2 Ekim 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Breziiyanın harbe girmesi müttefiklere ne kazandırabiliyor Vaşinglon hükümeti ile mütlefiklerinin, Brazilyadan © İsbfâdeleri, nakliyalın müsaadesi pisbetinde, yalnız iplidai madde cıhetindendir REZİLYA'NIN harbe Birleşik Devletler A: Must ile müttefiklerine, umumi va» üyelte hiç sayılabilecek kadar bir, fayda terin edebiliyor; çünkü Bre silyanıs kara ordusu pek kücük, tayyare adedi mahdat, gemileri ise birkaç eski tekneden ibarettir. Harp kuvveti, bu deracede olan bir memleketin, harp sahalarmda, müttefiklere bir yardmı olacağım düstinmelr beyhude olmakla bera ber, Brezilya, Birleşik Devletler Amerikası ile mütteliklere, deniz Ve hava üssü temin etmek cihetin dem İşe yörıyelilir. Bir de, Brezilya, $,511,129 kile . metre murabbar (Türkiyeden on defadan fazin büyük) arazisi ve 45 milyon nüfusu ile Cenubi Ame rikanın büyük, zengin ve ehemmi. yetii bir devleti olduğu için, ktr sadi ve iptidai madde bakımından Amerika ilç mlittefiklerine fayda hı olacaktır, MEMLEKETTF İSTİRSAL Brezilya, esasında, bir ziraat memleketidir; fnkat birkaç sene. denberi, cenebi sermayesi saye sinde, sanayi sahasmda da iukişat göstermektedir, Şimdiki halde, bu memlekstta işleyen sermaye, Bir - leşik Devletler Amerikasmındır. Birlesik Devletler Amerikası, 1938 senesinde, Brezilya #hracalı. mun yüzde 84 ünü alıyordu, On - den sonra, ihracatın yüzde 14,6 5» 0, Almanya yözde Ii ini, İn. giltere de yüzde BR ni satın alı - yordu, Şimdi ise, Birleşik Devlet ler Amerikası, Brezilyanın yüzle BI aımısı ve yürde 60 satırısadır, Avrupa memleketkerinden, yalnız İngiltere, Brozi'yadan aldığı seyle artırmıştır. Bugün, İngilterenin Brorliyalan ithalâtı yüzde 12 ye gikmışsa da, bu memlgekte ihraes- w yüzde 6 ya düşmüştür, »»“ Brezilyanm sirdüte tahsis edi) » miş olan arazisi 18 milyon akr (bir #kr 400 metre murabbardır, Bu 8. rainin 4 milyon akrı kahveliktir, Piğer yerlerde, pamuk, pirine, manyoka, seker. kamışı, yağlı mad deler yetistirilir, Reçine hasılatı da çektar, Erezilyanm en mühim mahsulü babvedir. Burndn, her sene istih sal edilen kahve miktarı, 60 ar ki 20 milyon çuvaldır, Bu su - “rezilya, dünya kahve İstih le 68 mı temin etmek” i bu fazla istihsal, | leşik Devlet'er Amerikasının pek muhtac bülundüğu kuuçukla yağı | maddeier yetiştirihnek üzere prog ramlnar çiziliyor, *-* Minas Jerass demir madenleri “İkabira İron Gre Co” isminde, ser mayesi İngiliz olan, bir sirket ! tarafından 1910 da isletilmoğe baslanmıştı, İngiltere, ba mailen leri, 1042 senesi mayısında, Bre » rilya maliye nazırı ile OVaşington hükümeti arasmda büsnle gelen anlaşma Üzerine, Brezilyaya ter ketti. Şimdi, madenleri işletei “Vali do Riyo Doce” isminde bir kömpanyadır, Bu kumpanyenın ba Şinda, iki Şimali Amerika, Bj de Bresilya müdürü vardır, İngilizle re knlan vazife, madenleri alat , madan ibarettir, İngilizlerle Amerikalılar, şirket. le iki mukavele akdetmislerdir. Bu mukavelelere göre, her iki devlet, üç sene müddetle, madenlerden senede, tonu 5 dolardan 750,000 er ton drmir alacaklarılır, Brezilyanm, en çok &auçuk is * tihsal ettiği sene, 1912 dir, Bu se. | | seki 42,000 tonluk istihsal, ondan ! sonraki sene'erde eksilmisti ve bu harbin başlangıcında 12.000 tona düşmüştü, Birleşik Devletler Ame | rikası, şimdi, her no bahasına o * luran olsun, Brezilya kauçuk i& « | tihsalinin artmasını İstiyor, İ Hanri Fordun açıkgözlülüğü sa, yesinde, Vaşington hiikümeti, harp İ ten evvel Bresiiyanın Para eyni tende 18 bin kilemeine murabba * | ında bir arazi imtiyazı almıştı, Büs | nun yalnız 80 &ilemetre murah * bamı işletmişti, Bn kadar az işlet” menin sebebi, bir taraftan, Ama. ton nehrinin suladığı bu yerin çok | fena havalı olması ve İşlerde kul, | Janılacak yerlilerin pek 8x olma - siydı. Brerilvada kaucuk yetiştirilmesi, müttefikler için faydalı olabilirse de, bu semereyi alabilmek epeyce senelere bağlıdır. Birleşik Devletler oAmerikası, harbi usatabileesğini ümit ettiği iin, istikbale ajt faydalara bara sarfetmekten cekinmemektedir. ... Görüyoruz ki, Brezilya, simdilik | Amerika ile müttefiklerine, demir ile birtakım iptidai madde vermek te yardm edemiyecektir. Bu yar * drm da, tona ve tahtelbahir teh » Wkesinin tesiri altmdearlır, Bir motör karaya oturdu Pireden limanımıza gelmekte o lan Yunan bandıra o AyesNikola *İimotörü, Çarakka'e civarında Hu Brezilyada, 3 milyar. kahve a fet vardır ki, bunun yarıdan faz İbr SemPolâ eyeletindedir, Brezilyada, zengin kömür, nikel, #annganez, piâtin, alim, boksit ve elmas vardır, Aksine, petrol, pek azdır. Memleketin başlen serve « timi, Minas Jerses demir niaden , Wwi teşkil o etnekledir. Ba denir nwulenleri, dünya demir madenlie, rinin yüzde 25 ihtiyatmı ihtiva et- mek'e ehemmiyet? asikârdır. Bu riwlenler yüzde 70 saf demir ver. mektedir, Bundan başka, Brezilya, Birle - sik Devletler Amerikasının, uzak Şark istihsal merkezleri Japonia « rm eline geçelidenberi, pek muh taç bulunduğu kançuk tetiştirmi. ye de gayret etmektedir. SİYASİ KARARLAR — 1942 senesi sankânununda, Bre wiyanm merkezi Riyo dö Janeyro- da, Bir Amerikalılar arası konfe - ronsı toplanmıstı, Bu “onfern; Amerika Cümhariyetlerinin, barp gayretlerini nasıl birleştire « bilecekleri yörüşülmüştü, Bundan sonra da, Breyilya maliye harırnı Vasinmtona gitti. Bu temaslar ne. Beesimle, Birlerik Devletler Ame Fikası, Brezilyaya, 220 milyon do- lar ikrar etil, Bu para, memlske” tin tabil servetlerini çıkarmak ve sany İiromlu olan makineleri satin almak İçin verilmişti, Demir madenleri işleyip darur - ben, Amüzon mıntakasında da, Bir gürdere mevkiinde karaya otur - muştur. Kurtarılmasma çalışümak tadır. BE e YTL Göklerin kuvvetli bir. milleti ba” ! Bine velebilmek yolundaki cali". malarımızda büyük gayeye doğru | iyi vol alabilmek için önümüze ç', kan fırsatı kaçırmıyalım, ve fil relerimizi Hava Kurumuna vereijin. söyledim, Yalan da değil, İhtiyar Piyeri tekrar görmek istiyorum; eğer yarma kadar Pariste kalır « #ok belli bu geç buna bir iwkân bulacağım, Kimbilir belki de bir kaç gün Pariste kalacağım, Fakat ne olursa olsun burada santlerim sayıdır. Gazeteye, harbe dair hicbir sey bilmediğimi, fakat Parjsin düşmek üzere olduğunu haber veren bir telgraf yazdım, #ilber gekli ve; belki ds 24 sant daha Pariste ka: | Yalnız Silivri, Şile ve Çötalen SENDEN Sinema yıldızlar Civar kazalarda ekmek vaziyeti Bir kısım yerlerde ekmek bulmakta müşkülât çekildi Dünkü sayımızda İstanbul Bele: Giyesi hudutları haricindeki Yer “ lerde ekmeği best Sati MBsI ksrarınm tatbikına başlandığını, müz , ire pek yakın olan Kartalda bak çekmek bulmakla müşlülât cekmistir. Vilâyet, vaz» yet düzelircsye ve Ticaret Vekâ - letinden yeni bir emir #elihseye kadar belediye hututları dişinda lüzum görülen yerlerde #arne ur lünün ibleasmı muvafik görmüş» tür. Gelen haberlerden dün, Kar « telin ofisin evvelce verdiği un - Yardan kalan 14 cuval undan ye ölşi işlenerek bir kısım halka kar. me mukabilinde ekmek dağrtsl Giğerleri de karnelerini elârık tanbul, Kadıköy ve Adulara gidip ekmek tedarik etmişlerdir. Malte- pe ve Pendikte de vaziyet ayntdm. ge bi niz çok buğday istiheni eden ka- zalardn vaziyet nisbeten dirgür rinin de halkın ekmek ihtiyacını Gevami: surette karsılıyacnk ka. dar buğdav mübayan edeb'lip « demiyeceği henür katiyee bilire memektedir. nee ay öakeşemmeneli ; i KÜÇÜK HABERLER | * Hakkı telif kanunu projesi Üze- rindeki son Galışmalar da bittiğinden lâyibanm yakımda Rüyük Alet Mec, İ lisine gevkedileceği Ankaradan haber verilmektedir. * Merkezleri oAnkarada bulunan reset önireler müfettişlerini vazife | 1e dışarda bulundukları müddetçe meaken bedelli alamıyacazları divanı mahasebat umumi heyetince . Karar, laşlırılmıştır. * Dün bir altım fiyata 35 lira 85 kuruştu, * Değirmencilerle toprak mahmulis. ri ofisi arasında yapılari bir anlaşma Uzarina Geğtrmenierin buğday kırma teretleri, krrk paraya çıkarılmıştır. * Ortaokul tarih kitapları yeni baş tan hazırlanatak maarif vektnği ia. rafından bastırılmış ve #etışa çıkarı! mişter, Kitap, özlü olark kisnliılmış. tir, Sadakai Fıtır İstanbul Müftülüğünden: Müfeğimizin en mühim ihtiya - &mr karşılıyan yurdumuzun n müdafaası esbadbını temin hususu, da pek kiymetli mesa'si günüme » | te olan ve aldığı teberruatı Kız kıy ve Çocuk Esirgeme kurumla” İ sile arslarında paylaşan Türk Hs va Kurumuna her veçhile yard İ da bulunulması Yüşumu, fıtrn ve ze“ kât itasile mükellef olan muhte rem shalimize ehemmiyetle a:z ve #adakaj fıtrın Revi ve miktarı ilân olumur; SADAKAİ FITIR Kuruş Para Brıpday unundan 63 » ı Bniyi İyi Kuruş Karuş 200 ist Yazar; Aleksander Vert güllesi İle vurulduğu halda bu i insanlar hakkındaki hükümlerini ne gibi | 4 şeylere istinat ettirirlar Ainerikada, harpten evvel, yeni bir moda türemişti Tonımadıkları ademlar hakkında, İlk görüşle bir büküm vermek, Amerikalılar, bir adamın. cismi ni bir hususiyetine veya bir hall. İ ne bakarak, o adamın ahlâk ve te bintini anladıklarını iddia eder. | derdi. Bu moda, bu Amerikenvari fal cılık, tabietiyle, Holiyultan, oruda ki ne oldum deliği sinema Yıldizie. larından çıkmıştı, İşte size, bazi sinema yıldızlarının Kehanetleri: KLARK GABL'İN USULU Bir kimsenin geçliğini görünce, onun tavır ve barekeline bakarım, Bir insanın tevır ve hareketi, onun hakkında, bir çok şeyler ifşa eder, Polisler de. o sokakta, bir odamın tavır ve hareketiyle şüpheye düşer ve ender olarak da şüphesinde al, danır, olis, böyle şüphelendiği bir adamı takip, tahkik edince, onun bir hırsız. yahut bir katil olduğu” nu görür ve yakalar. Bir adamın tavır ve hareketinde müvazene, kendinden emin bir hal bulunmazsa, ondan şüphelenmek icabsder, Cesaretli, İradesi kuvvetli İnsanlarda, hal ve tavırlarından belliğirler, Evet, bir insanın görünüşünden, her zaman omuhakkak, doğru bir büküm çıksrmak kabil olamar, O zaman. onunla oİemas arttırılırsa, insan, ilk hükmünde yanılıp yank madığı anlayabilir, SİLVYA SİDNEY'İN FİKRİ Ten, en cok, ellere dikkal ederim, Eler, çok şey anlatır, Bir adamın aaxik veya kaba, halim veya zalim olduğumu elleri gösterir. Bir san'ale kârın eMerinde, dalma, bususi. hirs yey vardır, Ben, elimi sıkenların el uralma» larındaki hallerine farla bir #hem« miyet veririm, Bir el sıkış, bir dam bakkında, bana, çok şey anlar br, Eller, bir İnsanın mesleğini gös terir, İşsiz adamların ellerinde pek hususi bir hal vardır. Bu söyledike lerimi tecrübe edenler, bana hak vereceklerdir. SİLVYA POVEL'İN KANAATİ Bir erkeğin, veyü bir kadının ayaklarına bir göz alışım, onun : hakkında bir fikir edinme kös İ fidir, Insan, fılık kıyafetine ehem- miyet verdiği zaman, kunducalarını intihap etmeyi en sona bırakır, İş- ©, onun bu husustaki o intihabı, karakterinin düzgün veya bozuk ol, duğunu gösterir. Kundaralar, ber türü vasıfların işaretidir. /Bununla, bir adamın kuduralarımın noksansız boyanmış olmasından, o adamım'ahlAkmın da kusursuz olduğunu söylemek isle miyorum, Erkeklerin çoğu, iş kun- duralarını ihmal ederler; fakot ba ihmalin derecesidir ki, onları va» *sıftamdrrır, İşte, hü yüzdendir İri, ilk evvel, İnsanın İumelurnlarına bakarım, Çevreni Muzaffer Esen | sayrdaki “Esirilei yazısında labileceğimizi haber Verdi: Piyer muska sayesinde ölmemiş. Anlası - | yapılan hataların korkunç bir su. Kkantasına gittik, Hava çok we Jân o yamanlar gülielerin büyük cak; dışarda oturduk. Tilbere bu. şnufur kudreti yokmuş, zanm pahalı bir yer olleğunu | Bundan sonra ne yaptım nenba” relte cezasını çekiyorur, diyor, fa kat Fransa ölemez.” Ortalık cehennem gibi! Bn ak» siyledim, “Zarar yok!” dedi, bu | Bu korku ve cinnet gününün öteki | gam hareket edip edemiyeceğimizi belki de Pariste son yemek yiyisi, ! hatıralarını açık açik göremiyorum | Bilmiyorum, Belki de gidemiyece sokağındaki mizdir.” Hava müthis sicak, Buz'u | yumurta, soğuk et, salata yiyor, dilber yedinci Edvar sansürün olduğunu sant Kiz, Sansür Paristen ayrıldığı için artık gazeteye Yazmak Alsas şarabı ve Periye gazoru içi | dörtte haber verdi, Bu bah K . beklemekten başla yapılarak iş yoruz, Sonya hala ile heyecanlı bir z”. rüsmeden sonra yarin bulusmak ürere ayrılıyorur, Kadın bana 3or. İs bir.maska vermeğe kalkor. Anlattığına göre, bu muskr birçok keramet göstermiş, 1877 'Türk «Ris savaşında kaym babası bir Türk pok gazetesinde Kerilik Paris gaze. telerinin taşıması çok 20* olaca fını söylüyordu; hatti kend; sa» zetelerini bile taşrada çıkarıp çı - karemıyacaklarını bilmiyorlar ve diğer bütüm gayeteler Parkten ay» rıldı, buna rağmen ParSuvar hu kalruyor, Valizimi bir daha yerleş. tirdim, Kitaplarından yalnız üç tanesini alıyorum, Volterin Kandi. «ii, Gogol “Ölü Ruhları ve Jidin durnalı, Cebime de Peginin “Fran” sa”smr yerleştirdim, Bitroda yarı masama baktım; çekmelerde kâğıt GRETA GARBO'NUN HÜKMÜ Ben, ilk İntihamı, daima, gözler den slim, Gözler, fikrimce, ruhun hakiki aynasıdır, Kelimeler, yalan söyliyebilir, fakat gözler söyliye- mez. er, pek berrak, pek fark'ı bir lisan konuşur, Mesele. bunu en. İamasını bilmektedir, Benee, bir adamın söylediği, ken» disi ve diğerleri hakkındaki fikir. leri, pek de ehemmiyet verilecek şeyler değildir Sen, onun gözlerine İ bakarım, bu suretle onun ne demek istediğini anlarım. Gözler, #uh ve fikir yüksekliğinin derecesini de ifşa ederler, Ahlâkın bütün hususiyellerini aksettirebilir. ler Ask, merhamet, ibtiyotkârluk, hilekârlik, mefkürecitik, küstahlık, Bunların hepsi, gözlerde görünür. Bakışların dili hektinda cildter- &e kilap yazılabilir. Ben, birinin ahlâkı hakkında bir büküm vermek İstediğim zaman. Onun gözleri” bakarım, Böylece de, biç bir zaman, aldanmış olmam, CONNİ VAYSMÜLLER'İN GÖRÜŞÜ Corni Veysmüller diyor ki: Ben ini bir &dam hakkındaki hük mü nasıl veririm? Bu, cerap verme, si'pek güç bir sual, Ben, beşkalerı hakkında - verdiğim (hükümlerde, ekseriya yanılmışımdır. Bu yüzden, İnsan, Ömit etmediği şeylerle kar. sılaşır, Öyle zannediyorum ki, en iyisi, bir adam tonımak İçin onun. la gevezelik etmelidir, Hem de mw ayyen bir mesele Üzerinde değ'i mühlelif, hattâ ehemmiyetsiz mev. zularda gevezelik, Böylece, İnsan, vakit geclikçe, muhatabı hakkında bir fikir edinebilir, Ben,” bir adamın görünüşüne inanmak lâzım m:, değil mi diye düşünmeyi muvafık bulan kim lerden değilim. İnsan böyle seylere kendini kaplırırsa, hakikatin yöln nu bulmakta çok güçlük çeker, Bene, bir #damı tanımak, anlâmak için, bir şok, kayılsır şartsız ko nuşmalara girişmekten daha iyi yol yoktur, HARBİN AMERİKAYA SİNEMAYA TESİRİ Tlarp. Holivulleki sinema fnaliye. ti üzerinde büyük tesir husule ge- Hrdi, Bir çok Jon promiyeler, #skere alındığı için, yerlerine epeyce yâs- i lilar getirildi. “Bunlarda, ötekiler kadar ateşlilik görülmüyor, Sonra, levazım arbarı boşalmış, istenilen şey bulunmuyor." Meselâ, şu haydut o filmlerinde kullanılan kurşunsuz fişek bulmanın imkân yok, Dalkan memleketleri o yününden yapılan beyaz takma saçlar da, &n nadir şeyler onrasına girdi, Hele, artistlerin bir yumrukla kırdıkları şekerden camların yapılması, artık, kabil değil Sonra, o Filipinlerden gelen. o kavga sahnelerinde Kolaycacık kis rılan sandalyaları da getirilmek İn kânsız, Bu gidişle, Halivudem Melt harap, BEER ii ledi; patronu Parisi terketmiş ve birahaneyi garsena bıralamış; gar gün, son defa olarak çıktı, Kerilis ! Jar ve mektuplar var, hiç kimsenin ' son “ben diyor, Almanlara nasl pl ” 2 İLKTEŞRİN — 1942. HADİŞELER TARAK Mezarlık ve apaıtımanlık NADOLUDAN henüz geler se İstanbulu #k defa gören bir dostumla geriyordum. Ayazps” sayı en çok beğendiği yerler ara sında saydı, Orası her halde hele diyenin imar sahasmda İstanbul için mühim sayılamıyacak Olan faaliyetlerinden en çok pay alan yerlerden biridir; yalnız yolların hep asfalt olması başlıbaşına bir nimettir, Temiz yollar, yüksek ve aydınlık apartımanlar brmen göze çarpı « «yor, Arkalarmı denize vermiş © ların O gördükelri . manrtaralar gercekten çok güzeldir: dostum bhayrandı; sordu: — Eskiden burada bir saraş talan mr vardı? — Hayır, mezarlık vardr. — “Mezarlık mı”. Şarta en güzel yerler ölülere ayrılmıştır. “Dünyada rahat vok, twr1” diyen ve dünya rahajımi a. ıamıyan, közk veya hahçş hevesi” öte dünveve sak'ıvan bir r'he nivet baska türlü yapar mı?” Fw kat en gireli yerlerin ölülere ay» rılmıs olduğu, en çok eski İstan bolda göze çarpardı, İ — Demek ki burası evvelce A. yazpasa mezarlığı idi! Şimdi apar. İmani olmuş! -— Öyle derler. Fakat buranın Ayaspaşa ile allkası yoktur, Asık ismi de “Karanlık mezarlıktı, Ç kli gayet sık dikilmiş olun serviles rin koyu gövdeleri buraya pek kom yu bir gölge ssrerdi; yazım en Ays dınlık günlerinin öğle vaktinde bile burada bir aksam alaezliği hüküm süre:di, Yer, Fatih Sultan Mehmedin oğlu İkinci Bayez! vakfı idi, Mezarlık olarak kulla - »ilmasına (1609) senelerinde bas lanmıştır, Taksimie o Gümüşsuyu hastanesi arasında uzanıyordu, Bu mahalleye 1870 senelerinde “Ömer Avni Efendi mahallesi” deniliyer. du, Kazasker İbrahim Efendi İş. minde bir adam şimdiki Alman elçiliği binası yakmina bir cami yaptırdı v, artık bu mıntakanm adr “Kazasker İbrahim Efendi mahallesi” oldu, Gitgide halk buna da "'Aynzpasa - mahallesi” ismiyle değiştirdi; İbrahim Efendinin yep” trrdığr cami de bu isimle anılma » ğn başladı. Hattâ Ayazpaşa sarayı ile bahçesi şimdiki oAyazpasa e. nilen yerde olmayıp Fındıkiıda bu, tunuyordu; bu bahçe ve saray 1858 senesinde varisleri arasmda, paylaşıldı, Bundan on sene evvel bazı kimselerle İstanbul belediye- si arasmda çikan dava münasebe, tile yapıdan tetkikler neticesinde bü hakikatler anlasılmıs; Taksim, Harbiyg okuln ve Dolmabahçe sa - rayınm ahırları arasındaki yerle" rin Ayazpasa ile alâkası bulundu. #u hakkında hiçbir vesikaya tesa. df edilernemiştir.. Türk kültür dünyasma garp kapılarını İlk o!» rak oçan “Şinasi"nin mezar bü rada idi: fakat bir sark mezarlığı, am üzerinde börle bir garp apar. tımanlığı yükseldikten sonra her halde “Sinasi”nin ruh ve hatırsar nın azabı kalmamıştır, KADİRCAN KAFLI| Çöplükten bahis RKADAŞLARIMIZDAN biri yanz yakıln mahalle için,, deki bir çöplükten bahsediyor, saydı nasıl bir fizan kullanırdı. ... Eksik olmasın Gever yakacak ofisinin odun fiyatlarını on bir Wi, ralan on liraya düşürdüğünü ya, ayorlar, n bu düsüse diyecek yok, Artık On liradan odun alarık bu başı sılımtısız geçirebiliriz, N Bürhan Burçak Şeker vaziyeti kontrol edilecek Ankardan bildirildiğine göre, Dahiliye Vekâleti, memleketin her yerinde seker bulundurulduğu halde bazı yerlerde şekersizlikten tikiyet edildiğinden şekerin alâ * kadar tacirler tarafımdan saklâne mesi ihtimaline karsı sikr surette kontroller yapılmasın: alâkadar , lere, bildirmiştir, “© mek