26 Eylül 1930 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1
YED1NCI SENE = N« 2 2 9 5 UNUS NADİ ***********'"TTtttttfttTtTTftttrtiltttttttl İDAREHANESİ: Düyoflanmuıuij» karşısında dairei mahsns» Telgraf: İstanbul Cumhuriyet Posta kutusu: N° 2 4 6 > Başmuharrlr : 2366 . Tahrlr müdürO : 3236 müdürü 2365, Kltap kısmı. 4 7 2 Cüm h u ri Felhi Bey Mecliste... CUMA 2 6 EYLÛL 193O ABOME ŞERAİTÎ j MODDET: iTÖRKİYEjÇİN{HARİÇIÇİN ? I Seneliği I 1400 Kr. 2700 Kr, } 6 Ayhğ, j 750 Kr. 1450 Kr. 3 Ayhğı f 400 Kr. 800 Kr. * = 5 Kuruştur = Nflshası her yerde ISMET PAŞA İSTİFA ETTÎ Fethi B. dün Mecliste ilk tenkitlerini yaptıMalî [kanun kabul edildiFırka bugün de toplanıyor Meclise Bir nazar Gazi Hz. ve "Riyaseticumhur,, m a k a m ı "Bu yoldaki teklif leri benim idealfani cidden rencide eden bir manada telâkki ederim» Ankara 25 (Telefonla) FetReisicumhur Hz., bu suale gh.Nadi Beyin intibalan Ihi B. tarafından Gazi Hazretle yet veciz oîârafc şoyle' mukabele Ankara 25 (Basmuharririmiz rine guya kaydı hayat şartile buyurmuşlardır: den, telefonla)Meclisin bugünkü Reisicumhurluk teklif edildiğine « Bana ö'tedenberi bu ve\ «dünkü» içtimaı, son günlerde te dair intişar eden haberi dün son buna mümasil tekliflerde bulu t şekkül eden muhalefetin ilk iştiradakikada tekzip etmiştim. Bu ha nanlar çok olmuftur. Siz ve efkâri} kile çok alâka uyandıran canlı bir berin mahiyeti anlaşıldıktan son umumiye bilmelisiniz ki bu yolt şekil arzetti. Hükumet ve muhale ra İstanbul gazetelerinin burada daki teklifler hosuma gitmemis} fetin karşı karşıya bulunacağı en bulunan Başmuharrirleri tarafın tir ve gitmez. muvafık ve belki yegâne muvafık dan Reisicumhur Hazretlerine şu Benim gayem Türkiyede, yeni yerin Meclis olabileceği de, dün sual surulmuştur: Türkiye Cumhuriyetinde mület an'anesile anlaşılmış oldu. Karşı « Reisicumhur Hazretleri, hâkimiyetini takviym etmek ve taraf reisi Fethi Bey, muhalefetin zatı devletlerinize böyle bir teklif ebedilestirmektir. Dediğiniz gibi umumî siyaset hakkındaki noktai vaki olmamıştır.Fakat farzı muhal bir teklifi benim idealimi cidden nazarını muhafaza kaydile hüku olarak her hangi bir taraftan vaki rencide eden bir manada telâkki i met tarafından getirilen bu kanun olabilecek bu tarzda bir teklife ederim. Bu noktada şa veya bu lâyihasını kabul edeceklerini beyan karşı mütaleai devletlerini öğren tefsirlere giden sözlerin manast\ etti. Bununla beraber, bu fırsattan lek ve Türkiye Efkâri umumiye nt, beni iyi tanımıs olan Türk milistifade ederek kendilerince çok e|sine bildirmek isteriz.» leti benden daha iyi takdir eder.*\ hemmiyetli sayılan bir takım ten kitleri kuvvetle serdetti Fethi Bey, bunları söylerken, ben bu tenkitlerin Meclis yerine her hangi bir spor meydanında söylenilmesi takdirinde sebep olabileceği sui tefehhümleri düşünüyordum. Filhakika mes'elelerin hakikî mahiyetlerini bilmiyen masum bir cemaat, Fethi Beyin dünkü sözlerinin karşısında, cevap verecek aIâkadar ve vazîfedar kimse bulunmadığı halde, dünkü şekillerile dinlerse: Vah vah, bak, memleket işle Dün meb'usluğu tasdik edtlen ve malî kanun münasebetile ilk tenkit lerini yapan mahalefei fırkasımn reisi Fethi Beyin söz söylerken alınmıs üç muhtelif ri nasıl ihmallere ve dikkatsizlikAnkara 25 (Telefonla) Son Ankara 25 (Telefonla) B. M. Meclisi, rafa gel... lere kurban olup gitmiş ve gidiyor? Posta gazetesinin Ankara'da bulubugün fevkalâde devresinin ikinci içtiİsmet Pasa, salonun ortasında, 8n sıDiye alabildiğine hayıflanırdı. nan muharriri M. Zekeriya Beyin, mamı aktetti. Localarda boş yer kalralardan birine oturdu. Halbuki, iate Mecliste mevzuu mamıştı. Hanımlara tahsis edilen ttst lsveç Ajansının Ankara muhabiriFethi B. Meclite giriyor bahsolunca, muhalefetin her sö ocalar da pek kalabalıktı. Salonun arka Saat ikiyi çeyrek geçe Meclis Reisi K& nin ittihbaratına atfen, Fethi Bevin zü derhal cevabını alıyor ve bizzat kısmı da matbuata ve devair erkânına ve zım Paşa salona girerek mevkiini işgal Gazi Hz. ne bir mektupla kaydı haonu söyliyenleri iknaa kifayet e samiine aynlmıştı. etti. Onu müteakıp Fethi Bey, gülerek yat şartile Reisicumhurlukta kal yy geldi. Kendisine S. F. meb'uslan yer gös masını teklif ettiğine dair gazetesidiyordu. Bu neticeden Fethi B. ve Meclisin dışarısında da kesif bir kalabalık vardı. Denilebilir ki bugüne kadar terdüer. Fethi Bey, Nuri Bey (Kütahya) ne çektiği telgraf etrafında tahki arkadaşlarının da memnun olmuş Meclis böyle bir meraklı kütlesinin tenin yanındakl yere oturdu. kat yaDtım. olacakları tahmin olunabilir. Çün hacümüne maruz kalmamıştı. Saat birFethi B. tahlif edildi tstanbul'da böyle bir telgrafın inkü onlar da bu münakaşalar netice de her taraf dolmuştu. Ellerindeki daCelse ikiyi yirmi geçe açüdı. K&sım tişar ettiğini gazetelerinden aldık sinde bilmedikleri hakikatlere vâ vetilerle gelen pek çok kimseler içeriye Paşa: lan müstacel telgraflardan öğrenen kıf olarak, şüphesiz, kalben huzur girememişlerdi. « Fethi Beyin Gümüşane'den mas Muhalif meb'uslar, salonun ve istirahat duyuyorlardı. Dün, batası sureti gelmiştir, reyinlze konulasolunda oturdular muhalefetle bilhassa Maliye Vekieaktır» Dedi ve Fethi Beyi yemin etmek Saat ikiye çeyrek kala ziller çalmağa, ttzere körsüye davet etti. Fethi Bey, kürli Saraçoğlu Şükrü B. boy ölçüştü stide, kelimeleri tane tane söyliyerek ve her mukabelesinde kat'iyyen meb'uslar, yavaş yavaş içtima salonuna yemin etti ve S. F. meb'uslan tarafından ikna edici malumat ve mütaleala girmeğe başladılar. Muhalif meb'uslardan salona ilk giren Bilecik meb'usu Raalkışlandı. rile işinin eri olduğunu bihakkın sim Bey, handeler ve alkışlar arasmda Muhalif fırka hey'eti idaresinden Bu sırada Süleyman Sırrı Bey itiraı isbat etmiş oldu. Erzurum meb'usu Tahsin Bey sola teveccüh ederek eski yerine gitti, etti ve Kâzım Paşa kendisine cevap verŞükrü Beyin, Ağaoğlu Ahmet oturdu, Diğer muhalif meb'uslar da biAnkara'daki İstanbul gazetelerin Beyle müsademesi dahi ilk önce rer ikişer salona girerek ayni tarzda alGazi Hz. Meclisi teşrif ettiler Kanunu müdafaa eden ve Fethi Beyin Ahmet Beyin hoş göremediği bir kışlar arasmda sol tarafta oturdulr. Mbteakıben. mtistaceiivetine binaen tenkitlerine cevap veren Saracoglu Bir arahk salona giren Yakup Kadri az şiddetli mukabeleye rağmen malî kanun lâyihasınm muzakeresine Şükrü Bey başlandı. Maliye Vekili Saraçoğlu Şükrft gene tatlıya bağlandı ve Ahmet B. Bey, sol tarafta bir yere oturdu ve derhal sesleı Kalk, orası Fethi Beyin yeri, bu ta Bey, kursüye çıkarak, paramınn evrelde nihayet kanaatbahs cevaplarını :e kıymeti neden tenezzfll ettiğini analmıs oldu. atırken Gazi Hz. Meclisi teşrif ederek Umumî surette itiraz ve tenkit ocalarma girdiler ve mdzakeratı takibe ten ibaret olan muhalefetin kolay başladılar. olduğu söylene gelir. Maliye Vekilinin izahatt Ben dün gördüm, ki meğer muMaliye Vekili, beyanatına devam edehalefet te çok müşkül şeymiş. İleri rek son seneler zarfında fazla ithalât sürülen tenkitler sonunda çıkmazolduğunu, harplerden sonra istok kalmalara düşen bir muhalefetin her haliı?ın<?an bu ithalâtın vukuu tabil bu de arzu edilir hiç bir ciheti olamaz. lunduğunu, paramızın kıymetini takrir için esaslı tedbirler alındığını ve milll Dünkü itiraz ve tenkitlerin münasanayün himayesine çalışıldığını söylükaşalarında meselâ ben, şuna dik yerek mall kanuna intikal etti ve dedi kat ettim: Fethi B., hükumeti ten. ^ : " ^ a r î 2 5 . (A.A.)) ( (Resmî\dan kabul buyuruldu İsmet Pş. hükumel M kiden, «Şimdi Meclisi fevkalâde içbliğ) : Basvekil İsmet Pş. Hz. hü tin istifastnı Reisicumhur Hz. ne takdim Bı. tedbir Türk parasmın faıda timaa çağıracağmıza, niçin dört tkumetin müçtemian istifasını Rei etmiştir. Gazi Hz. nin İsmet Ps. yx tekrarı yükselmesine mâni olacaktır. Bu kanubeş ay evvel Meclis burada iken fs'cumhur Hz. ne takdim etmiş ve yeni kabineyî teşkile memur ettiği anlaşt( Mabadi S inci sahifede ) Ityor boyle kanunî bir salâhiyet almadıkabul olunmuştur. Yeni hü İsmet Pş. yeni arkadaşlartnt intihap etJ nız? Bu, basiretsizlik değil mıdir?» tumetin teş .kkülüne kadar vekâ miş gtitidir, Yeni olarak Adliyeye Yusuf DedL .en vazifeyt devam olunması, Kemal, Maarife Esat, Nafıaya Mustafa Şet Ben, Saracogîu Şükrü Beyin ye ^Reisicumhur Hz. tarafından istifa ref, İktisada Zekâi Beyler girmektedirler\ rinde olsaydım, şöyle diyecektim: *den hükumete tebliğ buyurulmuş Fırka grubu yarın (bugün) saat üçte toplanacak, yeni hükumetin hazırladığt Dört, beş ay evvel hükumet, ftur. program okunacak ve müzakere edilecekmillî parayı düşmekten kurtarmak * * * tir. için uğraşıyordu. O hengâme için' : ara 25 (^.A.) (Resmî Yeni hükumet hakkmda Gazi Hz. nin Ağaoğlu Ahmet Beyin okunacak de, bir de, yeni para çıkarıhyormuş, ebliğ): Reisicumhur Hz. B. M. tezkeresi cumartesiye Meclistehükumetin bu münasebetle ismet P$. Reisicumhur Hz. nin bita\ velvelesile millî parayı kendi eli Mecîii Teisi Kâzım Pş Hz. le fırprogramını izah ederek ıtimat reyi talep mizle çukura doğru mu yuvarlamalı kalar rüesas'nı davet ederek yeni edecektir. raflığı hakkında yazdığı1 idik? hükumetin teşekkülü için istişare Karşı fırkamn tenkidatt münasebetile mühim bir makaleyi yahükumetin programı etrafındaki müzakeHakikaten millî para düşüp durine baslamıştır. rınki nüshamızda neşre Parlöman hayatında ancah bu kaddar iradı kelâm eğlenir, rurken, ileride, onun yükselmesi ihAnkara 25 (Teîefanla) Meclis dağil rattn pazartesiye kadar sureceği anlaşüıdeceğiz. \4ıktan sonra İsmet Ps, Gazi Hz. tarafın yor. timaline binaen dahi olsa, hiç ortaçuooh yahşi söylemişsen azizem Fethi Beg!. C Mabadi 2 inci sahijede i Seıbest Fırka Reisi, malî kanun münasebeti ile neler söyledi? Mecliain dünkü içtimaı haylı şayanı dikkat olmuştur. Fethi Beye Maliye Vekili cevap vermiştir Dedikodulu bir bahis Musanna haberi veren bir meb'us mu imiş?.. Zekeriya Beyi atlatan zatın bir muhalif meb'us olduğu soyleniyor Kabine istifa etti JGazi Hz., dün akşamdanberi yeni' kabinenin teşkili için Meclis Reisi ve ^ırkalar rüesasile isHşareye başladılar| Ağaoğlu Ahmei Beyin mühîm bir makaiesi
