27 Ağustos 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

ÇARŞAMBA 27 AĞUSTOS 1930 5 inci sese, No 1692 NUSHASI 5 KURUŞTUR Harici politikamız Yeni Pırkanın doğuşu, dahil- de olduğu kadar hariçte de bir- çok telâkkilere yol açtı. Dahil de hemen bir hükümet ye lü vukubulacağını ve dolayısile meleketin umumi” politikasma veni bir istikamet verileceğini sananlar oldu. Vaziyetin daha ziyade inkişaf ettiği şu günlerde dahi anlaşılıyor — ki, böyle bir ihtimal varit değildir. Bil - hassa ha politikamıza yeni bir istikamet vermek tasavvuru kimsenin aklından geçmiyor. Serbest Cümhuriyet Fırkasının lideri de beyanatının bir yerin- de harici siyasetin umumi İsti- kametinde o Cümhuriyet Halk Fırkası Hükümetile mutabık ol- duğunu açıkça söyledi. Hat- ta, yeni fırkanın programımda müstakil bir madde olarak yer bulan Cemiyeti Akvam siyase- de de İsmet Pş, ile Fethi B. arasında esaslı bir iheilâf ol madığı anlaşıldı. Esasen Cüm- huriyet Türkiyesinin harici si- yaseti; ne bir fırkanm, ne de hizbin muayyen karar ve filerin- den doğmamıştır. Haici siya- setimiz, milli o bir mahiyette - dir. İletidar mevkiine gelecek olan her fırka, bu milli siya - seti takip mecburiyetindedir. Çünkü. bu yol, Türk milletinin ve vatanınm menfeatlerinc en siyade uygun gelen bir istika - mettir. > Her vesile ile ( söylediğimz gibi, siyaseti hariciyemizin en mühim temel taşlarından biri de Rus dostluğudur. Her Türk va tandaşı; bu dostluğa yüksek bir kıymet verir. Türk Cümhuri- yetinin; Rus dostluğuna bu ka- dar “kıymet ve ehemmiyet ver- iyi bilmiyen işat mesi — vaziyeti bazı ecnebi gazetecilerinin iddi- ası gibi — bir Şark siyaseti ta- kip ettiğimize delâlet etmez. Bizim için Şark siyaseti, Garp siyaseti yoktur. Türk vatanı nın menfeatlerine en ziyade u- yan milli siyaset vardır. Nitekim bu siyaset, Avrupa- nm büyük olan İtalya ile ve başka devlet- lerle sık: bir dostluk tesis €t- memize mâni olmamaktadır. Biz, hem eski dostluklara kıy met veririz, hem de yeni dost - lukları ehemmiyetle karşılarız. Hariciye Vekilinin dediği gibi “Eski dostluklarımızdan bi- rini © feda etmemizi istiyen her hangi bir dostluk,bizim için kıy” meti haiz değildir. Eski dost luklar bahsinde ei Tü ye - Rusya münasebatınm mi tesna bir hususiyeti vardır. Çün kü bu dostluk ;beynelmilel müna sebetlerde s'k sık vâki olduğu gibi, içinde bulunduğumuz hâ- diselerin, yaşadığımız anların tevlit ettiği hissiyata istinat et- miyor. ketin karşılıklı,hayati menfeat- lerinden doğmuş bulunuyor. Gene Hariciye Vekilimizin çok yerinde söylediği 'veçhile, çok sıkı tecrübelerden ve inti hanlardan geçmiş olan Türk - Rus dostluğunu değiştirmek İ- çin, tabiatin fevkinde sebeple -|€ rin ortaya çıkması,her iki mem” leketin rejimlerinde ve beynel - milel vaziyette ço esaslı tebed- düllerin vukubulması lâzımdır. Yoksa hiçbir sebep, bu siyascti- mizin her gün biraz daha inkişa- fırma mâni olamaz, Herhalde harici siyasetimi- zinen esaslı bir ümdesine ta- allâk eden bü hakikatin hariç- te olduğu kadar dahilde de bi- lüzum ve faydası linmesinin neydandadır. Siirt meb'usu MAHMUT li İ Davet | Müfettişliğinden: 930 perşembe günü cemiyeti umumiyel belediye fırka grupu içtima edecek devletlerinden biri | Bilâkis, her'ik memle-| ismet YL RR Yİ a İN A e e Bims rriri: Siiri Mors MAHENEN'E Ps.Hz. yarın hareket ediyorlar. Başvekilimiz M. M. Reisi Hz. ile birlikte dün Yalovaya döndüler /İsmet Paşa Hazretleri Balıkesire gidiyorlar.. İsmet Pş. Hz.nin nutukları pek ziyade mühim olacak ve tenkitlere cevap verecektir, Kâzım Pş. Hz.nin beyanatı Evvelki geceyi Tokatlıyanda geçiren Başvekil İsmet Pş. Hz. dün iyileşmiş ve dişlerinin te- | davisi diş tabibi Sami Günzberg İtarafından btirilmiştir. Başve - kilimiz dün Tokatlıyanda istira hat etmiş ve bazı meb'uslarn ziyaretlerini kabul etmiştir. İs— met Pş. Hz. dün Tokatlıyanda kendilerini ziyaretle istifsarı ha İtırda bulunan B. M. Meclisi re- isi Kâzım Pş. Hz. ile görüşmüş- ler ve akşam saat on dokuzda İ Ertuğrul yatile Yalovaya gitmiş lerdir. i Başvekilimiz bugün Yalova- da istirahat edecek ve yarn An karaya hareket edecek olan me- rasim trenile Sivasa gidecekler- İdir. | İsmet Ps, Hz. nin Sivasta i- İrat edecekleri büyük nutka çok ehemmiyet verilmekte ve şimdi- ye kadar tenkit namı altında ya- pılan-beyanata ve sözlere karşı bütün vaziyeti açıkça izah ede- cek bir nutuk olacağı beyan e- dilmektedir. Başvekil Paşa ile birlikte Ya jlov aya giden Meclis oReisimiz İbugün şehrimize avdet edecek İve cumartesi giinti dairei intih; İbiyesi olan Balıkesire gid iç Kâzmm Pş. Hiz, son günlerde bazı gazetelerde vaki birtakım sözde tenkit yollu neşriyatı te- e a ay RE O PE “— Beyanatta bulunmağa li| O Yeni fırkaya istiyenler gir- zum görmüyorum. Matbuat ta- mekte serbesttir. Çünkü bu, ka mamen serbesttir, Bittabi iste- (naat meselesidir. Bu teşekkülün diğini yazabilir, ne kadar kuvvetli olacağı ve ne- m Cemiyeti Akvama niçin girmedik ? Tevfik Rüştü Bey bu sualin cevabını vermektedir Hariciye Vekilimizin Yunan gaze- telerinin neşriyatına cevabı ve gazetemize mühim beyanatı Evvelki gün Başvekilimizle birlikte Yalovadan (şehrimize geleni Hariciye — Vekili Tevfik Rüştü B. dün dişlerini tedavi et tirmiş ve saat on altıda Tokat- lıyanda Fransız sefiri Kont dö Şambron'un ziyaretini kabul e- derek bir saat kadar görüşmüş- ür. Tevfik Rüştü B., müteakıben ' geçenlerde tayyare ile şehrim ze gelen Fransız kadın gazete- cisi Madam Pavlovayi da kabul etmiştir. Tevfik Rüştü B., Viyana se- firimiz Hamdi Bile birlikte dün Çankaya motörü ile Haydarpa- şaya geçmiş ve akşamki ekspres ile Ankaraya hareket etmişler- di: Tevfik Rüştü Bey Suriç Yoldi şla beraber Tevfik Büştü B. birkaç güne |teşekküle hangi şeraitle âza o- labileceğimizi Büyük (OMillet Meclisinde irat ettiğim son nu- tukta izah etmiştim. Bunu takip edenler Cemiyeti Akvam karşı- sında vaziyetimizin ne olduğu nu gayet açık olafak anlamış- lardır. Büyük © Millet Meclisi İkadar tekrar şehrimize gelerek dişlerinin tedavisini ikmal etti- receğini söylemiş ve Türkiyenin Cemiyeti Akvama dahil olma?- ması Rusyaya karşı taahhüt al tma girmiş bulunmasından İ- leri geldiğine dair Atina £- i | . İdairesi olan Bahıketire lerdir, kün değildir. Zira dünyaya ye- ni gelmekte olan bir çocuk va- ziyetindedir.,,. Dün birçok zevat Tokatiryan oteline giderek İsmet Pş. Hz. ne istifsarı hatırda bulunmuş lardır, Tevhit tali- matnamesi Bugün Ankaradan Vilâyete gelecek Vilâyetle Emanetin tevhidi hakkındaki istihzarat bitmek üz redir. o Dün Dahiliye Vekâle- tinden Emanete gelen bir telg- rafta bu husustaki talimatname lerin postayâ verildiği bilidiril. miştir. Bu itibarla talimat ve nizam nameler bugün gelecektir. Dahiliye Vekili Şiikrü Kaya Bey de Ankaraya gitmiş olduğu | liçin kaymakam ve nahiye mü- -| dürleri kadrolarınm da gelmesi beklenmektedir. yarın Kâzım Pş. Hz. B. M. Meclisi reisi Kâztm © Paşa! Hazretleri Eylül iptidasında intihap gidecekler. l Maaş pezartesiye Eylül maaşı pazartesiye tevzi edi- Tecektir. Fakat tevhit teşkilât: ile g- lâkadar olen memurlar için yeni kad| rolarm gelmesi beklenecektir. ——. Münür B, in Paris sefaretine ve Maarif Vekili Cemal Hüsnü B. in Bem sefaretine © getirileceği hakkımdaki neşriyatı ne teyit,ne de tekzip ederek: — Münhal sefirliklere tayi- ni muvafık görülen zevat hak kmda alâkadar hükümetlerden yapılan istimzaçlara henüz ce- tarafından tasvip" - edilmiş olan bu noktai nazarı değiştirmk bit- tabi mevzubahsolamaz..,. Tevfik Rüştü B., Bern sefiri zetelerinde vâki neşriya: tekzip k demiştir ki: BE: ia ai Akvam hak tir. Muhterem azanın teşriflerini ri- “8 ederim, kındaki noktai nazarımızı ve bu vap gelme: için bu zevatm isimlerini yecek vaziyette değilim. - Yakında anlaşılacak- tar. BUGÜN 3— Patris vapuru — karaya 1— Tarihi muz: Abdi. hamlt 2- Harlot ve san haberler kongrele- 4 öncü sahifede elek Hikâye 3 — Söz arasında Ki edilecek Firariler Türkiye aleyhine çalışamıyacaklar Suriye ko niseri bir beyanname neşretti Halepten bildirildiğine göre Fransız Suriye fevkalâde komi beyaname seri M, Ponsoh'r neşrederek Tür kiyeden kaçıp Türkiye hari- cinde dolap çe- virmekte olan. ların Suriye tor: rağında faaliyet te bulunmaları- na müsaade ede miyeceğini ilân etmiştir, Bu beyanna me üzerine(Ha ço) ile Cemil Suriye komiseri Paşa zadeler (| M. Ponso Şamda, 5 Mevlânzade Rifat ile Halepte ikamete memur edilmiş lerdir. Halep merkez kumandanı bu hainleri çağırarak en küçük bir siyasi hareketlerine bile müsaa- de edilemiyeceğini söylemiştir. Taşnakçı Ermeniler de takip edilmektedir. Ağrı yaralıları Musulda mı tedavi olunuyor? Jardır. Yaralı şakilerin söyledikleri- ne göre eşkiyada sukutu hayal son dereceyi bulmuştur. Bilhas sa İran yolunun kapanması do- layısile şakilerih cephane alama maları yeislerini taz'if etmiştir. Iş Bankasının yıldönü- mü parlak tes'it edildi Dün İş Bankasının yedinci yıl dönümü idi. Yedi senedenbe- ri Türk parası ve Türk emeğile büyük bir liyakatle idare edilen Bankanın yıl dönümü dün Ban- ka mensupları tarafından sami- mi bir suretle tes'it edilmiştir. Bu münasebetle Yalovaya bir tenezzüh yapılmış ve Yalova- da bulunan İş Bankası umumi müdürü Celâl Bey de tenezzühü yapanlara iltihak etmiştir. Banka dün bu münasebetle kapalı idi. İş Bankası erkânı Yalovada Dün İş Bankasının tesisi © senei devriyesine musadifti, Bu münase- betle Banka erkânından bir heyet, dün Yalovaya giderek Seryaver Ru- sile Gazi Hz. ne arzı tazimat eylemiştir Gazi Hz. heyetin bu ziyaretinden pek mütehassis olmuşlar ve Kılıç A li Beyin refakatinde © dolaşmalarını dileri için çalınmasını emretmişlerdir. Maarif Vekili sefir mi oluyor ? Bern sefiri Münir Beyin Paris se- firliğine tayininden inhilâl edecek o- lan Bern sefirliğine maarif vekili Ce- mal Hüsnü Beyin tayin — edileceği imusurran söyleniyor. 2 inci şube müuürlüğü Polis ikinci şube o müdürlüğüne Vekâleten ifayi vazife eden Ata Be- yin tayini inha edilmiştir. —...— | Yerli sergi temdit edildi Dün kapanması lâzımgelen Yerli mallar sergisi, (görülen rağbet, ve müşteri, ve fabrika- | törlerin müteaddit müracaatla. Ali Hilmi ve Salih melfinları da| ,., Bazı haberlere göre Ağrıda- ğında ve civarında yaralanan eş kıyalar İrak hududunu geçmiş ler ve (Musul) da muhtelif has tanelerde tedavi altma alınmış- rı üzerine 31 ağustosa © kadar temdit olunmustur. Hüviyetleri şüpheli görü- lenlerin kaydi silinecek.. Halkın tamamile C, H. Fırkasına rey vereceği anlaşılıyor. Yeni fırka bir “tetkiki hüviyet,, komisyonu teşkil ediyor, azasını tasfiye edecek - Nudiye Hanım fırkaya kabul edilmemiştir Eshisinde.. Yenisinde.. Belediye intihabatı hakkındaki i| © Serbest Cümhuriyet Fırkası dün tihzarata devam olunmaktadır. Dün) de Nazlı handaki merkez binasında Cümburiyet Halk Fırkasında idare |içtima © etmiştir heyeti toplanmış © intihabatın şekli| Dün dahili nizam hakkında görüşülmüştür. iki Ocak, nahiye kazalar o heyeti ve mahaller heyetinden gelen malümata göre halkın büyük bir © ekseriyetle Halk Fırkası namzetlerine reylerini vermeğe hazır oldukları anlasılmak- tadır, Dün Emanete Şehremini Muhiâ- din Beyin odasında Fırka umumi kâ töbi Saffet Bey, Müfettiş Hakkı Şi- aşa uzun bir içtima aktedmiş- rak neşredilecek tir. i Yeniden Fırkay: lerdir. İçtimada bir müddet Vali Mua- vini Fazlı Bey de bulunmuştur. İçtimada intihap o meselesinin ve) mına bir höyet » baya kapi ia ei yeğ. Ty racaat btmiştir. Ha e li hazırda Fitkaya, (Tai. 4 Bey dahil kadınlar ancak otuzu mütece vizdir. Birçok taahlitnamelere el'ân “e alınmamıştır. uri B. Yalovaya gidiyor Fırka kâtibi umumisi Nuri B, bö #abah Yalovaya gidecektir. Fethi B. bir kaç güne kadar İzmir teşkilâtı i le meşgul olmak üzre ( şehrimizden| haraket edecektir. Haber aldığımıza göre Barut inhi- sarı müdürü Cemal B. ailesi ve Ce mal Beyin biraderi Ömer B. — silesi yeni Pırkaya girmişlerdir. Fethi B. dün gene gazetecileri ka bul etmemiş suallere tabriri cevaplaği “: Fethi B. in tahriri beyanatı Adliye Vekilinin Kayserideki bes yanatını hayretle okudum. Can bor: Sundan başka Allaha bile verilecek hesap olmadığını söylüyor. Bu söz- Muhittin Bey namsetlerin mevzuu bahs olduğu ah min edilmektedir. Kâtibi umumi Saffet re) minini şahsi ziyaret hnnksedie e di. Gini gazetecilere söylemiştir, Diğer taraftan İstihbararatımıza göre bazı namzetlerin isimleri özerin deki neşriyatta isabet yoktur. Nam- zetlerin mülusa göre adedi tesbit e- dilmiş İse de isimler üzerindeki tes bit işi henüz tamamiyle bitmemiştir. Bitsebile intihap gününden evvel £ lân olunmaması mukarrerdir. ——. Askeri terfiler Askeri terfi listesi © Reisicümhur Hazretlerinin tasdiklerine - arzolun- mak üzre Yalovaya gönderilmiştir. her şey Türke düşmandı, her Ne günlerdi, dert, beli Türkü mahve koşardı: Dalga, dalga yükselen zulüm . Parçaladı sisleri. Sildi derdi, kederi. Dedi Türke “İleri...” * Ey bahtı yar Türk oğlu. Sen bu sesde bulursun... Ne günlerdi? Ne günlerdi Allahım; © ne kara sise Kan ve âteş deryası kudururdu, kükrerdi. Ne karanlık günlerdi, sam eserdi her yerde; Ay doğmazdı, yıldızlar parlamazdı göklerde... Güneş her gün kıpkızıl kan içinde doğardı... “.. Bir çıldırmış kudurgan deniz gibi âdeta — Ne günlerdi her gönle binbir acı dolmuştu; Yer yüzü Türk soyuna bir ceherinem olmuştu. Gök kararmış her bucak şimşeklerle yanardı. . zulümlerle türklüğün kara bağrı kanar: Türk milleti yaralı arslan gibi inlerken — Beklenirdi ölümü, yoktu umut bir yerden. Derken zulmet içinden bir demir el yükseldi. Arkasından çok yüce bir uyaran ses geldi. Hayatında şan dolu, şeref dolu bir yolu — İlerlemek daima sana yeni din olsün.. leri söylerken anlaşılan muhterem Vekil bir Cümhuriyet idaresinde ya şadığını unutmuş ve kendini bir dike tatör farzetmiştir. Mahmut Esat Beyin Cümburiyet Halk Fırkası namına sör söylemek salâhiyetini ben tetkik edecek deği- lim. Biz kimsenin can borcu İle gul olmak istemeyiz. Fakat muhte tem Vekilin tedvir dttiği Adliye işe ierile meşgul olacağız. Kendileri bu işler hakkında Millet ceva, vermekle mükelleftir. Vekli Bey sö“ ylediği sözlerin nasıl bir enormite ol duğunu hissetmiş olmalı ki beyanatın; da derhal tebdili istikamet ederek gık sık hesap vermekten zevk alacağını (Devamı üçüncü sahifede) şey Türkü boğardı... dağlar aşardı. .. ..