10 Ocak 1930 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 2

.muhtemeldir. KAÂNUNUSANİ 1930 Darülfünun Divanının mukarreratı ile bütçe yarın Neşet Ömer Bey tarafından Ankaraya götürülecektir.. Yeni sene bütçesinin -miktar Geçen seneye TP nisbetle 400 bin İiralık fazla var Darülfünun vazi- fei ilmiyesini ya- pabilmek için Neşet Ömer B yin son vaziyet hakkında bey natı Secece— Maarif vekili Cemat Hüsnü Bey Dünkü rüfekamızdan biri Darülfünun Divanınım mukarrera- tı ile yeni bütçenin Maarif vekâleti tarafından tasvip edilmedi- ğini yazmıştı. Dün bu hususta malümat almak istediğimiz Da- rülfünun emini Neş et Ömer Bey, bir muharririmize demiştir ki: — Bu havadisin nerden çıktığını anlayamadım. Bütçenin ve Divan mükarreratınım maarif vekâleti tarafından kabul edilme- mesi için evvelâ bütçe ile kararların vekâlete takdim edilmiş olması lâzımgelir. Halbuki ne bütçe teklifatı, ne de divan mü- karreratı vekâlete takdim edilmemiştir ve ben bunları cumarte- si günü Ankaraya götüreceğim. Bu vaziyet dahilinde verilen havadisin doğru olmadığı şüphe götürmez zannederim. Yeni bütçe hakkında size maaleşef malâmat veremiyeceğim. Vekâletin tasdikine iktiran etmeden ortada muayyen bir şey yok demektir.” Yarın Ankaraya gidecek olan Neş'et Ömer B. Divan mu- karreratı ile bütçe işinin intacma kadar merkezde kalması çok Yeni bütçe etrafında ketümiyet muhafaza edilmesine rağ- men bu bütçenin geçen senekinden 400,000 liralık bir fazlalığı nühtev olduğu anlaşılmaktadır. Geçen seneki bütçe 900,000 lira idi. Bu sene bu miktarın lâa- kal, 1,300,000 liraya iblâğımnda zarüret görülmüştür. Bu zarureti izah için görülen lüzumu, müderrislerden bir zat şöyle izah et- mektedir: * — Darülfünunun tasavvur edilen vazifeyi yapması için bir çok ıslahat projeleri ortaya atıldı. Bu projelerin en az sarfiyatı istilzam edenini tercih etsek bile bugünkü masrafın bir mi: tayüt ettiğini görürüz. Bilhassa Darülfünunun vazifei ilmiyesini hüsnü ifa etmesi için müderrislerin terfihi zaruridir. Şüphe yok ki hiç bir müder- ris Avrupadaki emşalini tahayyül etmez. Fakat ferağâtle çalı- şanları imkân dahilinde tatmin edilmesi lâzımdır. Yeni bütçe, bu esaslardan mülhemdir. Ticareti bahriyede Dün tarife komisyonu toplandı ! Dün Ticareti bahriye müdüri yetinde, Haliç, Şirketi hayriye, liman şirketi mümessillerinden mürekkep tarife komisyonu ilk içtimamı yapmıştır. Bu içtima-| da, şirket mümessilleri, ücretler hakkmda bazı mütalealarda bu- lunmuşlardır. Perşembe günü bir içtima daha yapılacaktır. -— ——— Kazanç KBF <T | Birinci sahifeden mabat ) Türk parast aleyhinde hareket etmek istiyenlerin hareketleri- he mâni olacaktır. Hemen on beş günü mütecaviz zamandan-| beri İngiliz lirası fiati 1020 ile 1028 arasında temevvüç etmek- tedir, Bankalara yazılmış olan mek. tupların cevaplarının vüruduna intizar etmekteyim, Gelecek ce vaplarda nazarı dikkate alınma sı icabeden mütaleaları ehem- miyetle tetkik edeceğiz. Lüzum görüldüğü takdirde alâkadar zevata bir şifahi müzakere ya- pılarak, mütemmim olarak ha- zırlanmış olan liste kat'i mahi- yetini alacaktır.” ç Akl Riza B., kazanç vergisi kanununun, ihtiyacı hazır mü- vafık bir şekilde islahı mükar- rer olduğundan da bahsetmiş- tir. Müşteşar B., bu mesele hak kında şu izahatta bulunmuştur: “Maliye müfettişleri, İstan- bulda ve İzmirde bazı tahkikat ve tetkikatla meşgl_ılplmıklı beraber kazanç vergisi kanunu hakkında da teftiş ve tetkikler- de bulunmaktadırlar. ve teftişatın Şubat ftasına kadar ikmali hususu kendilet K arında müfettiş- araya davetle, alâkadar | ongre akt i te- Hakimiyeti milliye Refikimiz on bir yaşına girdi Bugün“ Hakimiyeti Milliye,, refikimizin onuncu yıl dönünmü dür, Bu on yıl Türk tarihinin en şerefli en yüksek hadiselerile, doludur. Büyük Gazinin nurlan dırdığı yol üzerinde refikimiz kendisine düşen vazifeyi yaptı. On birinci senesine de ayni şiarla giriyor. Refiikmize en samimf tebrikle Timizi takdim eder, ve vatani va zifesinde muvaffakiyet dileriz. —a inhisarlarda Köylülere p trol tevzi ediliyar Traktörlerde ve alâtı zirai- yede kullanılmak üzre ucuz pe trol tevzii kararlaştırılmıştı. Petrollerin istida veren köylü- lere ihtiyaç nisbetinde tevziine Marmara müsademesi Bulgarlar Yunan sü- yarisini ş ddetle it- ham ediyorlar M. Raykoy ve Tabakosun beyanatı Hrisi vapuruyla Varna va- puru müsademesi neticesinde |husule gelen rahneyi tetkik e- den ehli vukuf raporunu ihzar etmektedir. Rapor henüz mah- kemeye verilmemiştir. Rapor henüz mahkemeye verilmemiş- |tir. Varna vapurunun gark faci. asını tetkik maksadiyle sureti mahsusada İstanbula gelmiş olan bulgar tüccar vapur şirke- ti heyeti idaresi âzasından M. St. Raykof ile Utro bulgar ga- zetesi İstanbul muhabiri M. V. Tabakof tarafından bu facia hakkında bir muharririmize a- tideki izahatı verilmiştir: — Tahkikatımıza göre kaza İşu suretle vukua gelmştir: — Varna vapuru İstanbuldan hareket ederek Çanakkale isti- kametine seyretmekte iken u- zaktan vapur geldiği görülen beyaz fenerlerinden anlaşılmış- tır. Bu vapurdan uzak mesafede geçmek üzre Varna vapuru seyr istikametini bir kaç dere- ce sola tevçih etmiş ancak ta- mam karşıdan gelen vapurla birbirlerini geçecekleri — sırada öteki vapur âni olarak sağa do- |&ru istikamet vererek iki üç sa- İniye zarfında Varna vapurunun sağ tarafmda, ikinci saplanmıştır. Yunan Hrisi anlaşılan bu vapurun şu naki- İhant ve müuhalif manevrası o kderece süratle olmuştur ki va- zifeleri başmda uyanık duran Varna vapuru kaptan ve müret- tebatı, karinesinin tam ortasın- dan bölünen vapurlarının kaza- dan vikâyesine meydan bula- mamışlardır. Vapurun garkı mesüliyeti mekamati mütelâ- kasınca hal olunacak bir mese- ledir, Bizim en ziyade mütecs- sir olduğumuz cihet o da ikisi türk, ikisi ermeni ve yi bulgar olarak yirmi yedi İnin garkı keyfiyetidir. Bu betbahtlar konkunç so- ğuk dalgalar üzerinde ölümle çarpışırken Hrisi vapurundan bir fert imdadına gitmemiştir. Sular üzerinde saatlerce çır- pindıktan sonra soğuktan don- muşlardır. Biçare mağrukların dalga- lar üzerinde saatlerce nevmi- dane ölümle penceleştikleri es- nada hissettikleri dehşeti tas- vir ve tariften aciziz! Bu deh- şetin derecesini tasavvür ede- bilmek için akıntı tesirile Ana- dolu sahiline atılıp Erdek ka- zası doktoru tarafından ameli- yei fethiyesi icra olunan zaval- lr üç mağruk hakkında verilen rapora atfi nazar etmek kâfidir. Raporda deniyor ki cesetler gatrk neticesinde değil belki başlanmıştır. 405 lirasını aşırmışlar Sirkecide Eskişehir otelinde oturan Hacı Hasan efendi Gala- tada küle dibinden geçerken meçhul iki şahıs tarafından zarf)| çılık suretfie 495 lirası aşırılmış| tır. Beşiktaşta karmanyola Beşiktaşta oturan Naciye Ha nım, gece evine avdet ederken meçhul iki kişi önüne çıkarak içinde 50 Hira para bulunan çan tayı gaspedip kaçmışlardır. ee r e rreA a a tiyacı hazıra muvafık bir şe kilde tadil ve islahı için yeni bir lâyihai kanuniye ihzarı mü- karrerdir. Muaddel kanunun, büyük millet meclisinin bu se- niyet etmesi ümit olunur. Kazanç vergisinin bazı nok- talarında itirazlar vaki oldu- ğundan, kanunun tadili sıra- saatlerce sular üzerinde berha- yat kalarak nevmidane muka- vemetten sonra terki hayat et- mişlerdir. Hepsinin üzerinde 'can kurtaran simitleri sarılı hu- Tunmuştur, Halbuki Hrisi vapuru süva- risi kazayı müteakip orada ta- harriyat yaptığı halde kimseyi bulamadığını iddia etmektedir. Bununla da iktifa etmeyip ma- halli rum gazetelerinden buine verdiği izahhattan; bütün ka- bahati o bedbaht mağruklara ye İsveçin Oskar JI zırhlısı ku- mandanına atfetmektedir. Mağruk Varna vapurunun bir mucize eseri olarak kurtu- lan üçüncü kaptanının ifade! ne nazaran kendisi bizzat Hri vapurunun Heliyos lambasiyle en rica edil- neki içtimamda iktisabı kanır mezkür zırhlıya verdiği istim- m ki gele- | dat işaret üzerine zırlılı külman- danı işareti aldığını ve imdada |geleceğine dair cevap vermiş i- ken tahlise gelmeyerek yoluna #dilecektir. Bu kongrede, “dört | sında, alâkadarların şifahi ve | devam etmiştir. Zırhlı kum, an- #€nedenberi tatbik edilmekte o- | tahriri mütalüat dermeyan et- | devam etmiştir. Zırhlı kuman- ilan kazanç vergisi kanunu ih- | meleri rica edilmektedir. danının bu hareketinin esbabi- |dükkânını kapatarak evine git- Üsküdarda bir cinayet Bakkal Tufan ef. yi kim vurdu? Üsküdarda Bağlarbaşında bakkal Tufan ef. evvelki gece mekte iken tam evinin önüne geldiği zaman âni olarak arka- sından atılan üç kurşunla yere yuvarlanmıştır. Birdenbire ne- ye oğradığını anlayamayan Tu fan ef. yerden kalkarak evine girmek istemiş isede mucaffak | olamamıştır. Silâh sesleri üze- rine Tufan efendinin ailesi dı- şarı çıkmış ve mecalsiz bir hal- de yerde yatmakta olan mecru- bu tedavi için Tıp fakültesine göndermek istemişlerdir. Fa- kat aldığı yaraların tesirile yol: da ölmüştür, Yalnız Tufan ef. ölmeden evvel (beni Bağlarba- şında garson Aslan vurdu.) Di- yebilmiştir. Hadiseyi müteakip derbhal zabıta tahkikata başla- maiş ve bu tahkikat yapılmakta iken Aslan merkeze gelerek teslim olmuştur. Cinayetin se- bebi araştırılmaktadır. aha Kamyonı tramyay çarpıştı , Çapa inhisar fabrikasına ai bir kamyon dün Topkapıya gi- derken 68 numaralı tramvayla çarpışmış ve tramvayın ön ba- samağı kırılmıştır. eli Eski kocası yara'amış - Dün öğleden sonra postane önünden geçmekte olan Hüsnü- ye H. istrinde bir kadın sabık )zevd)? K tarafından sustalı çakı ile bacağından yaralanmış sercam nnn ni anlamak üzre İsveç sefaret- hanesine giderek meseleyi de tetkik ettik. Sefir cenapları na- mımna sefaret baş kâtibinin ver- diği izahatı aşada aynen derç ediyoruz. Mumaileyh baş kâti- bin ifadesi şudur: Oskar JI mektep zirhlis: ku- mandanı M, Djürner — selarete verdiği malümatta diyor k “Gece yarısında SOS istim- dat ve mahalli kazayı bildiren işareti aldım. Hemen zirhlının geyrini tebdille mahalli kazaya doğru tevcih ettim. Ancak ora- ya vusulümde hiç bir vapur bu- lamadım. Bunun üzerine ge-i- yi çevirerek yoluma devam et- tim. Yeniden istimdat işareti alıyorum ancak bu işarette ne mnahalli kaza ve ne da imdat is teyen vapurun ismı bildiriliyor, Bu terredüt içerisinde projek- törle binkaç istikamete tevcih ettiğim ziya hüzmesiyle etrafı araştırırken şu telgrafi aldım: |“Varna'yı gark ettim; mürette- batmnın bir kısmı vapurumdadır. mütebakisi filikalardadır, tah- lisleri için tedabir aldım.” Bu telgrafı aldıktan sonra Rrisi vapuru süvarisinin kaza- | | Şoförler çeviriliyor Otomobiller dün teftiş edildi Ehliyetnan e iz şofürler takip edilecek (0 CAL L CARANEYER gibi devamlı bir Liman şirketi umumi müdü- rü Hamdi Bey, anketimize şu cevabı veriyor: Tasarruf ya şahsi veya mil- lidir, Şahsi tasarruf aile tasarru- fudur ki halkımızım — kazandı- ğından fazla para sarfetmeme- si, para birikdirmesi, zengin ve hali vakti yerinde olanla- rTımızın da lükse, sefahate sap- mamaları demektir. Buna çok muhtaciz. Hepimiz hesabımızı bilmeyen kimseleriz. Gösteriş ve fazla para sarfetmek itiya- dı bizi fena halde sarsmakta- dır. Avrupada şimendifer ve ramvı a biri i Bir otomobil teftiş ediliyor î_:,(g,?ğğî:q ı:'a;l":(' b:învğ_,ğ;î | Takside çalışan otomobiller | lere ancak milyonerler binmek- dün umumi bir teftişe tabi tu- |te iken bizim memlekette ikin- tulmuş ve şodörlerin ehliyetna- | ci mevkiie binmek hepimize tu- meleri tetkik edilmiştir. Bugün |haf geliyor. Şişli tramvayları- de teftişe devam edilecek ve eh | na bakmız: iki arabadan öndeki liyetnamesi olmayanlar hak- | kırmızı da ayakta düracak yer kında — takibat yapılacaktır. | yoktur; fakat arkadaki yeşil i- Seyrüsefer baş memurluğunun | kinci mevkide ise bir iki kişi- bu tedbiri şayanı takdirdir. O- | den başka timseyi göremezsi- tomobillerin mütemadi bir kon- | niz.Bu fena huyumuz o kadar i- trola tabi tutulması ve ehliyet- İJerliyor ki, şimendifer idaresi- 'mamesiz şoförlerin tecziyesi İne Ankara ile İstanbul arasın- sık sik vukuu bulan ve bir çok |da (Pulman) — vagonları ve bedbahtların hayatma malolan | ('Tren blö) işletmeyi bile dü- kazalara mani olacaktır. şünmek mecburiyeti veriyor. Tek !aksl İki sene evel Viyana'dan Ber- line geçmek istemiştim. Otel Hamdi Beyin Rapor hey y tetkik ediliyor Tek taksi hakkında Emanca heyeti fenniyesi makine şubesi tarafından tertip edilip heyeti fenniye müdüriyetine verilen ra por tetkik edilmektedir. Uzun tetkikat neticesinde hazırla- nan ve az benzin sarfi, çok sürat teminigibi gayeleri istihdafeden | bu rapor esas itibarile muvafik görülmektedir. Yalnız şimdiki halde piyasada mevcut - taksile- Tin tamamile ne şekilde ortadan kaldırılarak bunlarım yerine tek taksi şeklinin ikame edilebilece ği düşünülmektedir. Bu hususta tesbit edildikten sonra tayin edilecek bir müddetin hitamını müteakip tek taksi şeklinden ha Tiç otomobiller şehrimize getiril meyecektir. Bıçakla cerh Kırkçeşmede bir kahvede o- turmakta olan Kürt Sabri ile Hamdi arasında kavga çıkmış ve Hamdi bıçakla Sabriyi baca ğından yaralamıştır. — Bir haftada 95 vak'a Sön bir hafta zarfında şehri- mizde 95 polis vakası olmuştur. Bunlar meyanında 59 sirkat, 12 cerh, 2 polise hakaret, 9 yangın kız. kaçırma, 9 otomo - zede olanları tahlis etmekte ol- duğuna ve vazifei bahriyesini ifa edeceğine kanaat hâsıl ede- rek orada fazla durmağa lüzum :öm”ıedlm yoluma —devam et- tim.' Mumaileyh kumandan Bjur- nerin raporu bundan ibarettir. Burapordan dahi Hrisi va- puru kumandının Varna vapu- Tunu gark ettikten sonra müre- tebatının tahlisine Şşitap vazi- fei bahriyesi muktezasınden i- ken bunu yapmamakla beraber tahlisine gelen diğer vapurları da iğfal ve izlâl ederek biçare- leri tahlis imdadından kasten mahrum etmiştir. Bu kasti şun- dan da sabit oluyor ki kazayı asıl vuku bukluğu mahalden 18 kilometro uzakta göstermiştir. Hrisi şüvarisinin bu gaddar- rane hareketini neye atfetmek lâzımgeldiğini ehli insafa terk ediyoruz. Bu cihetin de bitaraf türk adliyesince meydana çika- rılacağına şüphe yoktur. bil kazası vardır. Hırsızlık vaka larının failleri ekseriyetle yaka Tanmışlardır. Mecruhlar meya- nında 5 kişi. aldıkları yaraların 'tesirile vefat etmişlerdir. riğik 5 sirkat vakası 1 — Meçhul bir hırsız Kasım paşa yokuşunda madam Silviya 'nın 5 lirasını çalmıştır. 2 — Sabıkalı Şahin Tavukpa zarında tüccar Mehmet efendi- 'nin dükkânından bazı eşya çalk- mıştır. 3 — Sabıkalı Şevket Şehzade başındaki Konservatuvardan bir| şemsiye çalıp kaçarken yakalan mıştır. 4 — Meçhul bir hırsız Murat paşa bekçisi Mehmet Alinin oda snıdan huviyet cüzdaniylataban casını çalıp savuşmuştur. $ — Eminönünde Mığırdıç namında bir şahsa ait 15 çift lâstik meçhul bir şahıs tarafın- dan calınmıstır. kapıcısına tren — fiatlerini sor- duğum zaman bana evvelâ 3 ün cü mevkii fiatını söylemişti. Ve ilâve ederek eğer ikinci ile git- mek istiyorsanız - fiat şukadar demişti. Birinci mevkii fiatını sorduğum zaman iyi bir adam olan kapıcının “Aman efen- la para ve!: ikinci ile birinci vagonları aynı saniyede Berline gidiyor.” dediğini hiç gnutmuyorum. Bunlar birer mi saldir. Her şeyimizde böyle ha- reket ediyoruz. Az sarf etmek, para biriktirmekte devamlı bir moda olmalıdır. Avrupanın yal nız pek mahtut bir kısım halkı- nun takip ettiği çok sarf etmek, THiks giyinmek modasını derhal alıverdik; halbuki A bir de mühim bir halk kitlesi tarafından takip edilen tasar- ruf modası vardır. ve bu moda artık bir mefküre, bir ihtiyaç halini almıştır. Memleketimizin fakrına na- yaran tasarruf 'mefküresine ta- bi olmayacak derecede zengin insanlarımızın adedi bini geç- (mez. Bu kimselerimiz de tasar- rufta hepimize ön ayak olduk- tan ve gösteriş ve fazla para sarfetmek, ve israf ayıp, telâk- ki edildikten sonra bu işte de muvafafk olacağımıza hiç şüp- he etmiyorum. Bu itibarla tasarruf mücadelesi çok esaslı, çuk luzumlu ve hayati bir mü- cadelemizdir ve bu cidal İstik- 1âl harbi kadar kazanılması lâzım olan bir cidaldır. 'Tasarruf fikrinin devamlı ol- 'bir fikir gibi telâkki edilmeme- Mdir. Türk milleti ötedenberi cömert tanınmış, ikramcı ve dünya malma ehemmiyet ver- miyen felsefei ahlâk görüşüile ıpılan her hizmete artık para gzmekle mükabele etmelidir. 'Tasarruf bir fikir, bir zevk, bir ihtiyaç halini almadıkça yaşayamaz. Tasarrufu şahsi bir fedakârlık telâkki edenler, ka- naatlerini yavaş yavaş değiştir- mek imkânmı bulabilirler ve on larda bu işe hususi bir zevk ile bağlanırlarsa bu cidal kazamıl- imış demektir. MEN tasarruflan ne anlığoruz? fikri Az sarfetmek, tıpkı lüks merakı, moda olmalıdır! Hamdi Bey Milli tasarrıjf bahsına gel ce; bu mevzuu “şahsi tasarrti mevzuundan büsbütün başka azimet hedefi ayrı ve müşta bir meseledir. “Milli tasa bir memleketin muhtaç oldu her nevi eşyanın o memle hudutları içinde istihsaline lışmak gibi bir gaye takip mesi şüphe yok ki doğru mütaelea sayılmaz. Memleket tedariki mümkün olan istil tı tanzim etmek, mümkün tebe hariçten az eşya getli milli tasarrufun ana hattığ Ancak bu esasın her sahaya şmili zararlı neticeler verir. Fİğ' riçte bire mal olan bir şeyi dim, ne yapıyorsunuz, neye faz- |nun aksi demektir. Hükümeğf | el hilde beşe mal ederek gün ler ve sair himayelerle istihsalâtım sürümünü teminlâ mek millf tasarruf mefhun mizin bu noktaları da d rTek tanzim etmekte olduğu tisat programının tatbil memlekette mensucat, ve ziraat sanayii gibi yapab ceğimiz ve idare edebile miz sanayiin inkişafı çok f temennidir. İstihsal ktdı mizi yükseltmek ile “Millf sarruf” gayesi temin edilmiş 1 lacaktır. Bütün hayatını meliii, | | e KN Kİ n leket hizmetlerine vakfetri olan yüksek âzimli ved zekâlı Başvekilimizin bu | yi önüne alarak harekete gö miş olması bu cidaldede bej mahal müvaffak hakkında — kalplerde geni; itminan hissi uyandırmıştı Zabıtayı tahkir eden Unkapında İnebolulu Meti din kahvesinde yapılan kaçı gara kâğıdı taharriyatı da kahvede oturanlardan ve Ösman zabıta hakarette bulunduğundan p çe derdest edilmdişdir. İstinyede yangın İstinye caddesinde 6 nun h hanenin bacasından ateş mışsada söndürülmüştür. — eç Üç cerh vakası | 1 — Galatada oturan Lan oturan Ko Kasımpaşada © a Ş el başından yırı_ıa:_ııur. # Bir hamal çiğnenidiy,, ” Zeyrekte oturan seyyar mal Mehmet, Saraçane | dan geçerken 85 nut t n * manHaydarın idercesindeki $i vayın sademesine maruz İ rak ağır surette yaralanmı ' Mehmet Cerrahpaşaya - kalii & İmış, vatın