16 Eylül 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

mi a B RE SES F#. “sre Nan amman emma — —— —ş—ş——m rl MODU 012 » ©) Röportaj Mnhartirlerile Röportajlar & İ ; e el i MABEBİN — ka.amı Kandemir anlatıyor Ya dayı sadakası, ya amuca ilsani veya baba mirası: koltuğuna “kurulduğu zaman cehlini sade gururile örtmek istiyen sersem bayılırım. Wecmettin Molla ile garip bir mülâkat — Röportajcı neler görür: “Mükemmel tedbir. lerimiz sayesinde hiç ağır hastamız yok,, diyebilmek için yatakları boşaltarak hastala. rı bodruma ve tavan arasına saklayan Revire varıncaya kadar.... , Bizjn, göhretlerini röportaj saha, sında yapmış multarrirlerimiz var - Gur, Onlar, devlet, relsleile, kırallar. la, Tmparatorlarln, başvekilerie, şük Feti dünyayı sarmış sana'kürlar, ak, törer ve akirislerle, müthiş cinayet lar işlemiş kaşillerle, tehi;keden teh. ikaye atlmış O maceraperesflerie aki kelime üe “balkın merak ettiği, ber meşkurla koduşrmutlar ve DU ko. Buşmalarını hepsi kendi üslüplarile yazmışlardır. Hâkim suçluyu, mülettiş mem . ru, owuatlım talebeyi soruyu çöker, Fakat röportaj muharriri görünün istediğini, enteresan bulduğu herkesi konuşturmak için geniş bir hürriyet İçizdedir, Hem şu da var ki: Hük'me veri. len cevap, nikayet zabıt kâğıdına geçer ve birkaç dinleyici yaratından duyulur, Fukat röportaj yavharriri. ve söylenen her kelime, çelik çarkısr arasında binlerce Geta © tekrarımnır ve okunur. Bir gün düşündüm: Bu herkes ko Buşturan, sorguya çeken © Töportaj Waharrirlerimizi komişturmak. Bor. Baya çikmek hertslde o hoş bİr gey olacakfır. Çünkü orlar berinm #Or- muşıardır, kinise onlara sormamız » tir, Önlür berkesi (o am'aşımışlardır. kimse ocları o anlatsamışur. Her #eğkurun peşine düşen, vEportaj Mu barrirlerinin kimse peşine dişe mi Neden? i en, bu tesareti gösterdim ve on. lari bğrer birer Kanuşturlum. Bunun cesaret neresinde diyecek- siniz? Böyliyeyizi: Teresye tere sat rank kolay bir iş midir? İiraf ede . yim ki, şimdiye kadar yaptığım rö. portajlar arasında hiçliri tana bu kadir heyecan vermemiştir. Çünkü şöyle bir haleti ruhiye içindeydim” Meselâ süalimi sorsrken, kendi ken dime: - Ataba o, bu röportajı yapsay- dı. Benim sorduğum bu suali soror mıydı? Yahış sasi soreıdıT Diye düşündüm, Yazarken de My» »4 şey: — Acnta o buru par yazardı” İşte bu röportaj serisini böyle bir haleti ruhiye iğinde hazırtadım. Üstat Mahmet Yesari'nin yar dığı gibi, Enver pağakın, Kira Tevfiğin ve şimd; hatırlıyamadığım meshurlarmızın peşinde Aylarca Woşan Kandemirin çok değil yat iz bir gün pesinde koşmak kâfi geldi, Çünkü onun yaptığı gibi ne Afgnnistana kadar nzanmağa, ne de Soriye çöllsrinde yorulma ga zum vardı, Babisli yokuşu na üç defacik tirmanıvermek © vunla konuşabilmeme kâfi geldi, Tasviriefkâr gazetesinin yazı iş leri odasında Kandemirle karşı karşıya oturuyoruz. Bana: — Dinle Kayabal, dei, sen ba röportajı yapmasan olmaz mı? Ben sesimin tonuna bir katiyet vererek: —- İmknnsız, dedim, mutlaka, yapmalıyım, Hem pek çok şey 80. racak ileğilim, Mesel hana röpor- taj muharrirliğine nasıl başladığı miz anlatıverin, Mrs? evot,. iste yazıyorum, Kandemir: — Bize de wi*.. der gibi gö * iümsedi ve yüzleree heyecanli rö. yortaj, sözel vo zor seyahatler, de- öisik bir dekor nrasında gecen Eni lnyatımın marisimi gayriihtyari hatırladı, —— Yirmi sene evvel, dedi, Tür istan yolunda bir gün Aşkabâde uğramıştım. Orada, türkmenler &. rasında dolaşırien, bunların, İs - tanbaldan gelmiş bir Türk olduğ, mu anlayınca, çırpına Çrpna st - rafımı sarısları, ağlaya ağaya beynuma ve ellerime sarıleşları İçi- me dokunmuşta. Aksam otele di “sümen gördüklerimi, . işittörlerim. daydnklarını icten. bütün bir sa” mimiyetle defterime mol etmi ime it müdder sonra Ankaradan sivi, âğkl Ulasun babası (Hölümiyes! Mülkiye) gazetesini idare eden Recep Pekerden bir maçktap aldım. Benden seyahat intibaları istiyor » du, Oturdum, bu notlardan bir yö zı çıkardım, Hâlömiyeti Mil'yole çıkan bu (Türkmenler arasında) yı ayni tarla başkaları takip &t- ti. Salat Simavinin İstarbudaği | Üzesimli gazete) sinde Eoyi dos. timun memleketini tasvir eden bir yözı göndermiştim, Seyahatten dönüşte bu vanlarımım, yan; rü portajiarımın beğenildiğini söyle * diler, Büyük bir okuyucu kitle. tin hoşlandığı bu tarz, im de | Boşumu gitmişti. İşte, eğer ola - | bildimse, böyle röporlajer oldum galiba... — Bugüne Kadar sayısız insanla tanıştınız, Gazeteci olarak hen&i tip muhataptan hoşlanırsınız? — Ya dayı sadakası, ya anes ihsanı, ya baba mirası koltuğa kur rulduğu zaman cehliri sale guru” Tu ile örtmek İstiyen serssme, Vor” ralan sörmlüşciye, her taşın rltır. dan kalkan pişkine baylırım! | — Muhatabımız konuşturmak, | önü ietediğiniz! söyletmek için ns | yapnırımız? | — Bazıları küçücük bir zahmis te bile sokmadan, batti seal sor | durmağa bile maydan bırakmadan | bülbii kesilir, Meseli, nllah rab- met eylesin Florinslı Nâs bey | pe hoş adamdı? Bir de Mithat Cemâl bey varmış, Vakık, gıyaben çok say'lığım bu zatla, telefonda kararlastırdığımız randevuların bepsi, elimizde olmu. yan sebepler'a suya düştüğünden, henüz bir defacık bile görüseme * mişsen de, (arkadaşların »uya düşmemiş randovularda bile zarif ve nazik muhataplarının ağzını iv. şikâyet «tip | durdaklarmı EK çok açık | olduğu söylenen güzide Şairin ga - #wtecilere karsı bü kadar hasis | davranısı, onu (Gemuşmayan) tp lerin bir örteği halina getirmistir. Natire itibarile: kendi kendine konuşanla, hiç konuşmayanlar bir tarafa bırakılırsa, diğerlerile, iste senitle konuştuğumuz gibi, tatlı tath, güzel güzel konusuruz. — Yü siri s'nirlendiren muha taplar kimlerdir? — Vallahi sinirlandirmez, Bir çin Nermel » din Molla ile görüşmek Üzere Bü yükdereye gitmistim. Kapıyı acan kadm. Tütfen biraz bekleyiniz de. di, Biraz sonra Üs evin tavân ari» «na yakin bir yerinde bir pinee res açıklı ve Necmeddin Malların bası göründü, Düsününüz, ben kal drrımün, o teprde, Havaya Kaik - pus basım, sözlerimi iyi nnlata < bilmek için mütemadiyen hareket cden ellerimle, beni o halde sü Tenler Karamöze benzeteb'i Tokat ne değrse wafile, saym muhatabım ne ayağı indi, ne de beni yukarı aldı. Kandemir bunu an'atırkon kab. kahalarla gülüyordu. — Gör'erimla o önüne geldikçe kahkahaları yaptedemediğim bu örn» mülkatı (1) da şimdi perr- den hatırladım, dedi, evet... Ne meddin Mollantn 6 zamanli he ka Vul tarzma bile «nir'enmemistim, Gürüyersrmez k; AVE da gülüyo. rum, O halde, sinirlendiren muhâ” ton?,., Mavır, ben böyla bir Sey bilmiyorum, — Sunllerinizi evvelden mi he. Yittayemtz, yetas*.. — Öy'e de olur, böyle de. A» demin. yana, meldina köre de- öişti yatla hazırianan lar mnhatan'ardır, Telefonu cp An “Gelkenremi? dediğiniz verde, derhal »örin o körmek östediğinir Yer sevi pirlsmek, sakiamak, yak etmsk va gösterilmek istenen Sey» leri «nya sermek faaliyeti bat” Yar... Pir. astiere, menidere, hi, Gisslere br dü tatukluğu verir, | bilirsin. İnarmazsan Yaz ki insanlarin da çoğu böye kadir, Karşınızda olduklar, gibi Börünmemek içi ellerinden gele hi yayarlar, Röportajemm katlan» dığı, fakat ekseriya muzaffer çık. İ tığı miteade'e; Yı çok çetin, çek yorucullar, “— Aldığınız sıhhi tedbirlerin mükemmeliyeti sayesinde hiç ağır hastanız yeki,, diyebilmek için, (lere, bodrumlara saklanmış revir- | ler güren rüporlajcının: günün bi rinda: Asayiş berkrmsldir!,, diye irlenmek için mahkfmları yer değiştirilmiş, sarayı raya sak . asmış hapishaneler görmesi ihti * mali yok mudur sanırsın” — Muhtelif zamanlarda romar. cı, hiköYeci Ve Satlerimizle mülle Katlar yaptm, Bunlar arasında €n gürel konuşan kimdir, söyler misiniz? — Öyle“ bir sesl serden ki, döstlarım, ahbaplarım, arkadaşla” rımla,, yok azizüm yok ba suali bir kalemde minha eliver hele. — Ya sanatkârlermez, onlar a Kandemir, . bu mevendn onu oatla'dn si doğuma anlaymes” — Hepsi, hepsi; yahat şu bu d İ ve'ayırmaktan vazgsçersen, dedi, | gel de İmlağma söy'iyevim: Mar» lesef Wzim memlekette, battâ mir pevverler arasmda güzel konuşan, parmakla değil, davul xurca il; güsteri'eck kadar az, çok az,, O kadar azdır Ki (sek!) desen bile günaha girmiyeceğine emin ols - okuyucular arasında bir entst aç da ser, bak sany güzel konusun beş isim vere, i'rler — Miwaalenizle size, belki hos talımyacağınız bir san! daha s0, racağım: Röportaj muharrirleri r» rasında Kimleri beğenirsiniz? — Bu snalin tahmin etiğin gi bi beni ürkütmedi, Cavan e isti yorsun, söy'ireyim: Anadolu ajan. sml Baksana, harp meydanları tasvir gilen o, avlıktan ölenleri an Yafân o, Rüzveltlerle, Stalin'erle, 'örrülerle konusan 0... Hele hir Çi İz da türkce öğrenirse, hepimiz eni hicbir mrhatap | ekmeğinizden olacağız diye korka” rm, — Gerçi gürel söylediniz, fakat istediğim ceva vermediniz. © halde size şünu sorayım: muhafa, bın? sordağunuz ua'in cevabımı kaçamak yoldan kiderek verirse be yaparsınız? — Derhal sunli değiştirir, bar» ka bir çay sorarım. Çaresiz ben de sualımi değiştir. dim ve: | — Öyleyse, dedim, bana nası) yazdığınız antatır mıurız?.. Ko - lay mı, yer mu yazıyorsunuz? — Yazık ki kolay yazarım diye. ! miyeceğim, Daha yazıya hevesler öğlüm sıralarda, Taninde çalışan Falih Kıflanın, meselâ Tepsbaşı bahçesinde. o kalabalık ortasında, hir yandan veryete seyreder, bir Yandan neseli sohbetimize İ erirken, sank? yapayalnızmı$ Kİ» İbi, o tertemiz yasıları bir çırprd İ çıkarısına hayran hayran bakar, önün bu seri Yi zısma gıpta eder düm; Seneler gecti, vak'â kolay ve çabuk yazan'arı çokluk rasgelmir ön da, hAA nsüde bir köse üc, ünlim- iyi demlenmiş çayını, * pipomu, ucu sivri katemimi, sti. | göni, baruşuksuz kâğıdı yay © taadan ve uzün uzun dü yarımayısıma S'nirlesirim, Kandemirin | hafikaten çok Zor yazdığın ben zâten biliyordun. Çünkü onun, bir sensdenberi her. kesten gizli olarak bir roman h: yırladığından ve hâlü bitiremedi nden haberder, KADRİ KAYABAL te bundan dola »| İ karşılaştığını # ozi Aske ölde ISIR barbinden o bahseden yesmi (tebliğlerde sık sık 'bısgeldiğimiz bir cümle var; “ice niş ölçüde keşif faaliyeti olmuştur,, Fakat halk çölde yeni sisten sı vaşa alışkın değildir. Zarhlı birtik- lerden, kamyonlardan mürekköp o lan şsker birliklerinin çölde nasıl dövüşüğünü, düşman hareketlerini nasıl gözetlediğini. düsmanlia nasıl hakkiyle © bilenler çok uadirdir. ? HARP MEYDANI ÖLDEKİ harp meydanlarının ne kadar hazin Mir mantarı gösterdiğini — tahayyül etmek bile çok müşküldür, Şurada, burada eskiden kudretin soutlak timsali ö lan terkedilmiş tanklar şimdi delik deşik ve simsiyah o kesilmiş bir iskelet, bozulmuş yahut yanmış gre baler, kırık toplar ve | darmadağ” nik gülle kapçokları harp yerim yöslerir. Buralarda ara &irn başı” cuna çelik bir miğfer dikilmiş taze bir mezar da görmek mürikündüv Biraf silik ve kederli bir boşluktur, kum bile yok fukat ufak teş parçır ileri serasında piril pırıl yanan tuz ığınları. ince çalılıklar ve bodur ebatlar, Bu çörek böşlükin, İki düşman ör. dusu içerisi maganexli ve süç iç” lebilir bir sa ile dolu nadir kuyu lama başında dayanak © boktaları Kurar. i DAYANAK NOKTALARI AYANAK mokitakurı hafif sabe| ra istikkmlerının arkuls” rında kurulmuştur. Bu sahra istile kâmlari omilrilyöz O yuvalarını ve tanksavar #ilâhları korur, Bu mir nünde umumiye!” bulunur. Hattın merkezden ve kuyunon İçerisinde yünında kamyonlür, komulan postür | sıva radyo bulunur, —Kehavlarda moltörlü piyadenin kamyonları ve seyyar tamir atölyeleri o yerleştiriz miştir, Arslarındaki geniş mesafe” lerde ve etraftaki boşlukta hareket haline geçmeye herir kamyonlar ve seyyar bçaksavar o bataryalar sıram Ianmaşter. Ordular için zırhlı vasıtaları, tank” ları, kamyonlara — yerleştirilen imi) rayörleri derhel tamir çok mühim bir ihliynetr.. Aksi/ takdirde ufacık bromolör AFIRASI,| küçük hir kurşun deliği koca bir | harp vasılasını hareketle mabroun | kılar, Almanlar uzun #omandanberi| bu tamir vasıtaların son tekemmü! ettirmişlerdir. Yine kam- yonlara yerleştirilen tamir atölye İeri çarpışma yerine kodar tanki: nn arkasından giderler. Harple y: alıları taşıyacak hastahane araba» İarı ne kadar lâzimsü bu tamir e tölyeleri de o kadar lürumludur, KARA MAYIN TARLALARI AREŞAL Rommelin meşhir gedik açma sistemiyle bü yök zoylat muksbilinde Siyanaykır İdaki İngiliz mayın tarlalarında aç» | yol pasif müdafassının emniye- Uni bir defa daha ispal etmiştir. Tankların tekâmülü yüzünden bu seyyar İstilikâmlara karsı mavim tarlaları en ehemmiyetli o müdafan vasıtalarından birisi halini almız tır. Mayın tarlaları toprak İçerisine #x bir derinlikte konulmuş mayın lardan terekküp eder, Bunlar © si retle konulurlar ki tanklar bir veya birkeç mayını — infilâk ettirmeden bu sahadan geçemezler. Bu mayın Jar tank tekerleklerini ve millerini derere | Gi iy a ii emmi diripe ORII Kİ eyi Zi rlik ed mili isaeri vii any s3 de” ES 3 &r İİ e se harap etmeğe kâfi gelir. Kezalik | tanklarda, çalışan erler için obüsler” den ve şarapnellerden daha dehilir keli olan patladığı vakit binlerce küçük taneler halinde. etrafa vays tan mayınlar da vardır, Bir #ayan tarlası umumiyetle ralarında 1,50 ilâ 1,80 metre aralık | bulunan 5 haller teşekkül eder. Ma” yınların. konuluşu veyahut Kaldır. lışı kusvetli bir heva himsyesi ol tında geceleyin yapılır, Ve isti kâmeı erlerin en tehlikeli işlerim den birisidir, En ileride bir piyade bölüğü me“ yanların © konulacağı yeri kazar Sonra mayın! taşıyan we 10, 15 rsetre aralıklı bir dizi hatiede iler leyen kamyonlar gelir. Arkasımdar da mayınları koyacak tetihkâm > kımları, Mayın serbest bir yulağa komur. Üzerindeki eninivet başlığı kaldırı” lir ve hafifçe örtülür. Mayın tarlaları tıpkı ilenizde 6. duğu gibi yerleri harita ga | işaretlidir, Hetâ uğrar Yerlerin yakınında olan mayın tarlalarının | etrafına kamkler ve ipler gerili Düşman hücamn muh görür” düğü anlarda bu kazıklı ve İp lerin © kaldırıldağlarım söylemeye bücet yoktur, me” May tarla'arının mevkiini kes| fetinek için bugün — birçok üsler vardır, fakat bu usuller kurtun yle” rın sırrıdır, Maamafib bu dletler nyetik cereyanların o vücudunü | haber veren mükinelerden istifade İ | edilerek yapılmıştır. sanıyoruz. TANKSAYAR TOPLAR AYIN tarlaları tank Böcümüz rı İçin pasif kol Tank hücumlarının akif müdafar- sını tanksavar — toplar teşkil eder, İ Bu toplarla uçaksavar toplar bata | sahra topları arasında büyük fark | lar yoktur. o İcabında öttiler de tanksavar topu olarak kullanılmn' tadır. Hattâ Almanlar epeyce rw mandanberi #8 Vk Fal uçaksavar toplarım tank mülafoasında muvaf fakiyele kullanmışlardır, Maams fib Almanların bilhassa tanklar © cin yaptıkları 50 Jik pak toplar da vardır. Bu topların çapı hafi” çe mahrutidir, bu süzden , obüsü ilk süreti artar ve delme kabiliyeti çoğalır. İngilizleri'n ipunder is odu PLER ESMİ tebiiğlerde sık sik balısolunan keşif hareketie ri bü doyanak noktaları etrafında yapılır. Keşif kolları düşman işgali altinda bulunan omuniskaya ilerler ve İccrin hafif aydınlığından ist fade cderek düşman dayanak nok” tslorina yanaşırlar. Düşmana çok yakın — hazan bu yakınlık 2, 3 kilometre kadardır — hir metafez de çukurlara yer'eşirler, Bu küçük keşif kolları heraber” lerinde 3 yahut 4 milralyözden başka silâh şölürmezler,. Bunların €sns vazifesi düşmanın. bareketleri- ni gözellemektir. Bir tarafısa d siyah gözlükleriyle üzerlerine el”: pike yapabilecek olan düşman kap çukların gözetlemeklen bali maxlar, Bu keşif unsurlara ana kuvve! te görüşmek fin kat'iyen kullanmazlar. Zira tadyo ile derilen haberleri, şifreli bile ols düsman rapteder, Ve farla olarak bu radyonun nereden gönderildiğ ni öğrenebilir, Fakat bu kowf ko" de ihtiyat radye Pek müstavel bir Min oldağı anda iin be ları mevei haber vermek ar, İsmten dikilir ve radyo işler. Her iki terüf sürpri? Nüevenlden dân sakınmak ve öfeki tarafın İ reketlerini kollamak. için bu ke kollarını sık sk başvorur. ÇOLDE HARP ÖLDE iankların ve motörler rin çarpışması bir bitirme ve ka olarak uzun zamob safer barbi değildir. Fazla da devam çi” mer. Bunlar kısa devamlı çarpıp malardır, Zira erzak ve mtimumat »mak ve bozulan tankları temir mek Yizumu harbe sık sik ra vet mesine sebebiyet verebilir. Makine yenmiştir. diyorlar. Bu fdeia kısmen doğrudur, Pakst çölün elinde medeniyete meydan 9 kurmak için çok kuvvetli Dir yasın tası vardır: Su. Çöl harbinin hakiki saahtarı su dur, Medeniyet kum sıcağı, çorak» tı ve yolsuzluğu o yenmiş faka susuzluğa kar yenilmiştir. Gölde hücumun, müdafaanın fes şehbüsü elde tutmanın ehemeniye* 8 ikinci derecede okalır. Burade harbi o kazanmanın bir lek çaren vardır: Kendi tanklarını bozmadan. ve harap etmeden düşman tani mini verdikleri | topları da vat | itibariyle Almen toplarından aşağı | kalınamaktadır. rını bitirmek. Hangi tarafın tan kları daha evvel biterse çöl harbi” nin mağlâbu odur, /