13 Aralık 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

Şark cephesinde Merkez ordu'arı başkumandanı Feld Mareşal dünther von Kluye Almanyada, askerlik ilmi ve ihtisası | ile şöhret kazanmış bir. askerdir. | Feldmaresal Günther Von Kl ze, son günlerde, 60 inci yaşını, yıldönümü kutlanmakla, bir defa daha, dikkati üzerine celhotmistir, Bu orta boylu, mavi gözlü, sarışın altamşik asker, bozün, dinçliği ve gevildiğiyle, genç bir zabiti an dırrmaktadır. ISİL yazıda ordu. larının beşmda Moskova önlerine kadar gider, gecen kıs pek şid. etli Rus savletlerini ezen ba ku. mandan, bu kış, Sovyet ordular» nın pek ciddi taarruz hazırlığı kat sısmda, her zamandan ziyade bir mes'uliyet altındadır. GENÇLİĞİ Almanyanın mukadderatında pek mühim bir rol sahibi olan eki margşal Günther Von Klage, 30 birincitesrin 1882 senesinde Po. sende doğüu. Ebeveyni, Posenih yerlilerinden bir zahit nilesine mensuptu, Babası da askerdi ve öldüğü zaman, ferik rütbesinde bir general bulantyorda. Günther müsait yasa geldiği za. | man, Harbiye mektebine girdi. Parlak bir tahsilden sonra, 19 ya- şında ikinej mülâzm çıktı ve aşar ğr Saksonyada bulunan 46 nc sahra topçu playıma tayin edildi, Ba alayda, kumandanlarm en çok #skdirini kazan, imülâzrm arad. Hitlerin umumi erkânhar reisi Felddmaresol Von Key- ERKÂANMARP ZABİTİ Mülâzm Von Kiuge, imtihan ve rerek erkânıharp akademisine gir, "5 ve İ9İS senesinde erkânharp #zbaşılığiyle umumi erkharharbi. veye tayin edildi, Ertesi sene 21 me kolorin erkümharbiyesine nakledildi. 1914 . 1918 harbi başladığı za man, erkinharp yürbaşısı, hare. kütm daha ilk haftalarında, tay, yareeiliğin ehemmiyetini kavradı ve tnlimsâha girerek pilotluk dip, loması aklı, Ondan sonra, tayyare rasatlığı hizmetinde temayliz etti, Bilhassa “Marn meydan herbi nden evvel ve sonra, tayyare kes | Viyazma meydan harplerinde za* | şiflerinden getirdiği haberler, ç hemmiyetleri ve keyfiyetleri cihe #inden fazla takdirlerle karşılan. dı, 1914 senesi birinciteşrininde li mağslyası, sonra da de. mir haç birinci rütbesi; İs taltif edildi. / >» Yüzbaşı Günther Ven Kleğe harbin sonrski senelerinde, muh» telif erkinharbiye hizmetlerinde, Rus cephesinde ve İtalyanlara karşı İzenre hattında İş gördü, Mütarekeden bir ay evvel) de, Ver den bücümlarımda ağır Yaralandı MÜTAREKEDEN SONRA Ven Kluge, mütarekede, hâlâ, şüzbaşıydı, amma iyi bir erkânı - harp zabiti olarak da tanımumıstı, Bündan dolayı, küçülen Ah #rdusunun kadrosunda vazifesini muhafaza etti ve bundan sonra gahucak yüksolmiye basladı. 0, binbaşılığını kaymakamlığı, »ı kumandanlıklarda ve erkânı, harbiye hizmetlerinde geçirirken, Kendisini tetkik Ve totebbua ver mişti. 1930 senesnde miralay ol. duğa zaman, nesrettiği askeri e #erlerle pek büytik bir şöhret ka, ranmıştı, Aradan iki sene geçme, den liva kumandanı oklu, İki se ne çeçinde, 1934 senesinde ferikli, ğe yifiseldi ve Munsterdeki 6 nc kolordunun basına geçti, Alman #rdüsunda Yapılan esaslı isinhat sırasmila da, “topçu genera'r* un vaniyle 6 ner ordular gürpu kur mandanı olm, HARVLERDE Lehistan harbi başladığı yamân Von Ktuze, 4 üneli ordu kumanıla m bulunuyordu. Bu ordu, Pome. ranyadan hateket ederek, Polan. YE ordnumun rise hattını kew mek ve Danziz #aarruzunu mek Üzere koridor girdi Ma nevra o kalar sür'atle yapıldı ki, Felilmareşal Günther von Kluğe iki gin içinde istenilen netice el, de edildi. Von Klağe bu mühim işi gör“ İ dükten sonra, ordusunu Vistul ! üzerine sevketti ve Grundez ile Bomberg arasında Po'onya ordu İllarmı ildye ayırdı, Eylülün 4 ün. cü günü de Vistül nehrine ulaş, İt, Ayın 5 inde, Von Kinehlerin kes mandasmda sarki Prusyadan g* len ordularla irtibat tesis etti, Po. İ lonya onluları mezbuhünas bir gay tetle, etraflarında sıkışan çem, i beri kırmak istediler. Kıramadılar ve teslim oldular, 4 üncü ordu kw mandanı, bu büyük hizmetlerine mükâfaten, hem birinci ferikliğe yüleçldi, hem de demirhaş nişa- nmm şövsiye rütbesini aklı, ... Von Kiuge, 1940 senesi martın da, Risndstedt ordularının sağm. da, Holandayı, Belçikayı geçti ve Finnüres meydan harbine iştirâk İettkten sonra Pas.deCalais'de müttefikleri bozguna uğrattıktan sonra, bir yaldırım hızı ile Fransız sahillerin? isgal etti, Bn yeni ve parlak muvsffakıyetleri, ona 19 temmuz 1940 da feldmareşaltik a- *esmr kazandırdı, Feldmaresal, Rus cephesinde, ! Biyalistok - Minsk, Smolensk Ve İfer kazanan ordusunu, Moskova | önlerine kadar götürdü. Geçen taş ta, cenup orduları başkumandan, liğma tayin olunan felimuresal Rock'ün yerine, merkez orduları baskumandanı oldu . Merkez orduları başkumandanı Felddmaresal Günther Von Kinge , simdi 60 iner yaşmıp yıldönümü kutlanırken, baslıyan Savyet or duları kış hilcumlarma karşı koy. makla meşgul balünuyor , M, Râsim ÖZGEN DÜNKÜ KISMIN HÜLASASI Resetm Salm, rostm yapmakla meşgul olduğu bir sirada komgu, #ü, Nedime kendisine seslenmiş, tir. Nedime kız muallim mektebin der mezun İzmirde vüzife almış, #üzel bir uzdır. Nedime, ressam #simle âlâkadardır. Ressamdas, ihkasz değildir. Fakat ondan vw, zak kalmayı tercih © etmektedir. 'MABER — AFsnm Postan | | AMAN MUMLARI SÖNDÜR | ECM yarısı karısının ağrısı tutmuş, muşamba feneri yakmuş, görünmüş, aojuğu ebe hanımın ev;nde almış, çat kapı, işi anlatmış, mlât ve edevat çanlasını yüklenmiş, o önde, efendi arkada eve gelmişler, Kapız'n dışında merakla, heyecanla beklemiş, Dir üralk ebe — Müjde, demiş, bir oğlun oldu, Servinmış, babalık gururlle hasırı sotada dolaşırken ebe bir daha görünmüş, gülerek müjdelemiş: — Allah bir ikinci çocuk daha nasip etti, Bu da erkek. Elini kaldırmış, besmeleler çekmiş, tehlikesiz doğurduğu İcin barıdetmş, karısının sbhhatise duzlar okumuş, yavruların birini sağ di. ce, ötekini soluna oturtmuş, şapur şupur öpmüş. rken hülyaya dalmış, gelecek günleri düşünmüş, birini müben dis mektebine verecek, Bakis; mahere yazdıracak, erkintârp olacak, evlendirecek, düğünler yapacak. Onlerin mürüvvetlerini de görecek, torunlarını okşıyacak, mali vaziyeti İyi olmadığı için, yarından itiba Ten tasarrufa başlayacak rakı şişesini ikiden bire indirecek, sigara da öyle... Bu tatlı kliyalar arasında AYunup dururken, ebe hanımın bir s5. — İnel gibi bir çocuğun daha oldu, — Zaev virdanbire gaşırır. Çocukların birbirini takip etmem ka, eder, #ihni bulanır, Biraz evvel düşünüp sevindiği şeyler, “gelen kisnfet'le gelir, diyerek masumcukların doğuşlarından uğur sözmeler. niyetli wwurlar, hayatın tatlı tarafları, Düğünler, to, runlar, hatır #ofasile geçecek günler brer birer dağılır, © şaşkınlık Arasında ebeye Göner, yalvaran bir sesle: — Aman mumları söndür! — Nedun one? Işığı görün dışart fırtıyor! Telia'z dflnya da bu hajde, ayn; endişe va acı içinde... Geceler ona günde binbir şey doğuruyor: Günde müyonlarca adam ölüyor, kan gövdeyi gölürüyor, Felâke, matem bek tarafı kaplamış, İnsanlar birbirlerini malvetinek için hergün yen! bir şey icat ediyorlar, Mumla rt söndüren'er de olsa ve bütün nefeslerile üfleseler de, bir kısım İn. sanlar, kuvvetli projıktörlerle dünyanın Gettine ışıklar yağdırarak gözleri kamaştırıyor. Işığı gören, zamani uygun bulan her mefsedet baş gösteriyor. Şimdi de işitiyorus: Bavaş cephelerinde Zehirli gaz kullanacak. miş, Bir bu eksikti, Tavir, cümle, kelime ne derseniz deyiniz, pek bayağılaştı ama, ben gene kullanacağım: — Zavallı medeniyeti Eyfel kulesinin mukavemeti- Paris binalarının taşları, Sant yi fabrikalarından çıkan as:d kar. bonik ve saire ile dolan havanın tesiri ile aşındıkları halde, Eyfel kulesi, elli senelik mevcudiyetine dimdik duruyor, Eyfel, 1889 senesinde kuleyi Yaptığı zaman, kalk onu divane sddetmiş ve kelenin ilk şiddetli İ fırtınada sallanseağnı ve bir gün İde yıkılacağını iddia etmişlerdi, | Eyfel, besabını İyi yapmıstı, | Üstelik tesndüf de işine yardım İnşaat günlerinde, bava pek dehşetli meaktı, Binaya ka, nulan potreller, haratçtten son genişliklerini almışlardı, Soğuduk tan sonra da potreller kısalmış ve birbirine mükeimmsi bir #urette kenetlenmiştir. Bunu teknik usul temin edemezdi, Eyfel kulesinin bu kadar daya, nıkit ohişu dâ bundandır, YANDRİ İngiliz hükümeti, harp başlama- dan biraz evvel, herkesin, evinin »emin katı sltmda sığınak yapma. sını tavsiye etmiti, Bunun üzerine birçok ev sahipleri, sığmak yor. rağmen, hiç müteessir olmadan | mışlardı, Fakat hir gün maliyenin İ sığınaklı evlere fazla vergi koydu. ğunu ince, saşa kalırlar, Mal& ye, akları, birer otonsohil lüke maridesi addetmiş ve evler.n de kıymetlerini arttırdığını tasavvur eylemiş, onları da vergiye tâki tutmuş. Bu #uretle, sğrraki: ev gahiple- ri, bir defa fazla bina vergisi, son ra da sığmak vergisi vermiye mec bur edilmiş, Sığrnaklı ev sahiple. ri, sığmakların vergi mükellefle, rinin hayatlarını korumak için mf racaat edilmiş bir tehirden başka bir şey olmağığını iddin etmişlerse de ma'iye karammndan caymamış. tr. Nedimenin doktor olan babası 8l, | man onu kendi sralarmda konu. 'kevdi tarasalarma nisbetle daha müş. diğer dektorlar gibi | servet bırakmamıştır, Nodimenin annesi babasından bahsederken, dayısı da heraşiresinin SÖZÜNÜ şöylece te mamlardı: — Gülü tarife e hacet na çi çektir biliriz, Marifetin tâ kendisi idi. deyiversen e. Allah rahmet eylesin, benimle de çok sevisirdi. gizli kapaklı beraberce epeyce güs maha da girdik.” Saimlerle Nedimeler, tiç buçuk nskerda bulunan ağabeyi Salime rağmen, en küçük bir endiseyls aksamamıştı, Hattâ maha'leni! evhamlı, müteaseip ve dar hav sika bile ehemmiyet verme terdi, Haser hanımla Hidayet Halösi Bey, Saim haklımda cok iyi dü sünüyorlar, eu yaşından üreni, muyae*'k derecede ağırbaşlı, eğdi ve teriz buluyorlardı, Zaman 7 suyor, metefliyorlardı.. bir dJela* smda Nedime, bundan mana çi, karmış ve! — Acaba bu kadar iltifatta hak» b masama? Diyerek cevap beklemeden ©, dadan çıkmıştı, Fakat hakikatte Saimj en iyi, en kuvvetli şekilde anlıyanlardan biri de kendisiyli, Saim, bütün bunlara iüveten, Silzel denecek bir geneti., bol, kar nsık ve gölgeli Iirpiklerinin ol, imdaki mavi gözleri, keskin kaş» larının hafif çatıllığı xle tezad va az yüksek olan onların tarasasın, da bu benzayişi bir kat daha vu" ruhla görüyordu, — Kuzum Saim Bey, büzünler de vâktinini meile geririyorsu, nur? — Ben mi? — Şüphesiz siz! Saim bir ruh yorgunluğu içine de omuzlarını eilkti: Ve tarasmla, ağır, geniş adım, larla dolaşmağı başladı. — Tiçbir seyle mi?” Nasıl olur? vocak kadar tatlı ve derin bakış, | Meselâ kafanız ne yapar? larin doleyân. Boyu vzuna yalım, San dordu, W-nüz İlk yıldız. vaprı geniş, fakat biraz zayıfçays | İnrin serpildiği xökyüzüne baktı: dı, Dudakları, çenesi ova disleri, rip bir sekilde taplı Nedimenin, — Kafam mı, biç” Bu bir ka, fa deği! kendi kendisine musnl, kilere benziyordu, Bunu Nedime 'la* olmas bir bo'â. övdemin Üs. de farketmiş ve kaç defn aynanın karşmında, dudaklırmı, çenesini tetkik ederek: — Olur şey değil, demişti, tıp kı Sajmirikiler,, Şimdi de dört metre lerirle ve tüne Konmuş, içinde yılanların greklendiği bir yuvarlak. Nedime sırtındaki yünlü ca. ketini çıkardı, tarasanın kenarma koydu ve kollarını oraya, çenesi, ni de avuçlarınm içine dayadı, BU ANUN — 1943 K dinler hak- kında öi raz bilgi İ Kalmuklar, bugün, Volga nehrine doğru uzanan sitepte. İ muhtar bir cümhuriyet halinde yasamaktadırlar. Böyle İ iken, yarısı, hâlâ seyyar aşiret hayatını devam ettirmekte | köy teşkil etmiş olanlar da iptidai yaşayıslarını | muhafaza etmektedirler. : Şimali Kafkasyada ierliyen Al, man ordüsu Sovyet Rusyanın "Kal mak Cümhuriyeti” nin merkezi o. lan “Ellista” yı zaptetmiştir, Mer sezi Rusya ile Cenubi Rusyanın rın arasını tamamiyle kesmek için Volga mansabı ile Astrakan seh, rinş doğra ilerlemişti, Pu Alman kolunun geçtiği Kal muk Cümhuriyeti nasıl bir yerdir, ve Kalmuklar kimlerdir? Ba, süallere. burada kısaca ce. vap vereceğiz, STEP SAHASI Alman tanklarından ve motör, lü kuvvetlerden mürekkep kollar "Kalmuk Cümjvariyeti”” arazisinde herhalde, pek cür'etli bir hareke, te girişmişti; çünkü buram demir. yolsuz, çöl mahiyetini srzetlen bir yerdir, Bu arazide, yola benzer bir şey olmadığı gibi, Mazer deni. rine ve Volga mansalına yaklas. ukça, saha, geniş batakhklarla ör tülür, Bu alçak ve düz ovanm. an. cak garbında, “Vergeni” gibi te. peyi andırır arızalar verdır, Di. #er taraflar, kın donan, yazın otlarla örtülen, Asya stepinin kum hu bir parçasıdır. Burada, yol de nilen $ey, kurumuş nehir yatak. larından Ve bir sürü tozlu gölle, rin kenarlarından geçer, | TARİMTE | Bu kısır topraklı step, bin sene &idar, Mongol akımlarının, Avru, pa Rusyasına geçityeri oldu. Avar süvarileri, Hüner, Peçenekler, Pe foveçler, Tatarlar, bep buradan geçtiler, Mararlar, 458 senesinde, Atllânm ölümünden #onra bura. du yerleştiler, Bu Türk akmcıları. nm tesis ettikleri İmparatorluk, 7 nej asırda, yukarı Volgadan Kafkasyaya kadar vznnıyordu, Mazarlardan sonra, Altın ordu, Noşaylar, Hazer denizinin sima , İ nde uzanan Steplere Bükmetti. i ler, Nihayet Mongol ırkmdan olan ! Kalmuklar, 17 nej asırda, bura, larda yerleştiler. Çungari'de, yani Cenuhi Sibir, yada bulunan Mongollardan el5 bin çadırlı bir kısım, 1618 senesin İde, Şarki Sbiryadan gecerek Yeni etlaklar aramıya çıktılar, Runlar, i yolları üzerinde, kozakları takin e, İ der Rus orünsu ile karsılaştılar, | Bundan dolayı bezünkü yerlerin, dg kalmıys meeber kaldılar, YAŞAYIŞLAR 1 Mahtar Kalmuk Oümheriyeti. sin nüfusu 170 bin kişidir. Bun, lar, sarktan gelen Mengolların afadı ve artakıalamıdır, Buda me? hebine mensupturlar ve tam Mon, gol tipindedirler, Boyları, ortadan kısadır. Derileri sarımsı esmerdir. Çıkık elmacık kemildi ve kısık göz lüdürler, tün dikkaşi Me Saşme hakıyordu » Buzün çok asabi , san Saim Bey,, diyebilirim ki, bu, gün her zamankinden daha garip, daha karıştım, Sim kendi kendine itiraf etti — Evet, garip ve kurmakarısı- ğm, kendim bile içinden ve ka, fanılan korkuyorum, Yarı gülerek: — Bilmem, dedi, Öyle mi gözü, kössrum, Karşı evde oturan yağ tüccarı, Bin gene kızı, her zamanki gin yine balkona çılumış, onlara bak, yer, onları dinliyordu, Kapı hızla çalındı. Nedime e. gildi ve baktı; — Size bir mliverzi gelmiş Sa, im Bey, hıvdi, hayırlısı, — Teşekkür ederim; müsaade, nizle.. Nedime onu, İarasa'lan kayba İnpraya kadar #fleriyle takip et, ti. Sonra doğruldu ve ağır adım. larla inrasa'lan çekildi, T.'araf, ağaheysi Salimden ge. Vyordu, Kısaca Şa satırları ihtira efiyorda: “İki ay mezünivetle geliyorum * Tom iki senedir Kafkas cephe. sinde bulunan ağıheysini görme , misti. Büyük bir #evinç, kuvvetli bir rüzrür gibi icin deldurta, Koridorun sağ tarafındaki en mekândan bahcove acılan kanıya yaklaştı ve seslendi: Devamı var) Kalmuklar iptidai ve tefil bir &. İşiret hayatı yaşarlar, Daima at | üstünde, büyük sürülerine otlak İ aramakla meşzudürler, Nerede İ koyunlarını, kuzuları besliyecek lot bulurlarsa, çadırları oraya dikerler, Oruruşları biraz uzanırsa mahrati sekilde kulübeler de ya parlar, Giydikleri elbiseler, Ye, dikleri yemekler, söyledikleri şar. kılar ve at oyunları, hep eski asır, lardan kalmadır. Böyük müfaz sahibi olan papasları, Kalmuklar, da, Buda mezhebinin devamın? fazla dikkat ederler, Kalmuli reisleri, senede hiç ol mazsa bir defa, Tibete giderler ve orada vaktiyle kendilerine Han tayin eden Dalây - lâvnaya aba, diyetlerini arzederler, Bu Hanla, rın çoğu, Dalây , Lâmalar tarafım dan takdis edilerek Rusyaya dün. dükleri zaman, azametlenirler, Çarlara gidip Hanlık uskanms geçtiklerini bildirmiye tenerxğl etmezlerdi, Hattâ bir defasmda, bir Han, büyük Petroya, İsveçle olan m, harebelerinde, üç bin süvari He yardım vadettiği halde; anek Moskovaya gitti ve hrrbe iştirik etmerlen geriya dönerken de, köy temlen yüz Rus ailesini esir ede, rek memleketine götürdü, RUS İDARESİ Ruşlar, ancak, 18 inci ssrdan itibaren, bu step oğulları üzerin- de fili bir nüfuz göstermiye baş. ladılar, O zamana kadar, Kalmak Hanları, Osmanlı padişahları ile, Kafkas dağlılrı, htâ Çin İmpara. torlariyle münasebette bulunuyor. inde, Kalmuklar, Rus tazyikine ma- ruz kalınca, Çungatiye hierete basladılar, 1771 senesindeki inti, zam muhaceretleri, yollarda, yüz bin kişinin ölmesine mal ol. du. Bu kalanlar da, Volga nehti. min sağ sahilinde bulundukları â- çin, nehrin ilkbaharda taşmasin dan dolayı, büyük kısma iltihak edememisler, yerlerinden ayzıla, mamışlardı. İste, simliki 170 bin nüfus, o beş bin ailenin torunlarıdır, Kal, mek Cümherivetinde, balıkcılık e- den ve zirsatle iştigal eden biraz da Rus mahaciri ile Kazık vardır. Kalmuklar, bunların havat «arz. tarıma bir türlü uyamadıkları icin, seyyar aşiret hayatından ayrılamı yorlar, SOVYET REJİMİNDEN SONRA Aşiretler, dahili karnlerden şok zarar gördüler, Onlarm yerine servetleri olan sürüleri, milyon, larla sayıdan 200 bine inmisti, Sükünet avdet edince, sürüler tek rar çoğulmıya başladı, Koyun, ku. 2 sayısı 1984 de birbaçuk milyo, na çıkmıştı, Kalmuklar, Sovyetlerin zortyle, birleşmiye dg macbur oldular, Som, Ji, yarısı kadarı, stopin ber tara. (ında, “erk köyler teskil etmiş vulunsyor ve yine Mongol kul, helerini andıran evlerde oturu, yor, Bu Monzolların merkerj Ellista, *n bin nüfusla ve Kiraz kasahaya benziyen bir yerdir, Bir istatistiğe ire, yeni neshk yüzde Tö je, Kunak, yarmak öğrenmiştir. Bu. aunla beraber, küçücük merkezin. Ten başka kosahası olmiyan yalnız Ki yerinde elektrik bulanan bu t, Yine yoldan mahrum lerine yüzde elli zam yapıldı Aaksradan, bildirildiğine naza, rün, Büyük Millet Mecbsinde ev. zam hakkındaki 4178 numaralı ka. nuna ek kanun lâyihası ve bütçe encümeni mazbatas meclis ruzma. mesine almmıştır, Bu lâyihanın birinci maddesine röre, bilümum harcırah yevmiye. lerine (yabancı memleketlere da, ml veya muvakkat memuriyetler. e gönderilenlerin yevmiyeleri ha, riş) yüzde elli zam yapılmıştır,