14 Eylül 1919 Tarihli İrade-i Milliye (Sivas) Gazetesi Sayfa 3

nazardan iştirak-i mesai te'mini emel-i ka'tidir. Üssülesasını kabul eylemiştir. Bittab'i, huzur-ı alinizle mün'akid işbu Sivas umumi kongremizde vatanımızın yekpare, milletimizin yekvücut olduğunu lüzumu gibi ifade ve isbat idecek esasat vaz' olunur. * * * Efendiler! Millet Meclisi'nin toplanması için öteden beri gösterilen amal-i milliye karşısında hükümet-i merkeziyenin bidayetinden beri aldığı ihmalkar ve bilahare mütemerridane ve kanun-u esasiye külliyen mugayir etvarı son günlerde, cereyan-ı milli tesiratıyla mümaşatkar bir vaziyete girmiştir. İntihabata emir verildiği malumunuzdur. Bunun tahakkukunu inşallah azm-i celadetiniz vücuda getirecekdir. Ancak buna takaddüm eden safha-ı vakayi'de müte'addid veya münferid ecnebi mandaterlikleri gibi doğrudan doğruya hayat ve istiklalimizle alakadar bir mesele mevzu-ı bahs olmakdadır. Meclis-i Milli'nin henüz toplanmamış olduğu bir sırada mahsur ve istiklalini zayi' etmiş olan hükümet-i merkeziyenin münferid ve gayri meşru' bir kararı ve yahut amal-i milliyeye muhalif bazı tekalif-i hariciyeye inkıyad ve serfüru etmiş gibi emrivaki'lerin ihtimal zuhuratına karşı Erzurum ve Sivas Kongrelerinin ruh-ı milliyi temsilen ve birbirini takipen içtima'ı muhakkak bir fal-i hayır ve selamettir. Ma'ruzatım hitam bulurken: Vatan ve milletin fevz ve halas gayesine merbut olan heyetimizin muvaffak bil-hayr olması temenniyatını bargah-ı ilahiye ref' eylerim. - - - - - o - - - - - Zat-ı Şahaneye Keşide Olunan Ariza-i Telgrafiye Sureti: - - - - - - - - - Sedde-i Seniyye-i Hilafetpenahi Tarihimizin kayd ettiği en büyük felaket-i milliyeden çıkarak inkıyadına mecbur olduğumuz Mondros Mütarekenamesi ahkam-ı feci'asıyla haricen ve dahilen teselsül eden ahd-şiken tecavüzat ile hükümden ıskat edilip gayr-ı mer'i kaldı. Bu hale karşı en hissiz bir siyaset-i mutavaatkarane takip etmek suretiyle ümmet-i Muhammed'i dilhun eden heyet-i vükelanın irade-i milliyeye istinad itmediği ve amal-i milliyeye tercüman olmadığından ve mahza bu suretle devlet ve milletin hukuk-u sarihasını pay-mal ettirdiğini nazar-ı itibara alan bu bedbaht millet, meclis-i umuminin kanun-u esasimizdeki sarahat-ı mutlakaya rağmen halen içtima ettirilmediğini görerek hakk-ı meşru'una istinat ve hiçbir fırka hırsı ve içtihadına tabi' olmayarak vatanın izmihlaline mani' olacak son tedabiri ittihaz için bütün memaliki şahaneleri murahhaslarının iştirakiyle Sivas'da umumi kongresini akd etti. Kongre Hey'et-i umumiyesi tevfikat-ı ilahiyeye müsteneden makam-ı mualla-yı hilafet-i celileleriyle saltanat-ı seniyelerinin ve milletle memleketin hukuk-ı meşru'asını ve gerek şimdiye kadar müdafa'a hususunda ittihaz ideceği tedabiri tezekküre başlamıştır. Bu vesile-i müteyemmine ile sedde-i seniye-i hilafetpenahilerine te'yid-i sadakat ve ubudiyeti bir vazife-i diniye ve milliye add iderler. Iyd-i said-i adhanın hakk-ı humayun-ı mülukanelerinde ve hanedan-ı zişan-ı saltanat-ı seniyeleri hakkında müteyemmin ve mes'ud olmasını bütün vahdet-i ma'neviyesiyle tazarru ider katıbe-i ahvalde emr ü ferman hilafetpenah Efendimizindir. 5 Eylül sene 335 Sivas'da mün'akid Umumi Kongre Hey'eti ----------------- Millete Hitaben Yazılan Beyanname Sureti: Mukarrer olan Anadolu-Rumeli Müdafa'a-i Hukuk-u Umumi Kongresi Eylül'ün dördüncü günü zevali saat üçte parlak bir suretde Sivas'da Mekteb-i Sultani binasında ilk içtimaını akd ile fatiha-i mukarrerat olarak zat-ı hazret-i hilafetpenahi balada suret-i münderiç arizayı takdim etti. Bu suretin bilcümle nevahi ve kuraya kadar ta'mimini bilhassa rica ideriz. Netice-i mukarreratımız ayrıca tebliğ olunacakdır. ----------------- Kongre Azalarının Yemini Saadet ve selamet-i vatan ve milletden başka kongrede hiçbir maksad-ı şahsi takip itmiyeceğime İttihad ve Terakki Cemiyeti'nin ihyasına çalışmayacağıma ve mevcud fırak-ı siyasiyeden hiçbirisinin amal-i siyasiyesine hadim olmayacağıma vallahi, billahi. ---------------------- Onbir Eylul'de Umumi Kongre Hey'eti Kararı ile Sadrazam Ferid Paşa'ya Keşide Edilen Telgraf Suretidir. Vatan ve millet hukuk ve mukaddesatını paymal ve zat-ı hazreti padişahinin şeref ve haysiyet-i mülukanelerini ihlal ile teşebbüsat ve harekat-ı gafilaneniz tahakkuk eylemiştir. Milletin padişahımızdan başka hiçbirinize emniyeti kalmamıştır. Bu sebeble hal ve istirhamlarını zat-ı hümayuna arz etmek ıztırarındadırlar. Hey'etiniz gayr-ı meşru harekatının netayic-i vahimesinden korkarak millet ile padişah arasında hail oluyor. Bu babdaki temerrüdünüz daha bir saat devam iderse millet artık kendisine her türlü harekat ve icraatında serbest telakkide ma'zur görecekdir ve bütün vatanın heyet-i gayr-ı meşruanızla sureti kat'iyede alaka ve irtibatını kat' idecekdir. Bu son ihtarımızla, bundan sonra milletin alacağı vaziyet burada bulunan ecnebi zabitanı ma'rifetiyle i'tilaf mümessillerine dahi mufassalan bildirilecekdir. Suret 11 Eylül Tarihinde 13, 20, 15, 3. Kolordu Kumandanlıkları Tarafından Müştereken Makam-ı Sadaret-i Uzmaya Keşide Edilen Telgraf Suretidir. Şimdi doğrudan doğruya başkumandan-ı akdesimiz halife-i zişanımız Efendimize ma'ruzat-ı mühimmede bulunmak mecburiyetindeyiz. Hail-i ika' edilmemesini rica ider aksi takdirde tevellüd idecek netayic-i vahimenin mes'uliyeti sırf zat-ı fahimanelerine raci' kalacağını arzeder. ----------------o---------------- Sivas Umumi Kongresi'nin Zat-ı Şahaneye Ahval-i Hazırayı Izah Maksadıyla Yazdığı ve Dahiliye Nezaretinin Padişaha Keşidesinde Mumanaat Eylediği Ariza Sureti: Hakipay-i Hilafet-Penahiye, Zat-ı akdes-i cenab-ı hilafetpenahileriyle saltanat-ı seniyelerine bir ubudiyet-i müeyyide ile merbut olan millet namına ve layezal olan sadakat-i ebediyemize istinaden ma'ruzat-ı atiyemizin ref'ine cür'etyab oluyoruz: Saltanat-ı seniyelerinin bugün ma'ruz olduğu müdhiş mühlik herşeyden evvel tarihimizin kaydetmiş olduğu en büyük mağlubiyetin en tabi'i netayicinden olmakla beraber mevcudiyetimize nihayet verecek bir mahiyet alat-ı mehalik-i ma'ruzanın münhasıran mağlubiyetimizden mütevellid olmadığı da herhalde muhat-ı ilim ve hilafetpenahileridir. Almanya ve Bulgaristan gibi harb-i umumide bizimle beraber aynı mukadderatı takip edip aynı encama ma'ruz olan sabık müttefiklerimizin bugünkü vaziyetleri saltanat-ı seniyelerinin mahkum olduğu şeraitle mukayese idilecek olursa sade bir mağlubiyetin bu kadar büyük bir felaket-i milliye tevlidine kafi gelemeyeceği pek kolay tezahür ider. Mütarekenin zaman-ı akdindeki vaziyet-i umumiyemizle bugünkü halimizin mukayesesi de bu feci'anın ne büyük bir hakikat olduğunu lüzumundan fazla isbat ider i'tikadındayız. Bugün milletimiz nazarında felaketimizin bu derece ittisa'ına tesir eden en büyük amil mazinin bırakmış olduğu esbab-ı hariciye ve harbiyeden ziyade halin teraküm ettirmekde bulunduğu müessirat-ı dahiliyede yani mütarekeden beri teakub eden hükümetlerin ve bilhassa Sadrazam Ferid Paşa kullarının riyaseti altında teselsül edip geden kabinelerin irtikab etmiş oldukları teseyyüplerde mündemiçdir. Filhakika mütarekenamenin her türlü ahkamı hilafete olarak zuhur eden bir Aydın faciası karşısında sadr-ı lahik bile artık birinci hadise sadaretine nihayet vermek suretiyle isti'fa iderek sebeb olduğu cinayet-i siyasiyeden doğrudan doğruya mes'ul olduğunu zımnen i'tiraf etmiş ve bu hareket üzerine milletimiz bu mes'uliyetin herhalde bir Divan-ı Ali huzurunda tayin idileceğini ümit itmeye başlamıştı.. Fakat Ferid Paşa kulları bu hale rağmen ikinci bir kabine daha teşkilinden ictinab itmedi. Müşarünileyhin Paris Kongresi'nden haysiyet-i milliyemizi rahnedar idecek suretde Dersaadet'e iadesi ve bu ikinci vak'a-ı sadaret esnasında vuku'a gelerek milletin emniyetine istinad itmeyen bu hükümetin her türlü ehliyetden de mahrumiyeti bütün cihan nazarında sabit oldu. Fakat Ferid Paşa kulları mevcudiyet-i milliyemize iras ettiği bu ikinci zarardan da mütenebbih olmayıb Paris'te mucib-i iadesi olan muhaberat-ı siyasiyeyi mahza muhafaza-i mevki endişesiyle tahrifen tercüme iderek sedde-i seniyelerine ve efkar-ı umumiyemize arzetti. Bu suretle hem zat-ı hümayun-ı mülukanelerini, hem mukadderatıyla oynadığı millet-i mazlumeyi iğfal etmiş oluyordu. Çünkü muhaberat-ı masruhanın metn-i aslileri müşarünileyhin İstanbul'daki neşriyat-ı kazibesinden evvel Avrupa matbuatında intişar etmiş ve Ferid Paşa'nın harekat-ı milliyemizi ittihadçılık şeklinde göstererek Anadolu'ya müdahale-i ecnebiye davet ettiği kainata malum olmuştur. Halbuki İzmir havalisinde namusuyla mukaddesatını müdafa'adan başka bir şeyi ve bunu yaparken de irade-i merhametade-yi mülukanelerine istinad eden evlad-ı vatan takip ettikleri maksad-ı mukaddesi mükerreren Hakipay-ı Seniyelerine arz etmiş oldukları gibi umum Anadolu galeyan-ı millisindeki meşruatdan saltanat-ı seniyelerinin cihat-ı erba'adan ma'ruz olduğu mehalikle sabit olmuştu. İrade-i Milliyesini pay-i taht-ı seniyelerinde izhara imkan bulamıyan milletin alamına tercüman olmak üzere Anadolu'da in'ikad eden Şarki Anadolu Vilayetleri Erzurum Kongresi'yle bu def'a Sivas'da mün'akid umumi kongremizi de gayr-ı meşru ilan eden sadr-ı lahik kulları makarr-ı hilafet-i seniyelerinde akd-i içtima eden Ermeni ve Rum kongreleri mukarreratının İstanbul matbuatıyla ilanında hiçbir mahzur tasavvur idemiyorlar. Aynı zamanda bir tarafdan meşru'iyet ve kanuniyet esasına istinad etmek isterken diğer cihetden Meclis-i Millinin feshinden beri yedi sekiz ay geçdiği halde Kanun-ı Esasi ahkamını tatbik edip intihabata mübaşeret mecburiyetini de hala hissetmiyorlar. Ve bu tavr-ı hareketle beraber kudret-i