14 Şubat 1935 Tarihli Kurun Gazetesi Sayfa 12

li : mn aleyhinde — velevki, ma-| Bit san'at meselesi Yasak edilen piyesler “Hangileridir. niçin yasak ediliyorlar ? Mâ ; ra mahaBirimiz yazıyı 1 pİ | konulmasını 1 yar b Yasak edilen p g çekmekten İmıyor. nmış ve hattâ şimdiye ka. ok defalar temsil edilmiş bir piyesin yeniden sahneye ko - tekim, bir gazeteci lan bu hareketi “Ateş ii sardık- lan sonra, yangmı öndürmeğe koşmak gibi,, bir şey dağ a laylı bir ifade ile yazmaktan ken- ini ştır. Bizce bu telâkki yerinde olma- dığı gibi, mesele de bir alay mev- ciddidir. Piyeslerin temsilinden evvel kontrol edilmesi vazife ve yetinin çi Umum Müdürlü- ğüne verilmesi akm sayılabi- ecek bir pa a olmuştur. Mat- buat umum müdürlüğü, (2441 nu- maralı matbuat umum müdürlüğü teşkilâtı kanunu) nun kendisine hasrettiği bu hakkı, ml baran ln bae ün 1 bulu idari göre; ehemmiye- ti nisbetinde manevi mesuliyeti de kelleftirler. Bu kısa başlangıçtan sonra, matbuat umum müdürlüğünün pi- ek Ball “bi saslar güttüğünü tetkik ve tesbit e- debiliriz. m müdürlüğünce tetkik Ni kontrol edilmiyen piyeslerin sah- | ttiğimi, 1 kendi İ ziyi istihdaf ederek olsun — tez- yifamiz bir mahiyette olup olma- dığı, 4 — Umumi ahlâkı bozacak bir Yerle açık saçık mi muh- / tevi bulunup bulunm. Bu dört esastan ik üçü olduk- ça sabit ve kabili tayin ölçüler “l mahiyetinde sayılabilir. Filha - kika bir eserin cümhuriyet rejimi - ne aykırı olup olmadığını ve ya - hut da meselâ dost bir mler aleys hinde tezyifamiz sahneleri muh - e pm Mal an kestir- o güç bir şey değildir. ig düncü esas böyle im Çünkü ahlâk telâkkisi gö değişen bir seydir Bugün ahlâka uygun sayı- lâkkinin şahıslara göre değişebi - leceğini ve değiştiğini söylersek, çeşi I ” eli ni daha iyi canlandırmış olutuz. (Matbuat Müdürlüğü tetkik bürosu) bir piyesin ahlâka uygun olup Kiri ma tetkik e - erken: nasıl bir ölçü kullanıyor m Matbuat Umum Müdürlüğü tiyat- ro tetkik bürosu şefi - ki eski bir gazetecidir. - bu sorguya şöyle ce- vab veriyor: “ — Biz ahlâk kelimesini o reel | mânasiyle telâkki ediyoruz.. Me selâ sahnede O yatak hayatınm - karı ile erkeğin beraberce yat - maları, gösterilmesini ahlâka ay- k ahilik hak dem ii De izin verilmiyen vi ma yemi İNNA a EN slm Bunu fesbik le Miele aki il 2 — Devletin iç siyasetine do « e kapitalizm, faşizm, ko- yi vapılın yapılmadığı, — Türkiyenin dost dana çıkmış olur. Evvelâ Lüks .| Hayat) dan başlıyalım. Bu piyes | bir defa heyeti umumiyesi e le ulusun ahlâkını rencide ve Türk kültürüne zarar e bir mahiyettedir. Piyesin birinci perdesinde, 12 yaşında bir çocukta tasvir edilen, İmibtelir vesilelerle tekrar edilen şehvete inhimak gayri tabii oldu - ğu kadar başlı Mame bir skandal | saya mahiyettedir. çin tabloda kaydolunmamak. Ta beraber işaret olunan * küfürler ie üç rapor Musiki işleri Vekâletinin güzel san Maarif atlar işlerile ii yer verildiği ewvelce gr 1; Maarif Vekâleti san'at mesele- iri hakkında kararlar vermeden rincisini evvelce hazırlayıp ee vermişlerdi; ikinci raporu ir kaç gün evvel bitirmişlerdir. Birinci rapor, teşkili düşünü - len devlet musikisi ve tiyatro aka- de musikiyi yayma işi, plâk neş - A ve umumi i peşriyatının anlarlar ve şehir orkestraları teş- ili büyük şehirlerde musiki mek. leri küçük kasal ki dersaneleri açılması yolları u - zun uzadıya araştırılmıştır . Bu rapor da kültür bakanlığı - na verilmiştir. Üçüncü . raporun hazırlanmasına e baş » . lanılacaktır; bu raporda tedrisatının öl olmi nl edilecektir. > ari Bu raporları hazırlıyan komis- vi müteşekkildir. yon musiki muallim mektebi mu - İlimlerinden UK iyetle. nota ve kontrolü, | 5 Unutulan adam Şair Nâzım Hikmetin yazdığı yeni bir piyes, bir kaç günden be- ri İsi , Şehir tiyatrosunun anıyor. Tiyatromuzda Türk yazıcıları- sms oyunculuk ve teknik yönünden günden güne :lerlediği gözönündedir ama tiyatro edebi- yatımız yazık ki dilediğimiz ka- dar verimli olmuyor; onun için kar: mas tutması bir kaç şeyden ötürüdür: 1— Piyes iyi olur. 2— Oyuncular iyi oynarlar. 3— Piyesin sahneye konuluşu dl iyi Bunları ayrı ayrı araştıralım. Nâzım Hikmetin piyesir bir psi- keoloji piyesid'r. Çok tanınmış, iyi > ağir Lİ unutuluverince duyduğu kırgınlı- ğı, düştüğü yası, ve battığı bü- hi or. Adı hekimlik ÜnİMlMi Ne kadar geçen ve üstünlüğün, be di, Nurullah Sevket Çi # “Mahmud Birinci raporun hazırlanmasına Cemal Re idle H Banda talanlı < ys yy, | vi Cemal, Necil Kâzım, Halil Be - piyeste edebi bir nezahet bırak - | dan devletin, MM yerin mamaktadır. dokun bizc Sonra beşinci mecliste sahneye çıkan ve ara sıra görülen delikan - lılar, gençliği çirkin yollara sev - ece nümunelerdir. delikanlılara söyletilen şarkılar da her türlü edeb kaideleri amkindi nmakta- söz vei İkale perde'le gerek Şaziyenin hoş bir halde (bulunan Ziyanm kadınlarla mükâlemesi, bir sahne- de halka karşr söylenilmesi tensib | edilemiyecek kadar kaba şeyler - dir. (Üç Saat) e gelince, bu eser | heyeti umumiyesi mete — an - ber, piyesin on birinci ie dir. hmud Yesarinin (hanımlar terzihanesi), İbni Refik Ahmed | Nurinin (nakıs) Reşad ve ii nın (fahişe), Tahsin Nahidi Ez m... ei vir sı Şehabeddin Se n (çıkmaz sokak) pi m de ahlâka aykırı görüldükle, rinden yasak edilmişlerdir. Bun- lar san'at bakımından güzel ola- bilirler, Bu bir teknik işidir ki, bi- zi hiç alâkadar etmez. Biz piyes- r etto, Naile ile bağda- | takib | di arasındaki son konuşm al lâk kaideleriyle kabili telif değil. era” İva amarl farkı Bözettiğinden, Bi N — Siyaset ve diğer in di lüzum gö- rülen piyesler var mıdır? — Evet. Meselâ Akagündüzün (muhterem katil) Mahmud Yesa- rinin (tatili işgal), Halide Edi- bi 2 için) piyesleri bu arada zikredilebilir. Bunlardan (muhterem katil), Rus vahşetini temsil iri Sovyet dostlarımızı rencide etmi mek için, (tatili işgal piyesi) ame le Aleyhine e pateon deki Pp sa), piyesi de T decek bir A Dğn yasak edilmiştir. — Peki, temsilleri yasak edilen m yem Pi Müsaa- — Buna cevap KR YONU” zun iyeti haricindedir, Biz yalnız piyeslerin sahneye konul masında mahzur olup olmadığını araş ükellefiz. Ötesine karışmayız. rn temsiline müsaa- de edilmi; » bir piyes, müellifi kateden düzeltilerek gönderi- ine gi tekrar tetkik eder mi- — Vi ancak bize şimdiye | lerin cemiyette yapacağıtesiri araş kadar bu şekilde bir müracaat ol- | trınız. Nekadar güzel olur: riğ bir eser ahlâk ve siyaset bakım mamıştır. Ömer Nakıb Köstem Piyes 6 Tablo e ve tanınmış olmanın tadı içind ZE operasyon yaparken sinir sarsi” tısı içinde eli titriyerek yanlışlık kızını öldürünce kendisini pol** göl veriyor. Beş yıl hapisle! sonra da artık onu herkes unfÜ Kime Mr rm Hikmet, bu küçük v len Mili u güzel buluşlar? süsleyip genişletmiştir. İnsan ruhundaki tanmmak — teğinin belli belirsiz atıışları, ” çıkışları, küçük varlıklarda bi kalın çizgilerle gösteriliyor; bir | defa nasılsa bir grup içinde ki mi gazeteye basıldığı için övü gazete fotoğrafçısı, gazete fotoğ x ARA NE 2 hur edecek kuzu gibi duran azılı katil, f esası k tl buluşlardır EE? z Bunlar tanınma isteğini ve wi nınmış olmanın tadını belirtiy0” Son tablodaki sabahcr ae görülen düşkünler de ları, beraber piyesin f luşunda —— burada karşılık” ka ular da yok değildi” 4 e vi Piyesin in da böyle midif | yoksa sahne: ei mi pil le oldu, bilmiy Sözün ee piyes küç mevzuun şiirli bir (o ifade ll büyütülüp işlenmesidir; istenili | ar kuvvetli ence bu yazıcının seçtiği m. un pek mini mini alması Oynayış çok güzeldir. Oyunu” bütün yükü UNUTULAN ADAN — le her vakit beğenilerek hatır?” nan muvaffakiyetlerine bir ber sini daha kattı; konuştuğu gi kadar, sustuğu vakit © ölpülümükmel ifadeliydi. Neyyire Neyyir, kocasmı 8 ğ tan ve unutan kadını, Talât wi nın karısıyle düşüp kalkan ve h e casını unütan asistanı e) nadılar, Helen ra ro ahide ii e Piyesin en güzel pa ğe sv s iha kahvesini gösteren s0B yi Bİ ie rol alan ve ie lar; arı G küçük rollerini çok ahenkli v€ zel oynadılar, Galibi ve mez birinci plânda. yi tabloda Ertuğrul Minkeinde Gl bin karşılaştıkları bitiş, pek “ tesirli, güzeldir. in sahneye kömülesiri “il ğü yenerek yapılmış bir lik var. Rejisörün muvaff ri, bence bu oyunun ömer tindeki en belli başlı sebe. PERİ Ak 7 crv"