26 Haziran 1941 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 5

General Cemal Mersini) Ankara, 25 (A.A) — Büyük Millet Meclisi bugün Refet Canı- tezin başkanlığında yaptığı toplan Üda Türk — Alman dostluk mu- Mhedesini müzakere ve kabul ey- Yemiştir.. Bu müzakereyi takip Için kals- ek bir halk kütlesi samtin lo- doldurmuştu, Matbuat lo- Süinda ecnebi ve Alman matbu. mümesailleri bulunuyordu, Kor lomatik iocasında Alman büyük Fon Papen ile büyük ciçi- ik müsteşarı ve atuşemiliteri yer ları, Celsenin açılışını o müt€ Kürsüye gelen Hariciye Ve Bükrü Saraçoğlu gelen evrak ara. Wnda bulunan Türk — Alman ik muahedesinin ruznameyö İmarak tercihan ve müstacelen ©re edilmesini İstemiştir. Pele, Hariciye Vekilinin gerek vabahiş muahedenin ruzma * “yo almarak tercihan ve gerek #leh müzskeresi hususları, ai / 4 Admin ER dan “sonra * Hariciye; Vekil Hektar kürsüye gelerek tam met- Ayrıca bildirikniş olan böya * bulunmuştur. Sik sık ve sürekli alkışlarla karyılanan bu. beyanatı takiben ” Cümhuriyet Halk Partisi Meclis izli pu reisi Ali Rana Tar Ban (istanbul) Hariciye encüme Fcisi Muzaffer Göker (Kon #enersi Cemal Mersinli (İçel), a Fikri (Bingöl) söz almışlar- Ali Rana een sozleri Ali Rana Tarhan 18 haziran 01 Ankarada Türkiye ve Alman- salâhiyettar mümessilleri #ianmda imza edilerek Meclis ke. Yeti umumiyesine . arzedilmiş © b Muahodeyi müstakil grupun ip etmekte olduğunu söyliye- tek demiştir ki: Tasvip ediyoruz çünkü münde- Tecatı Türkiye cumhuriyetinin, barici siyasetinde takip etmekte “lduğu emniyet, iyi münasebet e- larına uygundur ve mevcut ta lari mahfuz tutmakta - Muhterem arkadaşlar bu mus- ede Türk vo Alman - milletleri- hin samimiyetle elele vermeleri- bi ve biribirlerine itimatlı bakma istihdaf ediyor. Müşterek Menfaatleri için dostça görüşüp Anlaşmalarma yol açıyor. Bunun İçin bu munhedeyi tasvible değil, Aym zamanda memnuniyetle karş! yoruz, Münasebetlerimizin mo - Mut inkişaflara o mazhar olmasın: ni ediyoruz. Refik Saydam hükümetini bu Büzl eserinden dolayı tebrik eder- ken, içinde yaşadığımız güçlükler «*e' tehlikelerle yüklü dünya gart- İri altında milletimizin müzabir nüşunu/ müteyakkız çalışmala Tinr da daima dileriz. (Alkışlar). Pi emler Gökerin . sözleri Mariciye Encümeni (o masata Wuharriri Muzaffer Göker de Mec lisin tasvibino argedilmiş clan Du- hedenin büyük ehemmiyeti haiz bir dostluk vesikası olduğunu İşs- tef etmiş ve demiştir ki: “Metinde tesbit ve biraz ev- vel Hariciye Vekili tarafından izah edildiği gibi, bu vesika dün. Ya harbinin başladığı tarihtenbe- Ti bir takım anlaşmazlıklar yü- Zünden sarsıntılar geçirmiş olan 'Türk . Alman mü z ni ini isle etmek X HAZİRAN —IML Türk - Alman paktı Büyük Millet Meclisi bu güzel sulh eserini hararetli nutuklar ve alkışlarla tasdik etti HABER — Hariciye Vekili Parlak bir hitabe ile muahedeyi izah etti Hitler, Rayiştağda, söylediği bir nutukta Türki- iİ ye ve bilhassa Atatürk için güzel ve doğru müta- İİlealarile Türk milletinin kalbini harekete getirdi üne bir mektup yazdı Bu mektup Sasttuk muahedesinin Büyük Millet | Türk resmi makamları Üzerinde derin Meclisinde müzakeresi weögasebetile, | bir tesir yaptı ve devlet reisimişin Hariciye Vekili Şükrü Saraçoğlu, 45 İ mukabii ve müvezi mütalenler: ile gağıdaki nutku irnd etmiştir: | karşandı. Arkadaşlar, 4 Müyıs 1041 tarihinde de Hitler Hikümetinizin bundan bir bafta | Rayştagda söylediği bir mutukta Tür. evvel Almanya ile imzalamış olduğu | kiye için, Türk devlet adamları için Ankara, 25 (A.A.) — Türk . Alman yrr reye koymuş ve ka- İ Sa:nimi mahiyetini “ve bu münasebetlerde ke dostunk mushedesi kabul ve tasdik e &fimek için bugün yüksek huzurunuza gelmiş butunuyor. İKİ devletin müstakbel münaeebatı. ni vazık, açik ve samimi fikirleris| tanzim eden ve bu münasebatn deste | Yık yolunda inkişaf edeceğini göste ren bu alyani muahedenin mukadde. mcasinde ve diğer mânalur yanında iki tarafın mevcut teahhütlerinin maâsun kaldığımı gösteren “sarih bir Kayrt mevcuttur. Bu kaydın bizim tarafı. mezdaki minası on başta Türk - İngi | Hiz ittifakı bulunmak üzere Türkiye. sin etyevm meri bulunan bütün teab. Bütleridir. Dostlarımıza vaktile verilmiş olan sözleri tulmak için asil şart olarak üsri sürdüğümüz bu kaydı Kabal et- mek suretile hepimize Alman - Türk dostluğu etrafında hararetle çalışmak | imkânını vermiş olan Alman devlet | adamlarma huzurunuzda teşekkür et meyi bir vazife bilirim. Diyanedenln mu kadıderesini *birine! madde takip elmektedir. kos Marlak â £ “adin simi Kılidak Mertebe vağın * yazılmış olan bu maddey! #mdece okü. makla ikufs edeceğim: “Madde 1 — 'Türkiye Cumhuriyeti ve Alman Releh't arazilerinin masu. niyeiine ve tamamiyeti o mülkiyesine mütekabile riayet ve doğrudan doğ ruya veya dolayısiyle yekdiğeri aleye bine müteveccih her türlü barekâttan | tevskki etmeği taahhüt ederler... İklaci madde iki devletin bundan böyle milşterek menfaatler etrafımda vaki olan konuşmalarını taahhüt altı. Da alan bir maddeğiri Sasimi olarak dcet olan ve dostluklarını saminı) ola- rak inkişaf ettirmek azminde bulunan iki devletin müşterek menfaat meve gilerim el birliğiyle tetik ederek müşterek kararlar alması faydalı ol. duğu kudar tahil olan işlerdendir. Üçüncü madde muabedenin mhdâe" tini gösteren ve alelimum musbedee isrde mevcut olan teknik hükümleri ihtiva etmektedir. Arkadaşlar, Bir kaç cümle ii hulâsaya çalıştı. | um eser harp yangınları, harp çökün tileri, barp yıkıntıları ortasında Türk milleti için, Alman milleti için, batta yütün insanlık için güzel ve mesut bir sulb eseridir. v Bu böyle olmakla beraber bu eserin ön gürel ve en mesat Larsfı görünen ve bilinen cepbeni değildir. Bu patice- den daha güzel ve daha mezi olan ci bet bu esere vasıl olmak İçin takip edilen yoldur iki, bunu da bir Kaç etim. 1e ile aran çalışacağım. 25 Şubat IM tarihinde Alman dev ve fakat bilhassa Büyük Atamız Ala türk için güzel ve güzel olduğu kadar Soğru mütatenlar yürüttü ve büküm. Ver verdi. Kalbiere ve vicdanları hitap etmesini pek iyi bilen Hitler bu açık söylenen mütalen ve bükümleri ile de Türk milletinin ve Türk çocuğunun kalvini karekete geçirdi, Böylece plânı çizilmiş ve temeli &. dilme; olan Alman - Türk dostluk b. nasmız inşası için çalışma sırası kal Ealara ve amelelere gelmişti. Bir taraftan iki devlet reisi arasın. da ikinei bir mektup testisi başlarken diğer taraftar da Von Papen ve arka” daşları, Saraçoğlu ve arkadaşları Bil, kümetlerinden ( aldiklerı talimatlara terfikun Türk « Alman dostluk âbide“ sinin inşasına daha doğru bir tâbirle ıhyasına koyuldular. Bu çalışma esnasında iki taraf yal, nız dürüstlükten ve açik yürekten ya- pılmış bir tek yol Üstünde yürüdü. Bundan başka biz Almanlarla olan #iüzakerelerimizin. mühim safalarıce dan iogiliz dostiaruması habırdar 4. tik ww yer yer kendilerile istişarelerde: balundak. Bu istişare ve konuşmala” rımızdan bittabi Alman destinrımızı Ga haberdar ettik. İşte böylece ve sadece doğru yoldan yöürüyerek bugün huzurunuzu çıkan esere vasıl olduk. Bu noktada bü iş için irezkür hizmetler ifa etmiş olan Alman devlet adamı ve büyük elçi; dostum Von Papen'in istnini sevgi ve takdirle yadelmeyi bir vazife addedi. yorum. Arkadaşlar, Refik Saydam hükümetinin bu ese. ri bir haftadan beri dinye efkârr u- mumiyesinin nazarı tetkikine arzedil. miş bulumuyor. ,Her taraftan gelen haberler göstermekledir ki bu eser bütün insanlığın geniş musbette tasvi. bina mazbar olmuştur. Denfebilir ki bütün dünya uzaklara giden yollar üstünde bulunan Türki yede sulhün bozulmaması için muahee öelerie mütalenlarin âdets ittifak et. rd denilebilir ki, zaya kah saman bekçisi olan Türk ordusunun ağam ve aynı cephede bu sulhu ko rumuk için muharip devletler, bitaraf devietler ve inmaelık efkâri umumiyee al yer aimıştır. Arkadaşlar, Bu manzara, bü umumi tasvip mi, ietimizi bir kerre duba görefli ve mu" tens bir mevkie çıkarmıştır. Bu $6- refi ve mulenâ mevkiin Cumhuriye. timize ne kadar bundan sonraki fanliyetimizle de isbata çel let reisi Hitler Türk devlet reisi İnö. | şacağız. kim kılmak arzusundan doğ. muştur, Aynı zamanda tarafey. nin mevcut taahhütlerinin mah- fuz bulundukları ifade edilerek yeni anlaşmanın ittifaklarımıza muhalif bir mahiyet ve istika. met arzetmediği ve etmiyeceği ayrıca tebarüz ettirilmiştir. Hatip sözlerine devam ederek bu mushedenin dünya buhranı başladığındanberi Türkiye cum- huriyeti hükümeti tarafından ta. kip edilen milli siyasete uygun olduğu gibi,. Türkiye cumhuri. yetinin Dn gündenberi bir an'ane halind takip edilen si- prensiplerle de ahenktar bu. İunduğunu kaydederek sözlerine şu suretle devam etmiştir: Muhtelif zamanlarda bu kür. süderi ifade edilen milletlerle ya- an konuşmalarda birçok vesi. lini ve yurdun yıtsız şarisız mahfuz bulundur- ve başka eg bütünlüğüne hürmet et. meklir. Yeni anlaşmanın birin- ci inde taşrih edilen ve iki memleketin karşılıklı olarak istiklâl ve masuniyetlerine hür. met edeceklerini tasrih eyleyen büküm bu itibarla milli siyaseti. mize uygundur. Türkiye, cum- huriyeti hiç kimsenin izi müteveccih bulunmıyan ağ. iyle harbin sirayet sahasi. MERK ve milli emniyetini aşmalar ha- icinde kalan devletlerle normal miliiamebe tlerin bir dostluk ha. vası içinde inkişafma taraftar rüz ettirmiştir. Bu itibarla Türk ve Alman mi arasında tebarüz ettirilen milli si. sağlam esaslara dayanan dost sma iği ia tesisini v “ s Ne. yi Akşam postası AN Rana Tarhan selimize ve an'anamize uygun. dur. Türk siyasetinin diğer bir vasfı açık ve dürüst olmaktır. Yeni muahede hazırlanırken mü- zâkere mevzuu olan hükiikmlerin mevcut taahhütlerimizle taaruz teşkil etmemesi hususunda gös. terilen dikkat muahedenin mu. kaddemesinde zikredilen kaydı ihtirazilere saik olmuş ve iki ta- rafın mevcut taahhütlerinin mah yın arkadaşlar, Iki memleket arasında mevcut münasebetlerin geçirdiği arıza. lardan sonra siyasi havayı gay. ri müsait unsurlardan tecrit e- derek bugünkü neticeyi elde ede. bilmek için iki tarafın geniş bir mütekabil anlayış. zihniyeti ile mütehassis bulunmaları ve kar. şılıklı itimadıni mesnetlerini ma, zâöden bulup çıkarmak hususunda bir takım kolaylıklara mazhar olmaları lizımdı. İşte bu saye. dedir Ki bügün tasvil 4 dilen eseri tahakkuk kabil ölmuğtür. Bu gihniyetin istikbalde dahi iki memleket mii- nasebetlerine hâkim olmasmı ve bü sayede İki tarafın mevcut ta. ahhütleriyle mütevazin olarak mesut neticeler elde etmesini ü. mit ederim, Hatip, sözlerini bitirirken bu m tahakkuk ettirmek için sarfedilen mesaiyi memmu- niyetle kayrt ve Türkiye cumhu. riyeti hükümetini elde ettiği ne. ticeden dolayı tebrik etmiş ve demiştir ki: Bütün muvaffal lerin sırrı 'Türk milletinin Milli Şefi etra- fında sarsılmaz bir iman ile'bir. leşmiş olmasıdır. Dün olduğu gi. bi bugün ve yarm için de en bü- yük kuvvet menbarmız budur. Türk milletine iyi günler dile. (Alkışlar) rım, General Cemal Mersin- linin sözleri Cemal Mersinli (İçel) de mevzuu olan mua, bedenin hükümetin, Büy n , Büyük N tisin verdiği direktif daieei tam bir Ii girin yürüdüğünün parlak duğunu ”O direktif şu idi: Aziz yurdumu. sin selâmeti, hükümetimizin kararın, dn vo hareketinde serbest kalması Mmâcera peşinde koşmamas; ve hiç bir devletin icaksadına Alet olmaması, yarın olacakmış gibi harbe hazırlan- AI, Bu direktiri şöyle formüle etmiş idiniz, İçerde 'bariş, dışarda barış, kimsenin toprağında gözümüz yoktur. Kimsenin de aziz yurdumuza dokun. masma dayanamayız. İşte bu şartları gözönünde tutarak bundan iki sene kadar evvel İngiltere hükümeti ile ittifak elmiş idik. Odtü. İsknameye kim göz gezdirirme götür kl, başta yurdumuzun selâmeti gaye" mlzdir. Başka hiç bir menfaat gözete miyoruz. Fakat bu iki seneye yakın bir müd. det harp sanirlamiza kadar genişledi. Biz yine ittifakımıza ve ittifakımız dan gözetliğimiz gayeye sadık kaldık ve Kalacağız. Hâdiselerin gösterdikle,. ri firmtlardan istifadeyi düşünmedik. Tam bu sırada bize bir dost eli u. zandı, Öyle bih dost ki, bütün tarihi” miz boyunca bize silâh çevirmemiş, belki daha yakın bir maride bizimle unatulmıyan, söcumiyen, SOlmEyan Are cak iki hatıra kalır, Biri mektep sıra. Jarından, öteki harp sıralarından ka” Jan batıralardır. Bu hatıralar gün geç tikçe tatlı olur, saf olur sazdeni olur. a BU MÜMKÜN DEĞİLMİ? Er Son Dakika okuyucularının şu aşağıki bir haç satıra göz gezdi.melerini rica ederiz: Meshur bir haydut Londraya gelmek üzere vapura binmiştir. Maksadının Londrada elektrik tecrübeleri yap- makla uğraşan zengin ve ihtiyar bir İngilizi öldürmek ol. duğunu açıkça söylemekten cekinmiyen bu hayduda Londraya ayak basmak nasip olmadı. Haydudun bulunduğu büyük vapur Londra dokları. e ine on saat evvel ihtiyar İngiliz bir hastanede ü. Londra polisi ihtiyarın hicbir vakit Londraya ayak basmamış olan haydut tarafından öldürüldüğüne kanidir “Bu mümkün değildir!,, diye düşünenler Kara Kapının Bekçisi ni okudukları vakit yanıldıklarmı anlayacaklardır. Bir Kaç Güne Kadar En Son #5 Dakika SUÜTUNLARINDA : ae m m a, lar. İşte Türk ve Alman milletleri 8. tedenberi ellâh arkadaşlığı ve geçen büyük harpte de harp arkadaşlığı gibi hatıralarla birbirine bağlıdırlar. Şim- di harbin bugünkü şeklini yurdumu. Yan cuğrafya Öurümuü, tuttuğumuz si. yasetin iki seedenberi gösterdiği dü rüstlüğü gözönüne alır ve bu yeni muahedesizin enkilerile uyuşabildiği. ni düşünür iseft huzurunuzu musuluay olar musbedenin sayın bükümetimi. sin istediği gibi müstacelen müzakere ve kabulünde zarar değil, fayda var dar, Dikkat buyrulur ise biz bu münte. de ile dahi yale eliz yurdumuzun selkmetini düşünüyoruz, Başka hiç bir menfant gözetmiyoruz. Fakat hiç unutmuyoruz ki, yurdu. muzun selineti için bizim asil güve aimiz kendi öz kuvvetimizdir. Bu kuv. velimiz milletimizin sartılımaz ve de.” vamlı birliğinden ordumuzun yüksek kudretinden, büyük meclisimizin ve onun sayın hükümetinin dürüst ve u zağı gören siyasetinden,» başbuğurmu.. nm re ve tanmrış kudretinden. (şiddetli alkış. lar), Ve en nihayet bütün bu idare un surların da milletimizle birlik halinde yürümesinden ileri geliyor. Biz asi bu muhteşem birliğe güveniyor ve i. İleriye emniyetle bakıyoruz. (Bravo sesleri ve şiddetli alkışlar). Feridun Fikrinin sözleri Feridun Wikri (Bingöl) muahedenin ber geyden önce bir sulh eseri öldü. ğuna işaret ederek söze büşuamış ve bütün dünyayı kucağma almak tehli- ke ve ittisamı gösteren büyük bir yangın ve eşsiz facin içinde bir sulh bölgesinin devam ettiğini ve bubun da yeni ör tezakürle kuvvet bulduğunu görmenin alâkalılar için olduğu kadar başeriyet için de güzel bir müşaheğe olduğunu söylemiş ve demiştir ki: — Bu müahede Lozan sulhündenbe. ri takip etiiğimiz (eşmi devletlerle anlaşma ve yurtta sulh cibanda sulh siyasetine bu büyük harp içinde de, azimle devâm ettiğimizin kiymetli bir tecellisidir. Hariciye Vekiiimizin nu. tuklarmds ifade buyurdukları Üzere Balkanlara harbin intikali arifesinde Alman devlet reisi Bay Hitlerin aziz ve büyüz Reisicumhurumuz İsmet İn önüne gönderdikleri mesajların ihtiva ettiği dikkat ve nezaket ve mühteri, yatmda mündemiç bulunan ssmimiyet ve teminst, Türk #fkiri umumiyesin. de gzel bir tesir yapmıştır. Bundan başka yine Alman dev let reisinin Rayştagda irat ettiği uutukta Ebedi Şefimiz büyük A- tatürkün istiklâl mücadelesindeki yüksek İlhamından Alman kurtü- luş mücadelesi için missi aldığı hakkındaki kadirşinas beyanatı da 'Türk milletinin umumi takdirini celbetmiştir. Esasen milletimizle Alman mil. eti arasında hiç bir husumet ve münazan mevcut değildi, Harbi Umumide beraber silâh arkadaş - lığı ettiğimiz gibi ondan Sonra da Alman milleti ile dalma iyi mü - nasebellerde bulunmuşuzdur. Bü. yük dünya harbi başladığındanbe- ri de hâdiseler, bizi Almanlarla manların Türkiy hakkmda bakiki fikirlerini anlamak ve Alman si. yasodinin hakkımızda aykırı bir düşünceleri olmadığını öğrenmek daha ziyade kabil olabildi. işte bütün bu sebeplerden Almanlarla imzalanan bu muahede doğdu. Feridun Fikri sözlerini bitirir - ken takip edilen milli siyasete ve akidlerimise tamamı uygan olen We mashdenin akdinden dehsye Dr. Refik Saydam hükümetinin bu bi. yük muvaffakıyetini Türk milleti- nin aziz MUH Şefi İsmet İnönü- nün yüksek kiyaset ve dünyanm hayranlığını celbeden büyük şah. siyeti etrafında gösterdiği mili Birlik, hakkında bağlılık ve başka larma karşı dürüstlük ve temiz kalbiiliğin bir neticesidir, demiş tir, Hatiplerin bu heyanatlarmı mü- teakip eye müracaat edilmiştir. Tamnlflâra neticesi, Türk — Alman dostluk mutshedesinin 308 rey ve mevcudun jttifakile kabul edildiğinin riyaset makamı tara - fmdan. tebliğ edilmesi sürekli al. kışlarla karşılanmıştı Meclis bunu müteakip ruzname- sinde bulunan maddelerin müza - keeresine geçerek İsviçreye gön rilen fudıklar bedelinin mali borçlardan ödnmesi için Türkiye —— İsviçre arasında teati olunan nota ilo Türkiye — Almanya & rasında ticari mübadelelere -dsir 25 tommuz 1049 -barihli anlaşma - nin iki ay, Türkiye”:"Franfa"ğ- rasımdaki Türkiye — Fransa ti. caret anlaşması hükümlerini de 30 baziran 1941 tarikme kadar uzatılmasma alt kanım lâyihale - rmm birinei müzakerelerini yap- mıştır, Yine bugünkü. toplantıda yedek subay ve askeri memurlar hak » kmdaki kanunun bazı maddeleri - nin değiştirilmesi hakkındaki ka. mun müstaecliyet: kararile kabul edilmiş vo çiftçi malların korun- masına ait kanımun da birinci mü- zakeresi bitirilmiştir. Meclis gelecek içtimsinı cuma günü yapacaktır, Alman kilisesi Sovyet Rusya aleyhine harekele geçti Berlin, 25 (A-A.) —DNB Alman kilisesi 24 haziranda bütün Alman puparlarına bir mesaj gönde, rerik Sovyetler birliğine kargı açıları mücadelenin bütün dünya hristiyanlı. Bı namına yapfidığını o bildireniy ve papazları örümüzdeki pazar vaazları. Bi yaparken Hristiyanlığın Sovyetler birliğinde gadlarca takibata Omaruz kaldığını halka hatıriatmağa davet etmiştir. VAKITn yeni tefrikası Sizi derin bir merak, alâka ve heyecan ile sarıp sürük. liyecek bir romandır Yazan: Refik Ahmet Sevengil I Temmuz Sal günü başlıyor —.