26 Mayıs 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1
j Planlı iktısat | M1930 senesi Türkiyenin iktı- *H hayatında yepyeni bir dev- lin başlangıcı oluyor: Milli idafaa Vekâletinde ve Nafia tkâletinde hâkim olan prog- Ş, mefhumu bu sene İktisat ületine de girdi Bu, bizim devlet sistemimiz- yeni bir istikamettir. Şim- dikkat edeceğimiz en mü- H nokta bu yeni istikamet- en doğru, ve en — kestirme bulmak ve onun üzerinde Ükip fiktile adım, adım ilerle-| Ütktir. | Sadece istikameti ve hedef- li tayin etmek kâfi değildir. Öltye © istikamet üzerindeki deflere en kısa yoldan vara- tektir. Yani iktisat progra- “rasyonel,, Bir da| ibik etmekle mükellefiz: En emek, en az vakit, veen az a sarfile Geçen ay aktoluman Sanayi |gresinin tesbit ettiği mü- hakikatlerden biri de mem timizde — hesapsız ve gelişi ÜüzcI tesisat ve bilgisiz işlet- İt yüzünden bir çok sermaye emeklerin israf edildiğidir. İşte iktisat programmın en l faidelerinden - biri de aye israfının önüne — geç- â olacaktır. İktisat progra- yalnız devletin değil, ayni anda milletin de progra- olmalıdır. Devlet ve millet nayeleri, devlet ve millet Üekleri müştereken bu prog- | un tatbikine doğru sevk ve e edilmelidir. Bir * tarafta ivlet sermayesi ve devlet e- Oti programla çalışır, diğer Oğtafta millet — sermayesi - ve| Şilet emeği — programsız ve insız bir tarzda sarfedilirse tisadi inkişafımızda arzu e- vahdet ve sürat temin iş olmaz. Devlet ve mil- elbirliğile iktısat proğra- ni tahakkukuna çalışmalı | dar. İktisat programı bizi Otsadi — istiklâle — götürecek üti bir hedef olmalıdır. Nâ-| ki “Akdeniz,, bizi si) tklâle götüren bir hedef idiy- Devlet ve millet kuvvetleri- ve — sermayelerini iktisat amımın vahdetli, — plânlı (* rasyonel bir tarzda tatbikine tetmek, yeni — siyasetin en him vazifesidir. . * Milli serbest sermaye ve iş etlerini iktısat programı- ü jcap ettirdiği sahalara sev- in başlıca faideleri şun-. * İtdir: — Yeni tesisat, iktisadi açlara tekabül edecekleri rantabi bir tarzda işlemek ânma malik bulunacaklar- 2 — Yeni tesisat ihtiyaç nis- tinde yapılacağı için lüzum- ve öldürücü rekabetler or- dan kalkacaktır. 8 — Bu iki şartın temini ne- sinde piyasası daha büyük emniyet — hâkim olacaktır. ücede bankaların smal tesi- açtıkları - kredi hacmi liyecek ve kredi şartları iyi- ecektir. * — Memleketimizde plânlı emin bir tesisat siyasetinin ik edildiğini gören ecnebil tmayeleri — memleketimize jt daha büyük bir alâka gös- klerdir. . (* — Yeni tesisat iyi hazır- İlhmış bir programa göre ve tbikatile kuvvetli bir fen he- tinin teknik ve iktısadi mü- tabesi altımda — yapılacağın- Türkiyede rasyonel ve mo- *'n bir sanayi doğacaktır. Hiç şüphesiz ki, — program| tİhumunun gayet — tabil bir ticesi olan bu şeraitin tahak- iku için lâzım gelen teşkilâtı! hükümetimiz sırasile kura- Yeni Türkiye Devleti, iktı- hpmznmıle zasyonel bir ik- İt hayatına ayak basıyor, Bu Cümhüriyetin ilânı, ye- flerin kabulü, saltanatın İs v. s. kadar inkılâpçı ve ©i bir harekettir. İ ke V.N. PAZARTESİ MAYIS 1930 B inci sene, No 1539 l NUSHASI 5 KURUŞTUR Devlet Bankasının ismi | “İhraç Bankası,, olacaktır.. | Banka serma- yesinin teda- riki ihtiyaridir Sermaye: 25 M. | Türk lirası ban- knot ihracı imtiyazı... Maliye Vekili Saraç oğlu Şükrü B. ANKARA, 25 (Telefonla) - Devlet Bankası projesi, ta- mamen hazırlanmış bulunuyor. Bu projenin yarınki Heyeti Ve- kilede müzakeresine başlan- ması kuvvetle — muhtemeldir. Hafta sonuna kadar lâyiha Mil let Meclisine terkedilmiş bulu- nacaktır. Projede takip edilen esaslar memleketin — bugünkü vaziyet ve ihtiyaçlarma te- kabül eden bir şekildedir. Ban- kanın ismi, İhraç Bankası ola- (Mabadi beşinci sahifede) mermr Dün Ankaradan gelen ve doğruca Lozana giden M. Moerf Ha Para istikrarı memlekete ecnebi sermayesi de getirecektir Devlet bankası 6 ay zarfında işe başlıyacaktır, M. Devlet Bankası projesinin son şeklini hazırlıyan * İsviçre- li mütehassıs Mösyö Morf dün sabah Ankaradan gelmiş ve sa- at on beşi yirmi geçe Semplon ekspresile Lozana hareket et- miştir. Hükümet namma Nu- rallah Esat Bey tarafından teş-| yi edilen Mösyö Mori hareke- tinden evvel bir. multarrimize | aşağıdaki beyanatta Dulunmuş- tur: — Dünyanin her - tarafımda olduğu gibi Türkiyede de ik- tisadi buhran vardır. Fakat bu sene mahsulün iyi — olması ve Devlet Bankaşının vücüde ge- tirilmesi Türkiyenin dahili ti- caret itibarile iyi bir hale gel- mesini temin edeceği kanaatin- deyim.- Her halde ortada bed- bin olmak için hiç bir sebep yoktur. Yeni rekolte çok ümit- AAA A L ea n AA SA AAA A Başçımakarriri: Sihrt Nebasa MARNINEU''NE Devlet Bankası projesinin esasları nelerdir? kabil verilecek para Grup mukabil teklifle- rimizi tesbitle meşgul Aldığımız malümata göre İs- veç grupunun on sene müddetle Kibrit İnhisarına mukabil hükü mete vereceği para 1$ milyor A değil 10 milyon dollardır. Grup İher sene varidatından bir kısmı- nı hükümete vereceği gibi vari- İ|datın tezayüdü nisbetinde hükü- İmetin hissesi de artacaktır. Yal İnız müzakere henüz. kat'i hal İsafhasma dahil olmuş değildir. |Grup hükümaetin mukabil teklif- İlerirli tesbit etmekle meşgüldür. ydarpaşada Üç aylı;( İhracatımız ithalâtı- mızdan fazla Morfun beyanatı | bahştır. Ankarada, çok büyük bir faaliyet — müşahede ettim.| Milli iktısat ve tasarruf| İş başında buluman — bükümet| K a ricali yüksek bir kudretle çalı-| SİVasetimizin neticesi şıyorlar. Hükümet merkezinde eskisine nisbetle çok tahavvül- ler vardır. Her tarafta — ciddi bir mesai nazarı dikkati celbet- mektedir. Mahsulâtır - bolluğu | Mahsulâtm bolluğu, dahili iktisat vaziyetini 1slah ve ucuz- luğu temin etmek — hususunda faideli olacaktır. Köylerde re- fah artacaktır. Hayatı ucuzlat- masa bile pahalılığın yükselme sine mâni olacaktır. Bu sene bü tün dünyada ziral istihsal bol- luğu olduğu için ihracat gittik- çe güçleşmektedir. Bu müca- delede hangi memleketin satış (Mabadi beşinci sahifede) DOĞ'tLA Te YPreYil #OTT O LE TPIPLYİ Turingklüpkongresi |Kongreyel4ü kadın olmak üzre 52ecnebi murahhas geliyor Turingklüp reisi Reşit Saffet B'in köngrenin ruznamesihakkında izahatı Beynelmilel Turing klüpleri kan gresi hazırlıklarma devam olunmak macak beynelmilel — Türing klüp köngresine, üç dört senedir. Avru- pada toplanmakta olan köngeelerden | daha fazla âzanın iştirak edeceği an- laşılmaktadır. Kongrenin resmi ka- bul programı kadar mesai progra- me da zengindir. Bu programa yol- lar, münakalât, transit, — pasaport, otomobil, yol işaretleri — meseleleri dahil olduğu gibi, Avrupada bu sc- 'ne toplanan bilümum münakalât kan grelerinin verdikleri kararların tu- Tinge tatbikatı bakkında müdavelei)| efkâr edilecektir. Reşit Saffet B.in izahatı Turing klüp reisi Reşit Saffet B. turizm işleri hakkında şu izahatı ver| miştir. “— Hükümetimizin bu sene zar- fında turizmi teşvik için ittihaz etti- ği — kararlar ve çıkardığı kanunlar Avrupada ve bilhassa İngiltere, Al- manya, Fransada son derece hüsnü| ç hır temii tesir icra etmiştir. hükümet ve belediyi terdikleri alâka — ve ibzal gös ettikleri, Rus gemileri — eeerem | « -. Rüsumat idaresi (1930) se- nesi ilk üç aylık istatistikleri: bitirmiştir. Bunlara göre, bu se- Deyli Telgrafın Reşit Saffet Bey Turlüzkulüp relsi yardımlar memnuniyeti mucip olmuş| Sovyet hüküme- ""Memnıı mıntakalardan mürur Askeri memnu mıntakalarda gös-| Söylendiğini bil- terilecek yollardan seyyah otomobil-| diriyordu. lerinin müruru için — umumi erkânı harbiye dairesinin muvafakatile, Mil-| grafın bu neşri- W müdafaa Vekâleti, Meclise bir ka- nun teklil etmişti ki, bu — kanun, Meclisin Pazartesi günkü ruzname- sine dahil olup çıkması kaviyyen ü- | gazeteciler Boğazlar komisyonu mit edilmektedir. Yalova kaplıcalarına rağbet Yalova kaplıcalarının züvvar cel- betmesi hususunda Türkiye Turing klübünün temenniyatı kasmen sahai| Vasıf Pş. “Yalandır. Serapa ya- tatbika girmiş ve ecnebilerin alâkasi-|Yandır. Böyle bir karar verilme-|| Gazetemizde çıkan le büyük bir terakkiye mazhariyeti. almmıştır ki bunun da bi ecnebi memleket- delillerindi leri - tarafından (Mabadi beşinci sahitede) zadiyen kaplı- | denizde sahili bulunan devletle- © İne kânunusanide — ihracatımız uydurduğu haber ((11934,680) ra, — ithalâtımız —-. (11,760,174) lira, şubatta ihra- |cat (11,364,113) lira, — ithalât (9,130,594) lira, martta ihracat (13,896,407) lira, ithalât - (10, |822,141) lira kıymetindedir. Amiral Vâsıf Pş. bunu tekzip ediyor Deyli Telgraf — gazetesinin Bükreş muhabiri Boğazlar ko- misyonundaki Romany> - ozası- nin yeniden Rus Bi g | «— İ | — Bu üç aylık ihracat yekünu |(37,195,200) lira, ithalât — ise (31,712,909) liradır. Bu vaziyet ihracatın, ithalattan — 5,482,291 lira fazla olduğunu göstermek- tedir. Kânunusanide (47,794,224) kilo olan ithalât martta 44,5. 560 kiloya düşmüş ve buna mu- kabil ihracat (36,599,433) kilo- dan (39,597,211) kiloya yüksel Mmiştir. gemilerinin Ka- Tadenize — geç- mek üzre boğaz- lardan geçmesi- ni men'eden bir emir istihsalini temin ettiğini vı tinin — şimdiden bu karardan ha- berdar edildiği Bonolar 10 haziranda tevzi edilecek Gayri mübadillere istihkak- larına mukabil bono tevziine 10 haziranda başlanacaktır. Mektepliler müsabakası resi|| 55 inci hafta başladı 55 İnci hafta — başlamı Deyli Tel- Vasıf P: yatı üzerine ma Peğazlar komi: İâmat almak üzre —— Reisi reisi amiral Vasif paşaya müra caat etmişler ve — komisyonca böyle bir karar verilip verilmedi ğini sormuşlardır. Boğazlar komisyonu ber- miştir” cevabını vermiştir. Lo-|| terden en mühimmini seçip zan muâhedesi mucibince Kara || cumartesi akşamına kadar mü- sabaka memurluğuna gön- deriniz. Neticeler pazar günü neşredilecektir. rin harp gemileri Boğazlardan gerbestçe geçe bilirler, BUGÜN ı yapılacak ? M aç klmler me 7 - Şehir haberleri 2- Hikâye 3— Roman | — Şark vilâyetlerimizde tahri- kât yapmak maksadı hainanesi- le memleketimize giren ve Er- zurumda arkadaşlarile birlikte tevkif edilen maslüp Şeyh Sai- din oğlu Salâhattinin muhake- me edilmek üzre Ankaraya ge- tirildiğini haber vermiştik. Bu hainlerin nasıl tevkif edildikleri |ve ne yapmak için çalıştıkları hakkında âtideki malümatı al- dik: |Cemiyetin başında kimler | var? Cemiyetin başmda Kurt is- İyanmı tertip etmiş olan maslüp |Şeyh Sait haininin oğlu Salâ- İhattin bulunmaktadır. Salâhat- tin babasının idamı esnasında Bağdatta harbiye mektebinde tahsil de bulunuyordu. Şark vi- lâyetlerimizde isyan bastırıldık- tan sonra, Bağdatta himayesiz kalan Salâhattin İngiliz kutman- dam Sir Hamilton tarafından hi maye altına almmış ve mumai- leyh Salâhattini teselli ettikten sonra kendisine 3000 lira mek- | Bu gün Edirne'ye şehrii köy'e inmişlerdir. tanbul üzerinde uçuşlar yapa- caklardır. Misafir tayyarecilerin beyanatı ANKARA, 25 (Milliyet) — Amerikalı tayyarecilerden Ma- jor Holl Türkiye tahassüsatını burada şöyle ifade etmiştir: “ — Hayatımın muhtelif za- manlarında Avrupanın, Asya- nın ve Amerikanın bilâistisna yapmak istiyenler tevkilf edildiler.. memleketlerine gideceklerdir Amerikalı tayyareciler dün| her tarafını gezdim. Türkiyede sabah saat 10,20 de Ankaradan | gördüğüm misafirperverlik bir e dönmüşler ve Yeşil-|o kadar mütehassis etti ki bi Amerikalı |kadar derin tahassüs tayyareciler bu sabalı 7,30 — da| yerde duymadım. Ve Duymadı Edirne tarikile memleketlerine |dık. Dünyanın her — tarafınd |hareket edeceklerdir. Hareketle| tayyareciler bir kardeşlik haf rinden evvel ağlebi ihtimal İs- |kası teşkil ederler, biribirl J & . D Ğ_ | 10 milyon | Bir hıyanet çetesi | dolar g İK Şark vilâyetlerimizde tahrikâti Kibrit inhisarına mu- j Bu çetenin Bağdatta Sir Hamiltor- dan para aldığı ve yardım gördüğü anlaşılmıştır İrtica ve hıyanet şebekesinin yakında Ankarada muhakemelerine başlanacaktır. Bunlar nasıl yaka landılar; n Hiyanet koömttesi Şark vilğ yetlerimizdeki saf ve temil vatan çocuklarımı — İsyanı tahrik edecek ve bir çok fenalıklara yol açacaklı tep ücreti temin etmiş ve Baği dat harbiyesinde tahsiline de vam eylemesini temin etmiştir$ ( Mabadı beşinci sahifede)3 Mt xx ct MA SN T () snkara'daki uçuşlarda İsmet, Kâzım paşalar har el-l — leri ile muallim Afet Hanım ve diğer zevat ve han mlar Amerikan tayyarecil:eri ı dün Istanbu'la döndüler - gidiyorlar, Oradan, 1 hiç be ni görünce derhal — mütekal muhabbet duyarlar. Fakat bi rada duyduğumuz — muhabbe bilmem nedense bambaşka ol du. Bu kadar yakınlığı başk, yerde, ciddi söylüyorum, duy., madık. ü Burada Majora sordum: —Ş — Hislerdeki bu — yakmlip neye hamlediyorsunuz. . — Bu, ifade —- edilemez. insan arasında doğan sevgini (Mabadi beşinci sahitede)
