24 Aralık 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

v4 “HABER — Akşam Postası Harp cephelerinden dik tale sayan yerl >rİHaber'in bulmacası #TLKKANUN — İMPARATORLUK TARİHİNDE EFELER VE ZORBALAR Libya hir yere ne gibi deniyor? Senelerdenberi, Mısırla Tunus arasında muharebeler ce reyan ederken “Libya,, ismi geçiyor ve eminiz ki, çok | kimse, bu kelimenin neve delâlet ettiğini bilmiyor. Okuvu cularımızı tenvir etmek icin ba kelime ile nerelerin karterildiğini anlatmayı muvafık bulduk 1İBYANIN HUDLUN Libya, Şimali Afrikaan sarkı da Mısır, görbin'le Tanus. sima, linde Akdeniz Cönuhunda * #ran siz üstuvü sonrüşeledi b Atrıkzaş bulunan genis bı TAran dıyarıır, evvelce, Osmahi; ek az sit iken, İ9İİ senesini, Halsane larin hücumuna Uğtam:; ve 1y)2 senesinde Balkan harbi çıktığı za, man Türkler burasını italyaya bı © O orakmışm mecbur olmuşlardı, Dıkıya zamınnılanberi bir kt, m gi alyan mis Tabya, birbirinden ayrı, iki sakadön mrürekkeptir. Sarkı Bm sekiler “Bingazi” denildiği nde, şimdi “Sirenayka” bizim “üarp Trablusu” dediğimiz Sarp kısmına da, İrenkler “Tripojiten” diyerler, Tibyanın m Osmanlı Türk. leri zamanımda, iki milyon kadar» od Şimdi. yarım milyon e kadar tahmin ediliyor, Mer arazisinin büyük bir kıs, anını, bütün Libya arazisini ve üstuva hatı Afriloısimı ihtiva ©. den çöle de “Libya çölü” denili yor. Şimdi. çölün, muhurebelerin cereyan ettiği Zerp kısmına, “Lib, ya çölünlün Şimal kısmı” İsmi ve, siliyor, ve YARUT BİNGAZI Buraya “Sirenayka” isminin verihmesi, vaktiyle, büradı, mer kezini “Siren” isminde bir şehir teşkil öden bir Yanan #iistenie, kesi bulunması süründlendir.. Ba eyaleti, sonraları büyük Iskender, Romalılar Araplar ve Türkler zap tetüler, Nihayet İtalyanlar eli, ne geçti, *okyanpızeyı — gey o mey — 792 49) eomjo 91 “Dag — gUnsozEİ (pu — roll okazoN “ytoyug rn onay — » *“geekj GE rg gunsnut z0fryığ “g pe - ee — 1kea0g adan arap zydo8 gey oySeg “gragosrunm eğ — “Pet Psyge vdrurs ig ap zig Jopaope 'ağeuog 30 dojsos Dunyuoy “duz *1oja9 — SS — vu ğes umizrod Gokuğe sepeso) “tpeydeg eğerek PPPAPY “epunye epi #puspdom Yendys unsur zi Dua “reângı “yo? yuşoğ *npaokuşuzua sayağgof wepdepdey garajlar eğena “ipazış *ndoyogumd vx 105 Bfep apejseg öğeye pepsi ag giseyoymun inbeynkoy söy yeseyiğ ueump dig, uyuozeu 94 zökdg uvpurs 9ğow Genie i ar, » np yedi Di çay ng *Gzayr yunz ea avump ng “pej öy tape sg Seg gaopyoooanıgd ra vıprasrkığ Araplar buraya “Barka” diyor. lar, Bu eyaletin başlıca kasabaları şunlardır: 1 — Biagasi, eskiden buna “Be tenis” diyorlardı, Türkler zama. nmda garr Trablasu vilâyetinin bir sancak merkeziydi. Şimdi, Bin- i gezi vilâyetinin merkezidir. ? — Eski"Riren” in yerinde bu | Yanan Krennah, 4 — “Apolenya” denilen “Mer sa Süsa”, 4 — Deme, 5 — Totruk, Vaktiyls “Bingazide Fâtimiler saltanat sürmüşlerdi, Bunlardar Malife El . Muaz, Mısırı zaptetmiş, Ve tam bin sene evvel Kahire şeh, riyle “FI . Ezher” camiini inşa et" tirmişti, Bu camide, o zamandan. beri meşhur “Ezher” medresesi, talebe yetiştirmiye devam etmiş, tir. Masırlılar, birkaç ay evvel, buzlün, Miesurn meshur Üniversite, in bu medraxnin bininci yi inümünü kotladılar, İtılyanlar, bu diyarı istilâ et tikleri zaman. Araplar, burada, Ömer El . Muhtar isminde bir rel rafında toplanmışlar, on- 'arla barbe devam etmişlerdi, Ku zat, hilâhare teslim olunca İtal, Yanlar farafın(lan idam edildi. TRİPOLİTEN VEYA GARr TRABLUSU Garp Trablası, Tibvanın garp kısmına verilen isimdir, Barası, Mısıra kadar uzsnan şark kısmın. dan daha fazla çöl manzarası gös terir, Bs vilâyetin merkeri “Tripoli” yeni “Garp Trablaşut nr Deh. ei sig — gear “yok umzgı oğonunğ 2koweyudeş — ipa e Ky) “yede uvpeao urek wo — f vaykos çargpapg *“rosnuo ıyeunumuyy *— 1po1&gs okrp ümeşo ye #p © yeğ “uzyminmoy wapoday wopasçı “pi “urpaplığop suypouryo) ukn$I0s “0g yere ÖYİ wa Miğr “zip şıra. "musun örayiys Uepek, — ökoeydeğ veye emeayj yeman Kiezog — nnd) “uysaydos eye upon — sia Türek azjamyıkra o 2U9İ İtin şo şad15 iğipejdoz anyıpaza a mapzokipyıp adan 11 eye sky Mop uzmşop 0000) tasyanım Muny n adede zeayg öp uzeg “yöne un # p myoy Mucy ayıgumy “işim sg nin ii Yeı$ ayy ueyei ş psn örün 9 1g uozeg “ğıjzıssas pZYİ ng uruon) *npgok “d0 uyâny *sauos eyiyep vo “og pdejsodnşeg S4PY pad (ag avynpamo vvley s1g *esviy PAN “akn yasa gez epurstank *soyaayg *Mayok yoyvazıy “ANY si epumsepar EA AA par yiyey dodryeg uyuma oyank sopyd Ay © miyuşyund oğuzmss ng *meâıpreğ ag — İmıasaserasu osu wa — İstanbul sokaklarında çok rastlanan bir kuş, 2 —. İstanbul | sokaklarmda oyasek edilen bir | hayvan, bir erkek ismi, 3 — Cesa. | ret etmek, 4 — Kumanda, hususi değil, 5 — Buğday lâpası, 6 —- Düğüm, mal 7 — İtimat et, kâfi, 8 — Beşina (F) gelirse panayır olur, başma (B) gelire Çanakka- lenin bir kazası olur, nota 9 — Meylettirme, furuht et, 10 — Köpeği çağırdı. Yukarıdan aşağı: 1— Yarasa, 2 — Soğuktan müs teessir olmak, Rasi, 3 — Söyüp sayma, 4 — Zerederken, örlimce, Zin kurduğu tuzak, 8 —- Familya, 6 -— Geç kalma, 7 -— işaret edatı, 8 -— Cibinlik, şert Jâhikası, 9 — Kötüleme, Torunlar, 10 — Düştin ce, istikbal, SEHİR TİYATROSU Har perşembe günü sat 1620 da Tarihi Mstine ea kasabası, “Gelames” dir. Garp Trablusa ile Bingazi ara- ımda “Büyük Sirt” körleri var. dır. Garp Trablesu da, Sünanhler Romahlar, Arap ve Türkler tera, #mdan yaptedildikten sonra İtak yanlara gesti, mg — uçur uyu — vay — “apumaeypdey ozurojurs — “poplgs uy — ikreopony — AYALLNI np adrgtpaa yevaryen Ev *epalğeğ yezeyezg rupek ray “Fyaopo1k06 dpi 10gv10g “tanoş Ma KVAMILNI, uepepo & uiysay vauos Bep snr — yaeyumepy yi ke ok unda dryiğ mepoe$ “erdos YEyyEpBAN A Yaf) S5 Zeybek Kara Havdarlar Padişah saraydaki eğlenceler * den, usandığı zaman, çesni değit” tirmek için Emirzüne oğlünün Sa- rayma giderdi, Bu İran hanı, zev. kin, eğlencenin türlüsünü bilir, hünkârın her gelisinde onu yeni Yeni siirprizler hazırlardı, Sultan Murad Emirgine oğlu. wu çok severdi, Ona Âdeta meclup tu, Hele saraymda te “gece sohbet” lsrine Kendisine bir saray vermis, emri ne uşaklar, kâhyslar tahsis ve zevk ve safa İçin lâzım gelen Wer şey ihsan eylemişti. Mirgüne rıktamına kayıkla giden padişah orada yanındalilere izin verir, beraber almazdı, Korulağun ortasındaki saraya silerken, ye- Tün sağında, saçları bollerinilen nşağı sarkmış, seffaf elbiselerinin altından tunçlaşmış kalçalarımı bâş döndürücü hareketleri zörü- len klar, ellerindeki tiçüzlü gü, müs samdanlarla hünkürr selâm, lar, sol tarafta, ikiser adım fası Ialaris dizilen “civan mahboplar” ruhlarmın hudutlarına bas döndü rileli bir genişlik veren gözlerle padişaha bakarlar, tazimlerin, narlardı, Murad, bunlara iMtifat . irgüne oğlunun ha: gırlattığı işret meclisine gelir, Sa. kâdar “benim “meymaş ederdi. Pu sırada İzmir tarafında bir çete türedi: Zeyhek Kara Haydar esi. Kara Haydır Anadolu dağ. lafinda at slirliyor, o sahipsiz ül. keyi talap ediyor, İzmir ve civan. m kasıp Evliya Çelebinin dediği gibi: “Mazallah saltanat sinenin ge 78p ve tehevvfirinden korkar ta, kumdan olman” Kara Haydar, nadisaha bile ehemmiyet vermi, yor, ona: “hir varke, artik sana lüzum kalmadı” diye haber yollu. yarda, di — O halde vakit kaybetmeğe gelmez, hemen yola çıkalım. İNTİKAM — Öyleyse mesele kolaylaştı, Hemen yola çıka” nr, Kazalvekyonun dönüşünü bekleriz. — Ban de öyle düşünmüştüm. — Gardiyan ms söyledi? —Tabii, tabii, — Evet. ti, sır karı çeki tmdaki gömleği mulmel bir tarzda aşağı kaydırdı, kol — Anriko Berlandiyi yukalatmak istedim, tekli z fim hoşlarına gitmedi, attılar sopüyı. JA göğmedi, mi yul İNTİKAM — Doğru mu söylüyorsun Klâra?.. — Yalan söylemeğe mecburiyetim var mı haşmet” Sonra, kollarmı srvadı, etekli Yoeap!.. Bakmız, kamçnm izleri hı »lyade bire liyıktır.” diyerek Ka, vandan çekip almış, bundan baş, ka “yükte hafif, pahida ağır nice kiranbaha esyayı” da zapletmişti, Izmir dağlarırdan Kütahya, An- Xara ovalarına kadar pala sallı. yan Zeybek Kara Haydann hey « betli rüzgâr İstnbuldakilere bile Evvelâ Trtrdan, sonra da elin. adamakıllı korku vermeğe başla, deki yatağatından başla hiçbir MIŞtı seye güvenmiyen Kara Haydar Bugünlerde Dördüncü Murul sağa «ola yaptığı akmlar İsuparn. öldü, Hilâfet ve saltanat tahtes* torluğu kendisiyle “iddi surette Saltan İbrahim oturdu, Zalim, meşgul olmıya mecbur birakmıştr. Kanir bir padişahia akıl ve ir'an. Onu yakalamak ve çetesini imha dan mabrum, saddar, hain bir etmek için külliyetli miktarda Si: Padişah halef ve selef olmustu. pahiler gönderiliyor, bunlar bir İbrahimin yayıf aklı, yalnez cilır iş göremeyineş sayısı yüzleri Se. vücudunun, mecliste geçen haya. cen kuvvetler yollamak mecburi, tin vikayesi ile meşenidi, Man Yeti hasıl oluyordu. Ve bu büyük mafih © da Dördüncü Marad gili ve önemli kuvvetlere en tanınmış Zevki, eğlenceyi, cünbüştt ve bil sardarlar başbağluk etliyorlardı, , Hassa kadr çok deverdi, Fakat bunlar da Kara aydan (İbrahim, Osmanoğullarının tab- yirmi otur kisilik çetesi karşın. ine YA a ” dibi eriyor, çil yavroşu Zi ..i. YY: "mmeti Vi dağlarda, Muhammedi hoskal eyle. Birbiri Yalnız İzmir dağlarmın hâkimi mizden hoşnut eyle! değildi Kara Haydar, O baran Kü O Diye dur ettikten ve İstanbul tahyaya, hattâ daha ötelere kadar sokaklarında telfillar sevinele tit, uzanıyor, İstanbuldan Sama g riyen bir Sesle; , den kervanlar arıyor, Sipahi bölük — Devlet ve ml kola Meğri lolaeni li Sa ge çe e şia yuyordu. > Bu nlinların birinde Evliya Ce. O Nidalariyiç sokakları çınlağtda, lebi ile de karşlaşmıştı, Çelehi, se, tam sonra sarayda yazım asia yahainamesinde bundan bahse. yakın gün görmüs, bütün ihtilâl derken: “Kaya Sultanın hediye lere, zülümlere, katillere, idamla. ettiği santi defibeli kabilinden TA sahit olmus, sarayın en coslam vermek suretiyle cân azirimizi kur en safalı günlerini yasamıs olan tardık,” diyor, ve bir papasın neslinden dünyaya Kara Haydar bilhassa “devlet: o Zelen anası Kösem Mah Peyker lü” arm, veziriasamlarm düşme, Sultan, yilardanberi saray odalar nıydı, Yolunum üstünde onlara ait ormda bir mahküm hayatı, hatiğ ne bulursa, neye rastlarsa hemen mahpuslardan dahs berbad bir vte Ve kant susamı bir kaplan ömür süren oğlunun etrafını ca, iştihasiyle atılıyor, hepsini zapte. sip, güzel, dudakları bir lebbi mah diyordu. muse arzı teslimiyet eden hande. Yaptığı bu kabil talanlardan lerle süslü, vücutları olgun ve dol, dlaydağu har, aldığı zevk sonsuz. o çun, göğüsleri işvelerle hoplıyan du. Çünkü bu hareketiyle, onların gözler; kalçalı sarısın, esmer ca. halka yapt&ları ezanın, cefanm, riyeleris doldurdu. Artik deli pa. kahtın ve saygunculuğun intike. disahm her genesi Sakrak, cives mını aliş gibi oluyorda, lek, Wıvrak ve pörşehvet bir çari, Şam beylerbeyi tarafından vesi. venin senk kmcaklayısları arasm. riazam Kara Mustnfn pasava göre da geçiyordu. ilerilen, gözleri mahrmır hande, lerle sikslti, “İsvend endam bir gürel dilberi” ni “0, devletlidan (Devamı var) e mırıldandı: «14. Yy — Bu kadın uğrunda neler çektima, nelere katlan” dım. Fakat ne zaman elime geçirdimse muhafaza ede bundan daha iyi! Maksat intikam almak de ?.. Bu işi ha ben yapmışın, ha Morat hepsi bir. Akşam olmuştu, ortalık iyice kararmıştı. Araba, İki taraf da sür'atle ilerliyordu. Kont, yanı bağlı” ilerliyor, kont, Dorayı, kral Moratm koynunu atmakla Müntekim ve arkadaşları, Kazalvekyonun yolunu beklemek üzere yola çıktılar. Bu sırada, Kazalvekjo da, da elleri ayakları bağlr ve ağzı kapalı bir halde duran Doraya bakıyor, iştah uyandıran kalçalarına, siyah göz” Kendi kendi; ça amma, taarrazda bulunmak doğru değil. Moratın ve" edeceği istifadeyi besaplıyordu. Bu sefer, zevk ve şel” medim, kısa bir zamanda kurtuldu; ya kaçtr, yahut ka" gırdılar. Lâkin bu sefer kaçamıyacak... Güzel bir par ras ışıkları yanan o gözleri ilistikçe hevecanmdan titri” yordu. lerini esmer bir haleyle süsleyen gözlerine, içinde ihti” Dorayı, Sanloranzo hapishanesinden almış, arabasına bindirmiş, şatoya doğru geliyordu. receği para, gil mi?. göğ güzel esrarmı, ortası derin bir hatla hakikaten bir sey bu geçe, Gesil buraları Senin hatırına Ve ce, yapmanm ne demek oldır öyle olann. Bu i köyünü yakınalı, Yersiz, yurtsuz kale yepayahim e-İdim, adimi işe ir kadına iken imamı alacaksınız vd. — Buna şâphe mi ediyo > — Muvafhık belurannır Keman anlamlar. e Nel heterseni berra o — AİR... İyi baldun, Burun ve zaman olmasını — Nası! bir ceza vereceksiniz köylülere? da bi — Henüz düşünmedim. amorarntı. Kamçı yerleri halâ geçmemişti. İzleri, bir Kisra, sordu — İntil Tarnı, kalçalarıma kadar açtığı mevzun bacaklarını, o” oydan gibi, kıvela kıvrıla uzuyordu. maz başlarının Gildişi rengindeki bu tatlılıklarnı, —sülmün baze ayrılnrş sırtımı gösterdi. eri Eg “gi