16 Aralık 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

z ae Ak DRZDE DN & TANRER LERDETE FT A GUKRE LA Ha 'N * 7 MÜTRI PAZART /AN | BUGÜN İ 16 KÂNUNUEVEL 1929 l | | YÜ | & Ag;ı#a:_—. CP . Ş üncü — h y *l öldürdülert 2- $ İnci 4 üncü seme, No 1382 / DA ada 5-. Sça Baber ecilsinin Içil- ve mülikeme f NUSHASI & KURUSTUR Ko nnn Bözam emavalasarte” ref : Düt aa ç Krunaun A AEEOKC UNU İHiç bir gizli pölitika tesirine bi olmıyan samimi bir dost- . Hiç bir zümre aleyhinde hası bulunmuyan samimi bir ki mesai. .. İşte, Türk-Rus ünasebatınm hülâsası budur. Birkaç vesile ile bu sütun -| la tekrar ettik, durduk: Tür- Rusya dostluğunun kuv- i yapan âmil yalnız dev- ricalinin hüsnü niyeti değil- , Hatta zamanım siyasi icap- , zamanın zoraki coğrafi va- İyetleri de değildir. Bizim dostluğumuz kaynağı- her iki milletin ruhundan, i- Üdesinden —aldığı içindir ki idir. Mösyö Karahanın da nutuk- da işarct edildiği gibi her #müizinme mleketimizin dahi- Çdazi voe initiLApP LALİN p lii İİ Yazen: Silri Mebusu Mahinvt —D Dünya yüzünde müstakil ve yeni bir Türk devleti vardır... diyen Büyük Reisimiz Halife bahsi üzerinde Velit Beye cevap verirlerken... A şekle imkân yoktur. Şuhalde na-| kuran milletin bir Türkiye Bü- zaran tanzimi kavanin;, icrayı.. | yük Millet Meclisi vardır. Mem- v.s. riyaseti tabiiyesini Halife- |leketin yegâne, hakiki mümes- mizin haiz olması yani devlet| sili bu Meclistir. Türkiye dev- ve mukadderatı develtin Halife-|letinin reisi de vardır. Bu şekil bayatına ve ihtiyaçlarına gö- tanzim — edilmiş muyyen fensiplerimiz vardır. Bu pren- plere ne müdahele, ne de itiraz #neyi düşünmüyoruz. Bilâkis Rlara karşı hürmetkâr — bulu- iyor, muvaffakiyet © yollarm- ürümelerini istiyoruz. Şüp- (€ yok ki dostluğumuzun sebep- Brinden biri de bu karşılıklı em- İyet ve hörmettir. Moskova ile Ankaranın mü- batı — haricinde mücadele lerinin çok kuvvetli hatıra- t vardır.” Üzerlerinden ne ka- uzun bir. zaman geçerse itesin onları ayaltazelikle ha- tlamaktayız. “Hayat ve İstik- müğadelesi ” günletinde her gi blr hadise Ruslar için bir tşe mevzuu — olurdu,; Onları lüztarip eden biridber bize de Ümi derecede clem yverirdi. Ne- Bde, kedetde, menlaatte, his- itta' bü kadar iştiraki olan, la'olarak tâ tarihi mukadde- ti arasında bu kadar derin ben| iş bulunan mMiltetler mutlaka 3 İön memlekette tahakkuk et- ğimiz emsalsiz inşaatı, ik- ve fikri terbiye hakkın- | mesaimizin her muvaffaki- Amuzun ayni sahalarda sarfet- i emsalsiz faaliyetin büyük alâka ile takip ve kendisine tutlak bir muvaffakiyet temen-) Ü ettiğimizi temine lüzum var Mösyö Karahan diyor ki: — Yeni başladığınız iktisat hücadelesi çok mühimdir. E- İtmmiyeti nisbetinde de güç- ünkü ayni tecrübeleri biz geçirdik. Ayni müşkülâta maruz kaldık, Fakat ne- lice için endişe etmiyorum. Ça- hnmkm yılmıryorsunuz. Meto ük suürette çalışmanm yolları- | a vakıfdınız. Bundan fazla o- ak başınızda — öyle kuvvetli &fler var ki onların prestiji ise iyi netice vadedebilir. Kendi kuvvet ve kabiliyeti dize itimadımız vardır. Yakın 'Ostlarımızın emniyeti bizim i Hin bunu bir h. daha takviye der.Biz Mösyö Karahanın kıy- li şahsiyetini ve aramızda İtçirdiği samimt günleri daima temnuniyetle * hatırlıyacağız. dostumuzun buna emin olması İi için avrı — bir teselli ola- ktır. Siirt meb'usu AHMUT Çin ile münasebat ,MOSKOVA, 15. A. A. — Tasi sr bildiriyor: Çin hüküme- lisin Mukden'de bulunan siya- '_komiseri. Habrovs'ka gel- liş ve Sovyetlere şarkf Çin de- liryolları müdürünün — vazile-| :;am affedilerek yerine ve- leten M. Göfmian'in tayin o- İhduğunu mübeyyin bir nota ı:'rlî, etmiştir. Usurisk proto- lunun 11 inci fırkasmın Muk ını hükümetince tatbiki netice Olarak. Sovyetler mezkür de- :l'yollar müdürlüğüne ve mü- ğt muavinliğine M Rovdyi i- k:ğ Denissov'un tayin edilme ımu Soyyet, Haniaj' iye Komiseri Mmuhterem Kara- Gazi hz. Ankara- ya hareketettiler Kendileri Derinceden husust trene bindiler Bugün öğley!;îınka raya vasıl olacaklar Dünkü nüshamızda Gazi Hz. rinin Yalova'dan Ankara'ya ha- reket buyuracaklarını yazmıştık. Gazi Hz. dün öğleden sonra, Yalova halkımın kalpten kopan samimi tezahüratı arasında Ya- lovadan müfarekat buyurmuşlardır. Refakatlarında Dahiliye- ve kili Şükrü Kaya, Kılıç Ali , Recep Zühtü, Salih, Hasan Cavit ve Kâtibi umumileri Tevfik B. ler bulunmaktadırlar, Gazi Hz. Yalova'dan saat beşte Maltepe vapuruna binmişler ve Marmara vapuruna yanaşmışlardır. Resmi teşyide vali Muhiddin B. de bulunmuştur. Vapur Derince'ye muvasalât etmiştir. Reisi cumhur Hz. Derinceden hususi tirene binmişlerdir. Tiren İzmit istasyonunda geçerken İzmit vilâyet erkânı ve büyül bir halk kit mhüratla Gazi Hz. ni teşyitetmişlerdir. smŞı halkı yerli malarağbete ve pa- ramızın istikrarına qîı_ve_t edecek DN RE İA Bu cidalde başlıca vazıfe Türk kadınlarının uhdesine terettüp ediyor Yerli mala rapbet edersek ticari muvazenedeki açığı kapatmış. olacağız ayi birliği heyeti idaresi hall içtimada Yerli malların revacını te-|ni halledecektir. mmin etmek suretile milli sanayül| — Bu suretle milyonlarca İira-, inkişaf ettirmek ve para istikra|lık milli servet dahilde kalacak rini kolaylayştırmak için mem-|tar. Memleket mamulâtı halk leketin her tarafında umumi bir| tarafından beğenilerek — küçük faaliyet baş gösterdi. noksanlarına ehemmiyet veril- Sanayi birliği, memleket malmezse lâakal (100) milyon lira-| mulâtının tercihen kullanılınası| ek milli bir tasarruf olacaktır. için esasir teşebbüsatta bulun-| — Bu para istikrarını da temin edecektir. muştür. Birlik kâtibi umumisi bu hu- süsta bir muharririmize demiş-|ğüu ve en esaslı ihtiyaçları kendi tirki: vesaitimizle temin imkânı bu - — Memleketimizde ihtiyaca| lunduğu halde maal'esef bir kı- tı umumiyenin mevcut sanayi i-| sim halkın bir itiyat neticesi ec le tamamen tatmin edilebilece-'nebi mamulâtına — göz dikmek ği muhakkaktır. Artık memle-| ve yerli mallarlan ziyade bun-! ikette ihtiyaca kâfi mal yok-|lara kıymet vermek kambiyo- tur iddiast mevzuubahsolamaz.| nun yükselmesineyardım demek İktisadi mücadelede yerli mal tir. larma gösterilecek rağbet zaferi Bundan en mühim rolü kadın| temin edecektir. lar oynamaktadır. 4 tavsiye etmiştir. Bu rağbet kambiyo — meselesi Mabadi ikinci sahifede birliğibirbeyanffameile; li müşayizler Gazl Hz. Yalovada bulunurlarken Villiget objektifi kharşısında durarak resimlerinin alınmasına lütfen müsaade buyurmuşlardır ni tetkik buyurmuşlar; ve nafiz görüşlerile, bazı noktalarda, ya- pılması icap eden işler hakkında alâkadar memurları irşat et- mişlerdir. Gazi Hz: çok az bir zaman içinde meydâna - getirilen u umran faaliyetini takdireşayan bulmuşlar ve memnuniyetlerin izhar buyurmuşlardır. Gene Gazi Hz. Bü ziyaretlerinden istifa de ederek, 'Yalova halkile temaslarda vefihtiyaçları hakkında haş bühallerde bulunmuşlardır. Ankara, 15 (Telefonla) — Gazi Hz. nin yarın öğleye doğru muvasalatları beklenmektedir. Müddetleri geçtiğinden vazilelerine nihayet verildi yardıma Vazifelerine nihayel verilen müşavirler dört kişidir | öti nni ie nn üayAedin Âli iktısat meclisinin kararları Ankara, 15 (Telefonla) —Bu gün Âli iktısat meclisi son içti mamı aktederek bu devre faali yetini ikmal eylemiştir. - Zirai kredi meslesi için tetkiikat yap nin nazarı tasdıkma iktiran et- |şer'idir, ilmidiri, bilhassa İstik- mesi bir emri zaruri ve şer'idir,, | İâli devleti en iyi muhafeza ede- Bu münasebetle Hilâfet me- | bilecek bir şekildir. — Türkiye selesi hakkında görüşelim. Size| devleti başka bir makam tanı- soracağım Velit Beyfendi, nasıl | maz. Haddizştında — başka bir Memlekette her şey var oldu! mak üzre bir komisyon teşek- kül etmiştir. Komisyon azaları şunlardır: Bekir Vehbi, Ziraat bankasından Suphi, Aydın ko- operatiflinden Nazmi beyler ko| misyon zirat kredilerin vaziyeti ni tetkik edecek, inkişaf çarele- rini araştıracak hariç memleket lerdeki müşterileri nazarı itiba- ra alarak ziral sigorta meselesi ni tetkik edecektir. Vehbi B. Nurullah Esat B. Bencbi adliye müşavirlerinin vazife- derine nihayet veren Mahmut Esat B. Lozan muahedesi — mucibin- ce celbini kabul ettiğimiz 4 a- dliye müşavirinin müddetleri ni hayet bulmuş ve keyfiyet vekâ- let tarafından kendilenine teb- liğ olunmuştur. Bu mütehassis- lar Lozan'da kabul - ettiğimiz bir beyanname ile 5 sene müd- detle celbedilmişlerdi. Müte- hassıslar İsviçreli M. Sazerhal, Felemenkli M. Borgyyo, İsviç-| reki M. Sterzel, İspanyali M. Fo| laştır. | | Mütehassıslar vekâletin va- zifelerinin hitam bulduğuna dair olan tebliğatına kendileri- nin celbine ait olan beyanname- nin bir maddesini tefsir ederek itiraz etmişlerdi —— ———0 ——— —— ——— — |ket ve milletin hayat, refah ve Buğgünkü içtimada bundan| başka mübadele meslesini tespit için bir komisyonun muayyen| bir proğram tahtında çalışması takarrür etmiştir. Bn komisyon azası iktısat. - meclisi azaları ta| rafından tayın edilecektir. Tes- pit edilecek proğrama şu mad- deler dahildir: 1 —Pamuk ve bamuk sanavii 2— Buğday meselesi 3—. Şeker sanayii 4 — Çargamba ovasınımn bir| an evvel irva ve iska ameliyesi-| nin yapılmasımın hükümete tav siye edilmesi Tetkikat 10 maddeden müte- şekkildir. Âli iktisat meclisi aza larr bu akşamki trenle avdet edi vorlar. y görüyorsunuz, nasıl tasavvur e- diyorsunuz? Velit Bey — Bendeniz bu me seleyi tamik etmedim, paşa haz retleri. tamikinin de sulhten sonraya bırakılması fikrinde i- dim. Şimdifasıl hepsinin fevkin de olan esaslı mesele memleke- timizi düşmandan kurtarmak olduğu için bütün efkâr ve me-| saimiz buna münhasır - olmak | kanaatinde bulunduğum için bu medim. Hattâ Teşkilâtı esasiye kanununu da - tetkik ve tetebbu etmiş değilim. Böyle bir sırada bu mesele çıkmıştı. Tabif mese- le karşısında kehdi kendime -bir gazeteci olmak itibarile- gafil bulundum. Ancak herhangi mü: him bir mesele hakkında her türlü mütaltat yapmak mecbu- riyetinde olduğum için bir gün- ük intibaları; & mesele hakkm- da düşündüklerimi “yazmıştım. Bendeniz h&lâ bir dereceye ka- dar o fikirde bulunuyorum. Di- yorum ki, bunlar çok esaslı me- selelerdir. Bunu iyi tetebbu ede- bilmek için zihinler sair meşga- lelerden, gailelerden azade ol- malıdır. O devir, bendenizce, henüz gelmemiştir. Buna şahsi olsun, esaslı karar - verebilmek iyin kat'i kanaat sahibi olmak lâzımdır. Gazi paşa — Diğer arkadaş- lar bir mütalea dermeyan ede- cek mi? Hanginiz bu hususta daha fazla meşgul oldunuz? Müsaade buyurursanız yine ben devam edeyim: Çok şayanı arzu idi ki bu meselenin münaka şası sulhten sonraya kalsın. Fa- kat görülüyor ki şimdi bu mese leden hararetle bahsedenler var.| Böyle projeler, risaleler yaparak | halka dağıtanlar var. - Hulâsa | bizim arzumuza muvafakat et- miyenler var. Biz, “zamanı de- gildir, sükütu muhafaza edelim, asıl iştigal edecek daha mühim işlerimiz vardır!”, diyelim, Fa- kat Şükrü efendi diyor ki: #«Halife şu demektir Halifenin selâhiyeti şudur, vazife si bu - dur ! » ve bu fikirle bütün milletin dimağına - sirayet edi- yor. Madem ki menfi bir hare- ket vardır, bunu karşılamak mecburiyetindeyiz. Ya onların iddiası doğrudur, ya bizim yap- tıklarımız. . . Yaptığımız ve idame etmek | istediğimiz şeylerin siyeseten fennen, ilmen, dinen bu memle- saadeti noktai nazarımdan doğ- ru olup olmadığını - tetkik #e- ' lim. . Falih Rıfkı Bey — Paşam, sulhten sonra daha güç olur... En münasip zaman bu zaman. Ahmet Emin B. — Vaziyetin muvazzah olmamasından ileri | gelmiyor mu? Hilâfelin bütün âlemi İslâme şamil bir müesse- se olduğu meydana çıkar. Da- | hili bir mesele olmak mahiye -! tini kaybeder. Gazi. — Biz bu meseleyi siya seten — halletmişizdir: Dünya yüzünde müstakil ve yeni bir Türk devleti — vardır. Devleti makam yoktur. -Yani makamı Hilâfetin vaziyet — ve mahiyeti resmiyesi yoktur. Hilâfet demek bütün âlemi Islâma şamil'bir idare noktası demek ise — tarihte bu, hic bir vakit vaki olmamıştır, bütümn â- lemi lâmin Halife sıfatile bir adam tarafından idaresi vaki de gildir. Hazreti Ali zamarımda ni «Saffeyn»muharel akıp âlemi İslân H üte namı İmesaili kendi kendime tetkik et- | altında, Emirülmüminin namı altında iki zatm daireci bükmün- de kaldılar. — Bir taraftan Âli, Halifeyim diye icrayı hükümet etmişti. Bir taraftan da Mua- viiye ayni sıfatla hükümet yap- mıştı. Abbasiler zamanında ise bir taraftamıBağdatta, diğer ta- raftan Endülüste Hatikeyim dü. ye saltarat sürenler vardı. Bu - ün Fasta, Sudanda Halirç var. Onlar da kendilerine Emirül. "diyorlar, Bundan son- n - Müslümanları Maka. mı Hilâfet namı altında bir nok taya bağlamanın imkânı yoktur. Filhakika şimdi Mısir, Hindis- tan, Türkiye ve Garp İslâmla- rının hepsi kendi muhitlerinin şeraitinden, — an'anatından te- cerrüt ederek Ümmet namı al- tında birleşmelerine nasıl im- kân tasavvur olunabilir. Bu ta- rihin hükmüdür. Diğer taraftan şer'in hükmü de ayrı bir şey de- ğildir. Hakikatte şer'an ve dinen Hi- lâfet denilen şey yoktur. Malü- mü âliniz, bir defa Peygambe- rin kendisi demiş ki: “Benden otuz sene sonra Hilâfet yoktur. Hazreti Ömer Halife olduğu zaman kendisine “Halifei Re - sulüllah,, demişle lisi ilk hutbesinde demiş ki: “Böyle bir sıfat bende yoktur. Halife de- nilen şey yoktur. Siz müminler- miz, ben de sizin Emirinizim!,; Zaten Peygamberin vefatından sonra Halife —intihabı için hiç kimsenin aklına bir şey gelme- miş... Hilâfet namı altında wukubulan teşekkülât Emaret- ten başka bir şey değildir. Hi- lâfet demek hükümet demektir. Bu, böyle olunca, hükümelin ! olması mevzubahsolâbi- lir. Esasatı şer'iyede şu veya bü şekilde bir şey tespit edilmiş mi- dir? Biliyorsunuz ki en müste- bit hareket eden hükümetlere bile din üleması meşrudur, de- mişler. nin sazelıymmda nad ice idarenin ne gibi noktaları tiva etmesi İâzimgeleceği mu - sarrahtır: — Adalet, meşveret, ülülemre ilaat. Bizim hükü- MECÖSSİZ Tamamcn — KX ecdşiker ihtiva ediyor. Binaenaleyh baş- kaca Halife mevzubahsolamaz. (Devamı var) Mektepliler müsabakası 32 inci hafta baş'adı 32 inci hi şlamıştır. Önü- müzdeki — perşembe — günn akşımaa — kadar gazetemiz- de çıkacak haberlerdün en mühimini seçip gazetemizmü. sabaka memurluğuna bildirim.