26 Kasım 1930 Tarihli Hakimiyet-i Milliye Gazetesi Sayfa 6

< “HAKİMİYETİ MİLLİYE 4 s . kli > : ii 7 | İlim Sayılası Einstein Pe, Melen Yeni Dini: Feleki Din: nn simdiye kadar yetiş- rdiği bütü dâhileri bu fele- kidin telakkisi - ile diğerlerinden yrılır, butelakki allaha kati şekil vermez. Onu insan biçiminde çizmez .Binaenaleyh hiç bir kilise (mez- hep) yoktur ki esas akideleri feleki din bilgisi üzerine iptina etsi: layısile bu en yüksek din telakkisi ile mülhem kimseleri heretik ler arasında buluruz; bazan dirisiz, bazan da aliş olarak ta- nınmıştırlar. aviyeden bakılacak olursa Democrite, vi d'Assise ve Spinoza birnerine çök yakındırlar. onsepsion ana- ne veya bir din ilmine yol açmadıkça bu feleki din bilgisi insandan insana nasıl naklolunabilir? Bana kalırsa sanatın ve fennin en mühim vazifesi o istidadı gös- terenletde bu: düğuyu “üyandirmak “ve yaşatmaktı Bu sue ie dihle olar #lâkası- sirine varmış oluyoruz, Tarihin tetkiki insana dinle fennin uzlaştırılamaz iki düşman olduğu” zannı veri, “Bunun sebebini anlamak kolaydır. Vöki olan kan 4 şeyde sebep ve metice kanununun gi a — > insan-için dünyadaki eline yeli rofesör Albert Einstein (Aynştayn) lü arasına giren bir Vücut “ fiktine — ye Kâinat hakkı dağ mazariyeler ilej kişaf daha ileri gitmiştir. Bütün medeni | vermenin imkân yelkene“. insanların asrı beri birike © gelmiş) kavimlerin, bilhassa şarkın dinleri hep | (Ne korku dini, ne de ahlak - Yemler rlardan olan bilgilerini alt üst eden meşhur alim | allah dinleridir. Bir kavmin hayatında! dini .bu adam üzerinde hakim ola Albert Einstein in Bir”Amerikan mec-| mühim bir terakki adm korku dininin | Mükâfatlandıran ve & in lâk di ahı o aklina geti muasına “din ve fen,pserlavhasr altında | ablak ip İnler çenkü insan az ie sizle eme ee idai dinlerinin tamamile korku dini | hör'şeyi içinden veya dişarıdan gelen X “ğüyduklari ihtiyaçların | ve medeni kavimlerin dinlerinin”hepsi- | bir ihtiyaç altında yapar, ve hareketle- Mini mx stad tevakkiye ta.) ni ahlak dini addetme! olmaz. | rinden dolayı allaha karşı ancak € alluk eder. Ruhi fikri reketleri | İçtimai hayatın yüksek tabakalarında | bir tismin gayri iradi hareketleri için ve bunların takip ettikleri alla tümel Ki esası hakim a 'umumi- | olabileceği kadar meşuldür. mun anlaşıla bilmesi içik” bu e > Materyalist olan zamanımızın derin * Surette'diridâr olan yegâne adamları hatırda tutulması lâziindir. çünkü, İn-| Einde allah fikrinin insana - benzerliği iü mele ii sanın sarfettiği bütün gâyretler de yap-| müşterektir. > © Bundan dolayı Pen, “Ahlakı tedenni | ni m gâyeye vâkfetmiş olân fen adâm-|la maruftur. O zamanın cehaleti içinde tığı bütün istihsal işlerinde - bunlar bi-) © Ancak e fevkalade şâhislar veya pek ettirmekle itham edilmiştir. Fakat h: ma bu kuvveti veren besi abiye nizamı âlemi ve kâinatı geniş bir bakışla Ze ne kadar asil şeylere mz eler kis) ağir bu seviyenin: esasından | 9IZ yere insanın ahlaki hareketi mütg- sama muvaffak ölâmaz. O a ka Siniri ğer kit yi ali kğ çenli bu, saf yekiide | kabil sev, tahsil ve terbiye. ve içtimat ee men larında yılmadım yü, | François GAssise ÇEransun Dasiz) ii ee en geniş manasile, inanlar | Pek madir bulunuruz da, üşüneü bir rabıtalar üzerine “daha eyi iptina. ©deri| mek kuvvetini veren feleki dindir. . |ise Democrite'den 16 asır kadar sönrü din düşüncesine | ve imana" sevketmiş | seviyesi teşkil eder.Ben buma Feleki din Mete it hakka larak demiştir ki: Materya- | yaşamıştır -1226 ile 1152- bu feylesofun st olan zamanımızın derin surette din-| kanaatleri rite, Spinoza ile taban lan Mele ve e İğci nelerdir? Bir) derim. Bilfiil inanmıyanlara bunu an- an düşünmek din düşüncesinin ve bil-| tatmak güçtür., ve Bunda câllah ii gisinin beşiğinde en muhtelif tehassüs-| sana benzemez; fert, insan eri lan yegâne adamları samimi fen a-| tabana zıttır. Onu feleki Odine nisbet kğ i lerin bulunduğunu gösterir . ini mii ğ ” y İ ve emellerinin liğe , tabiatta ve | nın hali pek elim ii “ .. İluğunu görmüş, ve kâinata ait canlı ve İptidal kavimlerde din fikirlerini! fikir âleminde ayan olan al KA meye ri malar şal deği çe e Bimel ilini inlelesim-| a ile sev dıran her şeyden evel korkudur. dik 0 : SE iği “üç “din <dâlisinden ri keş yyl e uyanı şeyi -İ hayret verici nizamı duy: din ha-| aleyhinde bulunmuş ve fen taraftarları- ” E ii çi Kork, yaşi İzak * korku | yam kir ant elli il e ir iş ritim —ai (Demoksit) Demöcrite e iş ol hantal ve gla Kaçkyd Hite b e 72, Şunu hisseder. Ve | na tilsim yapmış olmaları tabii görül-| 24'asır kadar evel Trâkyada ya: ik Syn 1 1632 de doğmuştur. Zamanın- iyesinde sebeplürin Üst arilağlkidıı md nn bir.manayi ha: | mek icap eder. Diğer ix feleki din id zannedilen bir feylesoftur; Bü ürü da Avrupada en şiddetli din muharebe- mahdut olduğu cihetle insanın ruhu) gi, ği ze e anlamağa Sa fen taharriyatını ileri iten ön kuvvetli | servetini ahatlerinde| leri b Aslan yahudi olan Spine korktuğu vakaların hüdusi onun “arzu| 4; İİ si iz örmnreleğii | en sai siktir sarfetmiş ve sonra yazdığı 72 cilt kita-| oza büyük bir ruh ve fikir istiklaline ve hareketine bağlr “olan aşağı yukarı)“ SEN — a . e olunur. Me- Ölü Ki Gl müdinl geliri ile geçinmiş bir adamdır. İlk mali Onun ime a les insan şek: İehdine benzer bir vücut yaratır. fâbA: e re a Mi zamirinde ; ib yalı e ii nazariyesini ortaya atmış, ve yok-| linde olmaktan 1. Spina İar, kabilenin ananelerine göre bu vücu-| idi, tük ism de çok kuv:) | ni bilen bir im aleyhtar > r mul sa) an hiç bir şeyin var edile emiyeteğini, “ahlak, isimli Kitada in çok geniş BÜ teki ri edeceği Farsolili ği ilhassa O Schapenhauer'nin Din ini mi içtimai hislerde ardnmimtadız Anne- ie tatmin e dölmemiğ arzu ii bını takip etmek kolaydır, İncilde bu in- Democrite. François d Assise, Spinoza.