24 Eylül 1935 Tarihli Kurun Gazetesi Sayfa 8

2 ea — srmn 74 EYLÜL 1935 A. “Bugünkü edebiyatımız Bir Fransız yazıcısı edebiyatımızın bugünkü i istikametini nasıl görüyor: “Türk muharrirleri içinde en karekteristik ve en yüksekte olanı Yakup Kadridir.,, Türk edebiyatının bugünkü enstitüsü direktörü M. Alber Gab. in, “Bugünkü Türk nesircileri, , isimli kitabından dün kısaca bah- izi yakından ve şid - > in eleği bu kitabın ba- okurlarımıza veriyo: e ynam minet dar Orta arı tarafın, Pe sıl umumi erin rk insan ve techizal aşağı bir grisi olduğu ie müttefik düşmanlara karşı boğaz-| ta, pamağâ nasıl muvaffak ol- > biliyoruz. Bu kahraman - ışma nesir yazanlara o ka: b re ilhamlar verme- e Mehmet Eminle Meh - met Akifin. güzel şiirlerinde tas. nu eski usul olan gazel şeklinde “yazmıştı. Türk nesirciliğinde vaziyetin i bektiğimizi, istiklâl harbinin ne yolda başlavıp bittiğini güzel bir ifade ile anlattıktan sonra yeni duruma geçiyor: “Halka bu inkılâpların ruhu - nu anlatmak, bu değişiklikleri bü. tün yaşayışlarına adar nüfuz et- tirmek işi “Cümhuriyet Halk par- tisine bırakılmıştır. Bu, çok kuv vetli bir teşekküldür. Bütün mem- r hallesinde bir “Halkevi,, açılmış- » Programı, al bir bayrak üze - rine çizilen altı beyaz okla göste- rilmiş, bir nevi milli timsal ol muştur., Mukarrir alti okun ne demek olduğunu da yazarak “İnkılâpçı. özü için şunları anlatıyor: gil Türkiye hükümeti karışık soy- dan olan bir halka hükümet etme. yi reddederek, hudutlarını Türk- lerin en eski yurdu olan Anadolu- ya tahsis etmiştir.,, ramanca fedakârlıklar bu glusal yurdun istiklâlini dn dıktan sonra, diğer ulusiarla en i- yi münasebetleri kurmuştur. Yal - nız, çok acı deneçlerle- yabancıla- A ; toprağın ve istifade ediyor. Beş yıllık bir plâ- ak, her gün şehirlerin gü - zelleştiği, demizyollarının uzatıl - dığı, fabrikaların, okulların ço - cr olan her şey Türk kültüründen çıkarılıyo: Türk öle adı verilen, fa - kat Arabistan ve İrana ait olan musiki yasak edilmiştir. Şimdi A- nadolu halk musikisini Avrupa U “| lişmiştir. “tekniğine uydurarak bir ulusal musiki yapmağa çalışnıyor. “Üç dört sene kadar evvel te- şekkül eden “Dil kurumu,, büyük çalışmalarından sonra bir kılavuz hazırlamıştır. Bunda bugüne ka - un eski Türkçe sözleri ile diğer Türk lehçelerinden alınan - lar ve yahut gramere göre yeni - den yapılanlar vardır. Bir başka komisyon da bir ulusal edebiya Sang tın gelişme yollarmı aramakta - — dır.,, “Her gün çikan şiirler, ro - manlar, denemeçler, derece der: ce özleşen bir dili ortaya koymak- amâlist demokrasinin idea - wi halklaştırmaktadır. Aka Gün- üzü büyük nesir san'atçısı Falih Rıfkının yazıları, köylülerin yaşayışını kendi dille- rile yazan Yusuf Ziyanın nuvslle- ri büyük umutlar veriyor.,, “İnkılâp, edebiyata yeni bir i- ae vermiştir. Hattâ yeni nevi- ler de doğmaktadır. Mutlakiyet devrinde kendini az çok göster- mek fırsatlarını kaçırmıyan “vu - zuh,, Cümhuriyette fevkalâde ge- Her fırsatta aytaçlar (hatipler) yeni rejime dair söy - levler veriyorlar. Arada, gazete - lerde talebelerin yazıları e yor ki, bunların arasında şah ler bulunuyor. Devlet adamları, hele İsmet İnönü, yaptıkları işleri halka açık olarak anlatıyorlar. Halk diliyle maktan hiç te uzak değildir. Fakat Cururluğun en gür sesi, onu kuran Atarürkünküdür, İstip- dadın kurbaniarından biri de ta rihti. Türkler tarafından dikkatle okunan tarih yalnız bir aileyi an- latıyordu. Bir soy, bir ulus, bir medenilik ışığı aranılmıyordu. a rk kadınının özgürlüğünü (serbestliğini) ele alarak sahne - örünebilmesi, gerçekten bir hesizdir. İlkin Fransız yodvilleri- ni adapte etmekle başlıyarak, ha-|—— — — — kiki şaheserler tercüme edilmiş, sonunda orijinal tecrübeler orta- ya şayış komedileri, tarih piyesleri, yurtseverlik dramları.,, “Roman, deneç, tarıh, tiyatro nevilerinde daima bir inanışm (in. kıtâp), bir isteğin (yeni bir sosye- yapmak). bir metodun (el bir- liği) hüküm sürdüğü görülüyor. Fakat bütün sanat taraflarında bir türlü sosyete düşüncesi yok - tur, Umumun reyine göre en ori- jinal, en şiddetli bir Kollari . ler mümessili, şair ve di €-| yolda yaza: “| Je birleştiği görülüyor. Bu ne mükemmelleşmesinin güzelli - el olmamasi zıl da böyledir. Kendi kendisi ile nuşmalarına dalmış, “ben,, in gizlilikleriyle içinde şaşırmış, İs - lâm tasavvufunu atmakla bera - ber kendi esrarına bağlı kalmış - AP. “Eski kurunlardaki bu ilâhi,, ler edebiyatının nn filolojik zenginliklerle kalm - rak, halk ruhunun denilen de oi görülüyor. e bu lardan on öğüdü asrın bir Gö Yati olan Yunus Emre en büyük bir Türk sairi ola- rak gösteriliyor. ai dü edebiyatına tabi olm kim: istemiyor. Fakat talim "fikirleri > nin vücut bulmasında payları ol - duğu sö söyleniyor. Muhar- rirler içinde en karakteristik ve en yüksekte Yakup Kadri görülü- yor. Bu muharrir İslâm kardeşli - ğinin mistik ideyelini söylemekle beraber sosyeteye yaptığı meş'um 5s » me “Meczu - Berutta Sülik'bin Abdulmedii adir 75 yaşında ihtiyar bir dilenci ölmüş, bu dilencinin binlerce altu-! na varan serveti meydana çıkmış» | tır 40 yıl önce Diyarbekirden kal- karak Berutagelen Salih Abdül - mecit, küçük bir memuriyeti var - r. 905 senesinde vazifesinden çı karılan bu adam en kârlı iş olarak dilenciliğe başl G eceyi sokak b el ve 2. memuriyette olan bir de oğlu ardır. ee ay evvel hastalanan ve esa- sen de 75 yaşma girmiş olduğu i- çin artık eskisi gibi dolaşarak di. lenemiyen bu adam, nihayet kü- çük bir kulübe kiralamış, bu ku - lübenin bulunduğu mahalle hal - adama âcı- da toplamak suretile ödemeğe ve ilİğü m rayla her gece bir ev - den yemek göndermeğe başlamış. lardır. Fakat hastalığı durmadan ilerle miş ve artık hayatından ümidike- Suriyede ölen dilencit, İstanbuldaki oğluna binlerce lirali bir servet bıraktı! ma k; mimik elesi sen dilenci, İstanbulda buluf teşk oğluna bir mektup Yy: her hey İ yanıma gelmesini istemiştir. b . 5 gün evvel İstanbuldan B a ruta gelen dilencinin oğlu babi, nın bu vaziyetine çok acrmış, men kendisini bir hastahanf kaldırarak tedavi ettirmeğe bshuştı | lamıştır. Kö nak tan çok 7 | düşen ihtiyar ku; amamış # müştür, Dilenci, ölmeden evvel üzer de üç kilit bulunan bir çekme yi oğluna teslim etmiş, bu çeki cenin, kendisi ölmeden evvel 8 MANASINI vasiyet etmiştir. İl mecenin anahtarları da ihtiya! yastığının altında olduğundan cak öldükten sonra alınmış ve #l lu tarafımdan açılan sandıkta m him bir servet bulunmuştur. Sf dıkta çıkan para ve senetler edi fonsiye a ez 1876 bakildsli 55 , altin bankanın 911 karimi 35 ne, 600 Mısir altını, 8 tane elli. şer liralık Mısır banknotu, 7508X riye lirası, 250 Osmanlı ge V33 parça kıymetli mücevhera! tesirleri de anlatıyor. Bir yandan Nihlizmi, bir yandan manevi ih - tiyaçları onu kendilerine doğru çekerken, sonunda inkıiâp ideye - linin mistiğine uymakla müvaze - nesini buluyor. Bugünkü dünya edebiyatında zahiren biribirinden farklı olan iki cereyan arasında görüş ihtilâ- fr şiddetle baş gösterir gibi oldu- ğu sıralarda Türk - edebiyatında): 1. bilâkis bu iki cereyanın biribiri i- iemek- tir ki, bu cereyanlardan birine kendilerini kati surette vermeğe azmetmiş olan muharrirler, iki taraf arasında tereddüt eden kim- seler gibi, gerek bu cereyanları birleştirmek, gerek biribirinden olmıyanlar: Mistisizm ve realizm. 'ürk milleti, bütün muharrir- leri, lame: bir ideale imanı - nı, şeylere üzme daha saree çıkmak gu SE nu gösteriyor. A DB A İSTANBUL — 18,30 dans iii e hafif musiki, 19,30 Ege caz. 20 spor ko - nuşmaları, Sait elebi, 20,30 stüdyo e 8. 21 radyo caz ve tango orkesir 21, 35 son haberler, birsalar, 2 50 şer ük Darüşşafâkalıların gezintisi Eylülün güzel havalı bir günü- ne tesadüf eden bu pazar günü Maşa “Şirketi Hayri - e,, nin 7İ numaralı vapuriyle gü- — a gezinti yapmışlardı et bu vapuru, Darüşşafaka emrine parasız tahsiş etmiştir. Va| purda Pie Mi ci SİMLİ ir saz da bu parkına giden davetliler, çok gü- zel eğlenmiş ve çok neşeli bir gün geçirmişlerdir. erme ön Adliye yangın yerinde Lâlelide icra tahkik memuru A- li Şerefin evine atmam a Ahmet yakalanm çaldığı bazı ei yenile adli, ye sarayı yangın yerinde bir ada - ma seksen kuruş mukabilinde sa- tarken görülmüş; polisçe Tüzeye getirilmiştir. e Araştırma yapılı - yor. önline Yastık aşıran! Yeni İzmir anbarına teslim edi. len bir paketi aşırmaktan lu Hüsameddin , Tüzeye verilmiştir. Bu pakette atlâs üzerine li bir yastık bulunuyormuş." Genel savamanyar Şefik. Husa- meddini Sultanahmet birinci sulh ceza hakyerine göndermiş, hâkim Reşit, suçluyu tevkif etmiştir. Du ruşma devam edecektir, KİLİ bulunuyordu. Mayor i iü ui? Apturrahman Naci 2 larına ad konuyor Bay Abdurrahman Naci adi salın alınan üç uçağa ad korfkkm töreni, yarın saat on ücte Yesi X köyde yapılacaktır, ii | pe Kiye Terkos suyu an lann su idresi, şehir meğssil) ine vereteği'yeni pilânçoda, iv i temizliği daha etraflı izahat vermek ve ( ha kuvvetli söz söylüye bilmek! suyu her gün kimyagerlefi ne kontrol ettirmektedir. Geçen* «,, ne şehir meclisinin bir toplantıs! hn a bu mesele konuşulmuş, falf4, J bilindiği — dedi ra çak , kaşalara rak, € mizliği Si bir şekilde kabul, ti bi dilmemişti. Belediye sular idefi'tsi 4i/ bir'yaridari şehre verdiği sedir“ mikdarını 36 bin tondan daha "iy, yadeye çıkarmak için çalışırk! bir yandan da süzme havuzlar! genişletmeye devam ediyor. 1 ete - KURUN Gazetemize gönderilen yazılar, gaz: ye girmek için ise, ezin 2 vee sine rek iii kelimesi yazılmalı ————— ğ Karşılık istiyen ol gir ektuplari A 10 kuruşluk pul koymalı Basılmıyan yazıları el ge il yınetsiz tuplarm iş konulan paraların e ei olarak çıkan e rektör i K lük, üstüne soru sorgu alm: eleği komünist Nâzım Hikmettir.,, “Ötekiler ferdiyetleri, birliğe pekaz feda erliyorlar, eskiden aldıklarını bırakmıyarak, istikba- le doğru gitmek istiyorlar. Her şeyden önce Türk kalmak, fakat doğu ve arsrulusal kültürlerle o - lan ilgilerini bırakmamak düşün- cesindedirler. Peyami Safa bun - lardan biridir. O yaşama biçimle. rinin tekâmülünü reddetmiyor. fakat pratik yaşayışın günden gü- , ki p , ves Değme BİR Galip ki onu; Ö Lü Günü geçmiş sayılar 5 kuruşti w um ey , VİYANA — 17/0 lll 1755 z l lek nuşma. 18,25 konser. 19,05 konuşmalar. 20, Malatya saylavı doktor Hilmi MER değiştiren aboneler 25 kur iğ 05 Di ser. ge eyi 20,15 Azekie mi Ortac'ın ağabeyisi döşemeci Se- Hi ağ 1 - ulusal maisiki, 22,35 haftanm bölemi, 23,| lânikli Bay Abdi ölmüştür. Ken - Gazetemizde çıkan yazılarla “eği 05 haberler. 24 konuşma. 24,10 gramofonla| disine rahmet, ailesine baş sağ - her hakkı salt kendisi içindir. 1 halk musikisi ve dans havalar, i lığı dileriz. ; m — 17,05 (kör musikişinasların il koni il ferans. 20,20 Alman merkez Istasyonu. 22,05 N z pie eğlence « Milletimizin ileri atılmalariyle dolu olan, yâşama kudret ve he Lâypzigden. e haberler, 23,35 ler. 24,05 Münihten, alg — 1885 m orkestrası, 19,05 piyango. 20,20 çingene: trası, 2 terans. 2188 ie 22, haberler 8? kını dünyaya tanıtan bir devirde mesi için içinde bulunduğumuz, üzerinde ehemmiyetle duracağ!f ev : | işlerden biri de muhakkak ki: çi yaşıyoruz. peyman ölçü Mah 23,15 gramofon. 24,20 cazband. 1,10 son Si ve berle: : : .. İ pe KREŞ — 18,05 gramofon. 2050 k kon - 20 ilkteşr ın P azar Günü X mann a0 gr. 0 bale. Yapılacak olan genel nüfus sayımıdır. ia mi der 3 23, Kn eğlence konser. 23,50 Başvekâler a der ya > ekme Aaa ili: İstatistik Umum Müdürlüğü ii Trans, 21,35 babi a hir taş 1/20 ye'kadar Andilfi dans orkestrası.