25 Ekim 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

Tarihin büyü ük davaları! #t —Z an Robespiyerin Fransayı bir sene, kadından, paradan ve şöhretten nefret eden bir adam idare etti Köbesyiperin yarası sabaha ka, dar sarılnadı, ancak sat altyn doğru gelen bir doktor yarayı sar dı, Yara sarıldıktan senru Robes- piyer bir parça kendine gelebkili. Masolan kalktr, bir koltuğa otur. ,du, bir parça su istedi verdiler, ondan sobra mırıldandı — Bana temiz çamaşır niz! Sonra gözlerini tavana dikerek inledi, Her yakıt solgun olan şü. #ümü artik ölümün kuriamç sarılı Fıkoplamıştı, Her hali, kımılda . mı$ları, tavana bakışlarım pekçok eürap çektiğini anlatıyordu. Robespiyer ikide birde elini n - yaklarına doğru götürüyor, jart, yelerini çözmek istiyor: bir türlü muvaffak olamıyordu, Oruda du ran hademelerden birisi bunu for. ketti, Röbespiyare jartiyeelrin e - knit; verdiğini anladı, yanına ka » dar gitti, jartiyeleri çözdü, Robes- | piyor hadlemeye minnet dolu bir Közle bakarak fısıldadı: — Teşikkür ederin Mötyü! Bu teşekkür ederim mösyi, cüm Tesini Fransız büyük ihtlâlinin kupanışını gösteren bir işaret 0 . Barak kabul edilebilir, Fransayı, « geçmise bağlıyan her şeyi ortadan kâldırnn büyük #alâp bütün asa” Met unvanlar gibi mösyö tabirini ortadan kaldırmıştı, Fransız va tandaşları birbirine söz söyelrken . Sitevayyen “vatandas” yahut Kamarad ” tabirlerin den birisini kullanmlardı, Mösyö tabirinin kullanılması bir irtica alâmeti olarık sayılır, söyliyenle. ri ceraya çarptırmasa bile güzden düşürür mimelumelerine sebep o - Mardu, albnki bu dakikada ba afaroz edilmiş mösyö kelimesi 'ih, tililin büyük #erhramanmn söz” dan çıkıyordu, millet meclisini hâ. Kin tanımış, ona isyan etmek 5s“ tememisti, Bütün kuvvet elinde ol duğu halde cebren hareket etmek kanuna aykırı olur diye Yaptığı hr işte olduğu gibi bu son hareke, tinde de yapacaklarını meclise tax sdik “ettirmek istemiş, fakat muvaf fak olamamıştı, Robespiyer Kanuna itaat hus - getiri * İ ye esvap vermek pek-kolay değil, dir. Zira kanundan kıl kadar ay. rılmak istemiyen bir adam tevldf ediklikten sonra “(velevki bu “tev- <kif asmamile haksız bile olsa) nm. sil olur da kendisini hapisten çı. karan milli müfrezelerin hareketi- ni kabul eler, Ve btlediye dâire” sine katlar gelir! Fakat yarıya başlarken söyle diğimiz gibi Robespiyer anlaşılma, s1 Ve anlatılması çek - müşkil bir muammadır. Onun için bu Şi mok- “ia arasındaki beradı isaret etmek” le iktifa edeceğiz, Rohespiyer millet meclisine kar sı olar hareketlerinile kanundan İM e ayar este amda oi aynı t etti, Fönsen mahküm etti Kemesine k riyle binlerce insanı darağacma götüren aynr ihtiki mahkemesine. “Hem de birgün içersinde davanın İbtilâ! mahkemesi hemen hare kete Seğti, soçlaları dinlemek: Talan Hüzum görmedi, kısa bir cel- “selen sonra"başta ve yaralı Ro . “bespiyer ve kücük kardesi, bir ge. ce evvel intihar eden heba olmak zere yirmi bir #isiyi bir çırpıda idema mahküm -edivertii, İĞ gün evvel göklere cıkartlan| yarı mabud sayılan Robespiyerin | idamı #layı hemen hazırlandı, Bu! alayı görmek için biltün Paris a | “yaktım, Bu sokaklarda, binleres | insan “ölüm, ölüm isteriz” diye; haykmıyorlardr, iyi yün dostları daima olduEu gibi sirerli en yaman düsman oluvermislerdi. E:smen ölmüş, İesmen de can Sekişen bu insanların ölüm alayı girin bir manzara teştdi ediyar - du. Fakat ekseriyet ber girkinliğin farkmda değil, Sokaklar döllü. tan baska yollariiaki evlerin pen. cereleri bile kiralanmıştı. Bu cesefleri veyn yarı ölüleri! nee nafa Toplayan : Muzaffer Esen balarm “kenarlarını bağlamıştır — dı, Başı siyah kan pihtilarile leke. lenmis pis bir beze sarık olduğu halde Robespiyer hekın haykırış. | larma, hakaretlerine aldırmadan duruyordu, Allaşa kıymet verme - | diği gibi hakaretten de üyülmedi- &ini bu suretle gösterdi, “İşte Ri bespiyer, işte hain” diye kendisi, ! Mi gösterenlere ezic; bakışlarla baktı, Dün kendisini alkışlıyan, önüne, sınanda “yaşasın Ro - | bespiyer” diye haykıran bu adm lar bu bakışlardan kızarmaddar, “Robespiyer, Siyotin tahtasına gıkmea hâlk “kahrolsun” diye hay kırdı, cellâd Kobespiyerin çenesin deki sargıyı şiddetle çekti. öleta kopardı, çene aşağıyı doğru «ark. U, birkaç dişi döküldü, çehresi kil gibi olda, Wa feci ıstırabı giyoti . Nin bıçağı bir anda dindirdi. Hayattan ne beklediği anlası! - mıyan bu adan, belkide aradığr | ni milmeştu, Fransız ihtilâlinin çok kanlı ve | biraz iğrenç olan bu faslını ka. parken bir Fransız vatandaşının Robespiyerin mezarma yazılmak üzere Kazırladığı (bu beytin me zar taşına yazılmadığını söyleme” ğe hacet yoktur) bir beyi kay detmeden geçemiyeceğiz. Zira Ro. | bespiyerin ölümünün sebebini bun dan daha güzel anlatmağa imkân yoktur: Yolcu, ölümüme ağlama sakm, ben yaşasayâım, sen ölecektin" — SON — Yağmur bekliyen bir sürü Mmgiliz küşifi Madigan, Aves . ralyayı pek “çok dolaşan ihir adam- dir. Bu kâşif, evvelce gördüğü ve yem yeşii çimenlerle örtülü olduğunu bildiği *#tr ovaya yolu düşünce, orasını kupkuru bulmuş. fazla ola. yâk oraila, açlıktan ve ssasuğluklan 'dermanı kesilmiş bir hayvan sürü süne de tesadüf etmiş, Haftalar . dan, hali aylardanberi yağmur yağmamış, her şey kurumuş, bay, Yanlar, içecek bir yudum su bulz. madıkları; için, açlıktan ve susuy- Joktan bitkin bir hale gelmişler, Sicak, koyunlara, ineklere doku- nup durmuş, Hiçbiri yerinden ka, amıldayamamış, Yalmız. dilleri sark * mış bir halde, apaçık gözleriyle uzaklara bakıyorlarmış, Madigan, hayvanların haline aci, mişve başlarında bulunan çobana, * hayvanları bu uzayan ölüm İztıra, bından kurlarması için kesmesini teklif etmiş. Coban, semada dola şan bazi bulutlara bakarak yağımı, Tun ertesi günü, yahul daha erleşi yünü yağacağını ve yağmur yağın. ca daconların derhal yeşeveceğini söylemiş. Kâşif de, bu manzara, dan müteessir olarak uzdklaşıp gil miş, Kimbilir, bayxanlar, yağnığur yağ. masını böklemiye dhamımaül Se Yirler mi? — Bu ne rezalet! Ben şimdiye Ka, dar ieşidin evinde böyle bir sürü a“ Yan beslediğini duymamıştım, Adam, larmın evine hir koyun veya bir kedi “getirildiği zaman beni derhal hubordar eden göndülerim nasi ölüyor da bu Bir sürü aslanı görmüyor ve bana ha” Ber vermiyer?! Haremağalarındar bir) halifeyi ge, selliye çalışıyarda: — Velinimetim, merak buyurma, yın! Bu belki de silisbazların Bir 0. yunudur. Beşit, Kulünur. aslandan de. &il, çakatdan, keciden bile korkar ve bunları evjsde 'beslomez. Bu işte bir oyun olsa gerek, — Ren onun me yaman birdilki or” duğunu bitirim. Eğer bu aslanlar ger, çekten onun evinden ( Çiktıyan, vay onun haline, — Kulumuz aslın © Deslemenin bir suç olduğuna Bitmiyordum, velinin, tim? Vezirinizin hiçbir zaman efendi” mizi rahatar. ederek hayvanlar bes. İyeceğini tahmin etmiyorum. | — Ya bu çığlldar, ya bu gilrüktü, Ter ve dir? — Arzettim ya, o velinimetim... sihirbaslık olması muhtemeldir. — Sihirbazinrm beni ve memirkefi bir) huzurunu kaçıracak (o tedbirler sime © mahiler ki... ASK ü balık tutmak, sıcak balık yemek hakkında uzun urun tikrâlar yazdı; tavsiyelerde bulundu. Dinliyen oldu Mmu?. Hala, pahahiskten yanıp, €be hnsret, kaldığı günlerde, insana eyi arat. trmıyasik olan “balık “avlama işine ehetrmiyet veren oldu mu? Be, 1ediye tankçı müfremeleri hazırlayıp, halka ucuz belik “tedarikine himimel etti mi? Bu sorgülara,"* “evet!,, cevihıni vermemize imkân yoktur, Çün kü, k'nı okur, kim dinler? Balıkçılıkla uğtaşdır m? Bu belediye için “bir genezslldür7.. Münakalât, vekdletinin bu işle uğraşmağa başlıyacağını gazeteler yazılığı saman, ba havsdisten cevinmiş, bu sütunda, bon de bir fikra yarıştan, Biüna kaltt vekâletinin bi teşebbüsü de, nihayet su işi olduğu için soya düştü geliba!,,. Balık yemeyi tavsiye eden yalnız VA.N0 değildir, Eski dostum Bürban Felek de Vilâdan aşağı kalmış bir mubarrir de, gildirO da zaman zaman "bu mevzua.dair baz: geyler yazdı, Bâlık- giliğrmize İlertetmek Tazımdır, diyerek bazı öğütler vardi, tavsiyâlerde buluntu. Tavajyelerde Bulunmuya hah: var, Ne kadar olsa kendisi boğuz çöcuğr rayılır; balığı sever! Keasan, bumu kendisi de itiraf ediyor: “,, bizar müsamaha İle yalr uşağı olabilirim, çünkü sahilden 500 met. ve mesafede İhsaniye mahallesinde doğmuşumdur! Bütün gençilğim Dsküdardan bergün “İsteribula, mektebe veya işe gitmekle geçtiği iğin deriize yebarer öegim, Ayrısa tekme sporlar: yapmış oluşum da catal, Birvaş gün 'evve! gene bu mevzva temas etmiş, “ne oldu bu ni, Yalik sx yok, beltkçı me yok?,, diye haykırıyordu. NG ile Bürhanm neşriyatı alâkay: çekmiş, Boğaziçindeki dal yan #ahiplerile, Ada ve Küyor dalyancıları kendilerine reislik tekli etiniçter. Bürhanm'verdiği cevabi henüz bilmiyorum Pakat, VAN bu tekliften çok mütebmasis olmuş, fakat katal etmemiz: — Bin! deniz tutar, karsâa bir iş olsaydı kabi ederdim, Bu işi Rürhaz Fesğe'tekiit ediniz, odenize meraklıdır, Çünkü.eâk| bir kulüp sölnlüir, Ona botinr, kotralar, fükalar vardı, Bir hayli da dümen tutmuşlar. diye Atlraz etmiştir. © reâhiler ki derya içredir deryayı bilmezler LAEDRİ ca, sanatkârlar, tabana kuvvet sw sışlılar ve korkularından bir daha oraya wramadılar. Kumpanya, sun'i relzöle şehtini başka bir yerde yapmağa ,mecbür kâldı, Bir sinema kumpanyası, çevire, ceği bir film için,-Holivut civarın» da, sun'i bir zelzele şebri vücude gelirmişti, Her şey kuzıtlandiklan sonra, kumpanya, *em film çekme #e “başladığı “zaman, sun'i “elele yerinde hakiki bir zehele başlayın. 30 kişiye bir otomobil Bütüm, amsada, harpten evvel, | simdi, bu arabalardan “100 bin ia. ki otomobillerin Yüze 22,7 si mev | me mevcuttur. cultur, Harpten evvel, Pransada.| Oo Fransada, ötomobillerin -arâlma, 2,160.000 “otomobil varilı, “Bugün | sına röğmen, “vine, 90 Kişiye “bir ise, bu miktar 498.00 arâbaya indi. | otomebil isabet etmâktedir. "Halbı Rumun da, 180.000 i işlemekti ki harpten evsel “1939 senesintle, İtdiyeğe, #ncak bu kadar ötomebil Hatpten evvel, otamobiller 2.500 bih emans sarfederlerdi, Bagünkü | işliyordu. Polonyada ise 60 bin kalar"otom6bil vardı. sarfiyst, 53,000 tondur. Fransada, evvelce, 2.900 tane > © halde, Fransa, ötomübilce yine yolen Kpuzla işliyen araba) varken | zengindir, *// ——— e — Çocuk hevesi Nevyork'un . “Bronks” ismindeki hayvanat bahçesini ziysret eden bir Amerikalı, yanında bulunan küçük çocuğiyle, arslanların z | ! Binden istifade derek elini urattı ve arslanm kuyruğunu yakalıyarik çekti. Arslan, 'bu ani taarruzden ürk. müş, birdenbire ayağa fırlıyarak, çocuğun eline saklırmıştır, Fakat bekçinin çevik müdahalesi *aclayı önledi. . Yoksa, çocuğun eli kopup gitmişti. Hayvanat bahçesi idaresi, çocu. Küçük Jeni, arslanın, öyle yu. ğun babasını dava etti ve dikkat mak #ibi kuyruğunu görünce da, | sislik cürmiyle 5 dolar para ceza. yanamadı ve babasının #ikkatsizli. | sına mahküm ettirdi. duğu demir kafesin önünde dur. muş seyrediyordu, Erieek “arslanlar den biri, göneşin hurareti ultnda uzanmiş, kuyruğunu da kafesin; parmaklıkları srasına Ouzalmış &. xukluyordu. av YA 4.0» Ci Ci ROMAN YAZAN: ISKENDER F. SERTELLİ râhatsiz etmelerine sebib ne olabilir? | me nazım hili vergilere zam yap, TARİHİ .61- — Zenginlerin teyvikkdir diyebil ” rim, — Evet, velinimeğini! İkinci vezi “ — Zenginlerin mi? Tiniz ve hatihe vasirn:z ölen Seyiz — Evet, efendimiz! Zenginlerin teş, | Hâşim hergün aklima geldikçe vergi, viki olabilir. Zira Bağdat yenginle , | lere zam yapar, rinin büyük bir kisrzı vergilerin ağ” | — Bu zamkır hazineye giriyor nı? Tfmüan sikâyeteldirler. Bunlar Za 4 | —Ne mitimasöbet, efendim, nevm, Bnkla meşgul öğle ri? mam zaman alk kaşlısğmaktan geri | masebet! Vergi sunar döğrucn Se” durmıyorlar, Üyit Yinşimin küşmnesinde hazineye gi. — Ba ciheti hazine nazırınızdan “iyor, üğrenetilirsmiz. Eğer simdiye kadar | “Halife Nüsrrm gözleti döndü: efendimize sezetmemişse, bu saç 0 “| — Sövleiiğin sizlere | diken et mundür, VErrina'mazırıma hersek fana edi — Vay melon vay. en ana kaç Kö” | yorum! Ben tse yerytirinde amı çök Te şu vergilere zam yapma,. balm | mammsln bir adam olark tanıyrara, — Yanlış tanıyoruz, velinin * demiştim, Vergiler esasen Biyik oldu. | tim10, halkı o kadar sitoşterıyor'ki,. Hu haddi botmuştar, Mersete ki bazi, İ bugün shirbezlerin, talent Yelki yaran, — Dur Üiyorum aman, der! İv- vwek İstiyorum, Fred! — Sen deli misin, Lisbet? birden uzak olduğumuzu gürmüy musun? — Olsun, buradan otomobile binerim, — Peki, baban — Babamdan Bona ne? “Allah kahretsin “omen projelerini. Bana kendi keyfine göre koca bulmak Isliyor. Hepinizden biktim! Tik “iniyorum, .. — Tiibet! “Seni evin kapısına kadar götüreceğim. Başka yere de” gn Lisbet onun dediklerine bakma den ansızın frene haslı; olormohis Tin durması o kadar ani olmuş” kl, o sırada yoldan geçen diğer bir otomobilin ürerine bindirdi, Öleki şoför marayı bastı: . — Hey! İKİ sersemden hangini «in diploması var? Lisbet bu küstah yabancıya hay» retle baktı, Bağırarak: . — Hayır. Beni pek te. alâkadar etmez, — Kiminle konuştuğunuzu bilk yor musunuz? — Ten Lisbet Tihtenbergii İs» mim kâfi, zannediyorum. — İsminizine yapayım? — Siz ecnebi misiniz? — Aymı zamanin mülecesii lan Böyle rasgöle bir serseme hü. viyelimi bildirmek omecburiyetin« de değilim. Bu arsda Fred yeklaşarak — Arabanız bir zarar gördü mü? Affedersiniz, Fakat ne yapayrı, kadın elbisesi giymiş bu şeylanda kabahat, Benim haberim olmadan hirdenbire frene bastı, —Oo! Çok'enteresan bir hikâye! Siz otomobili sevkederken “yanımız. daki bayan 'da frenle oynuyor! Bu «ibi vaziyetlerde we yaparlar, bili» yor müsümez? — Mayır, Vaziyele göre yapık ması İcabeden ani birtakım a“ novralar tatbik edilir. — İlik ve en mühim manevra, dostum; böyle “tehlikeli şeylerle oynamağa kalkışan kıza guzel bir toka! yapışlırmaktır. Lisbet dayanamad: — Apis! Terbiyesiz! Sen gö rürsün-eğer,.. Yabancı 741 devri değiştirerek* — Sayın bayan, emrinize smade* yim. Diyerek otomobilin kapısını aç ve selini uzalarak Lisbetin binme sine yardım elli, Bunun oüzerine Fred işe karış! — Affedersiniz, kendisini baba san “teslim etmeliyim, —Ov, Lishet yolumu bilir. Böy» le cüretkâr bir kızı elinden *tutup yol göstermeğe hacet yok. Lisbet yebancının o otomebiline binerken: ği ee — AlVlâha ısmarladık, Prett diye haykırdı, Sana “söyledim: Seninle gitmek — istemiyorum, - Senden de babamdan da usandım, bıktım. red biran için şaşırdı. “Sonra bu eksantrik milvömer kıtla “başa çikamıyacağını atlıyarik şapkası» nı çikardı, motörü herekete getire rek gözden kayboldu. Şık otomobil ıssız kırlarda dole* sıyordü, ilk geçecek belki de öbürgün bizzat kendileri sa. Taya hücum ederek efendimiz; raha. sız edeceklerdir. — Ben bunları nerden biliyorsun”? —Bir kulağımı sokağa veriyorum., “anlkm derdini dinliyorum da. — Şu halde verginler Bağdadın si hirbazlermı bir araya getirip Dirta. kım hüdisölere meydan vermez İLİ, yorlar., yani benim tübü ve silta ” natımla oynuyorlar demektir. —'Buna şüphe mi var, efendimiz? Kulunuz tabtınızı da, saltana ZI da, “memleketi & tehlikede görüyorum, — Bu tehlikeri bana daha önceden niçin haber vermedi? — Bu işleri etendimir başlin Veniia . rına tevdi etmiştiniz.. Werkes vazife, #inj yapıyor ve Bağdsita olup biten” terâen efendimizi günü gününe, saaçi maatinr haberdar ediyor sanıyordum. Büyle olduğumu yan; “Tendimize Bağ. datta Ginen dolapları bilijemedikle İ rini Bilseydim, şömdiye kadar duyduk Marrmı Birer'hiyer ve vaktinde nrarder dim, Bir şeyden hâberiniz olmadığını Rörünce, duyduklarımı ve gürdükle “ rim) #fendimize erzrtmekte gecikti. Kime mütecesir oldum doğrusu. RR Nakleden: L. L; Reni nereye götürüyo etlâkayt lavrille bu; defa sordu. Bülün cesareline -rağmes teliş etmiye başladı ve ani reketle frene basmak istedi. şiddetli bir sille'onu yerinde ladı, Sinirlenmekten ziyade bir halde vaziyeli kabul İlk saşkınlık seçtikten #0p15 şekilde mukaheleyei hazirland* kin bü esnada üzerine da bir tabanen hissetti. al — Eller yukarı kızımı Y* 1es.ederim! Hiç şakam yok! Tisbet şaşırmıştı, Yü oluştu, Sevkilabil ile elleri? taya Kaldırdı: — Siz kimsiniz ama? ; Bu şaşkın ve asabi halli Woş ve güzelsin biliyor Kırım, sana İâzım olam AN İ — Bir daha bana Mis Lisbefi hitap ediniz. Rasgele önünü kan “birisi değilim. — Denim için Lisbevsin. $ benim de kim olduğumu ister misin? Bir hırsız, im sallarda “sarı eldivenli ha: dan behsettiler mai? İşte baml bir. tanesi şimdi “karşımı Galdığım bir otomobili kull rum, Vaziyete göre bazan haydutlukin Iktifa ederim, mem, Fakat karsısında fazla a gürültücü tevnklar bilunarsa man... Bak,.Şanu kullanırım. — Korkak! Hakiki hü meydana “çikarmak için gitmesini bekledin! — Pu söylediğin, senin tâlca bir Tar, Disbet, Konuş elm, Tica ederim. Ağzını raman yalnız saçma şeyler yorsun, Hoşa gitmek Istersen malism, daima susmalısın! ellerini boynuna kadar in Mnelleri çıkar,. Bana ver... B Şimdi bileğindeki &lması s9 paralarını ver,.. Seni, evind kaç slm mesafede Brriktrım” kat et, bağırayım, şu 'hayd vereyim deme, merhametsizef ederim, Simallâh, Yakayı ei sem dahi, çelem intikamını ta gecikmiyecelkir. Gök sın aklında olsun,., — İnmök istiyorum, Sör rürm, <eni ele vermiyeceğim. — Pen istediğim zaman sin, Şimdi sus artık? “Söyl mizi söyleriik, Erkek: Kırvyefi, sesi ve şıklı, Kız, düştüğü fena v kurtulmakta âciz, ömrünü defn itaite mecbur kâlmışiı. teşem bir villanın “önü eçtlerken Lisbet sükülu “Bö için bir behane Belde, “Wi nündeki otomobili göstererek” — Ne gürel olomebil! DE sizinkinden daha çök hoşum* — İiterseniz yarm “onun, bir desinti yaparız. | çi — Kimin'acaba? Rin Şey hosuma giri dok alihi hemi pök alâkadar Suç ortağım olmak “istersen!$ sizin için çalarım. — Beni suç ortaklığına tesi mek Kürtalıliğını de isteri$ nuz? Biliyorsunuz, “suçundan üzerime dikmek cür'etini üzrerime dikmek cür'etini kimse müelihât 'kürele “man — Ya, öğle mi? Öyleyse beri Terimi, #llefimi, dudaklarım! derım. İste... Kecuğına alarak Yudakl, öptü hu sirdde eve gelmişler — Allah 'ernrladık, LAsbef” rin. beğendiğin o gri “otom sovonda ya 7'Ko.lı edeli lerim, — “Geleceğim, Birsz gülmüt zeleceğim, Günkü “o otomobili muyacaksınız. Sahibine halef receğim. Numârasını “aldım, — Göreceksin, Yarın bende olacak, Lisbet! — 0 halde 'hapishaneyi sınız, Gelip sizi demir pa lar içinde görümce “ilay “ — Hayır Tibet! Demir: Viklar #rusinda, biraz evvel “Bim ve hosuma giden öpü na iade erecekti, Fükât öğünçlerilen Bühsettik, el... hediye ediyorum?, Diyerek çaldiği müce Paraları kızın kucağına astı: 3 aranan TİER