiyaç! c daha kaç! edece) li İ neden şimendifer yapmak zun vadeli ocnebi im. Yani şimdiye kadar hazi-| zife tanımıyordu. Hilâf l li açi | akim 1000 kilometrelik dar ebatta Hicaza yapabilmek için herkesin ianesine a-| yerine u i istikrarı ile şimen Büyük Millet Meclisinin Gazinin; difer yapmak niçin mümkün olmamış olduğunu göstereceğim. Evvelâ şura sma bilmelidir ki, kabili tehir olan n ni evvel emirde den aranmak ga İhtiyacınız tehir o ihtiyacı bir gü min etmeğe çalışmasında ne sebep vardır? Eğer menfaat fikri, âlemi tah çın ve haklarını almadan dura: i ekse sizin sabırsız ve bir GüN yard, bul| deceğini söylüyordu. Bu hazin hâdi-| teahhüre tahammülsüz bir vaziyette ik ed örümmeniz, onu teahhürü caiz ol esadüfüne terket Demek ki, gay ihtiyaç için mille »- kurulmasına! kavelesini yaptı. Bu mukavele, sulh den para araması Sonra bu imkâ: vaştur. 9 hize sulh üşkülâtına har lan v ahibi sniti dün ik, Fake bular AŞI FIR svip €tmiydn & Fethi Beye imki: , bir milletin gayri milli ihtiyacının temi yri kabi edilemezse, Âl in geçirmeksizin Le. âlemin! ne kadar ağır şera- sek bir ibret dersi telâkki etmez mi| it talebine teşvik eder! Bu aramalar İve bu pazarlıklar için bir gün senelerin sizin mıyan işi, tmez mi? kabili tel etin ancak bilâ kay- vi milli -| dü şart tasarruf ettiği kendi kesesin- yel tabiidi filen de tecrübe o 3 senelerinde yapı müzakeratının o ka imal olan Çester onu tah 4 çinden ygusu il çürük br şimendifer hattını vuç açtı. Bu mali siyaset, harici tat in etti, dahili tam bir ümitsizliğe düşürdü ve “Hasta adamın,, rum bulundurdu. MEŞRUTİYETTE... Meşrutiyette vatandaşlar ma ME Zaten meşrutiyet ihtilâlinin nden başlıca — bir Maaş verebilmek ii hariçten para a» ramağa © ve şimendifer yapabilmek içim de devletin mukadderatını Bağ- | dat hattı siyasetine raptetmeğe mmec- İbur kaldı, Görüyorsunuz ki ben Lozan zaman Avrupa Türki nin arihini dai diğerine düşmeğe imahk çıkılmaz bir vaziyette tasav haksız li muharriki nokta bu ii meşrutiyet idaresi döndüğüm veremiyen, KAYA CEV: nn ecnebi serma tı, hart noral Fra Yörem mi irlestle laşma olmazsa, girl r Başvekil olduğum za) mak Bugü ba teci İm irmeyerek devlet bützesinden çare| b fonda nok Haydarpa inde inşası 1871 Ağus yet den b makındı da rağ n başları. Burü r kilametredir 1912 senesinde ir n fazla bi” İl altının nasal siy & pahasına Brsiniz. iniz olduğunu ümit et bir mi ktur lerle, Kakikatlere çrşıplek göz dik: ike ade y *- kip edemezdi. Şimdi, beni tenkit-edenlerin diğer fara here Srüyorsunuz, bangi m mukavele tas k Başvekâletimden Başvekil Fethi ve »i Beyler Sivas bat Şirketine yaptırmak yi olarak imlin a- nan ecmebi 8 vi kabi için gay karşısında balun- » hâsıl olmadığı rübe be »ti bir daha gösterir ğini ecnebi esine in o sermaye üzerin ak bir hâkümiyeti dabilirsiniz? yapacağı böyle e kitamını çalışsa teehhürat tn “a mite şirmendifer tosunda başladı. Bu i 1892 niha. Ay kanalı açılmadan ev tı ve Hi demiç olarak (1856 » Aydın hattı 609 kü ve bu hale ancak , Tam 50 8 na devresi, Bağdat asi maksatlar ve meydama ç ketuğı şimen diferlerinizi suretle willi ihtiyaç tahakkuk mazide hiç üm gibi hâdise bayalsiz, yaldızsız mek cesaretine ma 'ul adam benim oldan başkasını ta- haya'lerine cevap vereyim: Şimendi fskat melsi maliye ol tmck. miçii yetlerin bal İm olunda, Avrupanın bu karşı etmeyini, da her millet, esaslı imti mecbur disi vermeğe İfer hatlarını gene devlet tarafından parasını stile hassran bir mun. muvaffak. baklar & Türk asil bulıranlar sa “twk ümü rini, Bu, çıkmaz haların ri kam Binaena- sabit bir hı mücndei an yolu; * > İnoktai mazerndan Tür nevmidi içind. ek yahut ya n karşı adı ziyette, kendin bilmek kork mali in: İstik n inden hepsini tün takviye edec herkesin bak'tını wleketin imar ve inki | cümhuriyelin ver Bun 1 oldu. am ihtimem budur ladır İ ğum vale't elde bul: en fazlasını «süs etmiş bir ığumuz için ev- dolu ortasında te lü bükün emirde enün yükünü hafifletmeğe ebbüs ettik, o Aşar ver- bünyede yap ane bir amı i nazardan tehlikeli bir maruz olan her hangi bir ancak idenlist bir köylü a- hasletile, bütçesinin asır- İnrdanbari alışılmış üçte biri üzerin böyle, ,bir tecrübeye girişebilir Eğer bu büyük ameliyat olmuşan bunu tabü gö r. Eğer bu sarsıntıları niha tiham edebilmiş isek bundan bir (imtihana İ hükümet kı olmak yet ik * köylü milleti müftehir olmak mevki İSTİKRAZ YAPILAMAZDI Bütün bu dediğim ler yapıl. makla berabır on sen # “imdamü- İsait şeraitle istikraz 4.55 İye muarızlarımın söylen, miyor değilim. Bize zarmı olmıyan le para geldi de bön bunu kabul » mi demek ti Her il şeraitle gelen parayı red | dedecek kadar isten anlamaz değil | Bu ribi hayalâtla, bilerek veya bil İmiyerek hal dü; İdoğru yola setirmeğe çalışmak iç bu mütearifeyi dahi izah edeceğim. Hari umumiden sonra Avrupada gi devletler me şartla istikraz ya irdi, Bunun yakı ütalen- öğretici hir şeydir. Hem niçin, şimendiferlermizi ya: il icin Avrupa sermayesi teş. Bun teşebbüs ktisadidir, arnma sermayeden anlı- rin sözlerine bakır kat haricine İ pahi fis İyan | lırsa ik İsadi d | Sermayeei İve sermaye rin zihniyetine relmesine yenin geçir. İdiği son yedi seneyi beraber mü İca etmek ister misiniz? YEDİ SENELİK TARİM 3 — Sulh ba ın duruyor Cümhuri; si İstanbul Cümhuryet ve hangisi diğerini yiyecek belli Muahede tasdiki olunmamış 1924 — Son baharında muahede tasdik ol r bnuedan memlek ten çıkarılmış. Din ve devlet ayrİmaş, İeraatın belli değ Harici mesele nizasI, t >..e hanedan değil, işler »ksülümeli ve ola Bu dahili vaziyet r birkaç tane, Bilmem ehemmiyetsiz mi? Yunanlılarla ihti- lâf. Musul meselesi ve bunda sulbe İ varılabilecek süpheli, İtalya ile J aritmızda hiç yoktan © nereden gel diği belli olmıyan suitefehhümler a. levli. . Harici borçlar hallolunmuş hesabı > devletin hazinesin-| görüleceği kat'i günlerde yatanı muh içtinaptır.| taç olduğu vaziyet ve vesaitten mah» Mİ bir " yeyi nak »i vey göre | üsnit olmak 1927 — Musul muş. İtalyanlarla münasebetimiz ii leşmiş. Borçlar, ye hududu ve ilâabirihi duruyor. 1928 — Borçlar ve Anadolu h: meseleleri hallolunmuş. Sermayedar- larım tabirince kredi için en büyük müâni tesviye edilmiş oluyor. Fakat sene 1928. Kredimize zarar veren bu meselesi hall nadolu hattı. İmeseleleri niçin bu seneye kadar açık| rını Svit na tuttun diye bana itap eder imisiniz? BİR KARIŞ FAZLA ŞİMENDİ FER Anadolu hattı mübayaasını esasen m ilkiş olarak düsünmedim. Ben şimendifer politikası her şeyden İbe İce | evvel yeni inşaat politikası idi, A- | ve k İnadolu | hattınm — mübayaasına ben | fırka arkadaşlarımın ibramile bidayel te hatta zorla temayül ettim. Bana şi mendifer de esas politikam ne olaca- | | ğmu sordukları zaman bir karış fazla difer demiştim Yeni gibi yet ikna etti. Anadolu hattım, gün evvel satın almak için bı varla teşvik edenlerin aras; İ terem Fethi Bey de vardı ekte Bu hik » maksadım Anado- tın alınmasından şikâyet * hattının tmek ti mübalâğa ettiğim ve çıkırmağa muvaffak olduğum bir) uvaffekryetten dolayı kendilerin te| kkü Fakat bü teşeb ün sermayedarı bidayette ürküt- mülâhazasına da bera- etn bü müşkül | yaptı. . İktihem etmek müyesser olun| | ca çifte muvafakıyete erdim, Şimen: diferleri devletleştirmekte milli siya setçe, milli iktisatça okadar ç deler tecrübe ettim ki mümkün ol | dukça her yeni hattı devlete malet- -! emdir.. Devlet eline geçen şimendiferlerin hiç bir menfent ve! İ şart pahasına devlet elinden çık | ımasma asia muvafakat etmiyeceğim. | Geri gitmek, hir zaman kabul edebi İleceğimiz bir âdet değildir. HARİCİ BORÇLAR Harici borçlar meselesini 1928 se- esine kadar niçin halledemedim?. Bunda da kusursuzum. Bu işin hal Nine muarızlarımın da itiraz edemiye.| ceği en muktedir. adamımızı memur ettim. Neticeye varmak icin bu İletin / takati fevk'ndeki | hudutlara | kndarr fedakârlık O de |recede ki 1993 de kabul edilen şerai:| tin gayri kabili edammül © olduğu) bir sene sonra büyük bir taraka ile meydana çıktı. Bu sene Suriye hudutları mesele sini de hallettik. 1928 nihayetine kadar geçen ba enelerde bu inkilâp, wlahat ve bir hariciye meselelerinin hallolundu u memlekette sermüyenin mütehas ren gelip çalışması için hikâye etti ğim şerait pek mi müsaitti, Bu seneye kadar üz kurak ve kıt mahsul leri geçirmiş olduğumuzu tmayınız. Bütün | dünyanın zirni | mahsuller üzerinde İbir “buhrsna girmesinin kıtlık se, İllerimizin eksülâmellerinin ve harici İ borçlarda tekat fevikindeki fedakârlık larımızn tesirini 1929 da hissediyor sunuz. © Milli para buhranı şeklinde tebarüz eden 1929 senesi hâdisatı sizin . istedi şersitle sermaye. gelmesi it olmazsa bun| da hayret edilecek bir şey yoktur. Bu sene 1930 dayız. Görüyor mı sunuz harici istikrazla bittabi mevcudiyetinizi muhafaza ederek şi mendiferlerinizi yapmak isteseydiniz işte bugüne kader daha bir metre için kezmu vürmamıs olacektınız. BÖYLE KABAHAT OLUR MU? ze aldım. m- | ha 1 .İre birçok neslin istifade odecei İbep ve hikmet Bünün Pkantıları iktiham etmişiz Biri diğerinden muğlak bütün haric meselelerimizi haletmişiz. Memlel n dahilinde mille rıüdafaası, vatan daşın hakkı için ilâ saf. ları etmişiz. Fazla olarak bü. yük milli vahdet, milli mevcudiyet ıtası olam © şimendiferlerden tam 1600 kilometre millete © maletmi; iz. Bütün bunlar hata imiş öyle mi? Ya, bu memleket “bir metre şimendifer İ yapmamış oncaktı, bir kudreti vbvb . | yapmamış olacektı, memleketin imarı çin milletin ne fenni, me m. kudreti tezahür etmiyecekti, hariç. | ten ya milli şerait kaygısma düyüle.| rek hiç para bulunmamış, ya bı ten para tedaril cadelesi semerelerinden elde bir posa| kamamış olacakıtı.Bu vaziyet mi doğ! ru sayılacaktı?. Eğer işmiz şatranç oyunu olsaydı muarızlarıma bir defa İoymatır ve meticeyi kendilerine gös bir netre İ olunuye tiğım vadeli istikrazla karışık bağiiği lere yaptırdı işler ima edil) istenilmiştir. sâ biz Sıvası bir Belçika rdik. Bu şirket ağır faiz ve misyonculuk kâra ve | Avrupat memleketlerile temas buletlerine rağmen para İnşaata başlıyamadı ve fesholundu. Şikâyet oluna tine v zengin mal yonculu! mayeyi getirmeğ, İde hiç ziyan Ayni mali bir müameleyi €Ş grupu ile yaptık. Daha İlk 4 kan tatbikat müşkülârr serası ye, binaenaleyi aalli un faiz yonların ar e aç 4 Şil komisyon e dönd n ağir İsiz ve luğun mevzuu kalmadı Ulukışla ve Bi Alman grupile kar ket işlerine muntazaman devam mektedir. Bu iş bizim bugün &l katta olan şimendifer programımı ltıda & zladır. Bu Ağır faiz ve göze aldım eye kadar şirk k daha fazlas ari hatlarını tirdek, Bu sirinden bir mahdut ta olsa misyonculuğu ni diyeceksiniz? b verdiğim parad şirket memle rinin tesiri hiç ol BİR NESLİN YÜKÜ Memleketin bütün yükünü | nesle yüklettiğimden şikâyet olur yor. Çok gösterişli bir fikir omak & > vin birçok nesle yüklenmesi lüzum dan bahsolunuyor Uzun vadeli istikraz demek eli bu tedbirin şimdiye kadar tatbekiş maddeten imkân olmadığına kâmi | du iseniz bu itirazın dermeyantna kalmaz. Fakat ben 78 haber vereyim ki imkân olsa bizim bu nesle yüklettiğimiz yükle gelecek nesiller İizkal bukadar taha mül etmeğe mecburdurlar, Bizim p a İşlerine tahsis ettiğimiz para aş $: yukarı otuz milyon birarlır. Eği yüz sene bu parayı 1 memleketin ihtiyaçlarını temin eten için açık iş buluruz. Y. neslin ne kadar işi yardır? HER NESLİN YÜKÜ VAR Senede sarfettiğimiz otuz milyil yüz senede ü; milyar Ira yani üç yi milyon insiliz İirası eder, Düşünün ki bu memleketten daha kücük dü; da bircok memleketler vardır, bir al nede üc yü. ilyon ingiliz ira li ihtiyacları için sarfederler. Bina maleyh mem” * tin itarı nda bugül şimendiler, yarın su, elektrik #3, i senede otuz milyon lira sarfetmek, gekinmezsiniz. Bu parayı arttrracai sınız ve önu yüzlerce sene ceksiniz. Yüksek medeni ileri bir m let olmak davası oyuncak mıdır? Müsyü Müllerin raporunu beni politikamın eleyhinde bir hüccet netmek garip bir şeydir, Mi meselesini mütalea etmek içi miş olan Müsyü Müller mali 8 kın larımızin ana sebeplerini iki noktad hülâsa eder; larında vuzuh ve f naat hâsıl oluran i zarından yapti yoktur. Milli <imendi Müsyü Millerin mütaf haricında olan ke lesi olduğunu busü uzatacak bir anlayışta ol timal veremem. Milletlerin teslihatı m e. EĞİ milletinin arzusu iradesi karıcın olan amillere tabi il dahilinde olen suhul, gri ğe daima ammde olduk Hz darımazı hı mek pek tabi SULHPERVE Türk milleti harici politikkayin ye harici wüneebatnda hiç bir & letten daha az sulhperver değildir. at bugün yuvalarımızı müdafaa ei * > İ terirdü inn Mei fmeke wvur ol Me li halkı, geçmiş idare adam. b, biz Ayrapanın hitabını realist,| Anadolu hattına vaziyet etmişiz. Su.) terirdim, Teessüf ederim ki siyaset. 9k için tasavvur oli «er olduğunu anlatmak mecburiY©| yarını yol faaliyetile Çeirine tnseyim. Hiç olmazsa bu masum ve dir. Bu güzel Sw e, ee gürel eçerin, millete bir fenalık et: Paşaya olan, miniei VE, adamdı memiş ve ilerde'de bir fenalık eti | mor Yar sml z yecek biç mahsul olduğundan hesap H le : vermek meyköindeyim. Je Hayatımızda fanilere nasip olacak adamlar içi le kumla addolunabilir. büyük müveffakıyet * günleri - yaşa-| pe evel bir mere Fakat, bu günlerin çoğunda der) fi gelen yol, birinci derecede gün ert tepkitlerle karşılaştık. An-| evvelâ ana demir yollari yerle tak. bir çok zaman geçtikten sonras) mıştır, Diğer bütün ri sai dr ki yapılan işlerin fenalık olmadı-) yet ve kıymetleri asla tenakus zahir olmuş ve milletin aklı solimi! mek üzere. N iile bizi teşek etmişti Ankarada kurulan milli devlet in de istikbali gür) eulhten sonra bir iktısat ve sizene! den eminim, Fa) sahasında derhal istifade, ederei: ermeğe sdretin şimendifer ve demir yollar le bağlı olan vatan aksamından iba- bırakan bir kâbus vaadi e davetliyim, t POLİTİKAMIZI EĞ Sama tra 2 m) IN ilk ve mübrem va ! vatan alesumınu bir gayede maddeten, ekti toplamağa kâ| | 5 devlete bugün mü, yarım mı mulâ. bazasına tahammülüsimıyan ilk gayri) kabili tehir, milli vahdet, milli mev.) cudiyet, milli istikbal meselesi olarak teveccüh etmişti “VERGİLERİ GELİNCE,, Eğer vergilerimizin tiğimiz sıkıntılar bu en zar tan doğmuş ise, milleti için fedakârlık el dır. Varlık meseleleri manttecssüf fe dakârhıksız, srkintısız tahakkuk etmi! yor. Varlık meselelerinde fedakâr, | ğa, vkıntıya tahammül etmiyen mil letlerin halinden, akibetinden mizaj| getirmemi ister misiniz? ECNEBİ SERMAYESİL ŞİMENDİFER Şimdi size gayri kabili tehir oldu. ğu sabit olan şimendifer ihtiyacının bu geçen on milli hayatta dev let hazinesinden başka bir suretle te uri ihtiya fi meydanda. bir imtihan daveti şeklinde ve ta|riye hududu hallolunmamış, bii telâkki ettik ABDULHAMI' Geçireceğimiz memiş çetin bir 8 ağırlığı, çek;İlen tekriben 100senelik mali tarij İ brlar mısınız? Sultan Hamitten evvel | dar karışık. varlık mese| ki zamanlar insorlmıyacak derecede flar ve) iş faizlerle it İn geçti. Sult ıpmadı. O, meğe çalıştı. yunu Ümumiy, İet fevkinde bir v harice ka ifi İdıktan sonra dahilde en fena bir derenin bütün gördü. Man; veri gn alacağını vermiyordu vatanın müdafaası vesaitini ih | Ul tandaşlaş minini gayri mümkün olduğunu isbai | memleketin imari için iyor, 'T ZAMANINDA mali imtihan geçiril eydi. Bize kadar ge ha ikrazlar, isı an Hemit istikraz yiitemadiyen borç öde-| meseleler hat devrinde. su kontrol eden Dü bi müesseseler, dev aziyet aldı. Sultan rşi bu tedbirleri ml. ma fenalıklarını mübah miyordu. Vatanda. Devlet rın sihhati ve hiç bir va. hu İte bu nevi şatranç tecrübeleri sonra) *'taların en başında eli 1925 — Şeyh Sait kıyanı, Sefer. | iadesi ve tamiri kabil olmadığı için, | rumszdan başka ameli berlik. Bütün harici meseleler baki, âdet haline gelmemiştir. yi Cümhuriyeti müdafaa için istklâl mah) , Vetandaşlarım, buraya kadar sizel, , Milli müdafaa we kemeleri kurulmuş ve istiklâl mah.) simendifer inşaatının, milli devletin! KÂYet #decek mwarız kemelerinin meydana çıkardığı mese. | aldığı bir gün tehiri caiz olmıyan va,| o5İAr Yuvalarımızın jleler akıllara duryunluk verecek ka. | fe, milli mevcudiyet, milli vahdet, 929m-Juz bir trlsm keşfeti milli istikbal vazifesi olduğunu, bu. | Pek Peraklı olncek olan bu roasali mun masraflarını. hariçten uzum va. | (emek hakikaten zevkli olacaktir. deli istikrazlarla temin etmek müm) Aziz vatandaşların; — gimendil kün olmadığını ve masrafın anemi) politikasının me kadar esaslı biri devlet bütçesinden temin edilmek gi.| i7a9 olduğunu size gösterdim. Şi bi Bir tek çareni bulunduğumu iapmi | iye, kadar elde ettiğimiz metie etmiş bulunduğumu zannederim. | #9CAk iftihare şayandır. Bir gün gi girilmedi, hiç bir fırsat kaçırılmad DİĞER İTİRAZLARA CEVAP Beyhude bayalita düşülmedi. Hatil Muarizlarımın diğer ianlarıza| en ucuz ve mümkün olan çareler cevap vereyim; hatlar pahalr yaprlı.! le millete en faideli usuller elemirde| Yormuş. Bu iddiada bulunanlar yar. olundu. Hükümetin moli siyaseti eselesinin halini teklif et| li malümat almışlar, eksik tetkikat | itiham etmek için, ona sebep 24 İhtiyaş zamanında istikraz şe-| yapmışlardır. Henüz inşaat halinde) nolunan, 2 ğ İamak için bu| bulunan bir işin kat'i hesabı söylene | rizler; raitinin »3 olacağını anlı i gez. Paha! şimdiye kadar bu Sıvas) | raflarındam lar yaza 1924 vam ediyor, İstiklâl mahkemeleri de- Italya ile süitefehhüm tamamile zail olmuş. Diğer bütün || Aeap bu seneler Jişin pek mi müsnitti |, 1926 da devletin yakmdan tema: | | bulunduğu bir müsesesedem altı) #y vade ile on milyon lira istikraz Jetmek istedim. Cevap olarak on milyon İiralık rehin ve evv borçlar sermaye gelmek ; bir ow'al değil midir?