10 Temmuz 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
Sinci set NUSHASI 6 KURUŞTUR PERŞEMBE | 10 TEMMUZ 1930 Suvarilerimiz No 1584 Şarkta.. Ankı ve bütün Türkiye halkı, Şarktaki hareketi, Şeyh Sait isyanından bin kat daha sü- kün ve emniyet ile seyretmekte- masa, Türk cümhuriyetinin a cak kuvvetini göstermeğe yara- yan bu gibi düşman tecrübele- | rinden memnun bile olurduk. Bu vak'anın hususiyeti içeri- | de hazırlanmış ve Türkiye'nin | bir kısım halkı tarafından yapıl mış bir hareket olmayıp, dışa- rsda toplanmış silâhlı çeteler ta- “rafından ve bir merkeze bağlı o- larak yapılmış bir hareket olma sındadır. içinde isyan yapmak mümkün olmadığını herkese nasıl öğret- tiyse, bu vak'a da Türkiye'nin herhangi çekil ve tarzda sükü- muna dokunmak tehlikeli ve acı |bir sergüzeşt olduğunu herkese anlatacaktır. Şark hareketinin ilk manza- rası şudur: Şeyh Sait isyanım- 'dan sonra hükümet o vilâyetler- de esaslı islahat yaptı; halkı e- sirlikten ve Bey zulmünden kur rdı. Dere beyliği kaldırdı. İs- yanda methali olup halkı esir Egibi kullanan reisler ve şeyhler. den bir kısmı hudut ötesine kaç tılar. Bunlar gene eski vaziyet- Ölerini bulmak, alkı tekrar kö- leleştirmek için fırsat arıyor- lardı. Şark vilâyetlerinde nizam ve intizam arttıkça, hudutlara doğru yürüyen demiryolu şebe- | kesi ileriledikçe, bu — serseriler için ümit hergün daha azalıyor du. Toplandılar, silâhlandılar, İran hududundaki gayri tabiyi- likten istifade ederek sakin kö- ylerimize taarruz ettiler. Aldık | İarı ilk ders şu oldu: hiç bir pro- paganda Büyük Türkiye halk kütlesini hiç bir noktasından | sarsmadı, kıpırdatmadı. Herkes sabır ve soğuk kanlılıkla küv. vetli hükümetinin — inzibat ve tenkil tedbirlerini bekledi ve bu tedbirlerin muvaffakıyetinden | bir an bile şüphe — etmediğini gösterdi. Buraya kadar hepisi eyi, her şey normal: fakat Türkiye'de biç kimsenin aklının — almadığı nokta bir şakiynin, iki şakiynin değil, muhtelil iy çeteleri- nin komşu bir hükümetin topra ği içinden nasıl teşkilât yapabi- âp Türkiye hudutlarından içe- girmesi,bu çetelerle daimiy bu dersin yalnız bu akı 4 dir. Eğer arada insan kanı ol-| Şeyh Sait vak'ası Türkiye'nin | Isızlara mu a : —— r.1100 —— Halep, Maku, Musul şakileri idare eden merkezlerdir... Ağrıda da suvari- lerimiz çok mü- him ve muvaffa- kıyetli bir baskın yaptılar.. Ararat dağınm — büyük bir kısmmın eşkıyadan tathir edil. diği, daha Garpte Erci k :r:îl'ı istxı_vtıı diğer birl:şlı!ıey:î:. Ağrı dağına gelince lunun — ki kısmı külliyi teşkil| -Ağrıdağı mmtakasındaki ten ediyor — kıtaatımız tarafından | Fil harekâtına gelince, buradaki ağır zayiata uğratılarak Suphan Şakiler evvelki gün süvari kıta- temas temin — edebilmesidir. Halk, meselenin bu — safhasma cidden merak etmekte ve hü-| kümet tarafından istikbal için | tatmin olunmasını haklı olarak beklemektedir. Türkiye içinde isyan ve tah- rik oyunları oynanamaz. Her teşebbüsün sonu muhakkak hus randır. Fakat insanlığa leke o- fan kanlı unsurların hiç bir ta- rafta fesat cemiyetleri kurarak dost memleketler halkımı rahat sız edecek fırsatları da bulma- maları lâzimgelir. EC| âağı şıar — edinmiştir. Şarka gelen serseriler bir daha hiç bir hayale kapılmıyacak ka- dar mütenebbih olacaklardır. Bu dersin yalnız bu akılsızlara münhasir kalmamasını temen- biy adalim. | |kında-dün ilk olarak v!rdiğim.izl dağlarıma atıldığı ve İranla mu- | larımızın âni bir baskınına uğ- vasale hatlarının kesildiği hak- 'm_uıl”bve ağır zayiat vererek perişan bir halde kaçmağa baş- lamışlardır, Şakiler biribirini yemeğe ladılar haberler Anadolu Ajansının da debliğile teeyyüt etti. Ajansın tebliğine göre şakiler Zilân ve Hacıdiri deresinde sıkıştırılmış | — Tenkil harekâtımız inkişaf lar ve kat'i darbeyi orada yemiş / ettikçe eşkıya reisleri arasında lerdir. Üssülharekelerile ve İ- | da kanlı münazaalar başgöster- ranla irtibatları kesilerek 4445 | miştir. metre irtifamdaki Suphan larına atılan eşkıya kısmı küjİi-|ran Tozu namındaki sergerde- sinin, etrafma gerilen ve an- nin avenesile Halit ağanın hem bean daralan muhasara çzmbe-'pllın arasında mükatele başla- İsiret arasındaki kanlı münaza- şanın şimdilik önü alınmıştır. Harekât ne zaman da heyetimiz bu mahirane sev- külceyiş ve tâbiye manevrasile hem bu şakilerin tenkilini temin | etmiş , hem de İrana kacabilme | bitecek? lerinin önüne de geçmiştir. | 4 Temmuzda başlıyan tenkil Üssülharekelerden — irtibatı harekâtının şimdiye kadar ver- kesilen eşkiya ya teslim olma- | diği parlak neticelere bakarak ga ve yahut ta imha edilmeğe pek az bir zamanda biteceğine Falih RIFKI mahkümdurl. hükmedilebilir. Şakllerin ihata edildikleri noktalarda.. Gelen malümata göre | g- | Kızıldıze karşısında çadır ku- -| rini yararak kurtulmalarına im | Miş ve ancak İran hudut zabiti- | kân ve ihtimal yoktur. Kuman-' nin müdahalesi sayesinde iki a-| | Erciş mıntakasında iki vahim mağlübiyete uğrıyan şakılerin badema ciddi bir. mukavemet göstermelerine ihtimal verile- - mez, Ordumuzun eşkıya bakı- yetüssüyufünü taramakla meş- (Mabadı dördüncü sahifede) Yalılar... Ruşen Eşref ı Güzlde Edip Ruşen Eşref |? Beyin yarınkl nushamızda |P >yaklar, adhı nefis bir yazı. sını meşredeceğiz. Epi zamat danberi - okuyucularımı metli ve her biti Türk ede- biyatının c0 Yyüksek birer numunesi olan yazılarından mahrum bırakan güzide edip bu makalesinden başlıyarak eskiden olduğu gibl gene her hâfta yazılarına devam ede- * Yüz tahassüsleri , ltında devam edecek olan bu yazıların İlki: Valı- dardır. Yarınki nushamızda Ararat'ta ve | ! si kararına itiraz etmişler ve bu DA TT AA OKN MA A ee eee A A A £ L Maçmaclanrriri: Siirt Mebamasrs NWEARTEOEL'E Şakileri Kılıçtan Geçirdiler !.. Harekâtın ilk safhası beş on güne kadar |Madenlerimiz bitiyor.. Fakat halk istikbal için tatmin olunmasını haklı olarak beklemektedir.. Şarktan ve yabancı hudutlardan gelen serseriler bir daha hiç bir hayale kapılmıyacak kadar mütenebbih olacaklardır. Ancak nhasır kalmaması lâzımdır. “ Soclet6 Generale ,, bir kısun madenleri- mizi işletmek istiyor M. Peytral ve Paul Durand'ın tzahatı Pransa sabık nafia vekili M. Vic- tor Peytral ile sanayi — erbabından Türk - Fransız ticaret odası reisi M. Paul Durand ahiren şehrimize gel- mişlerdir. Dün kendilerile gürüşen bir muharririmize müştereken beya- natta bulunarak demişlerdir ki: hakkı işlerine karşı müsait bir cereyan u- yandırmıştır. Bu hareketin ilk netice- leri olarak Pariste iki — memleketin mali mehafile mensup ileri gelenler- den mürekkep zevatın iştirakile bir Ticaret odası — tesis edilmiştir. Bu Ticaret Odası bakkında çok büyük emeller besliyoruz. Türkiye - Pransa arasında müba- delâtın teahili için icap eden muahe- delerin aktinde şayani ebemmiyet bir | ki emniyet Fransa Türkiye| tol aynıyacak ve Türkiyeye mali ve| fenni vesaiti getirmek için — Fransız| sermaye ve sanayi erbabını teşvik edecektir. Biz Türkiyedeki bazı ma- denleri işletmek için sarfı gayret e- diyoruz. Bunun için Societâ Generale | bunu yapmağa muktedirdir. Gazij Hz. nin nurlu ilhamlarile — hakikati takdir bususunda pek kaymetli zevat olan Türkiye zimamdarlarının teş- viklerine mazhar olmaktayız. Bu ne cip milletin nasıl terakki — ettiğini M. Peytral M. Paul Durand berkesten ziyade biz Fransızlar da- ha iyi — takdir ederiz.,, Şoförter.. Dün gece fırkada toplandılar.. Emanelin bazı hararların- dan şikâyel ettiler.. Şoförler cemiyeti heyeti u- mumiyesi dün gece saat 21 de Beyoğlu C.H.F. binasında top- lanarak heyeti umumiye içtima larını yapmışlar ve yeni heyeti idare için namzetlerini semişler dir. İçtimada Emanetin lüzumlu lüzumsuz kararları mevzu bahs, olmuş, bir çok şoförler söz ala- tak taksi ücretlerinin ucuzlu- gundan, taksilerin otomobil sa- hipleri zararıma — işlediğinden, seyrüsefer memurlarının hak- sız müdahalelerinden şikâyet etmişlerdir. Bilhassa taksi saat lerinin müşterilerin görebilecek leri bir yere kadar yükseltilme- işin bu zamanda soförleri 7—8 lira daha zarara sokacağından, bahsetmişlerdir, İçtimta geç vak te kadar devam etmiş, şoförle- rin bir çok dertleri ve şikâyet- leri dinlenmiştir. Otomobil aynaları Otomobillerdeki aynaların kaldırılmasına karar verileceği haber alınmıştır. Tatbikine geçileceği söyle- nen bu karardan sarfı nazar e- diklmesi daha muvafıktır. Çün- kü arkayı görmek için bü ayna- lar bir vasrtadır. Aynalar kal- dırıldıktan sonra bu hususta ne kadar müşkilât çekileceği ko- laylıkla tahmin edilebilir. Her Pürkiyenin iktasadi. — inkişatı) İkısmımı tahsis ettiği & 4 dm tebllgat di -| Mesele m Gayri mübadiller cemiyeti a- zalarının mühim — kısmı Türk - Yunan itilâfnamesile Ylunani: İ'tana bırakılmış olan servetleri- nin hükümet tarafından temi- ni için teşebbüsatta bulunul- masını istemektedir. Bu mesele cemiyetin 15 tem muzda toplanacak olan kongre- sinde görüşülecektir. Cemiyet âzasından hususta demiştir ki — Hükümetimiz Yunanistan- daki emlâk ve arazimizi — iste- mekten sarfı nazar — ettiğine göre, gayri mübadillere, hazi- neye ait emlâk ve araziden bir takdirde alâkadarlar müşkül vaziyetten biri bu kurtulmuş olacaktır. Anadoludaki vazıyet — edil- miş emlâkin ktymeti — ancak 6 milyon lira kadardır ki bu yal- nız beş on gayri mübadil zen: ginin istihkaklarma tekabül ede bilir. Yunanlılardan alınacak 1,200,000 lira da hesaba dahil olduğu halde gene tevzi edile - cek para ihtiyaca kifayet etmek ten çok uzaktır. Halbuki gayri mübadillerin istihkakları lâakal 40 milyon li şadır. Bunun hazineye ait emlâk ve araziden istifade etmek suretile temini hükümetten istirham edi | lecektir. 'Tehir edilmiş olan bono tev- ziatının bu cihet nazarı dikkate 9928 senesi muamele Dün Sanayi birliğinde İstan- bul fabrikatörleri büyük bir iç- tima yapmışlardır. Bu toplan- - mada tecil edilen 928 muamele vergisinin primle mahsubu me- selesi etrafında görüşülmüştür. Bu içtima çok hararetli ol- muş ve Üç saat devam etmiştir. Fabrikatörler 928 senesi mu- amele vergisinin — fabrikalarca verilmesine imkân olmadığını öne sürmüşler — ve esasen bir kısım fabrikalarm — birer, birer kapanmak mecburiyetinde kal- dıklarını " söylemişlerdir. Neticede 928 senesi mücc- - halde nazarı dikkati celbederiz. Mercü keyfiyeti nazarı itikara alır ümidindeyiz. cel muamele vergisinin 928-29 senesi primleri olan iki milyon lira ile mahsup edilerek fabri- |Ç gube ml açacak 7 üncü sahifede : di ( iz Pölüke S e— ) 2— Hikâye atil şoför mahkâm oldu. Ü 3— Reman Gayri mübadiller hazineye ait emlâki istiyecekler.. Bundan baska bonoların bir an evvel tevzili temenni edilecek... Fabrikatörler mahsup edilmesini istediler... Bu hususta Başvekâlete mıufassal bir ariza takdim edeceklerdir. Birliği Anadoluda i çıkıyor? Gayri Mübadiller Cemiyetl Retsi Istanbal Meb'usu Hüseyin Bey | &imarak yapılması senelerden. |beri haklarının verilmesini bek. |liyen gayri mübadilleri çok se- | vindirecektir. ıüırere müşıyedıye çıkarılacak delleri bir milyon lirayi mlte- cavizdir. Kongre çok hararetli olacaktır. Hükümet tarafım- dan gayri mübadillere ait emlâ-| kin takdiri kıymet İşinin yaptı- rılması tevziat için çok muva- fık olur.,,. toplandılar vergisinin primlerle kaların bu müşkül zamanda hi-| maye edilmesi için Başvekâleti mufassal arizalar takdimine ku rar verilmiştir. Mektepliler müsabakası * BĞ m san ka 61 inci hafta » teka 61 inci hatta . Ş ok Gazetemizde çıkan /ğ“g den en mühimmini k martesi akşmına ka — *? $ | sabaka memurluğuna y — S timiz. Neticeler pazar — günü neşredilecektir.
