12 Haziran 1942 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

HAYAT VE AAA M areşdl . NE İİİ INSANLAR Petenin 24 saati Çalışma saati günde on bir saat olan bir devlet reisi — Lâvabolu odalara yerleşen nezaretler - Karyola üzerine istif edilen dosyalar — Tuvalet masasında çalışan kalemi mahsus müdürü İMsrisvu, Poten, Viside Park otelinde oturur. Burası 1939 dad evvel dünyanm on gürültülü yeriydi. Büyük salonları her dali. ka dopdolu belunur, müsteriler Ter, oturur, içer, yüküek sesle ko noşurdu. Yemek saatleri bir yer bulmak bir mesele olurdu, Fakat buglin otel bu manzarasmı kay betmiştir, Bugün burası devlet re- isinin hem idare merkeri hem eli, dir, Başvekâlet, harleiye, istihha- rat ve propaganda (Vvekililkleri de buraya selaştrılmıştır. Mareşal ü, üncü katta oturur, Alber Lobri- bün istiflasmdan sonra i parkma gitmesi için yapılan bütün teklifleri kabul etmemiştir, Dev , Jet robinin oturduğu döire bir se İon ve bir yemek odasından iba, rettir, Tabil bir de çalışma odası var, Çalışma kelimes; Fransız devlet ceisinim bütün gününü ifade eden tek kelimedir; Her sabah saat do- kurda Mareşal Feten İş başındadır. Mer sabah hususi kâtibi general Loru, kaleni mabsus midirü Mös yö dö Muleni, seryaveri General Kampeyi tam sant dokuzda huzu » rana kabul eder. Öğleye kadar bu iş devam eder, Öğle üzeri Mare şal günlük gerintisine çıkar, Bu ge zinti hava isler açık olsun, ister kapal, ister kar yağım, İster yağ mer, muhvkkak yapılır, Bu gerin. tlere bazan hususi doktarı Menes trel de iştirik eder, Ara sıra Pe ten yolda durur ve rasge köy | Yülerle komuşar, Birde birkaç misafirle bersber öğle yemeğini yer, Sonra iki saat dinlenir ve tekrar işe başlar, at dörtte hususi ziyaretlerin! ka bul eder, Snat beste sefirlerle ko- | nuşur, Sonra saat, sekize Kadar o, kur, yazar yahut diiştinür, Saat se kizde yemek yer, Fakat mareşaln çalışma saati henüz o bitmemiştir. | Yemekten sonrs derhal iş başıma döner ve gece yarısma kadar muh telif devlet işlerile uğrasır. Demek oluyor ki marosalın çalışma günü | sekiz santlik değil, 11 saatliktir. Herkes için taktit odilmeğe değer güzel hir örnek, Bu proğham sucuk müstesna 20, manlarda değişir, Resmi seyahat- ler, her Gumartesi günü toplanan nazırlar heyeti bu programı bozar, Mareşalm eğlenceleri çok basittir. İl, üç ayda bir defa bir hayır mü ,esesesi menfaatluc verilen tem sillerde tiyatroya giler, Bazan bir köy kilisesinde köylülerle bera ber dua ettiği de vâkldir. Ekseri- ya bilhassa denir kenarında yap - tığı seyahatler sırasında sahilde hir tahta kanapeye oturarak urun uyun Akleniz, bakar, Mareşalie berüber çalışanlar da | ovun gibi çok çalışmuk ve çok yo. | rulmak mecbnriyetindedirler, Bu - gün Lövâl başvekil sifati İle aynı yorucu çalışmayı maraşa'le naylâs maktadır, hava, kara ve deniz kuv vetlerinin kumandasını üzerine ai. me olan Amimi Darlanm yorgun. uğu da daha az değildir. Her cumartesi nazırlar hsyeti Sevinye pavyonunda toplanır, Ve | her içtimada mareşal Peten mu hakkıak bulunur ve toplantılara re, isik eder, Frans bükümetinin büyük bir kısmını ersine almıs olan Parko- telin mansarsar zayot gariptir, Fa, kiden yatık odası olun bu daire , lere girildiği vakıt birtakım garip manzaralara karsılasmamak imkân sızdır, Meselâ dahiliye nerareti ka- lem mahsus müdürünün önündeki yanhane çift aynalı bir tuvalet masasıdır, Vektiyle otelde kibar kadmlarm rujlarmı tazelerken çeh relerini gördükleri bu aysalarda bugün kalemi mahsus müdürü kim, bilir hangi hatıraları düşünerek solgun yüzünü seyretmektedir, Ev, mak odasında evrak ve dosyalar dolapları değil, şilteleri kaletiril - mış samynları duran karyola üze « rine konmuştur, Bir nazır veya müs tesar odasında çalışırken bir su Şi rltası işittiği vakıt hiç de hayret etmez. Zira bu su odadaki lâvabo- nua 'iyi kapanmamış musluğundan akmaktadır, Devlet reisinin oturduğu Parko, telin kapından içeriye girince İ kâtiplerin subayların ve daktilo | tarım hezle hızlı gidip geldikleri görülür, Orta yerde meyhane tez- gilma çok benziyen geniş bir ma, sa vardır, Burada devlet reji İle görüşmek istiyenler bir fiş dol , Gururlar, Sonra bekleri me salonu darark bir odadır, Ni. hayet bir kapr acılır ve kabal göl, lecek misafir ikinci bir bekleme s3 lonuna göçer, Nihayet | teşrifsier görünür ve misafiri devlet ri nin karsısma cıkarır, Diğer nazırları görmek icin ba kabli merasime ve teşrifata ihti - yaş yoktur, Doğrudan doğruya ayırın kelemi mahsus müdürüne müracant etmek kâfi gel Almanya ile ticaretimiz 55 milyon liralık mübadele distesindeki mallara Karşılıklı fiyat tesbit edildi aradan haber verildiğine göre, Türkiye ile Almanya âra- swda karşılıklı ihraç edilecek mallara fiyat tesbiti hususunda, ki konuşmalar bitmiş ve bir anlaşmaya varılmıştır, Fiya £ anlaşması, son Türk - an ticareti anlaşması esasları nde hükümet ve hükümete müesseseler tarafmdan ecek 55 milyon firalık lis, ie buna mukabil verilecek allarm listesine şamildir. ul malların larına karşılıklı o- arak harpten evvelki fiyatlara nazaran vüzde müayven bir nis, bet dahilinde zam yapılmıştır. "iyat tesbiti, Türk - Alman ticaret anlaşmasında bulunan ve serbest ticarete ait olan #4 mil, n liralık ikinci listeye şamil ildir, mm Akalliyet mekteplerinde çalışanlara zam Ankaradan in İ ve ekaliyet mekten- lerinde çalışan muallim, ve ida, ücretlerine zam yapıl- olduğu, zam miktarı. rine bırakr'ması, fakat buna mu, retlerine bu ders Senesi sonuna r, Bekle -| Karaborsada 27 | HMraya satılıyor Gizli stoklar tesbit ediliyor Son günlerde piyasada en çok örün an maddelerin başında kalay gel * mekbedir, Evvelon normal fiyatı 350 kuruş olarak tesbit edilmiş olan kö» gimdi kara borsada kilosu ri 2 dü pek gizli O Bölge iaşe milat gizli kalay toldarının Langi ellerde bulunduğunu ve mulâvaast olarak hangi ellerin oynayıp piyasaya çıkarta | ağu | e Tol ağını birer birer tesbit etmektedir. pek mühim İ ihtiyaç maddeler: biri olan kele» yn hariç piyasalardan tedarik edile” t ilmeşt için rlğı müsbet bazı teşek» arlık bit hassa bazı Türk hesaba Bssraya ve İskenderiyeya kadar ge » Hp de orada kalmış olan kalayların getirtilmesiri temme ( çüleşmaktadır. Meydana çıkarılacak stoklar imha men kalaycrlar arasmda tevsie tAb tutularak halkım ihtiyacı karşılana caktır, Talim ve Terbiye- nin yeni kararları gölzüüçiyiinin Güzel sanatlar Akademisin. de diploma dereceleri ele Hariçlen lise ve ortaokul imtihanına girecekler Ankaradan haber verildiğine göre, Talim ve Terbiye Heyetinen Güzel Bas nâllar Akademisi mimari gubesi ta Umstnamastnin imtihanları müteallik kazıma yapılan tadilâta göre orta. tama, boll olursa pek iyi, iyi, ve 5-8 olursa orta derece. erle diploma verilecektir, Bundan başka talim ve terbiye he yeti kiz ensitülerinde çamaşır, mo da, çiçek, ev idaresi, yemek. pişirme ödemleri progrumlarında taeliht, yap - mış ve ihtiyaca uygun Çe etm Diğer taraftan, Ise ve imtihan talimetramesinin 51 | ve 79 imei maddelerinin tadi ve terbiye beyetince kabul edi ur, Bu tadlihtn göre hariçten lise ve ortaokul bitirme imtihnalarma gir * mek istiyenler, dilekçeleri Maarif Ve» kâletince münasip görülecek okullara havale eâllecsk rizan içinde müracd. at edenler haziran, temmuzda mürüe esat edenler de eylül devresi üntihân larına, kabul edileceki is orta okul 88, 62 tasim ge İdam cezasına namzet bir katil Bir mldlet evvel Fatihte Hacıveys mahallesinde zişanlısı 15 yaşında Hay rütmlan ile arkadaşı 14 yaşında ŞüK- Tanı tabanca le vurap öldün Es « yoğtu merkezi sabık pollalerinden As H Rıza Özdemir, birinci ağır ceza mahkemesince 30 sene hapse mah » küm edilmişti. Temyiz, cezayı mz bis arak kararı bozmuştur. Katli mu. hakemesine, dün, birinci ağır cezada arar be Kabul etti, Görüşmemizi Jorj Bonne İl. devam ettirdik... Hem de ne özlü bir görüşme... X. Briksele dönmek Üzere ben- den ayrirken oldukça mahzun. dum: “Hiç olmazsa diyordum, bü. tün bu emeklerin şu faydası oldu ki, bangi Garafın anlaşma ve sulh arzusunda olduğu, hangi tarafın makfis srrnlar beslediğini ispat etmiş oldu... kıral, üc X., Bundan artık ne ne e hiç kimse süphe edemez,,, Düşüncemi açıkça söyledim, X. de ayni fikirdeydi, fkat o güzel güveni ile bana tekrar etil: — Kendimizi yenilmiş saymı, yalm! Tamiri İmkânsız sey vu. kabulmadıkça her zaman, het se. Ye bir çare bulunabileceğini söy. liyen siz değil miydiniz? Metanetle, uzun urun biribirimi. rin elini sıktak, Wi gün sonra, Hitler orduları, um Praga girdikleri haber verili, haber verildiğine | yorün. ... 1939 Eylülünüm sonlarına doğ. ruydu, Bir gün Kulondr bana dedi ki: — Relçikadan memnun deği. iz, General Gamlen'le Daladye © kabil yatılı ve vatısız talebe üc. | cihetten pek endişedeler.. Bire 5yle geliyor ki kıral açik ve dü. kadar zam yapılmaması Maarif | rtist hareket etmiyor, Halbuki dış Vekâlelinee karar! #ynsette çok önemli bir rolü var, İ kanlı, kendisini teni | Kadınlı bir eğlenceye giderken Kasımpaşadaki “Yılmazdere mezarlı- ğı,,nda don göm yaralı adamın macerası gri bölümiz, İnecik bıyıkları vardı, Zayıf unun boylu, giklzca bir çocukta. Ancak 19 olduğunu söylemişti, Fakat buna wen suçu “güsb ve yarılamaktı”, — Adm? — Mimstanfin - Soyadım? Ayhan, Ne iş yaparsın * Talebeyim, Nasıl talebe? Kaş sne evvel? 15 sene evvel — Son mnıfta kaldığın için çıka, rüdm, öyle mi? ? — Burada nerede oturuyorsun ?? — Burada muayyon bir ikamelgi. hem yek, — Gitmeli, şimdi otur yerine de sor, İ gu hüküehiğinin, haldemdaki karar namesini dinle! Birinci ağır cez4 mahkemesinin #açlu yerinde bulunan mevkuf deli , masum ve mahcup göstermek istediği pek belli olan bir tavırla. derin derin içini çekerek yeri, ne oturdu ve gözlerini önüne eğerek dinbemeize başladı. Vaka 940 senesi içinde geğeişti, Mustafa Ayhan, ba sırnlsrda, hem memleketlisi, hem de arkadaşı Kema, lettinin İstanbala gelerek, Galstadı “Bandırma” oteline indiğini duymuş ve derhal oraya giderek: — Hoş geldin be Kemml! demiştir. Memleketten ne haber, Hizim ihtiyar, Har me yapıyor? — Hepsi iyiler, arkadaşlar, bol bel selâm yolladılar. İli arkadaş bu şekilde bir hayli ka, Buştuktan sonra, Mustafa, Kemaletti, nin şehre yabancı olmasını ileri süre, rek kendisini gezdirmek makandiyie dayar çürarmaytar. Evvelâ Saltanahmet parkendan başı tamışlar, sıra Be bütün parlar doin. sarak gezinmişlerdir. Nihayet akşam olunca, Mustafa birdenbire: — Hah, demistir, şimdi aklıma gel, di, Tabii canm eğlenmek ör ister, Öyle ya İstanbula gel de, hiçbir şey yapmadan git — Doğru, — Besim Kasımpaşada bir sevgilim var, Haydi seni de oraya götüreyim, rakı falan alır, bir âlem yaparız. Kemaistiin bu teklife sevinmiş ve derhal kabul etmiştir, Hemen bir Haliç vaporuna binerek Kasımpaşaya geçmişler ve karanlık sokaklarda doloşmağa başlamışlardır. Mustafa Ayhan, arkadaşını sokuklar, da birçok dolaştırdıktan senra, mihü- yel, “Yılmazdere Mezarlığına getir. miş ve: — işte burayı geçlikten sonra yüz adım ilerde diyerek Kemalettini me, varlığa sokmuştur. Bundan sonrasını kâtip kararname, de şöyle okuyordu: “Suçlu Mustafa Ayhan, mezarlığa girdikten sonra birdenbire arkadaşı Kemalettinin üzerine atılmış, ofindeki sana bıçakla, muhtelif yerlerinden yarala » yıp kendisini yere seriikten sonre AVRUPANIN EE AMEL EKR Yazan: JUL ROMEN Gamka'le Dalağye'nin no gibi seylerden endişe duyduklarını öğ- renmek İstedim. Kulondr izah et. dö — Gayet basit, Gamlen wmul « maz bir rahatlıkla (seferberliğini bitirebildiğin; pek seviniyor... A- yın, aşağı Yukarı, 25 indenberi bü. tün kuvvetlerimiz, Majino hattın. dan denize kadar, yer altındaki mevzilerite yerleşmiş bulunuyor - lar, Artık hava taarruzlarımdan biç korkmuıyasak bir durumdalar... Pa, kat Hitlerin bir hafta sonra Bel - çikadan taarruza geçliğini farze - diniz, Belçika hülkümetile olan mi. nasebetlerimiz bizi tatmin etmek ten o kadar uzaktır ki böyle hir taarruz karsısmda ne yapacakla - rını bile doğra dürüst bilmiyoruz. Hayd: diyelim İli memleketlerini müdafan etmeğe ve İngiltere 'le beraber, kendilerine o verdiğimiz garantiye İstinaden bizden yardım istemeğe karar verecekler. İsim en wüthiş tarafı bötün bu islerin altı veya 21 saat içinde olup biteceği, j mun muhtelif tiaaddelerile tecziysi ise | lek bulunan bindekdi 40 Hrasmı alm, üskündeki cizgili Meivert elbisesini soyarak ken. disini don gösalek bir halde mörarlık,, ia bırakarak savuşmuştur, Bir mlâd » det sonru, o elvardan çeçen bekçiler, Kemalettinin inlltisini duyarak ken « dkdni hastaneye kaldırmışlardır." Belki de hatırlıyacaksımız. O sira » tarda gazetelerde “Esrarengiz bir hâ, dise: Yılmazdere mezarlığında elbisee siz bir adam yaralı olarak bulundu ifadeye gayri muktedir bir balde, bas taneye kaldırıldı” diye bir havadis yazalmıştı, işte o havadisin içyüzü buydu. İyi tesadüf bıçak yaraları tehlikeli yerlerine isabet etmiyen Kemnletiin bastamade tedavi sonunda | iyileşmiş, ve sorgusu yapdabilmiştir, Kemalşt » tm hemn ağlamış, bem de şunları söye lemistir: — Niçin yaptı bunu bana * Anlamı, | yorum. Birbirimizle daha memleket, tenberi çok iyi arkadaştık. — Kasımpaşada dostum var, bu gr. «e eğleniriz, diye beni götürdü, sarlıkla İçahla üzerime hücum etti Beni niçin öldürmek istiyordu” Bir aydanberi mektebe gitmediğini etelet söylemişti. O gün sabahlanberi beraber gezdik. Esrar üs içmişti” Karırmamede nihayet Mustafanın başkasma alt bir nüfus kâğıdı le A, nadoluda o dolaşırken o Amasyada ele gosirildiği kaydedilerek, ceza kanunu me. | teniyondu. | — Kalk hakalrm, Bak boyundan sm? — Een Yilmazdere mezarlığının a. dını bile bilmem efendim. — Yilmasderenin adm wereden b | iseeksin * 'Tarih okuması lâzım, ki öğ, renesin, Sen şu yaptığın marifetleri enini beled, — Ten bir şey yaptmadım, Hayatım da esrar nedir, onu da bilmem, — Pek iyi ne diyo Anildaluya kapı İskenderuna gittin, garson ol. Mustafa Ayhan. büyük işler yapmış. ta | tstiğine göre 1800 am a mem Harp masraiları v€ devlet borçları... EREK Vaşingiten v, gerek Lonâradan gelen telgraflar bize harp masrafları hakkında bo# döndürücü ve akıllara durgunluk veren rakamlar bildiriyor, İngilte re hükümeti 1089 da harp messi maş, Geçen harpteki masraf $ be İ çuk milyar İngiliz lirasıymş, BU harp öyle sanıyoruz ki on beş yir- mi milyara mal olacaktır; zira İn henüz yarısını vâ geldiler ya gel mediler! Dokuz milyar İngiliz Kirası birini senelik bütün bütçemizin yüz elli mislidir; halbeki İngilizlerin dalı» başka masrafları da var ve bü miktarın içinde değildir. Amerikanm son bir aylık harf masrafları ise Üç buçak o milyaf dolardan yani dört buçuk milysf Türk lirasmdan, Türkiye bütçesk nin on beş senelik tuturmdan ibi rettir, Bu masraflar gittikçe a” taraktır ve kimbilir nekadar vl3* caktır! Amerikanın Mayıs sonmdski! borçları 4ç yüz senelik bütçemiz) den çoktur, Bu devlet hu #ada| boreun altından o nasıl kalkacak” Amerikan maliyecileri wlibet bur da düşünmüşler, hesap etmişler” dir; zira modern devlette hesap” Siz İş yapmak karanlıkta ve kili vuzsuz yola çıkmak demektir; Wi varld olamaz, Bundan yüz elli sene evveline adar devletlerin borçları heme” hemen yoktu, Bir Amerikan iste” tarihlerinde bütün dünyanın borçları on İkİ buçuk milyar alim frank yani sit yüz milyon alim liradan ibaretti aramızla Yirmi milysf siydı, Son bir buçuk gs da ilevletlerin borçlanmaları ade tü moda oldu, Geçen dünya har binden evvel o Fransamn 33, AK manvanın 25, Rusyanın 24, Avu” taryn » Macaristanın 19, İnriltete win 18, İtalyanm 14, Birleşik “ merikanın 24 milyar altan frank borete oldukları hesnn edilmisti..” orçlanmanın aleyhinde o İ da vardır lehinde olanlar da, teyhinda bulunanlar bunun delit falan filân? — Ben bu vaka olduğu Müstefakemalyaşadaydım. — Oranı biliyoruz. Orada olünğu. na dair iki de şahit göstermişsin? Amasyaya niçin gittin? sıralarda / 37 — Kemalin yaralandığını gazete , lerde okudum, Her balde yaralarınm tesirile saçma bir şeyler söylemiş o Mbilir de, bana iftira alar diye kork. tum, Zongullağa gittim, Kemalin iyi olup aklı haşını geldikten sora orta. ya şeknenktım, — Pekhja, Bu nüfus kâğıdı işi me? Neye başkasının nüfus kâğıdın: kul, lanmuşsın © — Mustafakemalpaşadan çok ace 16 çıktım, Bar telişin yeğenimin nüfus Mi ğedıni almışım. ponlayu ve Neye kullandın? — Nasıl gönderebilirdim, Sones ne vede olduğum belli olurdu. Zönguldak NİHAT ŞAZI (Devamı 4 üncüde) ir, gönderirdin. AAA MUAMMAS Çeviren: LUTFI AY dir, Ve kurmaylar rasında da hiç bir şeyin hazırlanmamış olacağı - dır, O zaman Gamlen, orduları Belçiku ovalarına doğru würmeğe davet edileceğini, düşmanın büyük hava taarruzları aitnda, hazırlık. siz, plânsez yapılacak böyle bir ha, reketin kölü neticeler doğurabile- ceğini hesaba katıyor, Polonya macerası o0u çok düşündürmüştür, Aynı âkibetlerle karşılaşmak iste. miyer.., Fakat daha kötüsü var, Son giinlerde aldığımız barı haber, lere bakarak Hitlerin böyle bir taarruzu, şeytâni bir meharetie, ili safhaya ayırmasından korkuyo. ruz: Önce Holandayn taarrız edip Belçikayı rahat | bırakarak, yalnız sahile inmek İstiyormus gibi hare- ket edebilir, Bu vaziyette Belçika, tabii bütün fırtmanm komşusu . nun başıma kopacağım ımmarak hiç sesini o çıkarımıyacaktır, Holamla böyle el çabukluğu İle isgal edilip orduları bir kere Esesut nehrinin mansabıma yerleşti mi Hitler için Belçika artık ağın İçine girmiş de. - masrafları, geler nesilleri ağ yükler altında bırakmağa, mem lekitin mesgul olmıyan sermaye sini yolundan çevirmeye, faiz nis” belini yükselimeye sebep oldağı” nu iddia ederler. Lehinde öla” larsa devlet tahvilâtınm halkı t#* #arrufa tesvik ettiğini, iktisadi bi” ilerleme yarattığını söylerler, Hs? katte iyi sartlarla yapılıma ve iyi kullanılırsa iyi netleç verir” aksi hakle fena neticelerlie karsi Taşırız, Herhalde Ohişim (devletlere borçlanmaktansa — hükümetimiz son yamanlırda yaptığı gibi içer” ye ve millete borçlanmak dai* tercih olunur, Zira bir tarafi” halk fazla vergi vermekten küf” tulmr diğer taraftan sermayç 55 hili sermayesini İyi işletir. Hel© harp halinde milli varlık her sey“ den üstün olduğu cihetle borçlar” manm iyi veya fena olduğumu dür #ilemek münâsızdır, Kadircan KAFLİ , mektir, Geriye yalarz ağı toplamak * kalır, © zaman Belçika imdat diy? haykracaktır.., fakat biz çılımağ bir yola girmiş olacağız: Bir ta” raftan prensip İtibariyle yardm « larına koşmuya mecbur olacağı. bir taraftan da bile bile kendimiri zteşe atacağız... Anlıyorsunuz yp General Gamlen bütün bunları 8 * paçık görüyor, Yeni bir Charleroi feliketine uğramak istemiyor, — Peki ba düşüncelerimizi Bel çlkalılamı açılışa söyliyemiyor mt « yız? — Setirimiz Bargelon çok İyİ, çok zeki bir allamdır... fakat hareketsiz, çok yumusaktır.. Sonra resmen bir nota da veremeyiz, ÇÜK kü en büyük itirazmiz su olaca” tır; “Bizi çek geç yardıma çağır” ve daha önceden bizimle icap eden temaslarda bulunmazsanız verdiği. miz garanlinin kıymeti yoktur, Sö” vümüzü tutamayız.” İşle Frans9 yürleree ekilen geçecek, belki de “sarı kitap”"larda yer alaenk bir vesikada böyle bir şey söyliye mez, Bunlar karsı karıya, güzgü" re Söylenecek şeylerdir. Hem her kesten evvel bizzat kırık ikna #f mek lâzım, — İsterseniz. bir kere ben te” rübe edeyim? Pekali!,. Muvaffak olacağı» Bizi amüyoOrsanız.... “Devamı, var)