17 Ekim 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

e Türk spor tarihinden ? Biraz da futbolcu- larla konuşalım yazan: RIZA ÇAVDARLI ski hocalar, futbolü görselerdi, topu ya Lir “yuvarlağa” veyalmt da “İnam Hüseyinin” kosik başına izafe ederler, “çal telmmeyi Yuvar lağa olmaz!” derelrdi Çok şükür ki bunu onlar göremedi. Fakat ken ülerinden çok evvel Türkistan, is ülâya giden islim orduları, (fut bol) dediğimiz oyun İle kurşılaşt& ler, Hattâ milâdi 16 ne asra ka” dar Türkistanda, Cinlilerin Polo dedikleri bu oyunu oynuyordu, Ve Benürleri: ahfadımdan büyük Bae bur Harcın torumu, bütün dünya hükümdarlarının en yüksek, en medeni, en âdi! padişahı (Ekber * Han) tarafından bu tarihlerde pelo oyunu Hindistana sokuldu 1) Polo oyununu Çins irafe eden birçok müellifler varır, Fekat bun “lar tamâmiyle yanılırlar, Bugün - kü futbolü ifade eden bu oyunun ilk menşejne, İranın siyasi harita. st içine düşmüş yimalindeki Türk topraklarmda tasadüt ederiz, Bu oyan o zamanlar bütün Türkistan da vardı, Ve Türkistan vasıpasile evvelâ (Tibet)e, oradan Çine ve daha sonra Japonyaya geçti?) Ve bunun vatanı Amu medeni #ehrine kurmak lâzımdır. Banun na #amün İcad etlildiği «keyfiyetini anlamak için, bu keli erin müteaddid lisarlardaki va. #iyellerini tetkik etmek kâfidir. Biz “top” ifude eden pala kelimesi na İitincede tesadif ederiz Dik « kstle baktığınız zaman bu keli » wenin“Etrüsk dilinden İâtn dil> ne geçtiği görülür, Demek ki Ft. rüsk Türkleri hicretlerinde, Topu Imiyaya götürmüşlerdir. O zamn larda mevcatta, Topu Türkistandan (almış olan Tibetller buna pulu derler, Balti İehcesinde de pol denir, Eskat garibi şa ki orta Asyadaki Katas trof meticesinde, diğer ırkdaşları gibi oemup ve garp yolunu ihtiyar eyiiperek şinnle, oradan ün (Reh. retik) boğazı vamtasile Amerika « ya geçip Meksileda tevattun elen bazünkü yerlilerde de, hâlâ he » yun İk vatanm bir yadizâri ola rak yaşar, Bu yerliler arasında (wtbol) oyuna falcılığı yarar, Fa kaş oymanış sekli, tanı tâzlm bildi Bmiz şekildir, Ortasından ikiye bölünmüş mustatil Da saha var» de taşlardan vicsde "setiri İelor bulunur, Ba sahalardn İki ra. ip ekip karsı karşıya bölünürler. Topa ei dokundurmadan «muzla ve ayakla vurarak onu düşman Wlesinden geçimmek zafori kasam muklr, Niyet tetanlar galip ve mağlip tarafa göre gekiceğin ve silsem tele'i) ederler, Türki, tanda da aynı vauldür. Derazk oluyor ki bu tep oyunu. wan başlangıcı tarih okadar eski dir. gördükleri bu top oyunlarından çek hahszimişlerdir, Hiven Thsang buna Vürkistanm Khotan sehrinde tesadüf etmiştir, Çinki hazinin an” ta'tığına göre, bunu kırlar oynar. kırmış! Birbirlerini İte kaka, tepa Japon kabinesinin birinci yılı hükümetin nevi (oşahötna münhasır O tarihte İngiliz Amerikan — iktimadi Bizo Cin hasmı, Türkistende İ ayslılarile vurmak isterlerken ye Te düşmeleri, ve bundan hasıl o » lan zarif sahne, biçare hacının gözlerini günaha o solunuğa sebep olmuştur, Diğer hacı Fue Kicn de, Semer Mantte ba oyunan hem yerle ayak ile oynandığını, hem de at üstün. de uzun değneklerle topa vuruldu. ğunu görmülşlerdir. Zaten Milâdi asırların başlangı, anda, ondan daha evvelki devir - lerde 'Türkistanda spor pek ileriye gitmis bulunuyordu, Milâttan ev . vel ikinci asırda buralarda hir ge. Tinti yapmış olan Çin Generali Van.Yensi, bize hayret verici bir çok spor klüplerinden bahseder.) Kayık, #iüpleri, yüzme klüpleri, at küipleri, ok klüpleri ve ilâh.. olduğu gibi, polo yani fatbol klüp” leri de vardır, Bu generalim dedi. ğine göre, bu Klüpler teşkilâk it . barile hiç de bugünkü klliplerden geri değildiler, O zamanda da tip- kı buzün olduğu çibi hararetli münakaşalara meydan açan (maç) lar yapılıyordu, “sarlar”, “beyaz. lar”, “kırmızılar”... vardı, Bu oyunun Türk diyarmdan gar ba olan bieretini, bu havalilere ya yilan seyahatlerde, bilhassa Tür - kistanda hıristiyanlığın yayılma . Za başladığı milâdi üçüncü ve dör. düncü asırlardn aramak lÂzmadır, Tarihin şahndetine iman ve Hikad «icecek olursak yarbm b * kelime yi bilmediği zamanda bu, Türkler urasmda hem oyunu ile, bem keli, mesiyle yaşıyordu, Hâlâ (Yakut); larda top minasıma gelen pol ke. limesi, küçük bir ayrılıkla garp lehcesine geterek Bol oldu, Ve tam benimsenmek için başma bir fut kelimesi konmasda unutuk madı. Kırgın, Kazaklar arasında, pole Talâ at üstünde oynanır, Ben Tak di , Kurganda bulunduğum zaman bunu bizzat düğünde. seyrettim. Kumu burada garp tesiri oturak romağa kalkışmak pek büyük bir hatadır. Bu halkla değil. uzak garbın, bolşeviklikten evvelld za . manlanda Rus tesirini bile bir tür. lü hissedememislerdi, Oyuadıkları futbol oyununun tem bir milü tarjhini çıkartsmlar. Ve bunu milli iisveye büründürsün « ler, Bunu yapmak o kadar göç bir is değildi, (Fatbolyün Türklüğü, Bü ve mülliyetimi isbat edecek bir çok eserler ve mahezler mevcuttur. Böylece onu, tam Tüskistandaki baliyiş yeşalanık ve göstermek İN li unun da ne büylk milli bir va” zife olduğunu söylemeğe lüzum yoktur. Sporcularımız biraz gayret gösterirlerse, bı gayrete, biz de karışmaktan ksadimizi menede . meyiz, Böylece de futbol, Türklü . Bö ide tam mlili bir oyun olarak te- cessiim eder, Bu da Türk sporewla, nı için milli bir seferdir. 1) WEN Durant; histaire de İn civilismtion ; II, 241 2) Ene, Brit; VEL, 176 3) Yisdelu; Bibiotnegve örten” *ale; Ja tartarie, ak oralara Bize sonra tekrar Kutarda rastgeldim, “Alla” * hamsmarladık, dedim; yağlı ve çir, | kin zavallı Beti ile kucaklaştık. AMERİKADAN Otomobil, kamyon ve yedek ; ırça ithal edilecek Öğrendiğimire göre, Amerika dan otomobil, Kamyoo, yedek pâr ga ve sair maki! vasıtaları motör ükaami getirtilmesi işa Yen; bazı Gsaşler tesbit olunmuştur, Verilen malümstia nazaran bu husustn 1608 ve 1939 senelerinde bu mal“ İsr üzerinde Yapılan İthalât ven Usi ecas tutulacak ve barpten ew | velki bu yılların ithalâtınn göre, muayyen bir nisbette ithmlât ya» omaş olacaktır, İtbmlât birlk'eri umumi kâtibi, gimdi içhalâş bivjiklerine aza olan Veya olmıyan harpten evvelki iki yıl içinde Amerikadan filen bu maddelerin hha'âtını yepr:a olan firmelarır. ne kıymetiş ithalât yap | mış olduklarmı hez iki yilin yekü lan ve Ç, 1, FP. Kkrymet olarak tah | kik ve tesbit için « Birlikler umumi yet bu ây senuna kadar matı toplıyacık ve ticâret vekâleti ne bildirmiş olacaktır, Bu ithalâtın Dasıl bir kardaş “| toma ile kapatılacağı hakkımda behüz bir malümat yoktur. Ereğli kömür havzası memur ve müstahdemleri Müktesep "hakları banka ve müesseseler bardmine göre tesbit edilecek Ankaradan haber veriiliğine” göre, Iktmat Vekfileti Ereğli kö - orür havzasındaki oenkların dev ! letçe işletilmesi bakk'adaki kanun iyihatma ek bir kanun projesi ha | aramıştır. Projeye göre, Ereğli kömür iş» letmesi ile kömür şatış tevzij mü. wecxlerinde çalışanların mükte * sep hak dereceleri banka ve met serçler baremine Höre tesbit edile ciktör; Bu silleileseelrdeki memur larm tekaütlükleri de İsnmacak, kendilerine ikramiye de verilecek tir, Ocağa immekle memur ve mükej lef olan menmir ve müstahdemie » rin İni vesifelerinin bir senesi bir buçuk gene sayrlacaktır. Şişi kaza olacak Bir akşam güzetesi Taksim nr biyesinin bir la haline konul râk Beyoğlu kasamnm ikiye ayri. masının düşünüldüğünü yazmış tr. Yaptığımız taitkikata göre, Be» yöğh imzam merkezi olan Tak* Simin değil, Şişlinin bir kam hali De Eetikilmesi mukemerdir, Bu nun için de münasip bir zamanda hslkkm reyine müracaat olunacak” ur. Mecidiye köyüne doğ şehrin mütemadi genişlemesi © larak bugün Şizli nahiyesi çok bü yümüştür. Diğer terftan Teşviki Ye ve Nisantaşmın Besiirtaş ka « zasma uzaklığı da gözönünde tu » tukmaktarır, Bu şekilde yeni kazm- nın şehrin Harbiyeden yukarı kıs anımı içine alması ve Beşiktaş ka xüstün bör karnı da ihtiva «e « raesi ile teşekkülü münasip görül. müştür, Türk havacılığının memleket mü dafunsma yeter sayıda ve Üurün. da bulunması, en büyük bir behii yarlık ve övünme vesilesidir, Fa. kat, iş sadece bugüne bağl kal . mış değildir, Yarmın muhteşem ve müreffeh Türkiyesini şimdiden İ temeilemesi çareleri arasmda bas- ta gelen tedbirlerin bir taneside i gençliği havacılığa doğru daha | fazla çekmektir, İlkokullardan (o başlıyacak bir propaganda ve heveslendirme te - #ebbüsü yarmm hava orduşunu ku İ racak on binlerce Türk çocuğunu bazırlamakta en büyük vesile ola. caktır, Bugün, havacılığımızin ye. *dek olemanlarını aramızdan çekip | ç&armanm ve berhangi bir ölüm dirim savaşında onlam güvenme Bin inanmdayız. Ancak, böyle bir başarım tahakkukuna yardım © desek teşekkillerin fazla çakışma. ları, geceli gündüzlü didinmeleri Yizımdır, Türk çocuğunun incelmiş bir ze. Sâsı, her kalıba kolaykkin uyacak bir istidat ve kabiliyeti bulandu » ğunu kimse inidir edemez, Bu 7 kâdan her sahain İstifade eder. ken, memleketin sön yıllarda sah. andırdığı havacılık davasında da gençlik ruhundan İstifade etme - Yerli gaz amonyak ve kalay yanılıyor Bir kısım ithalâtmaddeleri sıkıntısı kalmıyacak Harbin doğurduğu - vaziyetlerle | ikbal pek güçğirşmiş olan memle » İ ketimizin: hariçten tedarik ettiği bazı edüzlerin yavaş yivaş Ter dezette terlkip ve imaline başlandr ğı görülmelttedir, Evveice imal o lunan yerli mwpad'rdan sonra ye Bi kurulan bir Türk firması Avr padan gelenler ayarında saf gat amonyak imaline başlamıştır. Bu saretie bwzhenelerin büsbütün fa aliyetten kalmasın: bile intaç ede cek kadar kuvvetle hissolunan gaz amonyak #skwntışi artik zağl ok maktadır. Yine yeni teşekkül eden diğer bir Türk firması da bugün ithali en güç madde olan kalaym yerli olarak terkip ve imaline girişmip tir, Yakında yerli kalay da piya saya glam olacaktır Bu harbin doğurduğu zaruretle » Bin daha birçok ithalât maddeleri nin memleketimizde imaline hiz ” met edeceği ve bu suretle sanayi mizin kuvvetimneceği gibi sıkıntı . —— da kalmiyacağı görülmekte - Suriye ve Lübnanda tağşisler Lonâra, 17 (A.A) — Hür Frans Aajansma gelen bir habere göre, gene ral Aleksander yakm samanda Suri ye ve Lübaanı ziyeret etmiştir. Teftiş emmasmda general, hür fran, ardarın kumandanın (görmüş ve «1 ac münakaşa ettik, Otelle he- «ae dn gördüm, HATA Paris, Sen İmleme GEEİ) nil er Dehrini, #yuşayı, ihtiyar Piyeri ve © | ötekileri dşüntiyorum, dilber iki iki Oç günden evvel Bordoys yetişemiyeceğimizi söylüyor, Belki açıkta gecelemeğe meciwr oluruz fener ve mum alıyorum, Bize ban” arabaalm mahsos fenere ne ii İ yacamız okluğunu ankımıyor, 5 yamızı yeğmurdsn muhafaza için muşamba da alıyoruz, Altıya doğru, tekrar oteberi al, mak için çarşıya (çıkmak tÜzerey. | Tiiherin ayaklarmın Önüne düş ken toplar gürlemeğe Ve canavar düdükleri ötmeğe başladı, Derhal elele kadar koşluk ve kadınları derin, kubbeli bir sığmağa soktuk; Propagandanın |» havacılıktaki yeri YANAN Memleket gençliğini havacı- lığa doğru çekmek ıçın ilk okullardan başlıyalım Büğünkü dünya bulirani içinde , nin kolaylddarmı üramak zarureti bursdn sıenk fazla ve birkaç da. | kadın var; heçkıra hıçlura ağlıyor, | karşısındayız, Daha ilk mektep sr " ealarında İken zekâsı irkiğafa, ka fası düşünmeğe başlıyân ve alışan " genç newle bu arada tayyarecili » gin bir millet çocukları için en gü gel bir knhra2nnlık İmsalı ve ce. saret ölçüsü olduğunu hatırlatmak ve Türk kanında bu iki hasiçtin başbaşa at koşturduğunu anlat « mak çek ikolay olur, İilhnsea, or “ dunum çekirdeğini kuran Anlo, lu çocuğunun, köy genin bu da vada daha önde ele almması mut. lak bir ihilyaçur, Bu ihtiyacın tam olamk sezilip — tedbirlere baş vuroldağu gün, binlerce elemana sahip bulunnesığımaz muhakkaktır, Çünkü şehirlerde yayan çocuk » lar, anaların ve babaların tayywe hakkındaki bilgilerinden istifade lenersk mihayet büyük şehirler ü zetinde sik sık görülen tayyareleri görmek suretila çelik hava kuşları hakkımda malimstn sahip olmeti tudırlar, Beri tarafta şehre yakm büyük köylerimizde tayyareciliğin Ve hattâ tayyarenin me olduğunu, Sih veya nakil vasıtalarından ti. riyle alikasmı bir tarafa bıraka - Im, çeşidinin ve biçiminin neye bensediğini bilmiyen binlerce ço “ cuk vardır, Her seyden evvel bu zümrenin noksanlarını, tamamln » mak gayretin) göstermemiz zarı . ridir, Büyük şehirler üzerinde yapı - lan propaganda uçuşalrinin On binleree genci coşturup harekete getirdiğini gözlerimizle zürdük ve bu gösteri hareketlerinin, para - gütle atlamalarm müsbet tesileri, ne sahit olduş, Vilâyetlerimize gi. dectk tayyareci arkadaşların birer tayyare ile köyleri ve karaları de. laşsrak muayyen yamanlaria ya * pacakları uçuşlar ve tayyare hak. kında verecekleri izahat binlerce kaşabalı, ve köylü gence uçaculek hevesini Tutulacak yol gencliği daha ik ve heyeti umümiyesinin ellerinden tutarak yol göstermek şeklinde ol. malıdır. Tayyareciliği birçok engmle ketlerde bizfien İleri bulunduğunu kabul etmek ve bu hakikati itiraf saruretindeyiz. Onların bugünkü durumlarına erisilmesinde #mi'ler aranırktön en Ön safta Zençliğe verilen teknik terbiye göze çarpar. Türk çocuğunun yapıcılık zekâs, kavrayış kabiliyeti yalancı mem * leketler şpençliğinden asağı değil, bilâkis kat kat üstün olduğuna gö re, bundan istifade elelim, Havacılıktaki ve sanayideki ge. riliğimüz; düşünerek va bilerek bu mesafeyi kapatmak imkinlarin # râştıralım ve gençliği im yolda urlandıralm, Yarın isin en şeref li ve yine yarm için en hayırlı bir İsi başarmış oluruz. A ŞARKILI (*) Bundan evvelki yazılar 7, 16, 23 eylil tarihlerinde çıkmıştır. kökü içerisinde hava teneffüs eli” İemez bir hal miyor, Sığınakta masalar ve iskemleler var, Halk mütemadiyen içeriye akın ediyor, Buraya sığmanlar arasında ekte” siyeti ihtiyar Okadmlar teskil etmekte, Hepsi Almanlara küfür” ler yağlırıyor, Olup bitenleri gör- ek icin dışarı çıkmak istiyorum; fakat kadınlar benimle gelmek icin ısrar edince bir müddet daa olduğum yerde kalmağı O merbur öldüm, Fakat #ıcağa deha fnrla tahammül edemeyince biraz sonra tekrar dışarıya firlaflım, Sızmağın yaninda, avlada, garaj olarak kul Tamılan bir hanzar ver, Burnda dilber ve Kosanliyeyi düşman tayyarelerinin hnrekştlerint takip wlerken bülmyorum, Sehrin sema” sında daireler çizerek çan ön iki kadar tayyare var, Bir lâhza evvel uaksavar batıryalarmın attilerı ebüslerden bir parçam, avlura, mliş, Bombardıman çok siddetli, fakat şehirden uzakta oluyor, AT manlar herhalde hava meydanını bombalamak istiyorlar, (Otele bir MApıgrite En mühim meselemiz!... STANBULUN yalın köylerin den birinde vazife gören bir asksrt hekim derin bir acı Vöy çoğuklarının hallerinden bab» m Yarm yurdu ve Türk tarihi” i ellerine emanet edeceğimiz bu anla bekrmaızlik derece gini başkasmdan dinlemek bile gözlerimizin ününde feci manzark İsr çiziyor, Uyuz, kansızlık. kemik zayıf'vör ve salgın hastalıklardan korunmaları için herten hemen hiç bir tedbir alınmadığını söviyor. Yalnız bir günde dizanteriden alti tanesi ölüöüş Altı çocuk demek sit bilyük adam demektir, Zira İyi çocuk yetiştirmiyen ve onları yas yatamıyan millet bebadan kalan ( mirası isrsf eden adamdan fark” etzder, İstanbuhm burnunun dibindeki köyde vaziyet böyle olursa uzak Armdolı köylerinde, eğer tablat pek cömert ve şefieetii değlise, ef bet doha acı hekimlerle karşflaş, esk enimiktin dür. Vaktiyle Çocuk Esirgeme Kur munun unsumi kâtibi ve ginıdi rejsi olan dektor Fuadm on beş sene evvel yazdığı bir makale şimdi ö mümdedir, Bu meseleden aci aci kahsediyor. Anlattığına göre ista” tetik umum müdürü Kâmil Jaka“ nn Ankara yaknındakij Kalecikte 189 anne arasında yaptığı aDket Neticesi şudur: Bu kadınlar 5460 canlı gocuk” doğumnuşlardır, MI anne çoculrjermm yarısını, 35İ hepsini, 200 ü yardan fezlasnı, > u yardan amı kaybetmişler. dir, 204 tonesinin çocukları yaşs» maktadır, Fakat bunların yari tek çocukludur. Yani yeni evlen « mişlerdir; bu çocukların. Bepsinin yaşığvsağımı kabul mümkün değil dir, 607 çocuğu doğan 130 mebusun 199 çocuğu ölmüştür, Varlıklı ve münevver kimselerde ölüm nisbeti yüzde 33 olurua fakir ve cahil halk arasında yüzde Bitmiş Ve yetmiş olduğuna hayret etmemek İzm dir, Netekim doktor Fusdm An. kara civarmda on iki köyde yap ğı tetkik neticesinde 224 silenin 1334 çocuğu doğduğu 757 &inin öle düğü, 577 sinin o yaşadığı Ve büm lardan elli birinin attmsli olduğu anlaşıkmşr; ölüm nisbeti yüzde 58 dir, Çocuk Esirgeme Kurumu Bun İkinci #ene kongresinde Dr. Yunt süt çağmdnki çocuklarda ö. Man nisbetinin yüzde yetmiş oldu ğunu Midirmiş, o zaman başvekil clan Feti; Okyar “eğer hakikat böyle se hükümetin her şeyden evvel bununla meşgul olması lâ gri yâldiğini” söylemişti. Bilgisizlik, bakımsızlık hâlâ yeni Türk nesillerini kıwp geçiriyor. 1907 senelerinde Belçikada, çocuk” ların ölüm nisbeti yüzde yirmi ol duğu anlaşılıica memlekette he . yetün görüldü; hükümet her sene Alç dörtmiyen Ira vererek bu nis beti yüzde ona indirdi, İnsan bir yola giderken, hele | farp ve dolaşık yollarda olyrss vakit vakit zeriye göz atmalı, ye rinde sayıp saymadığına bakmair dir, İlerimmek ve yaşamak isteyen silletlerin geçmiş günlerini ve © günlerin eksik taraflarını zaman Zaman batrlamalıdır: sonra mus Xayese etmelidir; acaba on beş seneleniei Türkiyede çocuklarm ölüm nisbeti ne olmuştur? Bu işi en ktvwetk cemiyet bile başlıbaşı VA başaramaz; hükümetin doğr» dan doğruyn alâka göstermesi Ji zumdır, Çocuk meselesi istikbal meselesidir; etrafımızdaki millet * ler körkune bir Sureite artıyorlar. KADIRCAN KAFLI sasizele,. Umumi saatler Y iki retikimizde “fstanba. hen derdi” umumi Başlığı altnda bir temenni yazısı gku. | demi, Bunda, umumi sentlerin 'bir. birine tıymaları isteniyor, Ruginlerde temenni değil, akı Ki, umumi saatlerin Eminönünde ki saste uyması bilir: bü takdirde her Sant dire #inde birer sey göremememiz mntadder olur, ihtlmali de ola. halkadan baska bir Bürhan Burçak i aaansasaa Ö # iğ ASR zg 25 27