21 Haziran 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

GU İMARTE5 Z1 HAZİRAN 1930 5 inci NUSHASI 5 KURUŞTUR Romanyada vaziyet| Romanyanın yeni kıralı işe başladı. Kıralın avdetini hazır- hyan Maniu, kabinesini teşkil ederek hükümet buhranma ni- hayet verdi. Bir kaç günlük heyecan ve sürpriz devresin- den sonra siyasi vaziyet nor- mal safhasına girmiş bulunu- yor. Babanın çocuğunu istih- lâf etmesinden mütevellit sa ray hâdiseleri nihayet bulduk-| tan sonra — Romanyanın asıl| bünyesinden doğmakta olan &-| saslı meselelere rücu etmek za- manı tekrar gelmiştir demek- tir. Cihan harbinin neticesinde | çok büyümüş olarak çıkan bazı milletlerde bir şişkinlik hasta- lığı baş göstermiştir. Asırlar- danberi başka - rejim, başka i- | aşamış bulunan halk - kütlelerinin iltihakı ge- tek Romanyada, gerek Yugos- lâvyada siyasi ve içtimai bün- ye noktai nazarından bir nevi ikilik husule getirmiştir. İlti- | hak edenler, medeniyet ve va- ziyeti içtimaiye itibarile ilhak eden ırktaşlarından daha yük- sektirler. Ancak buna muka- bil berikilerin ötedenberi müs- takil devlet halinde yaşamala- rı sebebile siyasi kudret ve nü-| fuzları, daha fazladır. Vaziyet-| lerdeki bu itilâf her iki kısım| arasında da büyük bir hassasi- | yet hâsrl etmiştir, Siyasi, içti-| f ve hattâ iktisadi sahalar- da vukua gelen çarpışmalar, ta-| biatile, saray ve hükümet ma hafiline de intikal etmekte ge- cikmemiş ve bu yüzden ara sı- ra mühim sarsıntılar ol- Muştur, | Hırvat - Sırp cidalinin Yu Boslâvya'da intaç ettiği akibet Malümdur. Eski Romanya ile Yeni Romanya arasındaki nü- fuz rekabeti de son saray hadi- selerinde başlıca âmil olmuş- tur. Eski Romanyanın diktatör leri olan Bratiano'lar — siyasi nüfuz ve kudretlerini emin bir Surette devam ettirmek için e- hnerjiden mahrum Kıral Ferdi- | Nand'i avuçları içine almışlar- dır. Kendi siyasi disiplinlerine pek te baş anladıkları genç veliahtı da bir bahane ile taht- tan mahrum bırakmak ve ar- zularına tâbi bir niyabet Mec- lisine dayanarak hükümetlerini idame etmek — yolunu buldular, Fakat yeni Romanyanın — faal teşekkülleri ve bunların — reisi Maniu'nun enerjik hareketi bu yolda nihayete kadar devam et- mek imkânını bırakmadı, Ma- nit âdeta cebren hükümeti ele aldı. Bratiano'lar şimdiki ne kadar istememişlerse, niu'nun da onun avdeti kadar çalışmış olduğuna şüp- he yoktur. İkinci Kıral — tahta geçti. Siyaset icabı bir aralık İstifa eden Maniu da tekrar hü- kümet başına — geldi. Şimdiki halde yeni Romanyanın nisbe- ten daha münevver kuvvetleri vaziyete hâkim demektir. Kıral hem kendine, | ketine hizmet edebilmek - için | iki romanyayıda telife çalışmak azmindedir. Bu husustaki mü. Vaffakıyeti siyasi kemalinin en büyük miyarı olacaktır. ZEKİ MESUT. Kıralı Ma- Başvekilin beyanatı Paris, 20 (ALA) — Alman başvekili M. Bruning, Maten ga | Zetesinin bir muhabirine Alman Yyanm Briand muhtırasına 15 temmuzdan evvel cevap verece &ini ve bu muhtıranın fevkalâ-| de bir ehemmiyeti haiz olduğu- Nu, uzun senelerin mahsulü bu lunduğunu beyan etmiş ve Fran Sa ile Almanyanın bu sahada i Tolü oynamaları lâzımgelidiğini ni de memle-| hem de memle-| sene, No 1565 TAMTAL M AAA A X ERER AAA LA BAA AAT AAA K ZK Na Başmaharriri: Siürt Mebasa NARINELU'E Tayyare cemiyeti şube lerinde yapılan su! istimal Bir katil — Bahıkesirde Idam edildi. 4 üncü sahitede : attanın yazısı: Felek Roman gümrük resminden İstisna Hikâye edilmiyecek M. Venizelos Hariciye vekilimizi davet edecek.. | T. Rüştü B. Atinaya davet edilecek Muhacirler yarın Atinada bir protesto mitingi yapacaklar. YunanMeelisi dün geceitilâfın tetkik ve müzakeresine basladı Atina, 20 (Anek) — M, Veni zelos önümüzdeki toşrinievelde Ankaraya gittiği zaman Harici ye vikili Tevfik Rüştü Beyi Ati nada iadei ziyarete davet ede cektir. Atina, 20 (Anek) — Yunan parlâmentosu bu gece Türk-Yu nan itilâfnamesinin müzakeresi ne başlıyacak ve ilk kıraatinde tasvip edecektir. Siyasi fırkalar rüessasından M. Papanastasiyu, itilâfmame lehinde, kıraliyet taraftarar Çal daris ise aleyhte rey verecek - tir. Müzakere esnasında muhacir mebuslar muhacirlerin iskân ve terfihi -ikmal edilceğine dair hükümetten teminat istiyecek lerdir Muhacirlerin pazar günü bir protesto mitingi tertip etmele- | Bariciye Vekilimiz — | (Devamı dördüncü sahifede) | Tevfik Rüştü Bey Etıbba kongresi pek hararetli oldu.. Odanın icraatı, sarfiyatı tenkit edilmiştir Dünkü Elıbba odası koöngresinden bir intıba | Btibba odası dün ilk kongresini Darülfünun konferans salonunda ak- detmiştir. Pek hararetli münakaşalara ve ber mutat matbuata da ufak tefek tariz- ler yapılmasına vesile teşkil eden bu köngrede riyaseti Tevfik Salim Paşa, kitabeti de Esat Bey işgal ctmiş ve kongre 125 azanın iştirakile inikat et miştir. İki celeye inkisam eden mü zakere evvelâ Tevfik Salim Paşa tara | | la izahat vermesi suretile başla- mış, sonra hesabr kat'i raporu okun- muştur. Hesabi kat'i raporunun kıra- atinden sonra $ doktor Ragıp, Hahkkında taklbat yapılma- sına harar verilen Selim Sırrı B. nakaşa zemini açmışlardır. Natık Bey| oda divanı haysiyetinin Etibba ara« endaki ihtilâflarr hal şeklini, odanın | Soktorların ilân ve tabelelerine müda çok olduğunu tenkit etti ve müteferrik masraflar kısmındaki 20 liranın bey'eti idare ta- rafından tazminini istedi. Hey'eti idareden Neş'et Osma: bu parayı kendi namına ödeyeceği söyledi Nami Bey sarfiyatın çokluğu- na işaret etti. Miralay Hasan Kadri Bey şehir hastanelerinde 1,000 nüfu- &a bir yatak, askeri hastanelerde 100 nüfusa iki yatak isabet ettiğinden, bizde halkın fakir olduğundan, baş- ka memlekçtlerde fakir hastaların te davisi ücretini hasta kasaları teşki B. Zayşıflatılması kilükali mucip olan Mübeccel H. Suat İsma Hasan Kadri Beyler söz almışlar ve beyanat miralay İlâve etm: larile tam iki saat devam eden bir mü| |dürü ık Gazi Hz. Dün Yalovadan avdet ettiler denberi Yalova'da bulu- Ha. di ik t nan Gazi lün sabah kendileri- v c Yalova'ya giden B. M. M. Reisi Kâzım Pş, Hz. refa- katlerinde oldukları halde Ertuğ- rul yatile Dolmabahçe sarayma av- det etmişlerdir ve bir müddet sa- rayda istirahattan sonra refakatle- || rinde Kâzun Pş. Hr. olduğu halde etomobille Beyoğlunda bir cevelân yapmışlar ve Şişli Sihhat yurduna da uğramışlardır. Bu cenada operatör M. Kemal B. Kâzım P Hz. nin ensesinde hâ #i olmuş bulunan ufak bir yağ ke- sesini muvaffakıyetle almışlar ve mütenkıben Gazi â lerdin Kâzam P. Hiz. nin ahvali sıhhi- yelerinin gayel iyi olduğu memnu- niyetle haber alınmıştır. Nafıa işleri Sular Müdürü Ratip Bey g ldi. Londr tan beynelmi lel umuru kongresine netimiz mına iştirak € - den Nafia vekö leti sular mü torp N hü Ai hrimize etmiştir. Ratip - Be kendisile görü şen bir muharri rimize seyahati ve — konfransta görüşülen mese Londrada deler hakkında gu #öneresi reisi M. izahatı vermiş - Bu. tir: avd Londrada toplanan ve dört gün devam eden eynelmilel muru Nafıa kongresi çok mi him mukarrerat ittihaz etmişti Konferans bilhassa şu mesele muştür. Müteahhitlerle yapılacak mu kavelâtın esasları ve şartları, in şaataki esasatı iktısadiye ve in- şa kavaidi fenniye, inşaatta is - tihdam edilecek amele ve işçile rin talim ve terbiyesi, kredi ko laylıkları memürin ve amele ev leri, sarfedilen paraların sureti istirdadı, amelelerin sanayide müddeti istihdamr ve bu müd - detin sureti tezyidi, umumi? ted birler, Konferansa iştirak — eden 35 milletin murahhâslarile İn - giltere dahilinde bir seyahat ya pıldı. Ben İngilterede ve Almanya da bentler hakkında tetkikat - yaptım. Müşahedatımı bir raporla ve- kâlete arzedeceğim. Yavuz zaf İ er bayramında D. Bankası stanbul ve İzmirde şube açılmıyacak İ Milli bankalar muha- birlik vazifesini görecekler | | | | Bir ay sonra faaliyete geçecek olan Devlet Bankasının ve İstanbul gibi merkezlerde şu be açacağı hakkında bir rivayet İçıkmıştır. At re Devlet Bankası, hükümet mer kezinde yani Ankarada tesis edi |lecektir. Diğer mahallerdeki mu amelelerini, muhabir - sıfatile, milli bankalar yapacaktır. | — Devlet Bankasının getireceği faydaların en mühimlerinden bi ri de, halihazırda sandık içinde, toprak altında, şurada, burada ithar edilmiş altın paraların te davüle çıkarılması olacaktır. Çünkü şimdiye kadar bir çok al İzmir | Isveçliler Gazi Hz.n nasıl görüyorlar? | datında Japonyayı da geçmiştir. İsveçin en büyük siyasi mu- harrirlerinden biri olan doktor Rütger Essen geçenlerde mem- leketimizde bir tetkik seyahati yapmış İstanbulu, Ankarayı ve sair bazı büyük şehirlerimizi zi- yaret etmişti. Bu zat Bağdattan İsveçin Svenska Dagbladet ga- zetesine memleketimiz hakkın- daçok sitayişkârane yazılmiş bir makale göndermiştir Tarihi dostlarımızm memle- ketimiz ve onun zimamdarları hakkındaki düşüncelerine tercü man olmak itibarile bu maka- tın sahipleri, Türk lirasının mu |leyi kemali memnuniyetle ati- ayyen bir kıymeti olmadığı için| ye dercediyoruz parlarını gizlemişlerdir. Bu para da (4-5) milyon altn desinde tahmir ki paramıza bir kıymet verilince bu gibi e has ve müessesatın endişesi kal kacak, altınlar bankaya verile cek ve bankalar altın hesabı ca | ile mukayese edenler vardır. Bu| risi de açacaklardır. | Islah edilecek.. Gümrük kimyahane- sinden şikâyetler çoğaldı Gümrük kimyahanelerinder İson zamanlarda e bir çok şikâye* |ler vâki olmak adır. Bu husus ge rek vekâletin ge İlerin müzakeresile meşgul ol -İrek — gümrükle: İmüdüriyeti umv miyesinin naza rı dikkatini ce betmiş ve İstar bul gümrük baş müdürlüğü nün| mütaleası sorul- muştur. Baş müdürlük kimyahanenin Jıslahr etrafında bir rapor hazır İlhıyarak göndermiştir. | — Aldiğımız malümata nazaran raporda İstanbul kimyahanesin de esaslr tadilât yapılması ter - |viç edilmektedir. | Diğer taraftan İstainbul güm rük kimyakerlerinden bir komis yoön toplanmıştır. Bu komisyon tahlil edilecek mevaddın tahlil tarzlarını tetkik ve tespit edcek tir, Yüsan Rifat Bey Istanbula gelecektir. R yü Yavuz dretnotu havuzdan indirildikten sonra Ankara, 20 ( Telefonla ) — 'Tamirati ikmal edilen yavuz dretnotumuz elyevm boyanmak tadır. Kat'i tesellüm muayene -| büyük zafer bayrarar münasebe | —G vedi buçukta maç başladı. | Mağa muvaffak olmadan Zeli « nesi icra olunacaktır. Yavuz dertnotu 30 — ağustot tı|sinden evvel Yavuz bir defa da | tile yapılacak şenliklere iştirak i (Mabadr ikinci gahifede) |ha havuza çekilerek son muaye | çin İstanbula gelecektir. lira rad- | Gazi Mustafa Kemalin fizyono- ediliyor. Halbu | misi b krar kespetmiş Zahür c | | siyasi işlerde romantizmden ta- | | | “Büyük bir devlet adamı olan ” » Dr. Rütger Essen gün parlak bir surette te; mektedir. mamile müçteniptir. MusteJj bazan İsveçin Birinci| Kemal Birinci Piyerden tanl n da Rusyarım Bi | Mile farkir olarak samimi ve (Piyer boğran) ;îdu;;u gibi görünen bir şahsiy tir. Şüphesiz indelicap çok & iki mukayeseden doğru olanı Gi ve serttir. Fakat hiç bir Ji Inız birincisidir. Çünkü Gazi|man harekâtında istibdat Inız harekâtmdaki azametle| Si mevcut değildir. Bir k sefalet ve inhitat halinde|ile Mustafa Kemal kıymetli bulunan bir memleketi ihya hu-| harp adamı olduğu - kadar k| | susundaki ef'alile değil şahsi| Metli bir devlet adamıdır; ha meziyetleri itabarile dahi İsve| Kâtı tamamile realitelere iş Çin büyük müceddi benze-|Nat eder, İndelicap gayet tes mektedir. kâr sözler söylemesini de bi Onda da ayni tabil otorite ay| Fakat ancak lâzım olduğu ni kanaatkâr realizm mevcut-|Man nutuk irat eder. İ tur. Onun gibi demir bir irade-| Türk kavmi, eski Romalı # b maliktir. Ve yine onun - gibi| gibi, büyük reislerini tebcil ftf l (Mabadı ikinci sahifedi Gazi Güstav'ı, bazaı nci Piyeri “Macar gençleri:2- F. B: Tacarların içinde yüksek oyune olarak yalnız merkez muavinle sağ iç var Dün Fenerbahçe ile ilk maçı ya; (Macar Futbolü Gençlik Li ki)nin temsili takımı ilk maçını dün İstanbul şampiyonu Fener bahçe ile yaptılar ve hemen kay dedelim ki, dünkü oyunlarına na zaran hakları olmıyan bir gali- jbiyet elde ettiler. Macar misafirler stadyoma gelmeden evvel Cumhuriyet abi desine Macar renklerile süslen miş güzel bir çelenk koydular; orada bulunan halk - tarafından şiddetle alkışlandılar. Saat on yediyi geçiyor. Üçbin B seyirci, Alkışlar arasımda evvelâ , Fenerbahçe, biraz sonra da (Ma [ car Gençlik Liki) ni temsil e- den oyuncular sahaya - çıktılar. k Macarlar sahanın iki tarafına gi | hücum daha. Bu, beş dakika "gf derek halkı selâmladıktan son- | vam etti. Fenerin mukabil Ja /| ra mutat merasim başladı. |cumu. Müdafiler kendini topiy a Macar takımı Cumhuriy abidesine çlenk takarkel'ı | Hakem Kemal Halim Bey. Ma | "in Muzaffere eşapelik güzel carların hücumu, korner, bir iki| (Devamı dördüncü sahifedi |