26 Eylül 1930 Tarihli Hakimiyet-i Milliye Gazetesi Sayfa 3
ad i O z 26 Eylti | HAKİMİYETİ MİLLİYE ii - ii i bile e bütün Seneler Me lez lakki etmem! — Biz bunu İs.etistikler üzerinde Millet Meclisinde e ie meğer Bartu e > değildir. Bütün seneler ki diğe za tarafı 1 inci sayrta!ı) Ihracat emteası kalmamış. Buna mukabil memleketin ithalat iş yanmış- tı. Harp m memleketi, a bizi yeniden yap ek şekil arap et- mişse, ithalat ihracat işlerimizi de mu- e ü i vazeneyi küç temin edilebilir bir hale getirmişti. n biz, yalnız aym ihti na tasvip havasını hiç bozma: Mebu: e a is Maliye Vekilini şiddetle ve ilki el adr. FETHİ B. MECLİSTE. yorum; Fethi Beyin iye Vekilinin nutku i işi meclisteki Dikkat edi; süye gelişi, ve Mali cevap slar müsterih kendisini dinle- söylü rür eden bu hâdisenin bir neticeyi ta gelmiştir? Fethi B. ilavı bu sene başk £ ned zün manası daha anlaşılabilir bir vuzuh aldı. tinat > Gesi koruma kanunu bir is- g Vekili bundan sonra lar meselesini kg filvaki dedi; — Ecnebi mütehassıslardan ezim aldık. erin) çati Sebebini m. izah ii tikrar yapmıştır. Fakat bunun memle- raprlar Yerdiler. Hakat babi bul et- nu mucibince ecnebi döviz mübayaası serbest değildi. Mübayaa hakkı yalnı ticaret yapanlara inhisar ediyordu. Ve ii : z yaşla EEE temin mecbur le anlattı: t yecekti? Tezi ne idi? Kendisi bunu şöy- — Muhterem Efendiler, ERiz bir samandanber gayi et İmparatorluktan sonra onun çıkar. dığı evrakı nakdiyenin bütün mesuliye- . Hudut ha ti de milli hükümete kalmıştı :, — İm, mparatorluk. parasının “İman hüküm: etin our siyasetini ve bilhassa mali ve ser siyasetini ten- tmek için ek isterdim. söz sö! Fakak işitiyorum ki hükümet £ bu ani Jecekti. kabil fırkanm reisi sıfatile geldiğim za umi z bu amillerle kıymetini kaybetmiş- Hükümet buna mukabil tedbir ola- rak şunları yaptı; niyetindedir. Bugün veya yarm istifa edecek bir hükümetin siyasetini tenkit etmekten ise yeni çehre ile gelecek bir hi 2 a bü- tün halka Ese temi zararı iri ee Faiz artmıştır. Siirt Mebusu abm ilmi e e intişar e- di bugünkü B. düşündü ve en ve faiz miktarını gire makalesini (mev m ki, ingiliz lirası vasi iin z edemiyecek ve bugün 1030 dan yapı- n döviz alımları 950 ye kadar düşebi- tahsıl halkımızı çok mutazarrır etmek Biyer inde olan bu ihtimalin e ge kette bu- mevzubahs ett — Bu stiğ bir pe. Dedi. Mahmut B. c — Yanlış Eril di bugünkü vaziyete göre tesbit edilmiş bir hulasa- dır! Dedi, Fethi B. devam etti. — Kanunu geçirmek için hükümetin meclisi i fevkalâde, igtiman daveti basi ikiz. 55 her sene ki, İaalettayin si olan ir söz hatta bir fikri icra mevkiinde bu tasvip ala ih- neş lunan bir adam derhal tiyatsızlığında bulunsun! Raporun raporun neşrini bir mey dini © zaman im söz niçin hüsnü telakki et- lemiştim. bie) Maliye Vekili Deme idik, dedi. yeni bir tediyesile yeni a ii. ile de “bu kadar ya- müspet bir ne vam eden bir vaziyetin kım bir zamanda bu kadar kusur değildi. anmuştur. Müstahsil İm. > tamamen aksi dahi doğru olabilir. tır? Bi kanunun kabulü ekil rey vereceğiz. eclis; Fethi Beyin at üikümetin siyasetini tenkitten ise yeni Sanayi ve iktısat işlerine ait muh- telif himaye kanunları neşrettik. Bu ka- bila bis $ mağza ved z y p bilhassa bu k ç i. Ve muhalif siler ikinci defa ola- rak verdiği nun zaruri ve ei a tedbir cat işlerini teşvik etmeğ nasıl tashih ettiğini yoksa eskisind çareyi arayorduk. Onun ies Ve muamele te irat bir yine idim —— it- halat imkânını azaltan mâni tedbir seneye ka- Bu tedbirlerimiz geçen -am etti. Nihayet ani bir vaziyet ik, rd karşrlaştı! ken 1 — Harici ağır taksitleri- ni ödemek ve bunun içinde oldukça le istifa kaldığını anla- paranın sm endişesinden âzâde bulunu; haldi, lü ın | Maliye Vekili niçin bunu tahmin etme- di! Ve başka bir mevzua geçer — Maliye Vekilinin Mali yan- | per ded ve ilave etti; ayır memleketi buhrana götüren ne m ne tedbirsizlik değildi. bir pres alev gibi EM Kö; türk parasını sarf emek Gyeliki Vekilinin söy li ii fazla döviz bey si etmek mecburiye- si ihtimali Bu si tinde idik. 2 — Tarife kanununu bir kısım tüc- Car anlamamıştı. «Pi; i si Dört memlekete Yakti 00) n mil yon ii ithalat emtiası girdi. Üçüncü ve mühim Sa olarak şu- nu rin Efendiler yalnı; üzere 2 Eke ze )ksa paranın bu kanün paramız 3 »sine karşı | B, alınmış bir tedbiri ifade ediyor. Evelce düşmesine karşı tedbir almmıştı. Şimdi de 9 masına mani ime in. O halde! hi z bugünkü vaziyete münhasır ifa- t bu tedbir Bunu bir e” iki sene dı. getirdiği mük i mm Ti tatbik sahasma koy- dı? Niçin onları kasalarda mahre, Propaganda, feci bir pr . Sürk muhafaza ei Kiba efkârı pılıyordu. en hükümeti diyorlardı; | 9! lâzımdır. Halbuki bu böyle değildir.Bi| umumiyeye i? par Yi beik ve Laymetini isiniz ki paranın sitabilize olması de ialiyeyi iyelik gale len, ve maliye- yarıya indirecek, halk isti zun müddet kayit ve iie Üze- suretile elinden alacak, para kıymetini sıfıra indireck. e oldu Efendiler? Mani üşmesine bilmeden istemeden amil aziyet karşısında hükümet B. Meclise müracaat etti. Tedbirler ar- zetti. Geçen senedenberi tatbik ettiği- ünakaşa ettiğimiz bi tedbir. (Türk parasının kıymetini da fazla azaltmağa mani olacak) o parasının yin koruma) kanun! idi. Kanun muvaffak oldu. O kadar mu- vaffak oldu ki bugün o kanunu tadil et- mek için hükümeti i fevkalâde içti- di kaldı bankaya verildiği zaman mukabili altın Lİ Mi LE e a tetkikler ya Mülle; nu bir MA saya ne faydası var- rica ederim. Paramız müstakar değildir. B undan bi aşka bir memlekette paranın “müstakar ü lmamasından tevellüt e. azir memleketimizde mevcuttur ei nelerdir? . Bu Paramızın iştira kabiliyetinin azaln ası, 2 — Paranın yarın ne olacağını bil- ethi B. belli ki bu rapora çok ehem- z miyet veriyordu. Biraz evel raporun i Si A S id. | tini bir daha izal in | çünkü lira fazla değildir. Daha lmiş tir, Sİ az halkta iştira Sini azal- e thi B. sö nın teklifi enn bii vaziye- Kanuna es reyi vereceğiz kanun; temin edece! 2 — Memleketin iktisadi menfaatle-| rine muvafıktır. — Muhalefetimiz şuursuz değil- in. menafi ü bi lek fırkası- | — Muvakkat dahi olsa bir istikrar| ktir, < A için küme a giz. Bun efkârr umumiyeye göstermek istiyoruz. Meclis; itirazları tasvip etmemekle | beraber Fethi Beyin beyanatını bir dikkatle #akip etti. MALİYE VEKİLİNİN BEYANATI. ls süz B. Fethi Beye ce- büyük) ba h adeleri vardır. Bu bizde de olacaktır. gülüyordu. Fethi Beye; — Samimi kanaatlerimizi son gün: tinde im misali hal raporu methetmeğe başladı — Rapor dedi, hiç de söylendiği ve zannedildiği gibi yalnız sike tedbirler nız ope e e ticari müşkül- niyor. Eşya fiyatlarında kararsız 3— Ba Memleketin umum ticareti zarar tir? Fakat bunlar nazarı si dükkete ümmi tır. ç eil etmek detiyhieie hükümet ecnebi pro- mumu, her aklı. selim sahibi am gibi, Fethi B. tikemmeldir. de müdafaa etti, > <a ye nun mi aleyhine yazılmış bir rapor değildir. Yal| je oluşu bizi hiç bir zaman fili bir ee a lm ma Sev- icadelemizin henüz ikin ci elik seayğ bunu ted- birleri ik! es m bilirler. Fransada ie esi rakamlarla tesbit etti. Ve ilave e erimiz şimdiye kadar hep eticeler verdiler, de ler. Muvaffa- kıyet tedbirlerimiz. nun lâyiha- Te muvaffak pagandasına âlet oluyorsunuz e gok iie a i tam on sene devam O halde bu kanunlar gibi birlindi bir ret cevabı vermiştir. etti. Çok sis salar old Kimle maksiıdı temin için meclise getirilmiş- Eğer ingiliz (1140)a Tahmin e- inmezdi! Feihi B. bunu mu söylemek is- ei ki orada vi m Fethi Belli başlı bir ziraat memleketi olan tiyordu urada bizi izi mi Bunu imiz içi: Muhalif liderin sözlerinden bunu li > kemale erer ve o zaman ihracat) kati BE anlamak kabil olamadı. Fa- Size 1929 da in dört ayda lar ethi İ Yy ve faz! gelmiştir Bu: neticesi ingiliz lirası faz- Gin tehlikeyi görmekte ge- Saral, mukayesesi de- Ja miktarda yiyesaya arz zolunur, Arz faz) cikti. Pi onun ni retkâr! zlığına inan:| Sildi. Mai zim buhrana götü- i hulasası idi. Vazi- sının talii de bu öle 2 Türk değil düştükten sonra da hat mahal sonra (Kon; Hazim B, k £ dai N geldi. Müller da - fikirle dafaa edeceğiz. Diye cevap verdi, Ve| rini söyledi, Naim B. vi Ri i i z m akkında iylediği sözlerin yerinde ol e ME etti. Fethi B. ikinci defa kürsüde. Fethi B. iri ikinci zaman biraz sarsılmış idi, gli Veki- line e biye israf etme! Dedi. Sonra fik: israr etti, Maz- har Müfit e bir sualine — Kendi düşündüğü bahislerle hi; alâkadar serzeniş etti. Ve son söz olarak, Maliye Vekilinin iflaslar, vaziyeti ticariye ziyeti o nasıl a böyle anladığına ettiğini söyledi. Celal Beyin beyanatı, Beyden sonra İzmir iy, Celal Bey geldi, ve kanunun ie lehinde çok kiymetli izahat ver- ayağın yorganına göre uzat! Hesaplı yeri Azdı olsa para biriktir. - Milli İktsat ve Tasarruf tice vereceğini tahmin edememek bir ikta defa geldiği
