12 Haziran 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

Salâhaddin HABER— Alisnm Postasi Enisten Hatıralar Yun tün ömrünce günda 18 saat çalışan ve şahsiyetinde beş &vi adam yaşatan merhum ile yapılmış enteresan bir konuşma Matiunf ve edebiyat üleminin | &nekilar ve tanınmış siması iin Enisi kaybettik, Bu münasebeti onunla sene. e evve İyapılmış bir ko- huşmayı naklediyoruz, Okuyu. #alarımız Cevat Fehmi arka. “Gazeteci portrele, Mİ” adı ile neşrettiği bir yazı #ilsilesinde Salâhuddin Knise ie edilen bu yazı içinde / wn (tercüme halini, karakterini ve şahsiyetini da» | Ziyade kendi ağımıdan nak- edilmiş bulacaklardır: bilmem, yine var mıdır uğumda bir kahvede görmüş $ hasıl yapıldığına hâlâ atel diğim alelâcaip bir levha baktığınız zaman kah. " Hürriyet Niyazi, Sola ge. Enver Beylerin, cephe, Sevrederken Midhat Paşanm görünür, Salihaddin Enisi bu Tevha. rim, Onun sahsiyetinde ları, tahiatleri, telâkkileri e Uymıyan üç türlü adam ı 3 Memur Salhaddin Fizis >> Romancı Selâhaddin Enis İ say Gazeteci Sulâhnddin Enis İş fiki dostumdur ama şimdi | *İ deseniz birincisinin Ne çe. am olduğunu pek söyüye- ij» Mensup olduğu daireye mes- | Mecburiyetlerle gidip geldik. ma söyle hir uğrar, hemen AYak üstü bir çayını veya kah. | İçerim, Biraz hoş bes. k ini benden daha iyi belki Yag mr, Hırçm, tok sözlü, “er Peygamber demez bir »- | Sona korkumç bir | a Ülişemenıdir. Şüncüsüne gelinee,, gazeteci Mate ENR. İşte imdi size 0. Cok zamanda konuşur, az #tiler, harekete, samimidir, Gazetedeki yi . UM İs Mesai odlasma girerseniz ony Surette sa Üç İsten biri ji, yeni görürsünüz: ş Daş haftada bir sekli değişen ci, ler temizler, ya son Olay de dibi delinerek kundak İİ ağ, ocaklar gibi ikide bir bulun ez Yeri kirleten mürekkepli k gi siler, yahut da he Mine, çal eğilmiştir dizilm Nhaygzeke senelerinde bir nisan Müren (Payitaht) gazetesinin say Mp öle karıştıran kariler (Çirkin Wiz) âerlevhası altında SÖY Yazı gördüler: etemiz heyeti tahririye mü Ya, Salühaddin Enis Bey, Kesri t, Ve Bey ve diğer #d refiki kan, ikte Gülhane parkında £e 9 kolu çantalı, eli bastonlu an kızım tecavüzüne maruz vr, Nİ Vi ti, Uaileyhin birkaç gün evvel erdem İyi cereyanları aleyhinde bir silsilei makalât neşrine Mk malümdnr, Pu tecavüzün | eğ P neşriyat ile slâkadar ol Zannedilmektedir.” mn Enis bir gün evvel 4,8 oldağn için vazifesine git Nia e bittabi gesetesinin bir Sabahı için hazırlanan nüx, da çalışmamıstı, Kiyak sokağa çılamen ilk Tas, ta Ğİ ahbabı dahan on adım öte Baykardı: şah, geçmiş olsun, Salâ, , N Mayrola, ne var? yak yemişsin, Ne söylüyorsan, Kimden? Canım Allahallah bu mâna, 4, Wale de mabal var m ya? Si âPizete yazıyor azizim. addin Emiş birsz sonra eline âlmea © günkü A, 8İN 1 nisan olduğunu hatırir arkadaşlarının muzipliğini İk ama bu anlayısı ne (gecmiş Ya gelen eş ve dostun mik, Aradan Seneler geçmiş olınası. Ba rağmen «Zaniyeler) muharri rinin Sultanahmet parkmda kadın lardan dayak yediği haberi bir şa yia halinde hâli Babıüli yokasun. da ağızdan “ağıza dolaşır, Salâhaddin Enis güzeteelliğe ns. | #1l başlamıştır, hayatının en heye- | canlı vakası hanrisidir, hususi ha, yatımdak; itiyağları vesairesi ne - lerden ibarettir? Bunları kendi il #anmdan dinliyelim: Nosriyat hayatıma 525 de yani en bir yaşında iken etildem, İlk , yazımı Konyada bulunduğum za . man oruda inlişar #imekte olan (Anıdolu) gazetesinde nesreltir . dim, İlk romanım on ye, ken yazmış, yirmi yaşımı tap halinde mesrellirmisti (Neriman) idi, Maamafih buna bir eser demekten fazla bir kalem tor rübesi demek daha doğru olur, Küçük hikâyilerim ii mukaddem (Bataklık ciçeği) altmda toplanarak kitap halinde çıkmıştır, (İleri)de nesredilen ro , manımmn adr (Fitnalm serçiseştij olap bilâkıre birçok ilâve ve tas hihlerle (Zaniyeler) namı altnda Kitap halinde imtişar etmiştir. (Sâra) ve (Cehennem yolenları) (kdam)da tefrika edilmis ve bi. lâhire kitap hailnde çıkmıştır. (Or. ta Malı) ve (Ayarı boruklar) Son Saatte neşredilmistir. Bunlari baska, (Endam aynası) namındaki ramasım vardır ki buzünlerile Son Saatte tefrika edilmektedir. Benj ilk ta: yazım, (Nevsali milli) de çıkan (Bir kadının son mektabu) unvanlı küçük hikâyem. | yesâne hususi, yeti şudur: Levsi beser sert hat . e W bir. ifade ile bu bir orospanun hastancde ölürken yazdığı bir mek tuptar, Bu eserin ilk nesri ctrafta müthiş bir infial hâsıl etti, Esere gayri ahlâki dendi. Böyle bir ese- re gayri ahlâki demek bir bühtan mutlaktı, Sonra (Serveti Fimun)da nesrettirmek İstediğim ((Hafre) isimli yazım şahsi imfislleri resmi infla! haline kalbetti, 0 zamanlar Terbi Umumi sansürü oeserimin Besrine mâni oldu, Maamafilı san. Sürlin Hufresinin nesrine kar gös terdiği muhalefet, bilâkis ona da. ha vâsi bir sahaj fntisar hazırla - mişti, O derecede ki Harbi Ur, mide çsir olup İngilizler tarafın » dan Hindistan kamplarına sürülen bir arkadasım onun bir suretini orada ©sir olan bir arkadaşın mahfratın, yazmıştı, Yalmz ek den ele gecerek intisar eden bu eseri arkadasım bana okuduğu 70. man sastrrmştım, Cünkü elden ele gecerken o kadar ilüveler görmüs, © kadar kelime zayiatma uğramış. tı ki kendi eserimi tanımakta müş &ilkt çekmistim, i Maamalih (Hafre) nin neşrine Bahı!; sansürü mümansat etti givi kendi mecmuam olan (Kaplan) da neşredilmesina mütareke xan, sürü mini oldn, Nihayet onu mü, | tarekenin ref'inden sonra küçük hikâyelerimi (Bataklık çiçeği) wu- vanı gltmda nesrederken eban en çetine ilâve etmek suretile çı, Mim. (Gingeneler) unvanile (Fağfur) da neşreğilerek “Bataklık çiçeği” hile erkan hikâyem de nleyhimdeki infinileri azami haddine çıkarmış hattâ müddetymemilik eseri <ayri ablâldi addeğerek mahkemeye ver, mişti, O gün hayatımın en heye » eanh bir günüydü. İkame edilen davanın hangi eserim üzerine ika. me edilmis olduğumu bilmiyordum. Sormamıştım da,., Celse küstü © dilerek zabıt ibi İddisnemeyi okumağa hasladığı zaman birden hayret ettim ve ayağa kalkarak dedim ki: — İddianameden, hangi hikâ yem Üzerine iknmei dava edilmiş olduğunu simdi anladım, Halbuki son günlerde (Rağırsak) unvanlı bir yazım nesreflilmistir ki ben bunun tizerine makamı idd'nca ika- moi dava 6dilmiş olduğunu zanne, derek müdafaanı ons göre hazır lamıstım, Binaenaleyh müdafaamı bu esere göre yapabilmek üzere da, azalttı, ne de onları hdi vukubulmadığına Iuna için vanm tehirini rica ederim, | sma Tüzum görmemi nesil arasında “roalizm,, İn en 80. kmda değildim. Sözümü ikmel el, memiştim ki müddejumumi ayağı kalkarnle: — Muharririn mevzubahs oldiği yazıyı heniz okumadım, maamafih okuyncağım; eğer mubilli ahlâk görürsem ayrıca o eser bakkımüs da ikamıcj dava eyliyçceğim, Prtesi hafta müdafaamı yaptım. Nihayet şu suretle #ki celse devam elen muhakememden sonra heye- ti hâkime, eserimin gayri ahlâki olduğu hakkmda vâki 'olan İddiayı —müttefikan (oberaotime karar vermek suretile— gayri varid ad, detmişti, Aya mütaliaya makamı iddia da iştirik etmis olacak ki (Bağırsak) aleyhine takibat icra O zamanki mimi Aşılı olduğum cihetle bü va. dide sadır olan infial ve husumet, ler, hemen sureti unmumiyede be - nim üstümde (toplanmaktaydılar, Halbuki ben, sahsun ahlâki kayıt . ları her Gürlü kayıtların fevkinde tutar bir insanım, Hattâ ba husus. ta bana emniyetle “fazlı mutaas, sh da,” diyebilirsiniz, Böyle bir adamın gayri ahlâki çserlerin mu- harriri olarak tanmması... Düşü , nünüz bu ne acı bir mazhariyettir. Levsi Beşeri ve İçtimai yaraları gösteren kalemimi bir cerrah neş- teri gibi kullanmıyorum, iste benim hulam budur. İnsanlar boyasız ve düzgünsüz hak'katten korkuyor » lari bön buna aldırış etmiyorum ve kanantimin göstermiş olduğu yolda yürüyorum, Kende ve edebiyat hevesi yeli yaşmda başlamıştır, O zaman İ ir bugünkü gibi hatırlarım, O va- kitler biz Sullanahmette oturur , duk, Pederim edebiyata çok me - raklı bir insandı, Şürin ahengile kulaklarım çok kücük yaştan isti. nas etmişti, O sıralarda dedem ve- İnt ettiği zaman yedi yasmdaydrm, Kendisinin vefatı üzerine mersi . yemsi bir sey yazdım, bü, benim ilk öserimdir; fakat bugün onun bir sureti elimde mevcut değildir, Sonra o vakıtlar bende “hitabet” merakı dn vardı, Tam Yunan har binin ferdası sıralarmda nesredilen eserler meyanmda Yunan harp $- hitlerinden Abdülezei Paşanm ta, rihi ve meşhur bir nutku vardı ki onu ezberlemiştim, Konağm koca odasma kapanır, kapıyı arkasmdan sürgüleyerek yüksek bir sandalye- nin üstüne çıkar Abdülezej Paşa, sn nutkunu odayı çımlatarak du - varlara söylerdim, Bunlar, çocuk. lak günlerine ait hatıralar, Bugün onlarlan çolr uzaktayız. Fdebiyat. merakımın en müzmin devri on yedi on sekiz yaşında bu- lunduğum zamanı tesadüf eder, Buna bir “mâni” demek daha doğ. ra kadar yazı yazardım, Ebevey. nim bu fazla, takaişiken Ibtifima mümaniat ederlerdi. Nihayet başa çıkamıyacaklarnı an'ıyarak bir ge ce yalak odamdan limbayı aldı - lar, Fakat ertesi gün derhal çar. Sıdan paramla gizllee bir mun te- darik ettim ve herkesin yattığı za, wan beklediklen ve bütün evin uyuduğuna kani olduktan sonre yavaşça yatağından kalktım ve muwumu yadarak yazma devam ettim, Ebsveynim bü serait karşı. #nda nihayet bana limbamı jade ettiler, Halen on sekiz santten fazla ça, lısmaktaşım, Şahsiyetimde beş ne- : Sabahları altı *“Cem,, uyanır,Onunla do Aaa döker bucuğa kadar konuşu. . Zülüsürüz, oynarız babayım: Ne birine sahsiyetimdir. O a sonra sokağa çıkarım ve Joğru çalıştığım Giiee Seli - | rim, Dokuz buçuktan altıya kadar bu mücssesede metmurum; memur. tak... Bu benim Benek sahelyetim dir, Allıdan gecenin doküz 3 «a onuna kadar (Vakıt) ü nde tashih İşini yaparım; gazete. cilik,, Bu da benim Üçüzeli sahsi, yetimdir. Alelimum herkes tashi hi çek yorucu sideder; halbuki heneg. gazeteciliğin en tatk tarafı umsahhihliktir, İki gazetede he . yeti tahririye müdürlüğü yaptım: | Fakat heyeti tahririye müdürlüğü İsminin cazibesine rağmen musah. | hihlik bana ondan daha hoş, daha | Ten kaş yapayım derken kon bir göz çıkarmış olduğumun far- ru olur, O zamanlar gece sabahla. | | dan sonru evime avdet ederim, Ge. €enin on buçuğundan nsfüüçyiden bir buçuk saat sonraya kadar dür. düncü şahsiyetim dahilinde yaşa » rım, ha saaticrdo romancıyım, Ge ce evimç gekliğim zaman ilk işim pljamamı giyerek mesai odama geçmektir, burada Yadyomu aça » | rak bir taraftan yemek yerim, di. | Eer taraftan romanını yaznağı başlarım, Gecenin bir buçuğuna doğra yatarım, Burada beşinci şahı siyetim tebarliz eder; artık bir in. sanını Ve sflfanş çalışmış insan olarak uyumağa kesbi istihkak et. mişimdir, Gazetecilik hayatma 825 de (Ta- nin)e girmekle başladım, İki üç sy kadar devam ettim. Bilâhme kendi arzumla çekildim. Mecmua , larda çalıştım, Mütarekede (Kap- lan? mecmuasını çıkardım; fakat sansörtin kuvveti taryikı trerine kapatmağa mecbar oldum, Gazete. ellik hayatımı dokuz sene sonra (Payitaht) gazetesi heyeti tahriri- İ ye müdürü olarak girdim, Üç dört ay kadar gazete devsm etti, Son, ra kapanmea çekildim Riraz son. ra (İleri) gazetesine röman mu . harriri olarak dahil oldur. Bn su ralarda (İkdam) gazetesine de in, | tisap etmistim, (fedam)da vazifen kendi arzamla musahhihijkti, Mü - teakiben aynı gazetenin hemi mü . sahlsihi, hom göce muharrirj ol . dum, İli sene evveline kadar ora, da müstemirren çalıştıktan sonra (Yak) gazetesine musahhih ola - rik girdim, Bizeat hiçbir, gazetede muhbir olarak bulünmudım, ayata ne yapamıyacağım İŞ de budur, Bir Bazete muhbiri fevkalâde sokulgan girgin bir insan olmak lâzımdır. l Halbuki ben çekingen bir adamım, | Bende bir muhbir için liz olan havas mevcut değildir, Netekim burada on sekiz yirmi saat zarfın. daki kazanermm iki misli maaşla Andolu Ajansı iki sene evvel beni merkez muhabiri yaptı. Rizzarure buradaki memuriyetimden Ve de, vam etiiğim gazeteden çekilmiş - Üm; Ajans muhabirliğini beş gün ifa edebildim ve yapamıyacağımı anlar anlamaz derhal istifa ettim, istifa ettiğim vakıt buradaki me, muriyetimden ve mensup oldu Zum gazeteden çikmuş olduğum ei, hetle budu oMmiücerredde. Kalmış bir insan gibiydim, Maamafih men sap olduğum rar beni aldılar, linç olmamak için işleri —bu iş kendisine yüksek kârve Para getirse de— kabul etmemelidir.” Çocuklu bir silede ev işle- rine bükabilecek 30 - 35 yaş larmda bir bayana ihtiyaç vardır, Talip olanlarm Vakr matbaam veznedarı Behram Uzcan'a müracaat eylemesi, Inhisarlar BAH iki müessese tek- | O kansatteyim ki insanlar gü , ' yapamıyacağı | IÇKİSİZ SAZ Cağaloğlumda güzel manzarasiyle tanmmış, Boğuza nazır “Çiftesarayiar” bahçesinde her pazar saat 14 den 19 « kadar MÜZEYYEN SENAR ti Tokyuy) idaresindeki 20 kişilik i dinlemek fırsatını kaçırmayınız, KUPONLU - VADELİ: MEVDUAT VARLIĞINIZI TEMİN EDER v HER AYIN BİRİNDE -PARANIN -FAJZİ-VERİUR TÜRKTİCARET BANKASI-A:Ş: Deniz Harp okulu ve lisesi komutanlığından: i — Arkama müsiki geğikli erbaş hazırlama ortaokulunun 1 mel sımfna, deniz vündosu için talebe Kayıt ve kabul olunacaktır. Kayıtlsrs 1 haziran, 942 de başlanarak 20 ağustaş 942 ye kadar de ram eğliecektir , İstanbul ve civarindan müracaat edeceklerin İstanbul deniz komutan, biğıns, Mersin ve civarından müracaat #desekderin İlersinde deniz gedikli erbaş hazırlama ortaokul müdürlüğüne ve bu mırtakalar dr. grda yulunanların bulundukları mahallin askertik yübelerine müra, suat etmeleri, (6127) 3 Bevlet Demiryolları ve Limanları İşletme Umum idaresi ilânları > — — — a Muhammen bedeli 6118 (beş bin yüz on altı) lira 50 deli) kuruş olan muhtelif obatta 67000 (altmış Üç bin) adet Mumba fitili (25 haziran 1942) perşembe günü asat (16) on altıda Haydarpaşada Gar bilası dakilindeki komisyon tarafmdan kapalı zarf usulile satın almacaktır. Bu işa girmek istiyenlerin 293 (üç yüz seksen üç) Hira VA (yetmiş dört) kuruşluk muvakkat teminat, kanunun tayin eltiği vesiknalerin tekliflerini muhtevi zarfların aynı gün #ast (15) on beşe kadar komisyon relsliğine vermeleri Yazımdır, Bu işe nit şartnameler komlayozdan parasız olarak dağıtılmaktadır. (6236) “Vakıt,, Kitabevinin yen neşriyatından bazıları i Merke kendi hayatımı yaşar — Elkiyelee — BEKİR SITK. KUN? Kendi köndine 1000 elime we öğretici — Franamen kita Kend; gendine 1000 kelime iie öğretici — Almancn kita Kendi kendine 1600 kelime ie öğretici — Toxilire itme Umum Müdürlüğünden: VE ve ÇAY Kanunu hükümlerine göre: 1 — Çayda bulunan vasıfları taşımayan ve memleket dahilinde yetişen bazı otları şekilce çaya benzetmek için işlemek, kurutmak, ve bu suretle vücude getiril. miş taklid çayın ticaretini yapmak, satmak kasdile taşımak, saklamak, bilerek sa- tın almak veya kabul etmek, Z — Nohut, arpa ve emsali yabancı maddelerle karıştırılmış kahvenin ve yaban. cı her hangi bir nebatla harman edilerek vücude getirilmiş çayın helile veya pişiri. lerek satılması veya satılığa çıkarılması kaçakçılıktır. Bu kaçakçılığı yapanlardan kaçak maddeler müsadere olunmakla beraber karışık kahvenin her bir kilo veya küsurundan 10 ve karışık çaylarla çaya ben. zetilmiş nebatların kilosu veya küsuru için 20 lira ağır para cezası alınır. Maddeler, kaçakçının veya kaçakçılıkda birleşmiş olan kimselerin elinden çıkmış olması dola. yısiyle müsadere olunamazsa ayni ceza iki kat olarak alınır. Keytiyet Kahve ve çay satıcılarının ve pişirici olan Otel, Gazino, Pastahane, Kahvehane ve emsali müessese sahiplerinin dikkat nazarr iğ na ehemmiyetle vaz olunur. i eğlenceli gelmiştir. Gece saat on.