18 Eylül 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

Ke. RR E 18 EYLUL — 1942 HABER — Aksım Postası Mi Röportaj Puharrirlerile Röportajlar © İ anlatıvor “Genç röportajcılara. tavsiye ederim: Yinde, Çine, Japonyaya ve Amerikaya gitsinler, “Röportaj poz verilmiş resim gibi değil, enstantane olmalıdır, not almak muhatabı ürkütür,, ip komik Malekle kaj» komşusu idik, Janet Mak Donahla sw Iyi dosttuk, Valt Disney akba bımdı, Maniyel Dariyö'yü çok “e- Ximli buldum, Lörel ve Mardi, ii | si de ömür adam.,, Holivuttan gelen bir sinema artisti ile konuştuğumu sanmayın | hayır! Hikmet Feridunu, dinliyorum. Peri masalları gibi hayâl hane, mizde canlandırdığımız sne n- leminin içinde dokuz uy kalarak, © harikulâde tasavvur ettiğimiz â İemi bize anlatan ve haklarında Mirlü efsaneler çıkarılan sinema yıl “İnlarımı teker teker tanıtarak, bü- Yük bir meratdı kitlesini kalbinden fetheden Hikmet Feridun Bs, bu #iizel Amerika seyahatini tatlı tat. Wi anlatırken, sözünü birden Kesti ii) : Mom Sonra muhatabınızm ha. “rlanması icin vakit bırakıyor mü sena ?,, “m 21 — Güzeteciliğin yoruca olma. sinA rağmen zevkli bir meslek ol duğunn herhalde anlarlınız?,, Hikmet Feridun, muhakkak bir alıskanlıktan olacak, bir sürü suali “ıralayıverdi, Yani o anda röpor- tajerlik damar; tatuvermisti. Bu da imarı koparmak İcap ediyordu, o. nun için fusliyete — Ya siz, dedim, not alna masınız?,, “.— Katiyen.. Ve muhatabımın uyun boylu hazırlanmasına vere— ceği cevapları derin derin düsür. mesine meydan Vermem, Röpor - taj, por veri resim gibi değil, enstanttane olmalıdır, Sonra nor ülmak muhatalı ürkütür.,, “ Hakişsinez., Bem de bun taraftarım,” Yiğitliğe bale getirmemek ka inilen, her nawisa (söylediğim sözden sonra, kalemi csbime Yoymak ve kâğıtları kutlamaktan baska çare kalmamıstı, Haframı Alkıha emanet ederek sordum: “.— Evet, dedim, Amerikadan bihsediyorduk.. Pu seyahatinize dnir yazmadığınız bir kaç sey anla tyordunuz.., “ Biraz evvel de dediğim gi- bi, Halivetin tesis ettiğim, dost - tuklar, ahbaplıktar sayesinde, sine e ma yıldızlarının hemen hepsile, bir znuk çekmeden konuşmak kabil oldu, Bilhassa Jinet Mak Donalıl bu hususta bana çok vardım etti. Süet Mak Donalt, Holivutta çök m ona bütün yıldızlar hür Wet ediyorlar Miki Maws'un muc: di Valt Disneyin de büyük yn: ları oldu, Bu kanatkâr adeta Holi- Yuta hâkim, Büyük bir mifuzu var. Ben Holivutta diz:r cenebi gn Zetesilerin hepsinden daha rahat salşabildim, Yalnız, Amerikada Ruzveltie hususi konuşabilmek ko, lây olmadı. Çünkü Ruzvelt haftada bir gün Beyaz evde, Amerikalı ve cenebi bütün gazetecileri Kabul e- diyor, Gazeteciler istedikleri seyi #orabiliyorlar ve Ruzvelt hepi «svap veriyor, Ben ise hususi bir mlllâkat yap mak istiyordum, Cok iy; bir tesa ; <döf olde, Beyaz evde İyi tanılan Ve Devlet ricali arasmda iyi bir mevkii bulunan İstanbuldaki dos tüm Mister Şov'n rastgehdim, Ona derdimi anlattım Ye bü süratle Rüz velç beni hasusi olarak kabul etti. Bi mülüâkatı yazmıştım. herhalde Katrrlarsımız. Yanım yazmadığım *r nokta vardı, o da, berlmide he Yevandan olacak, Şapkamı beyaz €vile unutmuştum. Gerci bir saplik "im kiymeti birsey değil - Tabii, » *amana göre . fakat, gidip Sar kayı geri almasam, bet tenrmile “nuttağuma hükmedebilirlerdi. Bu dalrmirk Sthamı altnda kalmamalı Beyaz evin mewi'venlerini kinci defa sapkam için aştım. dünyaya kadar götürdü, Ra kadar kuvvetli olan röportajolk arrusu sizde nasıl başladı?,, diseyi hatırlıyarık gülmiye basla” dı, Önde bulunan iki disi, birbirin” den hayli aralıklı olduğu isin lerek konuşurken, kelimeler ağ ee âdeta vik çalarak çıkıyor, du: “— Ben, dedi, çılbıra bayılırım. Gazstesifi#ş ds heniz yeni başla. muştım, Aşağı yukarı wir yastay “ dım, Bir sabah gazeteye gitmeden evvel eve sıkı sik tenbihte bulun dum: — Öğleye çılbır yapın, Mutlaka vaktinde yemekte hazır bulunac?. gım, Gareteye gelince, —o zaman dn Akşam'da idim— yazı müdürü beni çağırdı: — Aman, dedi, hemen emniyet wüödürlüğüne koş... Gidiyorsun! Hayret ve korku ile sordum: — Neraye? — Canım nereye olarak. S'vas tapola!.... Z — Nasıl, Sivnstopola mı? — Evet, evet. çabuk git mü. dü #yetlen © pasaportunu alıver, Vapur yarım saat sonra kalkıyor. Sivastopoldan Afgan kıralı İle bir. fikte geleceksiniz, — Hiç değilse sem., Epi İmliasız,, vonra atiğemar sim! © Caresiz, koştum elaiyek müdür İeğüne,.. Mer şey tamamlanmış, pasaportumu aldım ve doğruca rh imdaki vapura...” “— Va çılbır. Çilbir ne olda? — Tabli çilbıru da elveda! Ve bütin seyahat aşmasında çılbırm basretile yandım... İşte bu seya - batten döndükten sonra ilk rüpor. tajlarnnı yazmağaı basladım, — Röportajeılığımızı nasıl be, leyorennuz? -— Bu &ahanım, yani röportaj sahasının eksik tarafı “edebi bir tavır” alamayısmdadır, Çünkü bo saha daima fıkra o muharrirliğine siyasi muharrirliğe bir basamak ihbar edilmistir. Meselâ Falih Rf Kuşan Esref, Ahmet Siri gibi meharrirler, bu sahada biran daha. vahut her zaman yazmış ol. eve haber ver - (Dünkü nushodan devam) Maçnski boy aynasının karşısın: da giydiği sivil elbiseyi seyredi « yordu. Yeni kıyafeti orta hili bir şehirtinirkine benziyordu, Yalnız bastonn hırakamantıştı. Yaver odan ya glrince şa" Sonra musanim del evvel okuduğu tarihi kitabı görünce raziyeli an * lumakta güçlük çekmedi. Ekselâns bslk arasına karışmak istiyor diye düşündü. — Nasıl?.. “tanırlar mi” —Mayır, ancak bir artist bu kö dar muvaflsk olur ekselâns. Maçuski başına geniş Kenar bir şapka geçirdiklen sonr — Bana bak bugün kadar ufak bir seyahat » — Araba ile — Hayır trenle, Bundan kimseye bahsetme. — Emredersiniz. o Söylediğiniz sırlar baston okayularına at) taşlara benrer, Bir daha çeri dön mezler, — Ama. sesi mağamı dahi akset- memeli, Yurduğunuz büstonün söylediğiniz © sırları unutuyorum ekselâns, lcinrende) çürükler ok asa tepsi dedi, .ş.. Kömpanâ vurdn, Lokomotif kır lakları rahatlar eden Hr ölüş yaplı, tekerlekler dönmiye başladı Pana yakıştı mı? Beni acılariyle selardı, bugün röportajcılığımız, eğebi bir tavır alabilirdi, — Buğün yazanlar arasında kimleri beğeniyorsunuz? — Hepsi arkadaşlarım, Bilmem —— Meselâ Hikmet Münir'i beğe nirim, — Ya Nnej Sadullah? — O dn iyi arkadaşımdır. — Peki yeni zöportajalala. ne tavsiye edersiniz? — Gitsinler, — Babsâlilen mi? — Ne münasebet, Bu,. genç | Hikmei Feridun Eş Memleket kâğıt ihtiyacı karşısında Jürk A İkinci kâğıt ve seli loz fabrikasını sk Vanalar ilk defa olarak memleketimizde imâl edilebildi. - Yazan; Nöriman KURTBAY İzmit kiğit fabrikaları müdürü Adnan Berkay ile karşı karşıya - yız. Memleketin - küğıt ihtiyacı ve kâğıt fabrikamızın çalışma ve imâ! kapasitesi üzerindeki konuşmamı, zi devam ediyoruz, Simd; de genç mürlüre, fabrika” nın amele için senelik içlimai yar- dım tedbirlerinden babsactım, Mu, hatabım, şu İyahatı verdi: *— Amelen'n İyi çalışabilme: için, çalışmakta bulunduğu müesse- sayi ve işini sevip bağlanması şart- tır, Bunun için her şeyden evvel, onların menfaatlerini gözönünde tutuyorum, Gayem, ameleyi işi ü, zerinde düşündürmeğe ve fikrini hu yolda şletmeğe çalışmaktır. Bunu' teşvik etmek maksadile bakm neler yapıyoruz. dı kalktı masasmın Üzerine bir pilân açtı Ve anlattı ki, âz tamanda tasarruf şsirlerle eski şairler, genç edipler | İ elen para ie 220 bekâr pavyonu, le eski edipler arasındaki bir sey. Benim tavsiyem: Genç rüportaje. İ 26 kişilik bir hastahane ve adedi 150 ye çıkacak ikfser odası 56 isci ların Winde, Çine, Japonyaya, A. | evi yapılmaktadır. Bu evlerin scb, merikaya o gitmeleridir, Oküyucn baska âleme dalma bir merak; bir slüka duyar, Onun her merakını ve alâkasımı tatmin etmek için Töportajenın mütemadiyen gez . esi lâzımdır, — Fakat maddi cihet için ne dis yeceksiniz? — Şüphesiz, bu işi ilk yapan © lar röportajcılığımızın fedakfırları olacaklardır, Sonradan bu tabi bir #ckle girecektir. Yani 6 zaman her gürete senede hiç değilse bir defa röportaj muharririni uzak bir diyara göndermek ihtiyacmı duya" caktır, Şuna kabul etzeliyiz ki, Gazefttilik büyük masrafla yâpr » lan bir meslek haline rirmistr. — Amerikan gazeteciliği hak - kındaki fikriniz nedir? — Amerikalı gazeteciler muaz. zam masrnf yapar, On'arı alıp bi- sim piyasaya getirsek hiçbir iŞ yapamıyacaklarına emin olabilir - siniz, Türie gazeteciler, o maddi imkân içinde olsalar, İngiliz ve A“ merikan gazetecilerle rahat rahat boy ölçüşebilirler. Su var ki, bu ağır masrafı kal, dıran gazetelerin o trajı en sşeğı bir milvondur, — Szin yüzlerce yerli röporta. jımız da var... Ba röportajları ye. pnrken karsilastığınız hoş ve garip hâdiseler olmustur. Bunlarm bir - kaçını anlatır mirsmız” — Rörortajın ii yüzü vardır, İçyüzü, dıs yüzü. Yazılan taraf, xe bahçeleri de olacakmış, yazılmıyan taraf, Meselâ ben meşhur bir saitimir” le Meserret kırathanesinde bir mü Tikat yapmıştım, Konuşmamız bit tikten sonra bu şair bans: —Sizilen bir ricada bulunca. m, dedi, bu wülâkatı benim Bey lerbeyindek? evimde yapmış gibi İzmitte yapılan vana ve bunun ima, dinde çalışan mühendis ve ustalar Sonra söyle devam ettit — İşçilerin maaşlarmdan bir miktar kesçrek bu evleri kendileri» , Fakat Hilmet Feridun bana, mw, * hbataplarına hiçbir zaman ihanet «etmediğini, dama hüsnüniyetle ; hareket ettiğini söylenişti, Be » nun İçin ben de ona verdiğim s& xü tutmuya mecburum... “Horoz iğne" hikâyesinin Kah» ramanmı kendiliğinizden keşfe - derseniz ne âlâ... Akşam gazetesinde çalığmık sa” N ali yaklaşıyordn. Ayrılmak üzere yucular da anlayiversin) sonra yine meşhur bir edibimizle yaptı. gam bir konuşmayı anlatayım, Ben teferruata çok dikkat ederin, Bu &dihin kravatmin üstünde bir ho roz iğne Vardı, Defterimin bir kö” sesine “höroz iğne" kelimesini yazıwerdim, Tam ayrılacağım sıra” da bu clip bana: — Affedersiniz bir gey #oracü. ğım, dedi Defteriniza “horoz iğ ne” “iye yazilını, sehebi nedir? — Tiç. Kıravatınızin bir ho » Toz iğne bulunduğunu yazacağım da.., — O halde riea ederim... Benim bir pırlanta iğnem vardır, Onu ya ine, — Kimdi bu edip? Hikmet Feridun benilen kati te” minat aldıktab sonra bu edibin 5s mini verdi Verdiğim teminnta rağmen, dMeuyucu'arımın merakımı tatmin için bu İsmi oyazaraktım. Topal Maçuski Yözan: Rüçhan Şevket Maçuski bir tek yolu olan kompar tu da yersslmıştı, Hava kapalı hafif hafif yağınur yağıyordu. Yo! arkadaşı bir defa daha başımı çe” virip- Maçuskiye bakmamıştı, Belki Mikavt bir adamdı, Gazete okuyor, bol bol sigara içiyordu, Maçuski, bazen bir dağı delip geçen, bazan sonsuz görüken #üz'ükterde kayan trenin o penceresinden (© hayetsiz Eesllikleri seyrediyordu. Gözlerin. bu revkle seyrelt'ği güzelliklerden komparlımanın” kendisinin hoşlan* diği bir şekilde siyaru di ayle dolmasından vahatsız ol'wfu İçin ayırdı. Öksürdü, Yoleu oralı olma Ar, Nihayet: arkadaş, bu kadar çok sre İçmermelisiniz. em sıhhati nize dokunur, hem de diye sözüne devam edrcrkti, fakat yolen gene oralı değildi. Üstelik sigarasını © zeledi. Maçuski deli gibi oldu. 7— Bana buk kaba orkadaş,. Yoleu basımı ağır ağir kaldırdı, Maçuskiye, e bir ş ye bakar #ibi baktı, gene gazetesini ckume- muyr başladı Sayıran Ma etine iğne bal- diye düşündü Sona, emrediyorum, Daha söylüyecekti aklına bu ads“ min sağır olması ibtimeli geldi, Sana em'ediyo etme) K Yolen - aldı, okudu v apışık masanın üstüne koydu. Maçuski hiddetinden bas * tonunu dahi unutap koridora çıklı. » Memuru bula: — Mana bak, sv komparlıman- da biri sigara İçiyor. — Kim efendim? — ÖF be idamı, sersem herifin bir huk menedim. Memur komperimana geldi, $i- iken, konuşmanm başındanberi sormak istediğim, fakat bir türlü yerine düşüremediğim suali dam, dan düşer gibi soruverdim: — Saçlarınız ns zamandanberi dökülüyor? Bu bende bir İtiyattır. Saçı dö külen herkese, bu saç döktülmesi, nin hangi yaşta başladığını ne yâs par yapar sorarm, Muhatabım da bünu mein sor” cuğumu anladığı için “Aldırma!” kahilinden basmı sallayrrerdi, > Evet, dedi, benim ge saçla” rım çek erksn döküldü... Mikmet Feridıma dalın pek çok sey sormastırm, Bunlarm hepsini Yazmak isterdim, Fakat o: — Ben hiç not tutmam! Siz to tar msımız? Diye sormasaydı.. ve ben: — Meklısınız Aynı Seye taraf. tarım... Ben de aslâ not tutmam! Demeseydim. KADRİ KAYABAL —..uyın hu mal etmek istiyoruz. Bunlar, öy cesi yükseldikçe evi (leğişir, daha konforlu olan iki numaralı eve ge, Ger, Tatbik ettiğimiz diger bir usul de, fabı7kaya faydalı bir fikri ola nin maaşnk artırmaktır. Bize bil dirilen bu gibi buluşlar, teknik bit komisyonun tetkik Ve tecrübesin den geşiiktensonr muaffak oldu ğu görülen fikrin sahipleri matlâ ka mükâfatlandırlır, maaşları ar- trader, müvaffaliyetj wsbelinde 500 den 1000 liraya kadar ikrami- ye verilir, Böylece kimi para harc tile, Kimi meslek aşkile çalr — Du hususta misâl verir mis'- niz? — pe yakin bir zamanda şahid bir kaç hâdise beni çok birbulaşla Ve muvatfakiyetia tâ- mir etli ve taltif edildi, Dizer bir arzum da babüdan o la Sant inikal ettirmektir. Bu maksatla amslenin çocukları 200 talebe alabilecek bir ilk mek- ip yaptırıyoruz, Bu çocukları göz jönlünde dkutacak, sonra tahsil de. recelerini yükselterek kendilerine. seviyelerine göre iş verieeğiz. Artık genç direktörü yormağıa Son sualimi sordum; — İkhnel kâğıt fabrikasına Sun oi Mm ile İzmiti birbirine bağlayan va 15 müteablit değiştir İren bu yol, 74 kilometredir. Tes. satın makledeceği su miktarı sani yede 600 — 659 Ktredir, Yani, 15 bin nifaslı medeni bir sebrin su ihtiyarı kadardır, Sapanca sa yolu. ün yirmi iki buçuk (kilometresi i ikmâl edildi. Dahıs bir buçuk kilo. metre kaldı demektir, Yolun ta mamlanması, bütin kayretimize rağmen ancak sene nihayetinde mümkün olacaktır. Yalnız bu su tesisatımın şekilli aksamı suyu kapama ve bosaltınn.. ğs yarayan vanaları harp dolayı” wile çetirmek mümkün olamıyordu. Bu yüzden su tesisatını ve ikinei kâğıt ve sellilez fabrikasını işlet mek mümkün olamıyacaktı, Bu güç lüğü mutlâka yenmek lâzmdı, Bu aksamın dalilde yapılması müm , kilin olup olamıyacağını tetkik et tirdim, Uzunca denenic ve çalışıma- lardan sonra nihayet muvaffak olduk ve tesisata lüzumlu vayala. rı türkiyede ilk defa olarak vücu- amaaa aaa 0 Getirebildik, Banlardan ihtiyacı kâyelçinin hakkı vardı. — Yol arkadaşınız tabil olarak Şikâyet ediyorlar. Esasen kompar» buman dahilinde sigara içmek ya * saklır, Memura, yolcu biraz evvel Ma » çüskinin kendisine vermiş olduğa küğıdı uzattı, Memur yazımı yunca, açık kalan düğmeyi de ilike le Affedersiniz ekselâns, deyip sür'atle uzaklaştı. Maçuskinin yanına «Gidi. — Delimisin yaba © (Kompan mana korku ile bakıp) herif mep huw topal, Maçuski.... Maçuski deli gibi oldu. Memur korkudan zannetti, devam etti: — Yaan,. Raşımı belâya soke caktın. Topal, kıyafet deği Ama baslonü unulmamay, kardeşim onun karısının hi rı, Geçen gün yaverini aştnda baslon kırmış. mi? Yaveri karisıyla yaka Şaşırma, here kardeşim diyor ki, eğer topal her kurayla “yakuladığının o kafasını yarsaydı; saraydaki bülün erkekler başı serili gezer, her kırılan bass tonla sarayın kışlik odunu temin edilirdi. Memur zevrek gevrek güldü, Ma” çuskinin o hayrelle açılan gişe önünden uraklaştı. Kimbilir, belki yaver yediği 4 paların intikamını almıştı, —SoN-— olan diger devlet mütsseselsrine de verdik, Vanalar 700 santimetre kutrunda ve 2700 kilo ağırlığında» dır. Ba sayede ikinci kâğıt ve sel- Miloz fabrikaları, müteabhid, su te sisatını bitirir bitirmez işletilebile cşktir, Bu sırada, odaya, elinde tepsi ile birisi girdi. Tepsideki kapslı «ahanda, amele için pişmiş türlü yemeği yardı, Direktör bu yemeği tetkik etti ve tadına baktı, Amsie- nin glasıma da ihtimam gönteriti yordu. Bu konuşmadan anlaşılmıştır ki, memleket küğit ihtiyacmın yüzde 86 nini dahilde temin etmek müm kün olasaktır, Bunan içla i kâğıt ve selliloz fabrikasmı biran evvel fanfiyete geçirmek Tizımdır, Müessese de bu yolda gayret Mr etmektedir, Hepimiz müdürün.tah min ottiği gibi 7—8 ay sourm bu mesut neticenin tahakkukunu te mennl edelim ve © zamana karlar kâğıtı âzmi tasarrufla kullanala, we Neriman Kurtbay, ———— Mukaddes bir at Hindistanın “Yaroda” şehrine: bir wahet varılır Bo mebel Miy4 lerce Peygamber sayılan “Saye!” isminle mukaddes bir sdümin ms kaddes tamlan ah nura inşa dilmişlir, Son zamanlarda mabet immlr eş diluniş ve bu Madi deyiz meğader