26 Ağustos 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

i (SultariHlamitl in Paşanın, Halratı.. öğr Tal Eze No:16 (Tercüme ve İktibas hakkı mahfuzdur.) Sultan Hamit niçin telâş ediyordu? İngiliz ve Avusturya sefirleri ne yapmak istiyorlardı ? cevaben ermenilerin Avru- padan getirilmiş son sistem rü- velverlerle halkı öldürmelerine mukabil sopa ile müdafaanın en tabii ve en meşru bir hak ol- duğunu söyledim. o aralık vesa iti istihbariyeler Beyoğlunda ermeni kilisesinin drvarında bu silâhlarm saklı olduğunu haber vermişti. Bunun Üzerine zapti- ye nazırına emir gönderildi, bir heyet marifetile kilise basılarak duvar yıkıldı.Silâh deposu mey- dana çıktı, bir ibadethaneyi eş- kıya tahassungâhı haline 80- Ermeni o ihtilâlcilerinin fesat ve hiyaneti (o sefa- tlerden Oocelbedilen Oozevata gösterildi ve hemen bir zabıt va rakası yapıldı. Ermeni komita- ları en ziyade Londrada efkârı umumiyeyi aleyhimize tahrik etmekte ve bilhassa İngiliz ekâ Yirinisvanınm muavenetinden is tifade eylemekte olduklarından Türk muhibbi sir Arşmit Bart- 1et) in delâletile bu kilisede çı- isp,silâhlar Londraya gönderi- teşhir üğlementonun yanmda miyede bize Tpefle efkârı umu ayz ve gazebin mayfandırdan olundu. niza Kâmil Paşa gösterişi severdi Bilhassa kendisine İngilizlerin pek muhabbet ve itimadı oldu- ğu ve kendisi mevkiiiktidara ge ger geçmez İngiliz poletikası- mın derhal lehimize döneceği ef Sanelerini tenmiye etmekten hoşlanıdı. Sadarevi gunu Kendi sile birlikte Babrâliye gidip hat t hümayun okundu, Avdetim sr rasmda kendine büyük bir e- bemmiyet verdirmek ve hün- kâr üzerinde bir tesir hasrl et- mek için şu sözleri söyledi: İngiliz sefiri şimdi tebrik | gelecektir. Bu mülikatta mühim birşey anlaşılmak muhte | meldir. Keyfiyeti bu suretle | huzuru hümayuna ârzetmenizi rica ederim, Bunun bir blöften başka bir şey olmadığı İngiliz politika- sönm hakikatini bilenlerce ma lim idi. Nitekim ne o zaman| ne de ondan sonra İngiltere po| litikası an'anevi istikametin- | den inhiraf etmemiştir. Bu, ol sa olsa Kâmil Paşanm mu- anlazai mevki için tuttuğu şah | si bir politika sayılabilir. Ermeni vak'ası (o esnasında komitecilerin bizim aleyhimize âlâh olarak kullandıkları en kuv vetli delil İstanbuldan dör- düncü ordu Müşiri Zeki Paşa- ya gönderilen bir telgrafta er- babı şekavetin meyyiten der- dest edilmelerine dair olan fık raidi. Avrupadaki Ermeni rü csayi fesadı bu (telgrafrher tarafa yayarak Türkelrin mak- sadı Ermenilerin vücudünü or tadan küliyen kaldırmak oldu- | Şunu ve Ermeni milletinin maz Jim. ve zevale mahküm bulun duğunu işaa ediyoralrdı. Avus- turya sefiri Baron Kaliçe de hü kümeti metbuasma çektiği bir telgrafta Ermeni hâdisesinin| mes'uliyetini Sultan Hamidin şahsma atfederken Dördüncü ordu Müşirine gönderilen o e- minden de bahsetmişti, Baron Kaliçe'nin telgrafr Sultan Ha- midi pek telâşe düşürdü. Sul- tan Hamit kendisine atfı mes'n © Niyet olunduğunu hiç istemezdi Her mes'uliyetin bir âkibeti o-| İahileceğini düşünür ve daima en fena âkihetleri gözönüne ge tirirdi. Baron Kaliçe'yi belle » mehal ikna ve o telgrafın tesi- © ratını mutlaka izale etmek az- nine düştü. Bu maksatla i- > inci kâtip Kâzim Be a selin desin gönderdi. İÜ Fakat setir bir türlü kani olmu arını hiç değiş T ı : İr » İnihayet bize karşı Kâmil Paşa Satlan Hamidin sadırazamı - ber getirememesi üzerine o a- ralık hizmete (yeni alınan pek işgüzar görünen İzzet Pş. aynı maksatla tekrar Avustur- ya sefarethanesine gönderildi ve Avusturya sefirinden sonra İngiliz sefiri Sir Filip Gürri'yi gönmesi emrolündü. İzzet Pş. bir müddet bu me icin sefaretlere gidip gel MEsi.. satıma nazaran defasında Süken Hamide tes - liye verecek ve hiükik; di mevkiini tak vaplar getirirmiş. Sutlan Ha- mit. Petresbure'taki apfirin Tromuu EE vasitesile Kusya Ya riciye nazırı Lâyanof nezdinde de teşebbüsatta bulundu. Rus Se. te lehimize değilken Lâyanof imale edilerek Rus müsait bir şekle girdi. Ruslar ilkönce hu duttan Rusyaya geçen Erme - nilerine RRus topraklarda kal İmalarına muvafakat etmiyor - lar, bunları tekrar bize iade e- deceklerini söylüyorlardı. Hal buki Sultan Hamit (bunlarin iadesinde büytik mahzurlar ta- savvur ediyordu. Rusları bun- dan vazgeçirmek için Babrâli vasiitasıle bir hayli teşebbüsat| yapıldığı gibi o aralık Yialtaya İgelmiş olan Rusya Çarma ta- İrafı şahaneden bir takım he- dayayı takdime maboyin kâtiplerinden Alli Ce- vat Bey de bu iş için impera-- tordan ricada bulunmağa me- mur edildi. Ruslar gene ısrar ediyorlardı. O devirde “taviz siyaseti,, moda olduğundan ve bizim Rus hududuna doğru şi- mendifler yapmak (tasavvuru muz malöm (bulunduğundan Ruslar A'manlara verilen im- tiyaz misillü kendilerine de bu hudut hatlarının inşası imtiya- zmm verilmesini talep ve al- manlara verilen imtiyaz dola yısile Rusyada hâsıl olan sui tesiratın bu suretle zail olaca - ğını beyan ettiler. Bundaki mahzur ve telilikö aşikârdr. O hatın imtiyazmı Ruslara ver - mek, bizi âtiyer çok fena hâ diseler karşsında bulundurabi- lirdi. Ancak Rusyayı kızdır mamak ve Petresburg si ni lehimize imale etmek te | zımdı. Nihayet (Bu hatlar dev letçe yapılmadığı halde Rus sermayedarları marifetile yap- tırılmak) tarzında iş tatlıya bağlandı ve Ermenilerin iade edilmemeleri (keyfiyeti hayli pahalıya satm almdı. İstanbulda Ermeni vak'ası- nm en mühim safhası Bankı Osmaniye vâki oaln hücum idi Komiteciler Osmanlı Bankası- na hücum ( eratişler, direktör igar Vensanın odasma gire'- ir metalip ( pusuflası ver- ialbE bu pusula muhteviya- 1 tie irmiyordu. Közun Beyin Avus pm sefaretanesinden iyi ha- tı kabul olunmadığı takdirde bankayı bombalarla berhava e- yanın bu meseledeki siyaseti hiç | politikası | meiur olan | 4 MILLIY ET SALI l 26 AĞUSTOS 930 HARİCİ HABERLER.. Pi Hindis stand a suikast Mısır, Hindistan vakayii gene çok şayanı dikkat bir safha fhaya gird Köylü mü) Ecnebi matbuatı Mısır, Hint, ingiltere | | Kıyafetini de- giştiren adam! Mesreda gazetesi İngilter dan bahs: nde sabık İng “Temps” İ aylardanberi devam le vaziyetin nereye varacağı kestirile- miyor. Bugünkü hükümet biç bir ck- y Churchill tara-! seriyete istinat etmiyor. Fakat kl ahiren söylenen nutku) turka olan ve memlekette nüfuğu olan! çahlil ediyor. Bu nutukta Hin-| | vat dırkasının elinde gayri mer «İdistan ve Mısırdaki vaziyet do-| İâlâin ettiği şimdiki Sıtkr Pe hüküme-| | şimdiki mesai hüküme | İartık kapanmıştır el li k l Şimdi Başvekil karşı bir suikast | kadar Hindistanda takip e diliyor. Bu gibi İsiyaset şayanı dikkat tasvibs| vermemiştir. Mili r her türlü dominion projesini | reddetmekte ısrar ile tam istik-| âl istiyorlar. Gandhir e tarafta ağını söylemeğe ha İ cet yoktur. Esasen bu akin kalan 8 kast teşebbüsünün Mısır — milieileri namına yapılmak istenmiş bir siya ğunu gösterecek © del sil İnihayet vermek için şerait der meyan etmesi gibi (garip bir İ manzara “görülüyor. “Temps” bundan sonra sabık maliye nazırının Mısırda takip| edilen siyaset hakkmda (daha az şiddetli davranmadığını ya- zarak diyo: n günlerde Kahiredeki İngiliz fevkalâde) komiserinin muhalefet fırkası |; mi resmen yemeğe davet et | tiği, onunla müzakerata giriç-| mek istediği, iki gün sonra da| İ kabine reisini davet ettiği sö-| rüldü. Mısırm dahili işlerine karışmaktan içtinap edeceğini| ilk zamandanberi ilân etmiş o- | lan bir hükümet için bu tarzı hareket maküs bir takım usul- Her | cek bir şey varsa o da Mısır vekayii nin yeniden şayanı dikkat bir safha- İya girdiğidir. KAHİRE, 25 A.A, — Bugün Sıt- kı Paşanın hayatına karşı sul kast erir adin mali Vaziyet İspanyadaki mali (vaziyete! ve İspanyol parası peçetanm | düşmesine dair bir makale talı- sis eden “Times” gazetesi İs- İpanya maliye nezaretine yeni nazır getirildiğini kaydettikten sonra başvekil ceneral | Beren- | gucrin diktatörlük idaresi düş- | | tületenberi devam eden karar sız) İukları izale etmedikçe yeni na- Zırın müessir usuller ittihaz et- mesi güç olacağın: ilâve ediyor. Çünkü İspanyadaki | olmakla beraber siyasi se len ileri geldiğini söyli imes” İspanyol parası-| ide düştüğünü anlata-) Sulhi Paşa tinden biraz sonra bir köylünün tev- | kiti sayesinde men'edilmiştir. Şimendifer amelesi kıyafetinde ge İ yinmiş olan ve bir balta ile milcehhez ıpan bir köylü Setler Paşayi Kahi veye götürmekte olan trenin kotido. runda bulunmuştur. um 5 anı dikkat sukut) ktısadi bir sebep ütereddit ve fasrlâlı set kısmen muaha. ze edilebilir, İspanya pesetayı azim bir elâş içinde saraya gel| altın esasında tutmak için kâfi di, işi anlatt. Sultan OHa-| derecede vâsi altın o vesâitine mit derhal Meclisi Vükelâyi| maliktir; fakat bu bolluktan saraydaki Vezir odasında top-|tam bir istifade elde edilmemiş lattı. Bütün fikirler kuvvei za| ve suni tedbirler biribirini taki- bıta ve askeriye ile komiteci: | ben tecrübe edilmiştir.” lerin tenkili ci 'mda temer--İ «Times» bundan siyasi vazi- küz ediyordu. Hu da yarım sal yetteni bahişle diyor ki: atlik bir işti. Ancak bankanın) £ “İspanyanın yakın siyasi is- berhava edilmesinden korkulu-| tikbali (o hakkındaki şüpheler Ermeni o komitecileri! mühtekirler san'atı için pek mü İedayınetisten çekinmez insan-| sait bir hoşnutsuzluk havası v lardı. Beyoğlunda ihtifa etti- cude getirdi. Ceneral Berenguer' mahal keşif ve üzerine kuv-| is başına geldiği zaman memle-| vei zabıta sevkolunan çete cİ-İ kette tabii hali iade edeceğini | /radından biri zabıtaya teslim | söylemişti, İspanya diktatör- ve komitenin — esrarıni ifşaya| lükten şayanı dikkat bir suret-| mecbur olmamak için o polisi m) te sükünla değişti, fakat makul! İgözü önünde bilâtereddüt inti-| hiç kimse yeni hükümetin meş-| har etmişti. Osmani: Bankası- | ruti şeraiti bir günde iade ede- nın berhava edilmesi zaten Av-İ bileceğini bekliyemezdi.” «Ti- Jrupada efkârı umumiyeyi aley| mes» son söz olarak diyor ki: İhimize tahrike çalışan ve kıs-| “Bugün İspanya sakin ve men muvafak olan Ermeni rü-|müreffehtir; fakat zaman sıkıs- esayi #fesadının ekmeğine yağ| tırıyor. Geçiktikçe tahrikât ve sürmek olacaktı, Osmanlı Bani tertibat için fırsat olacak ve ka- kası © zamanlar o Avrupanm İrarsızlık devam ettikçe peçeta| nev'ema müşterek bir sefaretlda mühtekirin lütfuna kalmış hanesi mahiyetinde idi. Osman) olacaktır.” k Bankası ile Düyunu umumi-| —ome- ye her kuvvetin fevkinde birer kuvvet sayılırdı, Bunlara kar şı vâki olacak her taarruz, bun| OŞANTİYAGO, MA.A.— ların uğrıyacakları (o her zarar) Limadan alınan haberler Ara- behemehal bize ödetilirdi. Yıl- İkipa hareketinin mevzii olduğu dız sarayı bu o Bankı Osmani! nu bildirmektedir. Hükümet kı- İmeselesini nasıl halledeceğini | taatımm vurudu ile bu hareketin şünmekle meşgul (o iken! hitama vereceği tahmin edil Bitmedi) İmektedir. idi yordu. Direktör ve yer yer bombalar duru- gar Vensan Cenubi Amerikada «iü relsin faaliyetini is ra girdi, suikast oluyor.. iki bomba Atanlar mey-| danda yok.. | KALKÜTA, olis kom: nobille seri Sir Çarls Tegar, oto- esine gitmekte ike: Bombalar, e şoförünü yara- n üze, ine 2 bomba atılı yolda infilâk etmiş v ladığı gibi arabasını da tahrip eyle miştir. Kendisine bir şey olmamıştır. ombayı atanlardan birisi bornbanın etrafa sıçrayan parçalarile söyleniyor (Hindistanda Gandkinin sakin mu ” |kavemet hareketi ergeç kanlı vekayi ie neticeleneceğini İngilizler © iddia) «dip durmuşlar ve bu suretle millici vahim Gandhi ile birlik. olacağını herhangi teşvik etmek k bir fili muka- vemeti dahi menetmişlerdir. Buna rağ men Hindistanda bugünkü © İngiliz le dursun en hüküineti tarafından takip edilen si- yaseti mutedil bularak her vesile ile| Şiddet tavsiye eden goktur. Onlar kendi iddialarına g erdi.) pek da İngilizler bu vak'adan öre istifade edi Şarapçılığın himayesi MADRİT, 24 A.A. — Bağ- cılar umumi © konfederasyonu kâtibi umur larının ihracı meselesinin acil |bir sureti halle raptmı talep et-| va iletinat MAZI is fet etmiştir, Nazır, meselenin bir / Su halle raptını müzakere etmek üzre teşrinievvel ayında Madrit te bir konferansın toplanması muhtemel olduğunu söylemiş- 25 A.A, — Kalküta! yaralan» | 7“ Jnıştır; Yarasmın pek tehlikeli olduğu isi İspanyol şarap) Başvekilimiz Ejâzizede gidecekler Elâziz, 25, (Milliyet) ağustosta Sıvastaki Şiz küşat merasimini ettikten sonra Ozan Malataya hattmı teftiş edecek olan Başvekil İs met Paşa Hazretlerinin buraya da teşrif buyuracaklarını ve u- mumi müfettiş İbrahim Tali Bey » de Vandan gelerek Baş vekil Hazretlerini müfettişlik! İbududu olan Fıratta istikbal ede ceklerdir. | | J ondifer İ Yalovada vali konağı Kaplıca, 25 ( Milliyet ) — İstanbul valiliği için idarei husu İsiye burada köşk yaptırıyor. Te İmeller atlldı üç ayda ikmal edi- lecektir. Mülkiye talebesi rsa, 25 (Milliyet) — Mül talebe ve mezunlarından İyârmi beş genç müdür muavi Alâeddin B. nezaretinde bugün| İ Bursaya geldi. Vali Beyi mek İtepleri, şehrin şayani temaşa ma İhallerile tarihi abideleri ziyaret je mesleki tetkiklerde buluna - |caktır. Bir hafta kalacaklar bir tenezzüh yapcaklardr. Balkan olimpiyadına Kaplıca, 25 ( Milliyet ) — Antrenör geldi, boks olompiya- İdı hakkında muhafız kumndanı İİsmail Hakkı B. ile görüştü . İSeçmeler teşrinden evvel yapıla İcak, Muhafız gücünün güreşçi- ler atletler gidecektir. “Ege” vapurunundan sonra Kaplıca, 25 ( Milliyet ) — Seyrisefain Eğeyi aldığı kum - panyanın beşinci vapurunuda sa tn alacaktır. Vapur Eğeden büyüktür, BDarülbedayiciler Kaplıca, 25 ( Milliyet ) — Darülbedayicilerden Hazım, kü- çük Kemal Vasfi Beyler geldi - ler. Maariften alınacak tahsi - isat meslesini Maarif vekili ile İ görüşerek döndüler. Fırat üzerinde makamı Ibrahim denilen mahal Cenupta Ko çviran kara- kolumuz nasıl basıldı ?. Şakiler ansızın karakola baskın vermişler, sonra cenube doğru kaçıp gitmişlerdir. | Geçenlerde cenup geçen kırk kisilik bir çetenin Koçi- ran karakolumuzu basarak © beg jan-| darma neferimizi şehit ettiğini / tel graf havadisi olarak yazmıştık. Ur- fadu çıkan “Milli gazete” bu tecavüz hâdisesi hakkında şu tafsilâtr veri. yor: Pazar gecesi cenup hududumur- dan geçen kırk kişi olduğu tahmin e- dilen bir çete yası zamanından evvel Koçviran karakolunu basmışlardır. Karakolda bulunan jandarma kuv- vetinden on misli fazla olan bu kuv- vet karşısında kendilerini müdafaa ©- den jandarmalardan biri vak'ayi tele- fonla “Basıldık”.. diye iş'arı zamanın| da yaralanmış, diğerleride hemen ci- vardaki tarlaya kendilerini atarak mü dafas ettikleri, bulundukları mevkidi bıraktıkları boş fişek kovanlarından anlaşılmıştır. Fakat bu müdafiler her taraftan s2-| hududumuzu | rılarak ateş altında kaldıklarından şe-| hit düşmüşlerdir. Evvelki yaralanan jandarma köy) İmlihtarını evine sürünerek gitmişse| de oraya da gelen şakiler onu da şe- hit etmişlerdir. Vak'a üzerine hemen takibe çıkan kuvvetlerimiz, gecenin karanlığından ve arazinin vaziyetinden istifade ede- rek kaçan çeteyi bulamamıştır. Vak'a etrafımda geçe gündüz biz- zat Urfa valisi Etem B. Suruç köyle-| rinde takibata bulunmuş fakat hiç- bir tarafta çetenin izine tesadüt edile-| memiştir. Bu tecavüz hakkında kema- İk ehemmiyetle fransız hudut uman | | aanlığının Dazarı dikkati celbedilmiş- İtir. Bu beş vazife şehidinin cenazeleri | Urtaya nakledilerek pek parlak mera-| simle Ali Saip B. köprüsü karşışında! açılan makberelerine defnedilmişler-| dir. | l Filistin veka) tinin bu muhtıra LONDRA, 2 an Fili potu 1929 senesi ağustos v larında mezkür m tişaşları bastırmak içi it fından alınan tedbirleri tasriğ le beraber bu vekayiin önüne €n mücasir ve emin çaresi | yasi ve iktısadi sahada bir Al sevi teşriki mesaisi vücuda g€ için manda şersitince sartı lâ len gayrötlerin ibzal edilmemi ğunu tasrih etmekte ve (İng bundan dolayı ittiham eyleme Komisyonun kanaatine göre 9 ki messi bir taraftan maarif ettirmek, ahalinin seviyesini Yİ mek ve diğer taraftan birtakım te ve ameliyatı nafia yaptırana) daimi sarette din ve siyaset İl€ aktan vazgeçirmek suretile komisyonun ame İngiltere hükümeti cevap olarak hazırladığı müh jercümle Araplarla museviler af — bir omuka met husule getirmeli sadile yapılan bütün teşebbü Museviler ile asla müsavatı hâl İmiyen Arapların inat ve mukst karşısında daima akim kaldığı! dildikten sonra Araplarla Mus nüfuslarına göre temsil oluns€ bir meclisin tesisini temin için terece sarfolunan bütün © em böyle bir meclisin ancak Arap sillerinden terekküp etmesinde eyliyen Arap unsurunun bu # dan dolayı boşa gitiği beyan olil tadır. — e. Balkan Birliği ATİNA, 25 A.A, — El ron Vima gazetesi Romani İriciye nazırı M. Mironeskö r mülâkatmı neşretmektf Mumaileyh, bu mülâksf Balkan Birliğinin taraftarti ğunu beyan etmiştir. Dahili harp ŞANGAY, 25 A A. 9 |hayda hasaret ve tahribat İmiş olan komünistler doğru Kuangsi dağma çeki lerdir. Bu suretle bunların ve tenkilleri imkânsız bir İf gelmiştir. Komünistler, £ lerde hasara uğramış ol&8 )takaları tehdide devam € tedirler, Maamatih, Toky8r İkümeti kendi tabaasını yet ve selâmetini teri azmı kat'isini izhar eylemi İrmadan gelen resi Peru kabinesinir duğunu bildir: | kabinesi, rei dan tayin edilmekte olup W sinin müddeti devamı re zusuna bağlıdır. PARİS, 25 A.A, — Pe Jalınan haberlere nazaran # tifası neticesi olarak 5 cümhurun askeri bir hükÜ teşkil ve örfi idare ilân ed€ söylenmektedir. Yeni fırka BERLİN, 25 A. A.— Fırkasınm programı bal izahatta bulunan M Sch manyanın faaliyetinin v€ siyasetinin ancak Youn£ P İile başlamış olduğunu be” miştir. Bari panayırma kimle" # decekler? Baride âçlacak şark panayırı münasebetle Yi cak İtalya gezintisine bi umumisi Sami Cem3 de iştirak edeceklerdir Bunun için bir içtima 2 Oda heyeti idaresi bu. Oda cemiyet ve sanayi 6 rafnıdan iştirak edecek için 1000 ira ta gir > ap" Si e oroolMark EZ