10 Ağustos 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

t iğ * « kav'i bir karar vermemesi rica , 1 4 li Te nn Zi diğer yerlerden vaz geçme- İ ge icbar edilmesini ileri sürü- ? yordu. Avusturya diplomatının 'İT ve Şark meselesini o müzakere ve İM ac halletmektil,. “alm Mehmet Ali Hülya peşinde! mi gi * kne karar verdiler. den çalışıyordu. irihi tefrikası: 63 e .. Abdülmecit padisah olduktan sonra Avrupa mü”ahale etti. İstanbulda yeni Padi: dülmecit tahta geç © vaziyeti tetkik için iç toplandı. Neticede Mehmet Ali nin dediklerini kabul için karar| ! verildi. Divan erkânından Tev fik ve Hacı Sait Efendilerin Mehmet Ak nezdine gönderil- mesi takarrür etti. Fakat sahne değiştif. .. Fakat birdenbire sahne de- Bişti. Çünkü Avusturya impe- Tatorluğunun mukadderatmı dare eden meşhur © Metternich| | İstanbulda neler oluduğundan çok iyi haberdardı. Babıâlinin Mehmet Aliye bu kadar müsa- adekâr davrandığını öğrenince| * “etmek kararile ortaya atıldı. Av); rupanın muvafakti olmaksızın Babrâli doğrudan doğruya Meh yp met Ali ile © Vaki olan müşterek teşebbüste devletlerin Babıâliye karşı olan teveccühlerinden bahsedilerek) gi | dostluğa binaen devletlerin mu) “aveneti olmaksızın Babrâlinin “ safha idi.. Babr- âlinin üzerinde Rus (o himayesi yerine Avrupanın müşterek hi- mayesi konmuş oluyordu. Meh © met Alinin Osmanlı imperator- > luğu Üzerindeki nihayetsiz ih- tirasatına karşı bu müessir bir himaye olacaktı. 30 temmuzda (o İstanbulda toplanan sefirler İngiliz sefare tercümanı Pisani'nin Meh- met Ali nezdine gönderilmesi- dg O Metternich vakit kaybetme- Bir kaç gün — sonra diğer devletlere gönder- iği bir muhtırada Mehmet Al- inin yalnız Mısır Paşalığını muhafaza ederek eline geçirdi- asıl maksadı Viyanada, yahut " Londrada bir konferans akti ile Mehmet Ali vaziyetin bu ha geldiğini düşünmek istemi- yor, “İstanbulda yeni tahta ç |kan genç padişahın üzerinde hâ 'kim olarak istediklerini elde e 4deceğini düşünüyordu. Meh- uzlaşamyacaktı?.. | $ Bunu gören İngiltere, Rus- ya ile anlaşmayı tercih etti. Rus ya da Fransa ve Mısırın aley- hinde olarak İngiltere ile anlaş! mayı muvafık buldu. 839 Eylülünden dra Avrupa siyaseti oluyordu. ibaren Lon in merkezi rivaki karşısında İngiliz - Rus iti e geçememişti, Yalnız Afrikada Viyanadaki | İngiliz sefiri Mehmet Aliden bahsederken: — Biz, diyor, onun Afrikada kuvvetli olmasına müsait bulu nuyoruz. Asyada kendisine mü- sait olmayışımızın sebebi şahsı na karşı düşman oluşumuz de- ğildir. Fakat onun Asyada bu- lunması padişahım ülkesini par çalar da ondan. . Eğer onun hakikaten maksa- dı kendi sülâlesinin istikbalini temin etmek se bu ancak Afri- kâya munhasir kalabilir.. Orada bütün Avrupa kendisine müsait davranacaktır., İngiltere, Mehmet Ali'nin A rabistanda, Yemendeki nüfuzu- na nihayet vermeği ötedenberi| istiyordu. Şimdi artık b; 'i karar vermiş görünüyor, Meh met Ali'nin yalnız Mısır ile ik ya ! MLLUYET ! | Son cevap İsviçre de fikrini bildirdi.. Avrupa birliği etrafında tür- lü ti fikirler ileri sürülmek- te devam ediyor. Eylül yaklaşı- yor, Önümüzdeki ayda Cenevre de vukubulacak içtimada Avru- pa birliği projesi münakaşa edi- lecektir. Fransa Hariciye nazı- rı M. Briand tarafından vaki o- lan davete Cemiyeti Akvama dahil Avrupa devletleri şimdi- ye kadar birer birer cevap ver- diler. En geç kalan İsviçre ol- du, Bu devlet de ahiren cevabr- nı Parise bildirdi. Şimdiye ka- dar verilen cevaplar bir takım ihtirazi kaytları ihtiva ediyor- du. Hele Cemiyeti Akvamın nü fuzuna halel getirilmemesi nok tasında her cevap ittifak ediyor #. Briand Idu. İsviçre bitaraf bir devlettir. | Her şeyden evvel bu bitaraflığa az çok uymuyacak her (o hangi bir taahhüt altına girmeği is- temiyor. Bu cevap Fransızları mem- nun etmiyen bir noktayı ihtiva ediyor. O da İsviçre hüküm nin Avrupanın iktısadi ve si; si dertlerini biribirinden © ayrı görmek kabil olmadığını hatır- atarak siyaseten sükün bulma- İmiş bir kıta üzerinde iktisaden - HARİCİ * HABERLE | Avrupa Birliği etralında.. | Avrupada siyasi sükün tesis edilmedikçe iktisadi vaziyet hiç düzelebilir mi “İ hakkında diyor ki: ” İmilletlere mensup vasati olarak A e PAZAK 10 ü AĞUSTOS 920 R.. ? i Hindistanda Ric'at İstifalarını geri alıyorlar... ! İ SURAT,BA.A. — Silâhsız İtaatsizlik hareketinin başladığı ilk günlerde İstifa etmiş olan) civar köyler (memurlarından 190 kişi istifs'armı geri almış- lardır. Milli reis serbest BOMBAY, 8 A.A. — İki gün evvel 15 gün hapse mahküm e- dilmiş olan M. Malaviya bugün serbest bırakılmıştır. Yeniden bir hâdise Madras, 8. (A. A.) — İspir-| | tolu içkiler satılan bir dükkânın önünde alış verişe mâni olmak (için toplanan“ halkm üzerine zabıta ateş etmeğe mecbur ol- muştur. Bodinoyakanur'da vu- ku bulan bu hâdise esnasmda 2 kişi ölmüş, 5 kişi yaralanmış tar, ! Bulgaristanda Dostluk Türk gazetecile- rine ziyafet SOFYA, 9 A.A. — Dün Türk gazetecileri Çankoru'ya dave edildiler. Sofya- i da kendilerini Maliye nazırı M. Mollof kabul ç- derek uzun müd. det konuştu. Oğ leden sonra Türk sefaretinde pek İgüzel bir çay ve- rildi, Sofyanın mühim fikira damları davetli idiler, Akşam elçilik tarafından klüpt! bir ziyafet veril- Töt di ve bu Ziyalette Ziraat nazırı, mesai müzakere edilerek esas- hazır bulundular, Gece Leh sefaretine gidildi, sabaha kadar Bulgar-Türk ga- zetecileri arasnda daimi teşriki mesai müzakere edilerek esas- lar kararlaştırıldı. Oğleden sonra Bulgar-Türk cemiyetinde azim tzahürat ya- üç saat devam etti. Ge- etin mükellef ziyafeti- ne gidildi. Yarm Makedonya cemiyetinin ziyafeti vardır. Halyada Rusya ile ticaret .. Romadan yazılıyor:— Ahi-! ren İtalya ile Rusya arasmda| aktedilen ticaret muahed rada umumiyetle hüsnü telâkki! edilmiştir. Son beş sene zariın- da Rusyada satılan İtalyan mal ları İtalyada satılan Rus malla- İrndan çoktur. 929 da İtalya Rusyadan 340,450 liret kıyme- tinde mal celbetmiştir. o Buna Rusyada | Harici ticaret Moskovadan bildiriliyoi Geçen 929 kânunusanisinden,ge çen ağustosa kadar Rusyanm Karadeniz limanlarından takri- İben 975,000 ton hububat ihraç edilmiştir.Bu hububatın 780,000 tonu İngiltereye gönderilmiştir Bundan başka Rus kömürle- rinden 15,000 ton miktarı Kana daya gönderilmiştir. Rusyanm Karadenizden ihracatı her sene artıyor. 928 de 3,B000,000 ton miktarında idi. 929 da bu mik- tar 6,000,000 toha çıkmıştır, 930 da da bu miktârin daha artmış olacağı tahmin edilmektedir. Diğer taraftan “Times” in İs tanbul muhabiri İstanbul tari- kile Rusyanın Karadeniz liman a ” İlarma giden ticaret | gemileri) mukabil Rusyaya ancak 70,611 “Muhtelig| ret kıymetinde mal sevke. İmiştir. Lehislanda Almanya ile ihtilâf her hafta Rus malları yüklü ol- duğu hale 30 gemi İstanbuldan İ geçiyor. Bu gemiler Batum, S vastopol, Novrosiski, o Poti li Varşovadan yazılıyor: — Leh > Sn Ala Hüsrev Bey Sefirimizi, Bu yemeğe al — ın vwedal Işar Kralı Ikoydu Sofya:9— (A.A) Hüsrev B.| Varnaya gidecek ve yal vedalaşmak iizere şehrimize gel miştir, Müşarünileyh ziyaretle- rine devâm etmektedir. Akşam ve te Kral tarafından kabul öğle yemeğini Krall& i ktir. Hint hududunda hareki Londurı (A.A.) —Peşa-| temasa gelmiştir. Asilef verden Daily Mail'e bildiriliyor: |mı azamı Kajura ovası Peşaver üzerine yürüyen Af| mntehasındaki derin di kuvvtlerinin barındığı Bara | raçekilmiştir.Bunların kâ$i hi ! mektedir. o Asileri | karşılıyan)le 2500 mevcutlu İngiliz kuvveti nin piştarları kab türlü müdafaa efradı ile! mıştır. cival karşı Peşaver avalisinde köylerin havadan | kette bulunmak için gecti İ bombardımanına devam edil-İledikleri anlaşılıyor. Bü tedbirle Dost Bulgaristanda! Türk-Bulgar cemivetinin zivafeti çok samimi oldu SOFYA, 9 A.A. — Türk-Bul|buat heyetine gösterilen gar cemiyeti Türk gazetecileri| ve şerefine Sı samimi okabulden ticaret odası sa-| Türk gazetecileri namım lonunda büyük bir içtima ter-| yanı teşekkür ederek Reli tip etmiştir. İhur Gazi Mustafa Kemal! Nafra nazırı Vasilef, Türkiye nin nezdlerinde bulund sefiri Hüsrev Bey sefaret erkâ- rada biizzat kendisine Bi nr, fikir ve ticaret âlemine men- hakkında söyle: sup birçok zevat hazır (o bulun- latmış ve müşari muştur. mumiyı imdi anladığını kabul etmekle mes'ut olan Türk dan sonra biribirini anlaj - Bulgar dostluğu taraftarları- milletin, onları salâha isâ nın bu husustaki hislerine terce cek ayni yolda İlerilediki man olarak iki memleket ara- zikrederek Türklerle Bi sında bir mukarenet vücude ge- arasındaki tesanüt fikrini tirmek için Bulgarlarla sarfolu lamlığı üzerinde miştir, nan mesainin tarihçesini yap- mış ve demiştir ki 5 | Türk-Bulgat teşriki mesaisi | tevak! Zirdat nazırı nafi ve hesabatı siyasiyeden işle bahsetmiş ve Gazi ünezzeh ve sırf kalbi bir teza- lerinin Bulgaristan hal hürdür. Bu tezahürün sebebi: ayni toprakta asırlarca yanyana siyattan dolayı Bulgar bü İ yaşamış olmalarından ve şimdi ti namma Bulgaristan de doğrudan doğruya dost birer” tarlığını beyan etmiştir. komşu vaziyetinde bulunmala-! rından dolayı yekdiğerine karşı Bulgaristanı İtabii bir teveccüh besliyen iki , terkettiğini söylemiş ve 18 ve sebatın sıklaşması teme milletin mütekabil meyil Hüsrev Bey cevap elem ve ki muhabbetinde aramak lâzmge. tında bulunmuştur. lir, l Akşam da verilen ziy Ticaret ve sanayi odası rei- hararetli nutuklar teati memleket münasebatı ti- tir. cariyesinin tekrar faal bir dev- Matbuat kongresinin Türk-E i dostluğunun başlica ğmü tesisi hakkındaki arzu hertürlü den olan Hüsrev Beyden jlerinin temamen haklı ol Cemiyet reisi Türk efkârı u- rmı i inin o mümessillerini miştir. Hakkı Tarık Bey izhar buyurdukları hararet siikün tesisi kabil olamiyacağı- nı ileri sürmesidir. Bunun manası ümumü harp- te galiplerle mağlüplar arasm- İda aktedilen muahedelerin yeni den gözden geçirilmesidir. Bu Pransayı memnun “yolmet Alinin İstanbulda bir adami: vardı. Bunlar kendisi- $E şnin ezeli ve ebedi düşmanı o- Hüsrev Paşayi iktidar mev iinden uzaklaştırmak için uğ- * gi net  manlarından, kömür yüklü olan lar da Mariyopolden gelmekte- dir. Amerikada Bir kaç senede... hükümeti ticari münasebat hak kında Almanyanın verdiği ce- vabı almıştır. İki hükümet ara- sındaki mesele Lehistandan gönderilen buğdaylara | karşı Almanyanın ağır gümrük res- mi koymasından çıkıyor, Lehi tifa etmesini istiyordu. Diğer| taraftan Mehmet Ali ile İran a rasında başlıyan münasebat İn. giltereyi hiç memnun etmemiş ti. reye girmesi için temenniyatta timamda Türk-Bulgar g bulunmuş ve mütekabil bir an- leri arasında hususi bir #083 #laşma ve tanışmaya yardım i- re yapılmış, iki memlekt çin bulgar ticaret odaları mü- buatı arasında daimi bir messillerinin Türkiyede bir se- mesai tesisine ve mütel Gülhane Hatt; Hümayunu yahat yapacaklarını bildirmiş- haberler taatisine karar en çekler ğı tediği gibi elde etmek istedi. 25 Ağustosta oğluna yazdığı mektupta “Ne olursa olsun 1 Konya üzerine yürü!.,, diyor. bu sefer İbrahim (daha ikul (o düşünüyor. Babasma cevapta bunu muvafık liğini anlatıyor. Ordu hun yorgunluğu, bunun bir ta- fena neticeleri çıkacağını l or. Devletlef tarafından Suriye sahillerine donanma gön ileri de topa tutulursa netice | ne olacağını soruyor. © İbrahim daha şayani dikkat olarak diyor ki; “Her ne kadar bize taraftar İsa da Anadolu halkı aleyhi- - ize isyan edebilir, nitekim Su riyede de böyle oldu... © İngiltere ile Fransa — Fransa kararsızdı. Dahili İlerle meşgul olan (o Fransa; rici siyasetinde, Mehmet Ali 'selesinde kendine kat'i bir is. t tayin edemiyordu. Gâh Mehmet Alinin tarafımı iltizam diyor, gâh onun aleyhindeki! harekâta iştirak ediyordu. Fa. - kat Paris hükümetinin İngilte. (renin muvafakati haricinde açık tan açığa Mel . Harlık etmekten gelki “kâr görünüyordu. İngiltere ise £ himi çıkarmak için sahilleri to- & tutmak için Pransanin da iş| Fakat Fran-i istemiyordu | 1840 senesi teşrinisanisinin 3 ünde:meşhur Gülhane Hattı Hümayunu ilân edildi. Bunun üç esası vardı: Padişah evvelâ tebaasınm mal, can ve namus emniyetini temin ediyordu. Ver giler ve bilâmum tekâlif usul ve nizamı dahilinde almacaktı. Keyfi ve gayrikanuni vergi ve cerimeler kalkıyordu, Herkes kan borcunu verme. ğe mecbur ediliyor, yani mun- tazam askerlik hizmeti tesis edi iyordu. Mehmet Ali bundan haber- dar edildiği zaman bunun Av- rupayı aldatmak için ileri sü- rüldüğünü iddia ediyor, Hus- rev Paşa iş başında bulunduk- ça bu ivi şeylerin tatbik edile- miyeceğini söylüyordu. Maamafih Gülhane Hattı Hü mayununu kendisine bildiren ferman Mısra getirilince Meh- met Ali Hüsrev Paşaya bir mek tup göndermiştir. Bu mektupta devlete olan sadakatinden uzun uzadıya bahsederek Hüsrev Pa şaya olan husumetinden hiç renk vermemeğe çalışıyordu. Rusya, mes'elenin Babrâli ile Mısır arasmda doğrudan doğruya hallini istemi şi|bu fırsatı Fransa olsun, Meh- İmet Ali olsun kaybettikleri İ. çin İngiltere artık Rusya ve A vusturyayı da kendi tarafına çe kerek Mehmet Ali'nin karşısı- na cıkıyorlardı. tir, Görülüyor ki A: bahsi daha çok uza Romanyâda | Diktatörlük mü? PARİS, 9 A.A. — Romanya- nın Paris ortaelçiliği Romanya da diktatörlük idaresi tesis edi- leceğine dair - rivayete göre - Daily Herald gazetesinin Bük- reş muhabiri tarafından ortaya çrkarılan ve Fransız gazetesinin Bükreş muhabiri tarafından or- taya çıkarılan ve Fransız gaze- telerinin bir kısmı tarafından da neşredilen haberleri tekzip etmiştir. Taç merasimi BÜKREŞ, 9 A. A, — Kıral Karolun taç giyme merasimi, elyevm muteber olan talâk ka- rarı feshedildiği takdirde, Ey- Jölün 21 inci günü yapılacaktır. Yunanistanda Amanullah Han Atina, 8 .(A. A.) — Sabık A£ gan Kıral: Amanullah, Atinaya gelmiştir. Amanulah Han bazı üzre Romaya gitmekte olduğu- nu söylemiş ve öğleden sonra Atina'dan hareket etmiştir. M. Venizelos © PARİS, 9 A.A, — M. Veni- zelos, Parise gelmistir. ” hur tayyareci Lindbergh telsiz- NEVYORK, 8 A.A, — Meş- İle neşredilen ilk nutkunda bütü memleketler içit muttarit ohava nizamnameleri kabul edilmesini tavsiye (o etmiş- tir. Lindbergh, birkaç sene zar- fında bütün ci- han kıt'alarmı bir tek büyük ..Zindbergh şebeke ile bağliyâcak © surette | hava tarikile Okyanus seferleri vücude getirilmiş olacağını be- yan etmiştir. di İktısadi vaziyet VAŞİNGTON, 9 A:A. — Ti- caret odası reisi M. Barnes, dün yanın her tarafında hüküm sü- ren iktısadi inhitatm o nihayet bulmak üzre olduğunu zira muh telif teşebbüsler için faizle veri- lecek bir çok gayri müsmir ser- maye mevcut olduğunu söyle- miştir. ll Komünistlerle mücadele Nankin, 8. (A. A.) — Milli. stan bundan şikâyet etmi man hükümeti şimdi verdiği ce- vapta yeni gümrük tarifesi arttırılması Almanyada! i buhradan ileri geldiğini bildir mektedir. İyet değişmemiştir. AL : zira- Fransada Grev bitiyor Paris, 8. — (A. A.) — Lille) Erkânı Harbiye Reisi Fevzi Pa ve Roubaix şehirlerinde vazi-İ şa Hazretlerinin toftişatta bu- Buralarda | lınmak üzre Şark vilâyetlerine , |bazı amele işleri başma gelmiş | gittiklerine dair bazı gazeteler- lerdir. Tourcoing'da grev hare-| de intişar eden haberler asılsız keti halı fabrikalarına da yet etmiştir, lerin vaziyetinde hiçbir değişik-| Adalar meselesi dosta Tik yoktur. iğer imalâthane. Fransanın borcu PARİS, 9 A.A. — Mili itfa istikrazlara ait o tahvillerin yüzde 25 ini teşkil eden 900 mill yonluk bir kısmını son 5 ay zar fında hâmillerinden o satır ak mıştır. Suriyede vaziyet PARİS, 9 A.A, — Suriyede) tere hükümeti Çine bir kruva- bir takım kargaşalıklar zuhur #ÖR daha göndermiş! sira-|dır. İsandığı Fransanm Amerikada , ”: yüzde yedi faizle yapınış oldü- İ hususr işlerini tesviye eylemek | ettiğine dair olan haberin tema-| mile asılsız olduğu salâhiyettar mahafil tarafından beyan edil- mektedir. 100 bin dolar vermesini istemiş Hankov, 8. (A. A.) — Ko-Jler, bu para verilmediği takdir İ nist kuvvetleri Hankov'daki| de şehri istilâ edeceklerini söy- national City Bank. şubesine | lemislerdir. Se İda yetçi hükümet Şantung eyaletin jde bulunan Tayan şebrini ko- münistlerden istirdat — ettiğini bildirmiştir. 100,000 dolar" | tir. Hakkı Tarık Bey Türk mat Fevzi Pş. Hz. Şarka hareket riva- yeti doğru değildir Ankara: 9 (A. A.) Büyük ne halledilmek üzere. Ankara 9 (Telefonla) — İta- sefiri dün Hariciye vekilimi zi ziyaret etmiştir. Öğreniliğime göre Adalar meselesi İtalya hü kümeti ile tarafeyni memnun €- decek tarzda balledilmek üzere dı. şi ti. Bir dah LONDRA, 9 A.A. — İngil- Sultan Hamit rınMilliyette başlıyor.. üklgtiilikre lü Ya de EM miş Ismet paşa Ankarays gitti Başvekil İsmet Pş. H3“ akşam saat 16,37 de den ekspresle Arıkardya gi lerdir. nl birkaç gün kaldıktan son rar avdet edeceklerdir. Pş. Hz. Sıcaklar ününü yaşadı? Bu ir ni müb Denebilir ki şehirde tan şikâyet etmiyen bir bulmak kabil değildi. ret 33 dereceye kadar miş ve termometrolar bü ti tam iki saat muhafazs senenin en sıcak gününü Bazı serin binaların & larında bile en düşük hararet 31 olarak tesbit €* tir. Bu sıcak dün akşam havada esinti İZMİR, 9A. A. —B gündenberi sıcaklar fazl küm sürmektedir. Bugün hararet 35 derecedire Dün senenin ens