8 Ağustos 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 1

Bugün dikkatı çeken yer;erüan HABER — Akşam Postasr | Gazi Nİ | DON mehri Bi voran zaruri ve havzası Don havzası Sovyet Rusyanın, pek ziyade emek ver. diği genis bir arazi parcasıdır. Ruslar burasını da kaybetmekle, pek fena bir vaziyete düşmüslerdir. Yazan: M. Rasim ÖZGEN (gs nehri, uzunlukça, Avru, pa Rusyastıın, “Volga” ve “Dinyeper” »ahirlerinden sonra üçündü gelen bir suyudar, Uzun - luğu 2,19 kilometre kadardır. Volgadan sonra, Rusyanın en çok balığı bulunan nehir de Dondur. Don, Mosksvanın cenubunda bu. lunan 160,000 nüfuslu ve silâh fab. rikalarile meşhur olan “Tulâ” şeh, ri eivarmdan skmıya başlar, Bu #ehrin. tarihi bir mevkli vardır. Moskova carlarınm en meşhuru ve &n gayretli bulanan Boris Göde nov, 1995 senesinde İk top izabe. hanesini burada tesis etti, Şhrin sanayli gittikçe inkisaf etti ve bu. günü ehemmiyetli mevklini aldı, Onun, demir ve çelik sanayiindeki göhretinden baska, Arapkâri tez , yinat ve kakmaeılığı da tanınmış - bir. “Pilin kakmalı kutular, 1914 den evvel, Avrupada çok rağbet gören “Tali” mamulâtıydı, Yine bi Şehirde vapılan Rus semaverle. ri ve caydanlıkları da birer husu. »iyeti haizdiler, “.. Don nehrinin dümdüz devm eden Şimal mecrasını, birdenbire, bir kay yalık kapatır. Bundan dolayı, ne hir, mıçcrasını şurka, ondan son'a da cenuba ve cenubu zarbiye kı « vırmıya meebur olur, İşte bugün, Almanlarla Rusların haftalardan. beri çarpışıp durdukları yerlerden biri olan “büyük kalkan” isminde, ki hehir dirseği, bu suretle teşek Ml etmiştir. Ba dirseğin en ileri » Jeki kısmı, Volga nehrine 30 &ilo. metre masafededir, Don nehrinin, bu kossomda buluş, van Kalaç kasabası, bir demiryo- lu İle Volganm üzerinde bulunan üzerinde bulunan bn İki sehir, bu demiryolu ile içlerinde gemiler iş leyen iki mühim nehri birbirine bağlamakla, büyük birer rol oyna, maktadır, kii Den nehrinden itihtren hafif bir meyilli kabaran araki, Volga nehrinin yakmlarında birdenbire derinleşiyor, Ruslar, kana) açmak tan vazgeçmekle berber iki nehri birleştirmek emelinde #rar ettiler, Son tasavvurlara göte, Don reh » rinde, 500 kilometrelik bir mesafe boyunca yikselecek ve Dona Vol, ga arasındaki; dağların tepeleri 4ç viyesine kadar gelecek bir sed ime ça adilecekti, Böylece, 38 kilometre boyunda sedli bir kanal vilende getirilecek ve iki mehir, birbirine bağlanarak, birinden diğerine gemiler geçirile cekti. Bu tasavvurun pilânlarını pro, fesör Rizen Kamf yapmıştı, Bu pilânlara göre, Don nehrinin, sed- lar yapıldıktan sonra, nrta kala. cak suyu ile su seviyesi daima al, galan Hazer denizine akıtılacak ve Kalmuk bozlürr da sulanacaktı, Bötün bu tassvvurlar, pilinlar, harp yüzünden, tatbik imküzi bu, Tamadı, ya Pon havzasına alt mühim tasav» vurlardan biri de, birgok seneler. denberi Rex miihendislerini ve Tktrssterlarımı uğrastırmıs dermus elan ikinci bir su yolu idi Ba su yola, sarld ve rarbi Menih rrnak. larmdan ve bu iki ırmağın arnem, da bulman büyüt <ölden istifade #dilerek Dan nehrini Hazer denizi. ne bağirracatetr. Bu cw yolan v. zunluğu 630 kilometre olacaktı, Ba tasavvur, kismen tatbik mevkiine Konuldu, Bu sayede, Restaf, Pro Ictareknye arasmda, 206 kilomet. relik en yolu kısımdan istifade o temayordu, donması gibi bir mahzuru vardır, Böyle iken, bu limanlar, son on se, ve zarfmda büyük bir İnkisafa maz har oklular; çünki Doneç havzar sum pek yakınlarında kesif bir s0 mayi faaliyeti vöcude geldi, Rostof, bazırinsan projelere gö re, su yollarile her tarafa bağin, nacak, birinci derecede bir iktısa- di merkez olacaktı. Kostof, yirmi sene evvel, 160 | tertip ihtiyaç maddeleri serbest Ankaradan bidieldiğine göre, Ticaret Vekâleti, gda maddelerin. den başka hükümetçe e) komulmus ve zeruri ihtiyaç eşyasından olan diğer maddelerin de serbesi birr. kılmasını kararlaşlırmıştır, Diğer laraflun iaşe müsteşarlığı ile dağılma ofisi teşkilâtının Töğvı hakkındaki kararızmeler bu ayın 15 ine kalar OVekiler Heyetinin tasdikinden geçecektir. ta Jüzumlu görülen memürluklar toprak sine devredilecektir. Fetivalde en ucuz giyinen bayanlara hediyeler verilecek Mi oyunlar festivali gsBasında heyelinden ve , mütehassık j terzilerden mürekkep bir jüri he, bin nüfuslu bir #shirdi, Bu harpten | evvel, sehrin nüfusu 600,084 ç yak laşmıştı ve sanayli, tlcareli ve İç» siz işleri çek ilerlemiş, Odeseyı çok geride bıralımıştı, Rostef, 1918 senesinddenberi, bir üniversite sahri de olmuştu, Rus ların eski Varşova üniversitesi bu, raya nakledilmiş ve ona “Don tini versitesi” ismi verilmişti, Şehir, pek eski değildir. İnşa te rihi 1761 dir, Bu şehrinen eski | halkımın bir kısmı Ermeniydi, Bun lar, hili mevcut bulunan “Nhel van” mahallesini vilewde getirmis, lendi, Du Ermeniler, Rus . İran hu. | dudundaki aynı &asnbadan hicret etmişler ve mahallelerine de eski kasabalarıam İsmini vermişlerdi. Nahcivan, Kafkas. dağlarından, 5,160 metrs Irtifandaki Ararat dağınm eteklerinde bulunduğu i- cin, Rostof şehrindeki Ermeniler, hâM, o dağa sit hurafelere İnanır, Jar, Bunların kanas(ince, Nuh pey gamber, tufandan sonra, Ararat dağma inmiş ve gemisinden çıkan çıkmaz Nahelvan kasahadinı İnşa. ya başlamış, & Mecliste dünkü müzakereler Büyük Millet Meclisi dün top. lanmıştır: Erzincan mebusu İskelder Ar- tun'un vefat ettiğine dair Başve- kâlet tezkeresi okunmuş ve mer- humun hütirasını taziz için iki da- xika ayakta siküt edilmiştir. Bundan #onra, ruznamede bulu- nân maddelerin müzakeresine ge- gilerek Van mebusu İbrahim Ar. vas'm men'i ihtikâr hakkmdeaki kann teklifinin reddine dair ik- tsat ve söliye enfmenleri bateları okunarak kabul edilmiş - tir. Maliye teşkilâtına dair kanun. Ja devlet memurları aylıklarının tevhit ve tandüli hakkımdaki ka. munlara bağlı ectvellerde değişik. ik yapılmasına dair kanım lâyi . mmm bir maddesi hariç olmak üzere diğer maddeleri tasvip e4i)- miştir. Meclis pazartesi günü foplana. caktır. iyi biliyorlardı ve onlar muhakkak ki, Mussolininin bir çılgınlık yap: masma meydan Vermezlerdi, 94) yilmm Mayis Haziran durumu ile Be kadar rıt bir Adnram değil mi? kalmıştar.) Fakat bütün diğer dellilerin a- rasmân kati mahiyet arzeden bir sehadet var, Bu şöhndeti 097 se nesinde Son Wise'lans Yotara Sur gimuranm Ağzından bizsat ken- dim dinledim, Yatar Suzimura 995 Birine kümununda Japonya - nın Koma sefiri idi, 1987 de, ken” disile görüştüğüm sıralama » İtal yan * Japon filirti Sizide büyü - mekte okluğundan pek tebii olarak Malyadan ve onun sefiyle rejimin- den dostane bir dille hahsetmiş ok duğunu kaydetmeğe 'izum Zörmir yorum, Ona Su suni sormustrm: “. 1985 Ririneş künanmde Mussolini - kendisini o gercekten #ahvolmaş sanıyor muydu”, Bara kelimelerini tartarak, fa- kat tereddiitsiiz cevap verdi» “— Evet, ba bir tahmin değil, hakikattir. Ben o günlerde, kendi. sile çok İvi görüştüğüm icin Muse Bniyi sk sik Zişnret ediyordum. vizi sahliindeli limanlarının ve | Mahyokluğunu sanıyordu, buu te daha mühim olarak Rostof, Taza. ! yit edebilirim, Yazıhanesinin üs - »rok ve Maryupol taraflarının, ke | tünde, enin sltmda, küsük bir un, birineikânından merin kadar ! kutu içinde daima dolu bir taban. Garbi Menih ımağı, Rostofun simalinde, Dön nehrine döktilür. ... Don havzasının bilhassi Azak de AYRUPANI | Kötnüeemünnetbetile yeli gazlcolarda halk arasında döle şarak en Ubuz ayri zamanda en 2. if giyinmiş bâyanları tesbit ederek bu bayanlara festival hatırası rak mili oyunlarımızı temsil e mühtelif hediyeler, gayeş zerif sum”! çiçekler dağılılaca Eski hapishane arsasında hafriyat yapılıyor Almanya asaratika enstitüsü ta, rafından hükümetimize vaki olan müracant üzerine, evvelce yıklırı'a mış bulunan Sullanahmetteki ha nishanenin verinde hafriyat yapma mua müsaade verilmiştir. Hetriyata Iki gündenberi devam olunmakta, dır, Hafriyat sahası. eski İbrahim paşa sarayının bulunduğu yerdir. * Şehrin buz tevzi ve o nakliyesi işi dün eski müteahhit Şamile ihale eölimiştir. Mukavele bugünlerde im. — İbn ondan yukarı Akdenizde bazı yabancı rilmakte olan seyir mü. sandeel 1500 tonluk gemilere o kadar Yezmil edilmiştir. * Ankaraden büdirldifine göre “Yeteyribay ORMUNun diy etine 32 ağustosta sancak verme Üreni o yapılacaktır. Mörsalm Ankara ipodromunda yapi. İ isenk, ayni gün Atatürk anitına çe, lenk konsenietar. * Ankara belediye meclisinin âteki toplastmında merhum başvekil Refik Soydam Işla Asri mezarlıkta hazır . izan metfen ve salrenin şehir namı. na yapılması kabul edilmiş ve zer. bümun hatırası saygı ile anmıştır. * Dumlupmar Vapurunun Yuna. nlstans #on bir sefer daha yapmas: Kararlaştımımıştır. Vapur, 10 güne kader İlmenmnızdan Pireye hareket edeseklir, * Memleketimize o girmek “sere Bulgaristanda o bulanan 59 vagon aşyanm Budutlan içeri girdiği haher oknmaştır. * Hazırlanan fevkalâda kazançlar vergi tâyihası halkında tamasarda bulunmak Üzere İntanbal tionret oda. #1 nama Ankareyn “giden heyet şehrimize dönmüştür, Ticaret vekkle, ti. heyetin Ailelerini muvafık gör - müstir, Gm —.— 2 e e vü razı; YVUL ROMEN ca bulunduruyordu, Bu tabancayı bana da göstermişti, Her an onu beynine sılanıya hazırdı,” Bunu teyit edecek başka deki - ler de var, Filhakika onları orta. ya atmak haylı nazik bir iş, çünkü hiç de isimlerinin söylenmesini is- temiyen lesüsen o zamandanberi birkaçı vefat etmiş) bazı kimseleri #le vermek kap decek, Yalnız su kadarmı söyliyeyim bi, İtalyada yeni bir hükümet hazırlanmıstı bi. le, Pu yeni hükümet, rejimin 8 - nemli şahsiyetlerinden masada, her zaman itidalle hareket edilmesini İereih etmis ve daha bidayetten i- tibsren Habeşistan seferini doğru bulmamış olan kimselerden —ki içlerinden bazıları yabancı memle. ketlerdo mühim mevkiler isgal e» diyorlardı — eski partilere saraya Ye mahaderete mensap bazı sima» lardan teşekkül ediyordu, İngiliz hükümeti vaziyetten haberdar « dilmiş ve icap eden bütün malö. mat kendisine veri'mişti, Aynı ma Tümnatı elde etmek Fransiz hükü metinin kendi elindeydi, Kimbilir , i ün yedinci asır ortasında Hmmm e mmm mmm ap ğa alar om AAA AAA SARAN AAA NA ANAMA MA * Sanattarinimizden bir yaprak * AİR del KRÂANAAI yaşamış meşhur Türk üstadlarından bir kaçı-.. AKANÜYİLER, elinden ç. kan bodislarla Türk mele siystl tarihini kuran senaidirlarr muzm hayatma karşı, ne kadar ya | sıktır ki kayıtsiz kalmışlar, onin. rm hal terrümeleri, doğum ve ü- tüm me söyle dursun, isimle” rini bile kaydelmeğe tenezzili cv retl olan ekeni ve bea b i usta Tarı, Bıçakıcıları, kılıçcıları; kundu, rası, cİzmeci, yemenici, mestçı ve terlikçileri; Guyumcuları ve nak » kaşları; oçadırer ve yorganerları; müceid, kalemtrşci, müknsçi ları ve İâh., ilâh... zaman ile uns” talup gitmiştir. Bugün dç öym kayıtsızlık içinde deği! miyiz? Se kerci hacı Bekirin, torunu Bay Ali Mahiddinin, bir İzmirli serbetçinin bir Giridli börekçinin, asçı Fande. İlinin, müteveffa aşçı Mıçırm, Vefa boznersinm, tahafiyeci ve itriyatçı Ahmet Farukinin, körukahveci Meh met efendinin, ve ilâh, ilâh. hal tercümelerini toplryan var mıdır? Meseli; akide şekeri, Hacı Pekir Zudenin dikkânda her yerilekin. den biraz fazlaya satılırsa, hilone ti nedir?, Gevreklik, tat kıvamı, renk gilzelliği, koku ve biçim a « tenzi farkları nelerdir?, Daha evvel, bu sü on yedinci asır ortasında, Sultan ib rahim zamanımda tanrim edilmiş bir mark defterinin, bir tarih ve, sikası olmak balımmdan kıymeti - me işaret etmiştim, Hicri 1050 yılına ait olan bu def terde, İstanbul çarşı ve pazarla » rmda satılan, bir klçielik iğneye varınca, bütün esya ve erzak fi yatları tesbit çdllirken, e&nden çı kan esya ayrı ve Müstesna bir kıy met alan vatalarm rem! Ki, Tari KİR Te &nlâde krymetlidir. İşte, bugünkü sohbelimin mov - zam, © Meşhur Türk sanatkârla ımdan beş tanesinin adıdır, MAHMUT USTA Meşhur bir İkalemtrascıydı. Yap tığı kalemtraşlara ayrı bir fiyat saplı, ucu mercanlı, mücevherli des mirdlen kalemtraştı, tanesi 70 ak. ga idi. Halbuki, alelâde bir kalem- Iraş 3,5 akçeye saflı. DAMGACIOĞLU İBRAHİM USTA Meşhur bir divitçiydi, Üzerine yirmi dirhem gümüşü bnlünan İb- rahim usta divitleri 750 akçeye sa tılırdı, Yine İbrahim usta tarafın. dan Adi; divitler 40 akçeye kadar satılırdı. Halbuki, kursundan bü yök divitler 4 akteye, Küçük boy kurşan divit 2 akçeye satılırdı, MEHMET USTA Meshur divitçi ve kalem mahfa- MAKAL MUAMMASI LUTFİ AY belki o da haberdar edilmiş ve ay- m malümetı almıştı, Belki de kem disine bu malümatı verenleri ele vermişti, Bau birl ikinci suali sormıya sev- keder: Faşizmi kim kurtardı? Şüp, be yok ki bu suzlin cevabı hirinel- »il kadar kolay olmıyacaktır. Mer seyden evvel M, Lâvâlin va siyeti var, Ne oluma olsun onun mesnliyeti bu işin başında Keliyor. Bu mesuliyet meselesinin ik orta” ya ciklığı zamanlardan o başlıyor. Habeşistamı Musoliniye Kendi ta . biri ile, “vermemi” olsaydı Mesoli,, ni böyle bir maceraya atılmadan önce çok, pek çok düşünmez» mec bur olacaktı, Fakat Mosafiei pek haklı olarak: “İşimi bozmya kal kışırlarsa Fransa onlarla birlik ol. muyasaktmr. O zaman da nasi olsa isin içinden sıyrılırm” diye düşün, müş olduğu muhakkaktır, Fransanm bu iste bile bile kem disini felce uğratması hâdiseler ik zerinde büyük bir kuvvetle tesir etmekten geri kalmamıstır. i Buna rağmen birincikânun baş « i tenesini 110 akçeye MEHMET ÇELEBİ İstanbulda, on yedinci asır ortu: | ve bürriyetten bahsederler, Fekat sinm meşhur mücellidi ve müzeh hibi, En meşhur cildleri, kırmızı sah, (yandan, kenarı baştanbaşa zin « cirli, ortası şemseli cildlerdi, Bir eu elifleri de 86 akçeye idi, Cild parla konnlarkon, yalnız onun e MUSTAFA AĞA © Meşhur Gemej uslalarımdandı; | kah gemci haşılığı kadar yükselmişti, Üzerinde doksan tane gümüş kak ması bulunan gayet âlâ gemleri 30 Zamanım diğer tanınmış gem gemler 40 akçeye satılırdı, Alelâde gemler de 25 akçeye idi, maknsçı wotasıydı, İstanbulda satılan bı - çaklarm fiyatmı o tâyin ederdi. Nark defterinde, yaptığı makasle- rm fiyatları ir, * #e tahsls ettiği sayfalama, Hiçbiri » sinin we yoktur, Evliya, o tarihler IPijama ve takunyafi devlet msmurları... Yasak olduğunu Mliyoruz, Belki yapardı. En | “8 AĞUSTOS — 1912 e DİŞELER —— SKİŞEHİRDEN bir tanidik anlattı: Orada resmi daire, lerin birinde muhasebe servisinde. ki memurlar srasında iş başında pijama giyenler, takunya giyenler varmış, Hayret edikcek şey... Biz Pijama ve takunya İle akşamları mahalle kahvesine çıkmanm bile bunu fazla Köfenler bulunabilir hürriyet başkalarmı. rahatsız et- memek, resmi şalwiyetine hürmet» sirlikte bulunmamak sartiyledir; kayıtsız ve sart; o bitrriyet dün, Şanm hiçbir yerinda yoktur: ti marhüne iinde bile böyledir. Bir aralık Eskişehirdeki bn tnhaflik bazıları da #0l ellerine nargileyi, sağ ellerine marpucu alırlar; ara, da bir tokurdatarak gererlerdi. raflarını örtüyorlarmış; odadan o- daya bir kâğıt falan götürmek için ellerini ferace biçimindeki mantolarınm arasindan çekinerek çıkarıyorlarını#; oluyormuş! de, alda 100 müceiikd dük > Biye pek hos olmıyan kânr bulunduğunu ve bu dükkün. | çaya a lem kaşı i bl, dak Te Diviteilere geline: Evliya, dük. | DA tarrr oraya İsi düzenler üzerin- de derhal tesirini Yapar; her hal künlarnn hep Beyazıtta kâğitçı « de bu tesirin itimat telkin öze yazıyor; ielen det meşbir Sanstkfirm “kuloğln Mustafa Celebi” olduğu, mu kaydediyor; öyle ki, üç kolin ve kapaklı sandık gibi gümüş ve pirinç divitler yapa", «nde el om #i olarak yüz kuruş alırmış. © REŞAT EKREM KOÇU Mülki oyunlar festivalini rahat seyretmek istiyenlere Bir çok oküyucularımızdan aldi. gımız mektuplarda, gazino ve mili piyango gişelerinde satilmekts olan (enihi oyunlar festival konsumas . yon #şleri)nin nayi (ifada ettiğimi anlıyamsdıklarını görmekteyiz. MN oyunlar festiralf konsumas. yon figleri festivalin yapıldığı gazi, olarda İzdihsma mani olmak kabul gö'tmiş bir tedbirdir. Her gazi, harun alacağı seyirel adedine göre inbedilen bu fişler, alana vaktile bir yer temin eder, Bu sbsbten milf o. İsedir; eski manzaralara aslâ intizim | sadf edilmser. İçerisinde takip etmek © İstiyenlerin İzin de hiç hirinde saemi, Yaptığı kalem mahfaznları | #mubakek bu fişlerden şimdiden teda, | muvakkat da oba, eski yurler festivalini ra mt ve Tik etmelerini Lavsfye ederiz, larmda, milletler arası, adalet, sey rini durdurmya uğraşanlar olduğu halde, muzaffer olmuştu, Fakat birincikânurum 2 si ile 10 n arasın. benüz tanıdığımız daki ilk intibalar da mühimdir; hep siyah elbise, beyaz gömlek giyerler; siyah kırar vat takarlardı; KA'İâ hepsinin sa” kalları traşlı, bıyıkları aynı şekil, de düzeltilmisti. Buna mukabil otuz kek sene evvel Zirmat Banks memurları arasında, « Balvarlı. etib. beli, abani sarıklı, sakajlı, #e, kesik vey PATahryıiı olanlar karmakarışıklı; Yemedar veya me- k için İmar kasanm Önünde hamazmı ki, larken veya uzun bir dun müşteriler birikirdi, ise ba banks i Resmi hiçbir il > manzara, ları görülmemesi İc peder, Kadircan KAFLI Beykoz eşe sergisi da gerçekten neler olmuştu? Nâr| Beykoz heyvan sergisi dün sani sil hir kötü oyun oynanmış, bede | 15 de merasimle açılmıştır, Misafir. ğişiklik nasıl vükun ( gelebilmişti? lere öneç bir riyafel verilmiş bune 10 birincikânen Lüvâl » Hor korpe | dan sonra tümeeneral Salih Arkuş romi anlaşmasının ilân edildiği tar taralısdart 8ÇIŞ Tesmi yapmıştır, rihtir (bu anlaşma, bütün tahmin- | Müteakiben. kaymakam bir mato lerin hilâfma olarak, İtalyayn Tt | söylemiş ve sergi gezilmişlir. beş'standa çok önemli, hattâ bir Sergiye 50 düve 41 inek, 28 bur gok bakımlardan bir nevi protek -| ş,, 45 tay olmak üzere 132 hayvan torayı anııran, ilenfaatler tenin | istirak etmistir. İ #diyordu). Bu devirde bile, iyi ga- attan İngiliz hükümetinin katiyen haberdar edilmediğine hükmetmek ———— Enver Karan terfi etti İstanbul #dliye dökterlerindan Enver Karan, İerfini tbbradli b. Mum müdür Muavinliğine dayin'e. ditmiştir. Kenilisini tebrik eder ve “ | nvaffakıyeler dileriz, © Korpromi anlaşmasını: telkin çt . | bugün Eminönü Evlendirme Ma, “mis olduğu anlaşılıyor. Bu suretle | murluğunda iki tarafın akraba ve Lâvâl yeni Gezri ağirlik ginide davetlileri huzuriyle yapıl i geciktiriyor, dürüst an mıştır. . i > Ye “oran var)” | Yeni yuvaya sandetler dileriz,