17 Eylül 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

N ve are 2 “> Harbin coğrafya bilgimiz üzerindeki tesiri ve Alötyen adaları ARPLERİN bir Fi simda bazan pek küçük bazan da bek. büyük faydelarnı vardır. Birinci büyük harpte İnzilir ve Hansızlar birçok o büyük muhafe- & ler bü “>rmestinin © eozasını çektiler, Fakat o harbin mağlüpları ara. ind bulunan bizler, yine o har” ya bir dovanu olan isöldâl sava, a mili benliğimizi, milli var. ağn kurtardık; adınız, san we ve mavcudiyetimizi bütün ei bana tanıttık, Ve bu bize büyük | harbin vürik bir iimeti olda, Benn bunun üzerinde durmiya' *vöm, Söylemek iste'liğim hu İsinei büyük harbin de btltüm mi. | İetişrim üskeri bilgileri yanısıra yğrarya bilgini de yüktelimesi” an vakayi gelisim ve gi dişatın, büyük merukla takip Slerken raszelliğimiz birçok yor | İsimlerini bugün mekteplerin bi» era öğrettiği coğrafya isimleri a isinda hateriryamıyoruz, Bilmece - İwriye burilaya halerek onları Yerini öğreniyoruz, Gazeteler bu İsimlerden mükerreren bahsettik” © onlarin 5 kadar yakınl/e hs €iliyoruz ki artık elimizle koymus Bibi onları gözümüzün önünde canlandırıyoruz, Garsteler bize o yer haklanılak, malümatı verineç 3skeri bilginiz Yasa coğrafya bilgimiz de ge! basiyor mektep sırala * öğrenemediklerimizi veya ' öğrenip de unuttuklarmeızı ba de. ' fs karı ve matbut sayesinde sanlı olarak' hem de bir daha kes tay kolay a 4 üzere bulunu ri kaybedip harbi kazamnen'İ deri ile sermesi oldular ve gok elem / tihanm gözünlen saklı olarik yar ve mnsibetleri ve pek bu | imiş sevküllesvsi ie SUK olan tahripkâr tesirleri kar iz yerlerdir. Bunlar karşısında Daç Harburun mevki; bir kere daha güsönüne ge Ürirse bu yerin ehemmiyeti bir * kat dal fazlalaşır, (Alaska) nin ve dolağıile (A- tyen) mlalarınn askeri maksai- lara yöre Eahkim ve hazırlanması. nı mihver taraftarları Amerikearin harba çoktanberi hazırlandığına | bir delil olarak göstermekte ve A“ merikün matbuatınm (Alaska) tah ; kimatının o müdafaa maksatlarna İ hizmetten ziyade #narruri mak. katlara göre vücuda getirilme kp evveles vaki masriyat » Alaska körlerindeki Nodink ve İ Siten adaları da ürün zamaelan beri deriz tssil olarak tahkim ve j tesis editmişlerör, * Alaskada bomba tayyareleri Kir Te yerleri yapılmıstır. Kara or * rs için yerler de hazırlanmıslır. Fast Alötyen ada'arı daha ?i « yada daniz kuvvetlerine -görs ha , sırlaamıştır. Alaskadan başlıyan Alöfiyen ?. daları osnuba doğru bir münheri çizdikten sonra şimale doğru kı'- İ rimaktaflır. Bu o dalar üzerinde Daç Harbur, Adak ve Hieka > | anları vardır. Bun'ar cenvpta Pusif'kte ve Filipinlerin garkıkda- hi Emanlardan daha böyüktür, | Yeri Harbur ve Guam pr 71) zırklırdan fazla ninmar, A . dak ise 28, Kirka da 40 gemi alır. | Daç Harhura gelinen, bm Kiran, 'asingten yünlü tamnmiyle tatbik edildiği" ne göre tekmil Amerikan doner. masını o alabiletek okadar büvük İdöir, Bu man 13 milyon dolar ser İçdilerek malsada göre yapılıp xe Yeniniş uyoruz, Bu meyanda Alilven adalermı söyliyebitiriz. | * T Ba arlalar Asyayı de diya vis'etilâikten Sonra gecen yilin aylil ayında Amerikan bahriyeşi © Kin münaseb Yiran Boris boğazının önünde Si v Falanmıs ve talriben mert “alak “ae MN ” Metre uzunluğunda ve sdetâ Ame” rn gir e rika tarafından Japonyaya doğru Uzatılmış bir ele benzer, Japonya da sunki kenlisile müsafaha et Mek üzere uzunan bu ele (Kul len) adalarını uzatmıştır. Böylece (Mering) boğası cennp tarafında Amerikanın Alötyed ve Japonya mim da (Kuriler) adaları tarafın. dan sarılmıştır. Alaskanm denize doğru fazksi: le tzanmıs bir kola sayılan bu 3. “İslar üzerindeli Daç Harlmr bol Yağmuru ile, nğner olmamakla tay” Mk ve volkanı olan arasisi Jİ hasılı iktesali hiçbir menfaat ün Vermemelle kimse üzerinde ca #İP bir tesiri yoktu, Buna rağmen Dez #erslixeşilere sahnç olmuştur: in zaman, Banndadan ve Amc» İlan iyçiler o götürüleler bura İN alin arandı ve altm insan Pr bu pasız diyara çekti; fakat in bunlar Selen ihsan'arı or Ta epiyamadl, Nihayet 1957 yılında simdi A» er'ka deniz keyvetleri baskan, tw olan Amiral King), yapm. mütekassıslardan mürekkep bir isvetle, A'stayn giğince kendi İNİ çarçahuk isçileri hâmll çe #inin Dez Marbonr'a girmesi ta SİN etti ve buruları büyük dx NİZ ve hav kiss ka'ine getirilme ve başlardı. girinyieğ, gelenin > Daç Mere, heveti umumiyesi ile Norvo; inin eksmmiyeti var » Amara Me Japonya arasınrş bi ksa “lenir yolunun ortasmda. Maia Pasifiktaki 05 Mitel de enkısa ve'e Töstermeki Ve AmsrTiadan “yava doğr © weenrars bir köprü r, Dae Harburam deniz balimın Jan etrafındaki memleksttere © dar hari hava yolu balamından Rusy-. DM üzel sarktaki memleketlerin: “An münnsebeti de önemlidir. Daç ilarburdan | Reların ke- veri; olarak tahkim edilmiş Ko. br Ki adnsma olan hava yolu kilametrerlir. &t, Darenz süs 4m e hava üssüne de henen he *1 ayni mesnferledir, ölç Kusva arasındaki Mar Ta bulunan Ost Kap yar ber üzerinde Rusyanın 'liğer de Vardır ki bunlar bütün gnntör ki memurin itin mesken yapılamamış, Bu sebeple Amr. rikndün yolen gemisi getirilip © tel ara ku'lanılmıştır, (Maç Harbar) wn etrafındaki faslık ve volkanik olan arazi ka ra tahkimat ve tesisatının yapı. ninamda büyük müskülğtr mucip olmustur, Benan başka arazinin ağaçtır olması tahkimat ve tgsje sat için Bözuma olan karufinı da pek veiiskiji klmaştır. Daha şark. ta. Mulunan Kollakın bir üs ola » emmek mmünezsknimn zi Topal Mâçüski,... İmparatorluk nün en İleri gelen devlet #damlr rındandı. Bile uyağının topal elmağt ve işleritide tamam yapmaması o- na bü İymi kazandırmıştı Halk önp sadece Topal derdi. En az sevilek nazır olarak © gösterilirdi. Çünki, kendisine yaklaşan: sever... Kücük sarayı İmparatorankini kıskandıracak kadar güzeldi. Tabir al da bo güzel eserin etrafını çe * virmişti, Saroy, büyük bir korunum. orlasnda. Uslu uslu skar bir su. yun yasındaydı, Maçuski sabahları kuşların şesiie uyarır, açık. penrerenin önünde dakikalarca kalırdı, Kuşların bu könserinden sonra, kahvatirmı yar par. yaver Maço ile koruda gezin tiye çikardı, Yanından baslonu kadar vayer' eksik olmadığı gibi; Bir de yavariy bastonla yediği dayaklar eksik olr mazdı, .. Pir gün Maçuski yaveri ile vo» bah gezintisine çıkmıştı, Ağscların arasınılan Sizan güneş, yerlere yaps rakların gölgelerin düsürüyor, hafif rözgür esince, gölgeler dnnses diyorda, Kuşlar dâ gölgeleri, kesköniyor, sanki onlara; — Sizde dans “edebilirsiniz, halbuki biz kuşları şarkıda öy“ Miyebiliriz, Mapuski Konuşmuyor, bası yers “Hik yürüyor, düşünüyordu, Yaver. zalen Ekselins konuşmadığı zaman lar vörifesini hilir, sadece susardı, Hoş mecbur olmasi “yürümek bile istemiyordu. Kendi” körüne, biz sabah öykusundan henüz wyinmış, wahmurlaşan — #öğlerini avusturan. afak bir yavruyu — eshatss eğen rak kullanılmasına daha evvel bas lanmiştur, Amerika harbe girmeden bire: gvvel buradaki tayyare banzarı #edlanslabitir hale getirilmişti, 200 wetfe #zun ve İ0 metre sn çeken gemilerin burada havuzlanması imkânı da vardır, Ameiikalların söylediğine <öre be yılın haşında 14 ösnizaltı ge . misini alabilecek hir denizaltı is sü tesisine de bastannıstır, Sitka, ve Daç Harir Ainskanm cephe hattıdır, (ötyen) — alalarndan Alta, Kisa v2 Adak iücük adaları he“ oüz tamamen tahkim! ve tesis © #üilmemistir. Diğer üç büyük K man, Amerikanın Sanonyaya Karsı yapacağı taarrizomda atlama ta $1 olarak warifelerini yapmadın evvel Japonya bu üsler sistemine arasında Kansdartan ketirilmek ü- Zera İkisema haşlanan irtibat yo. İt dn, daha İulinnitmadan evvel ehemmiyetinin böyük bir kesmime ar Mihver mafbastı Ja vonyaya yapilacak tnarruzda bu yollan tatifade edilereğini ve Lu yolun #arruzi ehemmiveti olda » ğer kağar ileri gidiyorlar bi Rusyaya yardım etmek İcin. harp matarvali ilç teçhiz etmek'plâvı Japonların cüreti; darbes? İle su * Ya düsmüşdür, diynetar, Ağni mathuat Alötyen adaları, m Amarizadan Tapoaynnın Ialhi we doğru uzatılan bir hancer te Miklğ etmekte, faka? #aponyanı darbesile ba hençer'n kırtdığım “e tersine çevrildiğini söylemek - tedirler, Ne olursa olsun Pasifi - kin Seealindeki bu üsler, hithassa (Daç Harbur) sevkilceysi bala - dan mühimdir, Daş Harburun alin masile Japonlar Amerikalıların ha #mine #olnlmeslerdir. Bu mühim deniz ve hava Üsstiniln Japonlar * dan çeri alınması ş'zemdir; bil , hassa Japonların Rusyaya kars taarresları ihtimali karşmında bir zarurettir, G. , Altı cihet dileri, bizim dört el, isikamelleri site ola, saymaktadırlar: Sark, k şöyle l is ola - | warp, şimal, eenup, yukuru, aşağı, e e mem kem m mmm Kâğt da lığı karşısında Fabrikalarımız ne yapıyor ve nasıl çalışıyor ? ikin ci fabrika da faaliyete geçince memleket ihtiyacının yüzde sekseni karşılanacak Dünya barbi, kiğıdı her taraf- ta olduğu gibi memleketimizde de darlığı bissedilen ve (ehemmiyeti ön pilânla gelen bir metak haline Son ramanlarda pisada yazı kâ, kâğütlardan Lasiye malzemesi kolayirkla, bele namaz oldu, fiyatları da şimdiye kadar görülmemiş derecede yaman 0 amme mera derse başlayacı Sie defter tedarikinle hayli müşiği va kalecağı muhakkaktır, siytte Maibahi, bülyoruz. ki, memile- bette biç kâğıt fabrikamız var, İ- kinei bir kâğrt fnbrikasnm da iş Yazan; Neriman dır, sonra kırpıntı kâğıtları her cins köğt Oİmâline yaramıyor. EGURTBAY RK eya İnek sownı karşıladıktan masada Gen - ki bin ton kırpıntı kâğıtı toplann- tiyaer da vardır, Bunu, harpten ev | ve, Romanyn ve Rusyalân getire İk swr'i ipek fabrikasın: da tat çan edeeretir , — Kâğr" #abrikalarınn senelik istikski sükdarı ne kadardır? — Aki fabrika da tam Tand - İemeğe etilmsi üzere olduğunu ge | tirdre. Simdi, bilhorsa Bolu ormen | mania çalıştığı takdirde senelik i- eenleris gazeteler Yazdı, ohalde bu fabrikamız ne Wi ihtiyacını hanxi nevilerde Ve ne nisbette karşlayabilmektedir? $- kinej fabrikn ile beraber Sellilez iabrikası da işlemeğ» baslaymcı, vaziyet ne olacaktır? Tirenimiz İrmite yaklaşırken #en bunları düşünüyor ve biricik küğrt fabrikanın müdürle bir konusma yapm istiyordam, Müdür Anan Berkay beli ne- »4kelie karıladı, Düsitndüklerimi auisttun, süallerimi sıraladım, Bu mevzua slâkamı meninusi yetle karşılayan genç müdür şöy- le anlatmağı başlad, — Fabrikamızın imil kapasj - tesi 10 bin tondur, 890 amele ile Çıliğân führikamız yazı ve basma köğülerile bar nevi karton Yapı - yor, Fakat imalitımin wühim bir kısmı maliye vekâleti kırtasiye mü, dürlüğü, inhisarlar ve milli müde- İaana sivaris'eridir. — Kırpıntı kağıtlardan istifa- de edimiyor mn? Topal Maçuski Yazin: Riçhan 7 musibet gibi, Sabistı Tehalsr ed” yoruz. İşle, kaçan, bir sayısız karmealar, otlar, dalındon yaprağını ayırdığımız ç, Kimi Mir burerken sanlle onları rahatsız ettiğimiz İçin ne kadar kınyor'ar, Fakat dilleri yok. Zaten olaydı »* olaraktı? Asıl dili olupta konusuna maktır, Bu hepsinden zor ve BÜY tir, Yani suslurulmek. Bizler bs gan en böyük şikâyeti uğradığımız haksızlığı kendimize söyler ceva” bın, tesellisini yine Kendimiz v©& ririz. Yine bizler, kendi kendine konuşanlara deli oder, kendimize iftira eder, fakat deliliği kabul et” meyiz, Evel, en zor şey suyturulmak, E” der hen korkmasın, Sx <ağımı bilsem, şw lopala ne enli caklarım, ne sorucaklarım car diye düşünüyordu, Belki daha düşüne cekti, fakat Maçuskinin: — Maço, demesi üzerine düşüm selerine mendil salladı. — Evet ekselğis.., — İletiğe ne olüyor. — Bakayım 'ekselâsk,. Maço fırladı. İleriden sesler #© Yiyordu. o Yaver duvarı dimürce, sabah saraya süt geliren eşeği, site çünün s0payln dövdüğünü gördü. kus, ordiğimiz Tovket Bir gece evvel Maçuskiden yediği dayağı hatırladı. EH sirtins gilti, Sırlı acıdı, Acıyan yerde Mlaçusk'. nin bustonu o Kirsinesi. o Maçumkı yayverin yanına gelmişit, — Maça, ne hstiriz susun? — Hayır ekselâns. — Sana dün attığım so; Ser nin sırtım öşeğinkinden «oha ka lam, Zavallı balonun bu kelime ğa dayanamadı kırı'dı. Ya Yüzü buruylu; b'iyor - ileride son SOPRYL o Yiyen eşek, nihayet wülçüyü bir çiltede yere serdi. Ma- dü, saraya doğru yürüdü. ..k Geniş sonda yaver Maşünkiye yüksek sesle larihi hir kitap ok» yordu. Maçuskinin kilaplan çok hoşlandığı gözüklüyerdu. Günkü 0 nen. bir kitabı sonuna kadar din lediği pek nadirdi. Son foyfa;dı çevcildiktem sonra ayağa kalktı: — Çok güzel, çok. dedi. — Evet ökselâns. Bilhassa hak arasında teta kıyafet do'asm# larından temin ediyoruz, Halen, | i malât 25 bin tonu bulacaktır, Bu Hrinci kâğn fabrikası çahetığına | miktar, memleket ibtiyscınm yüz. karşılayacaktır. göre, bu fabrikanm senelik odun ihtiymer yirmi bin metre mikübı İkinei kâğrt ve selfilöz fabei, kalarms gelines, bunların odun ir. tiyacı dn senede Yüz bin metre mik adıdır, Ba mühim mikdarı dn mem leket ormanlarınfan temine çalı Ge seksenini — Fabrika, gazete kâğıtlarını nicin Avrupa ayarınıla pariyk yap mıyor? Genç müdür, birar düsündük - ten sonra: — Çünkü, dedi, fabr'kenm Ene ret; kâğıdı yarımı” malus ma, şyoruz, Bu fabrikaların da fanliye İ Kine tesisatı Fani: 5 weeyen ikin te gecirilmesi yolundaki çaleşma- İ ci kâğıt fabrikasında kurulmustur, mwx iyi metice verdiği takdirde se | Simdi yapilan kiğrtlar, normal ki biz aya kadar ilinei küğet fabrika, İ öat fabrikası marm'âtaydandır, An, sinin dz faaliyete geçcesğini ilmit ediyorum, » — Ya eleman meselesi? — Fabrikanın, şimdiye kadar İmn'iyet» Zeçememesinin bir sebe bi de sellilor fabrikalarında çal sacak mütehassıs cJoemanlar mesele di, elemanları seçti, Lisan bilmeyen | lere Avrupada iman kaybettir « memek için bir Je kurs açtı, İm- tihanda muvaffak olanlardan der, si;diye yöver cevap verdi. hayatını «lom bahsediyor, halk arasmda bir köylü kıyafetiyle dolasıp, gördüğü hoş vakalardan bahsediyordu, Mâçuski öri köpeğinin parlak tüyleri arasında elini dolaştırırken, kendisinin de böyle bir şey yapma. sının mümkün olatağım düşünü * Yordu. Bu sıradı içeriye #iren uşak. yever Maçoyu Madam Maçaskinin cağırıığını bildirdi. Maço kalktı: — Ekselâns,., — Peki git, ama çabuk olt — Emredersiniz, Aradan yarım saat geçii, fakst yaver yözükmemişti, Maçuski bas tona dayanarak, karısının oiasına doğru yürüdü. Kapıya geldi, içer» den selen tuhaf sesler İŞİ'U, Bu sesler karısıyla yaverine alti, Kıs pıdaki usağı kovdu. E&'ldi avahtar deliğinden baktı ve doğrüldü. Afa» lameşta Yaver Miço, Maçuskinin karıstna, ekselânsın fesinim yaverliğini yapıyordu, Ke puy açmak istedi, kititltydi: “Yur eşi nay kimseye Es başladığı zaman istenilen epar lsk ve standal kalite gnvete kAğı. Alı yapılsrak, piyasaya çıkacaktır. Sonra gülerek, “edi ki: — Benim de güzete sahiplerin meseie | Jen bir sikiyotim var, Bazıları kö- İ Eıdın poröz elması yani mürek- İ kebi iyi içmes'ni isterken bazıla İrt müleelik bir krsmı sert, başkaları dn paket yanmağa eve risli ve yömusak olmasını istiyor. lar, Gazetelerin yeknask nina . — Ediliyor, fakaş milalar az. ' dünü Almanyaya yolladı, Yeni mi * Yen bu tnlepleri karşımda ihti - 7 Ediyor, fakat mikiar ar. dünü Almanyaya yolladı. Yeni mi ayrı syrı sevap vermek bizim için cok zar oluyor, — Pabrika'ar, ne gibi ham mad de istihlâk ediyor? — Kâğıt fabrikaları: Odun, sel lâlor, kaolen, sap, reçine, toprak alamı, paçavra, eski kâğıt, sel Milor fahrikaları da kireç tasrsa'n olan aman, pirit, kireç kaymağı terfii için alman tedirrler ve diğer hususlar hakkında kontis. mümezın #kinej kısmını yarin aw EN Neriman Kurtbay, Bir bahriyeli gaz maskesi yüzünden kurtuldu Bir İazilir krüvezör darpfilen kocak vaz Emişti, Depo'arı paflamış ve depo - lardaki mazollar o bülmeler kapa». madan evvel geminin birçok böle rutalariyle yurda, bağıra. Kapı Kerimi döldurmuştu . neden sonra açı'dı, Maçuski İçeri Kurtarıcılar bu kompartmanla girdi, yayeri güremedi, Yalmz “prn girdikleri vakit buralarının dört çık kalmış, acele ile unuulmus pencereden yüzüne, sevki onu les kin elek İstiyormuş gibi, serir bir rüzgür o çarpıyordu. Moçuski kapıda beyecanım maya çal şan karısına sokularak: — Madam söğnk havalarda per» cere açmağı yeni Adet edindi gali- ba, fakat kapıyı kilitleikten sonr deliği bkamayı unuttunur, deği © nzaklaştı. Ve o gece yaverin sırtım da yeni bir baston kırıldı Aradan gönler geçli, Maço aff” dildi ve vazifesine büşladı Gr le üçünü mazolla dolmuş buldular. Burada kalan gentieiler bu ağır yeE içerisinde boğulmuş olarak yerde yatıyordu, Yalnız infilâk samanındn bir tesndüf eseri olerak #az maskesin: taşıyan bir balıriyeli kurtulmuşlar, 0 da kendini bilmiyerek yerde yu” gerisinde yalıyordu. Faki gar ma kesinin filtresi herhalde | sarsm tesirile yağ tabukssının dıyına fir lamış oldeğunden gemici Mp files len sürülen hava sayeninde beye Gemicinin kalbinin çarpın. gören kurtarıcılar bu adları muh kak bir ölümden kurinrdilar. tan Sora, :