22 Şubat 1929 Tarihli Milliyet Gazetesi Sayfa 1

Cuma 22 Şubat 929 Abone ve Ilan ücretleri İdarehane: AsA a .J z Gazetemizde çikan yazıların bukuku mahfuzdur İstanbul, Ankara caddesi, M 100 b BİR TECRÜBE ——o— İ Yugoslavya mühim bir tecrü- beye ğirişti. Bu memlekette eski kanunu esasi hakikat ve tatbikat Sahasında muvaffak olmadı.Mem- | İeket işleri durdü. Fırkalar —ara- “andaki ihtilafat, Hırvat ve Slo- venlerin müddeiyatını, Sırplarin halâskâr - sıfatı — ile leketi ANKARADA YENİDEN BÜYÜK BİR TOPLAN TYelgraf adresi: Telefon numaraları: Abone - şartları ğ İstanbul, Milliyet İstanbul, 8911 — 8912 — 8913 Türkiye —— Hariç E , z : Arlığı —— 400 hu Snol —« « , Gonele ve marbaoya ait hususlar için müdüriyete mürocaat edilmelidir « a AM e B la 4ncü Müddeti ; eçennashelar 10 kurustur. Gelen evrak geri verilmez. Hİ * 1400 « — 8700 « Mr : .- :m? F | Nushbası & HKuruştur Hd uarcnştunı” Öz Türk dili ve Darülfünunumuz — Ümümi vaziyeti üzerinde tahak- -küm etmekteki ısrarmı - birbirle- — Hle telif etmek mümkün olmadı. bir kanunu esasiye geçmek iddi- ası jile — diktatür bir — idare kuruldu.Her haldeşeski vaziyetin. eski kanunü » esasinin- yürümiye- Ceğine nazaran, yeni bir tertip, Yyeni bir rejim düşünmek zaruri Glmuştu. Belgrat bu zaruret kar- Şısında ne düşünebilirdi? Ya - fe- derasyon şeklini kabul etmek, yahut ordu - kuvvetine istinat » eden Sırp- müddeiyatının cebren kabulünü temin edecek bir idare şekli, akla en evel gelen tertip- lerdendi. Bu iki şekilden birine hemen karar vermek lâzımdı. En nihayet diktatüral bir rejim - ter- cih edildi. İşin iç yüzü bilinmez; fakat kabul edilen bu rejimin biraz zaman kazanmağa ve bu süretle-eski kanunu esasiyi - kal- dırmağa matuf bir. teşebbüs de olabilir. Belgtat inkılabı Kral tarafın- dan yapıldı; bu itibarla yapılan hareketi “mutlakiyete - geçmek., tarzında ilade etmek daha doğ- rudur. Diktatür uliyet bir şahsa veya bir partiye aittir, Ademimuvaffakıyet halinde devlet Teisi yeniden vaziyete gçaresaz olmanın imkânını arar idarelerde mes- ve bulmağa çalışır. Ancak devlet reisi - bizzat diktatür olursa. o zaman mutlaka muvaffak olması lâzımdır. Onun - için Sırp Kralı- nın, vazifesi bir kat daha ağır- laşıyor. O bütün teşebbüslerinde hesap ve - itidali hareket ve hakim kıilmağa mecburdur. Çünkü tu işin 'başnrılmnsı, memleketin aziyetini eskisinden berbat bir rale sokabilir. Acaba, Belgradı esaslı bir inkılap yapmağa saik olan belli başlı sebepler, dahili siyasetin icapları mıdır? Yoksa bu işte harici politikanın da tesiri oldumu? Zahiri vaziyete bakarak hüküm vermek lizimgelirse, inkı- lâpta amil olan yegâne sebep Hırvat meselesidir. Halbuki daha bir çok dahili meselelerden başka Arnavutluk işleri de, binaenaleyh hariet politika da bü inkılapta amil olmuştur. Sırp inkılâbında harict bazı tesirat olduğuna delâlet edecek alâmetler de meycuttur. İnkılâp, Kralhın Pariste M. rüfekası ile görüştükten yapıldığı düşünülürse bu tesadüfe bazı manalar atfetmemek kabil değildir. Belgratta yapılan hareke- tin netice ve talii hakkında. ise, çabucak - bir hüküm vermek ih- üyatşızlık olur. Bırakalım onu da; zaman ve hadisat söylesin. Poincare ve sonra Mahmut Siirt Meb'usu —— .— HH—e —— —— Mevküflar —- teerrea. —- İhtilâtden menedildiler Müstantik Hikmet bey dün gördü- ğu lüzum üzerine mevkuflardan bir kısmımın — ihtilâttan memnuniyetine karar vetilmiştir; Bu karar üzerine mevkufların bir kısmı ayrı ayrı hüc- relere konulmuştur , Şehremaneti Mezbaha müdürü İl- hami bey dün Tevkifaneye davet edilmiş Ve “şehadetine " mümciat' - İşin içinden - çıkmak - için, yeni |- NEŞ'ET ÖMER BEYIN BEYA- NAT VE İZAHATI —— cow—— Bir ay sonra tekrar büyük bir toplanma olacaktır —| Darülfünun hey'et | leri hazırlıklarına devam etmek- tedirler Bu yüksek ilim müessesemiz büyük bir inkişaf arzetmektedir Millî Türk sözkitabının ilim ve teknik islı- lahlarını yapmak üzre Darülfünun fakülte müdürleri ile müderrislerinden mürekkep hey'eti ilmiye ile Ankaraya giden Neş'et Ömer Bey dün şehrimize avdetetmiştir. Neş'et Ömer Bey gerek bu mes'ele ve gerek Darülfünuna ait mesail hakkında atideki izahatı vermiştir. Milli Türk sözkitabı: “ — Başveklil İsmet paşa Hazretlerinin riyaseti altında akdedilen umumi Içtimada Milli Türk sözkitabının ilim ve teknik ıstılahlarının DarülfUnun hey'eti ilmiyesi tarafından yapılmasına karar verilmiştir. Kitap bir senede bitece- ğine nazaran bu ıstılahlar da Darülfünun tarafından bir senede başarılacaktır. Bunun için Hukuk, Edebiyat, Tıp ve fen fakültelerinde beşer kişilik ihzari bir komisyon teşkil edilmiş ve sözler bu komisyon- lar tarafından hazırlandıktan sonra on zattan terekküp etmiş olan merkez komisyonunda da sür'atle tetkik edilerek nihai Şeklini alacak ve tertip edilen fişler aynen Dil encümenine gönderilecek- tir. gn öz Türk |i tertibi ve mümkün olduğu kadar güzel Türkçemize Ecnebi maddelerin karıştırılmaması gaye ittihaz edilmiştir. Her ay nihayetinde Dil encilmenine gönderilen fişlerin tertip ve tanzimi ikmâl edilerek peyderpey gönderilecektir. Bugün söz- kitabı (B) harfinin nısfına kadar gelmiştir. Bu ıstilah komisyon- larının İ imi icap eden teşkilât ve ihzarı lâzımgelen masraflar bu seneki Darülfünun bütçesine muktazi tahsisat talep edilecektir. Bu silr'at ve intizamla ümit ediyorum ki sözkitabımız, bu büyük vazifemiz bir sene zarfında hitama erecektir. ça Bir ay sonra Dil encümeni yine umumit bir içtima aktederek bu husustaki Mesalnin tarzı cereyanını tedkik ve müzakere edecektir. * DARÜLFÜNUN İKİ MÜHİM MÜESSESE-DAHA AÇIYOR: u sene Darülfünunda Fen fakültesine merbut olmak üzre bir Jeoloji enstitüsü açılacaktır. Bu enstitünün müderrisliğine Dijon darülfünunu Jeoloji profesörü Chaput tayin edilecektir. Bu enstitünün istihdaf <deceği gaye Türkiyenin Jeoloji noktai nazarından tetkiki yani Milli hars noktal nazarından ilmi mütalaasıdır. Yine Fen fakültesine merbut olmak üzre bir (Zooloji) hayvanat enstitüsü istasyonu açılacak ve bu istasyon da Darülfünün hizmetinde bulunan Profesör (Hovas) ın ida- resinde bulunacaktır. Bundan gaye; denizlerimizin geçit mahallerindeki deniz hayvanatıinı mütalaadır. ve (Kültürel) bir vazifenin itmamıdır. D Bu suretle zaten mevcut olan Antrepoloji, Türkiyat, Kanseroloji gibi müesseseleriyle Darülfünun tedris vazifesi yanında ilmi hazırlamak vazifesini de ifaya gayret edecektir. Darülfünun son açacağı bu iki müessese ile ve mev- cut müesseseleriyle dünyanın büyük — (Üniversite)leri meyanında bihakkin ehemmiyetli bir mevki teminine doğru yürümektedir. D”“'“'“'"' neşriyatı son üç sene zarfında kırka yaklaşmıştır. Bu neşriyatın kısmı küllisi -tedrisi alâkadar eden eserler olmakla beraber bir rub'u da Ori- jinal tetkik ve tetebbu mahsülleridir. Bunlar meyanında Ankaranin Jeolojik mütalaasını ve Türk Antrepolojisini alâkadar eden Türk (Kramiyoloji) sini ve Türkiyat Ensti- tüsünün edebi ve tarihi tetkikatına dair - eserlerini, Tür- kiyede riyaziyat hakkında yapılan etüdü zikre şayan bulurum, Bu etüdün bir kısmı Beynelmilel (Amisterdam) Antropoloji ve Romada son günlerde inikat eden Riyaziyat kongrasına takdim edilmiştir. Torbalı zelzelesi üzerine Neş'et Ömer Bey da yapılan bir (Etüd Jeolojik)te derdesti intişardır, KLT A â ae Şi DN aa İZ AD aBai B Bursadaki mahkeme ve yüzellilikler ZELİHA HANIM KİM? Vatan haini Şerefin kızına güııfiîrdigi mektuplar Hadisenin ve alınan tedabirin bütün taf- silatını anlaâjorlar! — 0ddi Kara Jlisteye dahil olan sabık kısmı siyasi müdürü Gene mi? Fırtına ve tipi KARADENİZ FIRTINANIN DEHŞETİLE ÇALKANUP. : DURUYOR- - Dün akşam sehîrdğ çok şiddetli bir tipi oldu Hava ne z_aıyıını—lnıddr blŞyla gidecek ? YEMNA İkt gündenberi Hava gene Şerefin kızı Zeliha h Mısırda bulunan babasının yanına giderken eşyası kal- mış bu eşyayı arayan çıkma- dığı cihetle kaçak bazı eşya bulunmasından. şüğphe edile- rek muayene edilmiş ve şüp- heli bazı mektuplar buülun- muştur. Bu mektuplar calibi dikkat bulunmaktadır. Bu mektuplar Zeliha Ha- nıma Bursadan gelmiştir ve Hatice imzasını taşımaktadır. Bu mektuplarda Bursada- ki muhakeme en ince tefer- rüatma kadar bildirilmekte dır. Zeliha Hanim 28 yaşların- da dir. ve Beyoğlunda bir aparaimanda — otürmaktadır. Zeliha Hamım Bir müddet evel intihara da ' teşebbüs etmişsede kurtarılmıştir. Mektuplar Ze[g:ı Hanım hareket ettikteq,_â'çmra elde edilmiştir. Onun İçin bu ba- nımin Bursa - mâhkemesile alâkası keridisinden öğreni- lememiştir, mamafi Bursa Polis müdüriyeti Zeliha ha- nıma Hatiçe imzasile bu mektupları gönderen şahsi- yeti meydana çıkarmak için tahkikat yapıyor. ş, dün tipi halinde kar yağımnıştır . Avrupadada kar bütün şiddetiyle devanı etti- ginden Ekspres dünde geleme- miştir . Poyraz fırtınası yüzün- den — Karadenizdeki vapurlar müşkülütâta oğramıştır . Fırtına henüz yeni başladığı için vaziyet hakkında tam malü mat.gelmemiştir. Tahmin edil- diğine göre kar devam edece- ktir. Dun akşam saat yediden sonra tipi fazlalaşmıştır. Daha bundan evel yağan kar tama- miyle ortadan — kalkmamıştır. Yeniden şiddetli kar devam ederse gene müşkülât bıkacaktır. KARADENİZDE Akdenizle Karadenizde Havanın fena olmasına rağmen dün ak- şam beklenen 100 seyyahı hamil İspatiyol yatı, ile Roda ve İsveç bandıralı Roland vapurları lima- nımıza muvasalat etmişlerdir. Yeni Istanbui vapuru Yeni Istanbul — vapurunun 'Ödesa civarında battığına dair bir telgraf gelmiş isede vapur acentesine henüz bu bapta bir haber gelmemiştir . —— -. Tipi kurbanı Zavallı Haci Mahmut ef. dün gömüldü Geçenki şiddetli tipi esna- sında evine gi- derken karlar ltında — kala- Son vaziyet S. Chamberlainin izahatı Ecnebi sefaretler henüz- Kâbili terketmemişlerdir Yeni vaziyet nedir ?.. Londra, 20 (A.A.) — Af ganistan hak- kındaki İngi- liz siyasetinir tara- fından - tayir ve tespit ed İŞ ilmiş olduğun dair avam | kamara sındı ” irat edilen bi |& suale Sir Cb | amberlain şu cevabı vermiş- ti . 8. Şambarıaı r. < 4 Bu husustaki direktifler doğrudan — doğrüya hükümet tarafından verilmekte ve hükü- met bu bapta Hindistan hükü- metiyle Kâbildeki mümessilinin fikirlerine — müracaattan — hali kalmamaktadır. , Başka bir suale cevaben İngiliz hariciye nazırı Kâbil- deki ecnebi sefaretler hiç birinin henüz erkân ve me- murinin de Afgan toprağını terketmemiş olduklarını söy- lemiştir. — ş Yozgatta soğuklar Yozgat, 21 CAA)) İki köylü” rak ölen ve iki gün” evel cesedi bulunan Evkaf memur'! larından Hacı Mahmut Efen- dinin cenazesi dün kaldırıl- nuştir. & Merhum Ev- Hacı Mahmut EJ. kaf idaresinin 46 senelik me- muru olup hoşsohpet bir zat idi. 9 çocük terketmiştir. —a Gi linicı ROMANYA - MACARİSTAN SanRemo, 20 (ALA,) — Ro- manya ve Macaristan hey'eti murahhasları Macar hakkı hıyar sahipleri mes'lesine git müza- kerata Martın 15 inde Viyanada yeniden başlamağa karar ver- mişlerdir. Her iki hükümet ce- miyeti akvam meclisinin Mart proğramına dahil olan bu mes'- elenin Haziran içtimaına tehir edilmesini talep etmişlerdir. Lehistanda Bir İhtilas mı ? Londra, 20 ( A.A9 — Daily Mall in Varşovadan istihbarına nazaren Leh radikal fırkası masarif bütçesini 500 milyonu geçmiş olan maliye — nazı- rının muhakeme edilmesini ta- lep etmektedir. Mamafi bunun kabineye karşı daha ziyade bir yiş - olduğ zannolunmuyor , Şimendiferde yangın Nuyork, 21 (A A, )— Yer altı şömendüferinde dün akşam çıkan yangın hakkında tahkikat başlamıştır. Cam parçalariyle yaralanan yahut ayak altında çiğnenen 12 - kişi hâlâ hastanededir. — Vücudunda — bereler hasıl olan dumandan boğulanların az bir şey kalmış - olan diğer 200 kişi köylerine dönerken yolda don- | muşlardır. | evlerine dönmüşlerdir. / -— —— - Sui istimal - varmı? Behçet Beyin beyanatı Tütün sui İstimali yok- tur, Teftişe lüzum * - görülmiyor —- Tütün inhisarı ümümnü mü *A Behcet'bey bu gün Antı 9 ; < sya) gidecek Behçet b « son sui istimat | dedikodusu hakkında dün bir muharriri- mize demiştir ki: “— Bu mes- sele hakkında bazı gazeteler- de - yazılanlar doğru değildir. Ortada — sui BEHÇET BEY istimal diye tavsif olunacak hiç bir şey yoktur .-, Yapılan mukavelede ve mubayaa ve satışta idaremizi izrar edebi- lecek hiç bir şey yoktur . Bu mesele hakkında idaremi zin Maliye müfettişleri tarafından teftiş edileceginden — malâümatın olmadığı ğibi böyle bir teftişi icap ettirecek bir vaziyet de mevcut değildir. İdaremizin bütün muamelâtı gayet dürüsttür; her zaman teftiş edilebilir. Yarın (bugün) Ankaraya gide- ceğim. Fakat biliyorsunuz ki bu seyahatın bu mesele ile zerre | kadar alâkası yoktur. Ankara- Ocak temizleyiciler temizliğe değil adetfa - yıkmaya memur- muşlar gibi - hareket ediyor- lar. İstanbul halkı bu şirketten artık bikti usandı.. — Son bir vak'a münasebetile dün şehr emini — muavini Şerif Beyle görüştükŞerif Bey dedi ki..... — Bıktık artık Ocakları temizlemek bahanesile zorla ev- lere girenleri Adliyeye verdirmek lâzım Ocak bacalarını temizlemek için Emanetten müsade - istiyen Yangından koruma şirketi artık herkesi usandırdı. Şirket Ema- netten ancak herkesin ihtiyariy- le ocakları temizlemek müsa- desini almiştır. Fakat bir kaç ocak - temizleyiciden — terekküp eden şirketin adamlarının buna- dâ çok DA rum.v “KIZAK ! — iğsirür — Her ihtimale karşı kızak hazır. tutuluyor Fakat bir tehlike var: ya beygirler kara batarsa ?.. Havaların yeniden fena- laşmaya yüz tutması üzerine, Şehremaneti tertibat almı- ; ya başlamış- tır. Geçen de- faki kar tufa- nında nazafeti feniyenin he- men bütün malzemesi harap olduğu ' için, yeniden kazma kürek —— ve saire mübay«a edilmiştir. Cenaze nakli için yapılan kızak her ihtimale karşı çarşambadaki garala makl- edilmiştir. Fakat karın irtifaı kızağa koşulan beygirlerin sağrısını geçerse, hayvanlar yürüyemiyeceğinden kızak- tan da istifade İmkânı kal- miıyacaktır. —— ....— Kayseri treni tipiye tutuldu Kayseri, 21 ( AA.) Ankara treni tipi dolayısile Himmet de- de istasyonunda Kalmağa mecbur olduğundan kayseriye — geleme- miştir. ——— Kavga bitmiş Santiyago, (Şili) 21 (ALA.) — Peru ve Şili hükümetleri 1883 senesinden beri devam edegel- mekte olan Takna ve Arika Ihtilâfını hal ve tesviye eden bir itilâf elde etmişlerdir. Takna şebri Perüya ve . Arika şeri de her eve zorla girdikle- Tinden şikâyet ediliyor. Ocakcı- Jara mühalefet edildiği taktirde Şirket memurlarından — birinin - — Ben Emanet müfettişiyim Bacanızı temizletmek — mecbu- riyetindesiniz» dediği bile söy- lenmektedir. Yeni türeyen böyle bir takım şirketler tarafından da buna cesaret edildiği — anlaşılmıştır. Bunlardan yangından kur- tarma şirketinin makbuzunu hamil olan iki kişi bir kaç gün evel de cebren kibrit İnhisarı memurlarından. bir zatın evine girmişler ve zorla bacaları te- mizleyerek 185 kuruş almışlar- dir. ADLİYEYE HABER VERMELİ Bu hususta Şehremini mua- vini Şerif Bey demiştir ki: “— Bunlar kakkında- biz bir şey yapâmayız, Evlere sokmamalı, ! zorla girerlerse Müddet umumiliğe | huracaat etmelidir., Netekim yan- gından koruma şirketi namına iki kişi, zorla İkinci ticaret - reisinin evine girmiş, Müddei umumiliğe muracaat eden reis bey bunları üç ay hapse mahküm etmiştir..., — — .wer———— BUGÜN 2 inci sahifemizde : 1— Haftalık siyasi icmal 2— Troçki Almanyaya” kabul edile- cektir. 2 3— Son haberler , 4— Tarihi tefrikamız. Temirlenk 38 üncü sahifemizde: 1— Meriç ve Tuncanın taşması — bü- | yük bir felaket halini aldı. 2— Güzel san'atlar âkademisi yeni bir inkişafa doğru gidiyor. 3— Belediye intlhabatına başlamıyor | mu ? 4üncü Sahifemizde: 1— Hava taporu 2— Fıkra 38— Felek: 4— Edebi bahis. 5— Roman, Hikâye. Karikatür Sinci sahifemizde ! | Sinema hayatı ve haitanın |