24 Kasım 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

— - - — —— —— —e -— — —— - " L M T n G eg A — ee ea a — -- —— u B li c ikeikik. Te -— © a T a M NON U V ' '——w acın dili “Bâranti altma almak ve sulhun "“Balar, torpiller, mayinler... ? Amerikanın el 1940 Sahibi ve Neşriyat Müdürü i Hasan Rasim Us ,2Ak£ EVİ : Iştanbal Ankara cadıdasi Kulzsaz islandai 216 Petgrat adresi> İstasbul HASER am işleri telelonud 23872 B 24370 Basıldığı yer: Vakıt matbaası F Birleşik İngiltereye yardımı Birleşik Amerikanın İngilte. Teye zaten yapmakta olduğu Yardimı daha fazlalaştıracağı bahsi bügünlerin haşlıca mev- Zularmdan biridir. Vakıa Birle, S$ik Amerikanın bu harpte İngil. tereye fili yardımı biraz gecik. Miş de olsa bu hayli mühimdir. Fakat demokrasi ve hürriyvet Müdafilerinin zaferini tam bir avdetini sür'atlendirmek için bu Yardıma daha geniş bir mahiyet Vermek lüzumludur. 1 İngiltemr_ıi:n Birleşik Ameri- an gördüğü yardımım yalnız Silâh teslimatma dair olan kıs. Minın bir bilânçosunu — gözden 8ecirmek Amerikayı İngiltere, Nin harp ilân etmemiş bir müt. lefiki saymakta hiç hata olma- diğmı kabul etmek için kâfidir. Eylül sonuna kadar İngiltere A. Merikaya 500 milyon İnsiliz lira sipariş vermiştir. İngilterenin siparişlerden şimdiye kadar aldığı veya pek yakın bir za. Manda alacağı silâhlar şunlar- 11,000 tayyare, 6.00N0 taşyare Motörü, 25 .30 tonluk 41000 tank, 1,000,000 tüfenk, çok mik,, farda topçu malzemesi, ordu Ve Yyare için mitralyözlar, bom. (İngilterede her-dört askerden birinde Amerikan tüfeği vardır. İ ve temmuz ayları zar- İngiltereye Amerikadan 8,000 mitralyöz, 500,000 - tüfek, (50 sahra topu gönderilmistir. erikan mamulâtmdan 3.13_()q Yyare ve 50 torpito mühribi *lyövm İngilterede hali faaliyet- &dir. İngiltereye Amerikanın Yeniden yüz kadar harp gemisi örmesi, Amerilkalı yeniden kirk tayyare fabrikası kurulma, SI mevzuubahistir. Yapılanlar bunlardır. Fakat bunlar kadar ve belki de bunlar. da_—ü daha çok mühim olarak Birleşik Amerikanm İngiltereye Yeni bir yardımda — bulunması ânı mevcuttur ve Amerika- ğım bunu yapacağı anlaşılmış ilunmaktadır: Conson Kamınunun ilgası. ü kanun umumi harpte ÂA. aç kadan yaptıkları istikraz. AT ödememis olan memleketle- ı;n Amerika piyasasından istik. ,mz Yapmalarını meneden ka. 'ıqî*dllr ki İngiltere de bu dev- â €©r arasında bulumduğu — için göldi Amerikada kredi ile iş H“"mcsîne imkân yoktur. Ame, Va icin de hayati olan bir dava %“nda çarpişan İngiltereye qeğşî rikalılarm uzun müd. . ©ski hesapları ileri sürmiye. ğğıe!'î ve bunlarm üzerinden h. Sünger geçirmeleri hemen NPH muhakkaktır. ha Hekim Amerikada bu yolda ş%']aYân cerevan gittikçe kuv. %hu!uaktadm Gazeteler bu Hh&k Mmüdafa2 ediyorlar ve mu, Miçlak ki efkârmmumiyenin rış,ğük bir ekseriyetine tercü- %Oluyorlar. İngiltereye harbe a) Jeden yapılabilecek yardım.. l âzamisini yapmağı müs. Tağ 1 faaliyet programının baş han Gesi olarak ilân etmiş bulu- tuna CÜZVelt'in, milletin bu arzu. %v: Yakımda müsbet ve füli bir P vermesini beklemeliyiz. Ka Sekreter Bir namus düşmanı w0 Mahküm oldu îh;:ı’ adımda birisi, 12 yaşlarında kaşı , Tdmda bir çocuğu, kendine ba- Ve iş bulacağını — vaadede- .ıh'.ıı'ğn'mış ve bir müddet yanımında $ k aa taarruz etmiştir. '*.._.!?3!1" düa ikinel gir ceza mahke- | komiseri Puaux'nuu yerine eski t’—'&[mdsn 2 gene İ ay hapis ce- D mahküm edilmiştir ; J' Suriye fevkalâde komiseri değiştiriliyor Yerine meşhur Kiap getirilecekmiş | Cenevre, 25 (A. A.) — Vişi, den D.N.B. ye bildirildiğine gö- re, Fransanın Suriye fevkalâde Paris polis müdürü Chiappe'ın tayin edileceği Fransız siyasi mahfillerinde söylenmektedir. ———()—— Amerika İrlandaya askeri ataşe tayin etti Nevyork, 238 (A, A.) — Nev. york Times gazetesinin Vaşing- ton muhabiri yazıyor: “Amerikanm Londra elçiliği kara ve deniz ataşesi general Secanlon buü vazifeyi aynı zaman, da Dublin'de de ifaya harbiye nezareti tarafından memur edil. miştir. İrlanda üslerinin kullanılma, sı meselesinden dolayı Dublin ile Londra arasında cıkan ihti- lâf üzerinedir ki bu karar - ve, rilmiştir.,, —.———0—— * Nevyork, 24 (A.A.) — İngiltere büyük elçisi Lord Lothâian, — Lizbon- dan Clipper tayyaresile buraya gel- miştir. İngilteraye dünkü hava hücumları 3 Alman, 7 italyan tayyaresi düşürüldü Londra, 55 (A.A.) — Hava ve dahili emniyet nezaretlerinin tebliği: Düşman bombardıman ve av. cı - bombardıman tayyareleri bugün İngilterenin cenubu şar. kisi üzerine. Üçşakım yapmışlar, |. dır. Küçük bir teşekkül çok yük. sekten uçarak Londra mmtaka-”î sma kadar girmiştir. Şimdiye kadar pekaz bomba, atıldığı ha. ber almmıştır. Londranm cenu. bi Baliyösunda ve Taymis man. sabımda bir şehirde evlere bazı hasarlar olmustür. Öğrenildiği. ne göre insanca zayiat da pek azdır. Saat 17,30 za kadar gelen raporlara nazaran bugün öğle, yin Manş denizi Üüzerinde 7 İtalyan tayyaresi düşürülmüş. tür. Bundan başka öğleden son- ra Londraya yaklaşırken de iki Alman avcı tayyaresi daha dü. —H Fransada iki tevkif daha Clermont Ferrand, 24 (A, A,) — Havas: ; Fransanın en büyük — tayyare fabrikacılarından Demoitine ile es" ki nazırlardan sosyalist mebus Montet'nin öğlü Jak Montet tev - kif edilerek idareten Pelle * Vol- TT ” p İngiliz radyosunu dinlemek yasağı Fransız müstemlekelerine de teşmil edildi Cenevre, 23 (A.A.) — D.NEB. nin Vişi'den —öğrendiğine göre, İngiliz radyosunun ve Fransız aleyhtarı ecnebi radyo neşriya, tımiın sokaklarda ve umumi ma, hallerde dinlenmesi yasağı bu- gün resmi gazetede çıkan bir emirname ile deniz aşırr bütün Fransız topraklarına teşmil edil. miştir. | —HHU Mukavva tayyarelere tahtadan bomba! Almanların hilesini #ngilizler derhal keşfettiler Londra, 23 (A.A.) — Bugün Londrada çok eğlenceli bir hâ. dise haber verilmektedir: Almanlar Fransadaki tayya- re meydanlarından İngiliz bom. | bardıman tayyazrelerinin nazarı dikkatini başka taraflara çek. mek için mukavvadan yapılmış tayyarelerin “dizilmiş bulundu- ğu sözde bir tayyare meydanı vücuda — getirmişler ve İngiliz tayyarelerinin gelerek bu mey- dana bombalar attığını sevinç . le seyretmişlerdir. Fakat İngilizlerin yeni bir is- rmı görünce fena halde canları sıkılmıştır. İngiliz tayyarelerinin bu mey. danâa attıkları bombaların tah. ta bombalar olduğunu anlamış - lardır. * Budâapeşte, 24 (ALA.) — Ayan ve Mmebusan meclislerinin hariciye encü- menleri 27 sonteşrinde toplantıya çağ rılmişinrdiır, * Nimes. 24 (ALA.) — Lorrainden AL- mâanlar tarafımdan tardcdilen 1500 ki- şilik iki kafile Nimese gelmiştir. * Bükreş, 23 (A.LA.) Stefani: Eski hariciye nazırı Manoilosku, milli ban- kanm direktörlüğüne tayin — edilmiş- Lir. * Nevyork, 24 (A.Â.y — Amerika- nın Fransa nezdindeki büyük elçiliği- ne Bullit yerine amiral Leahynin ta- yin edileceğini Ruzvelt kâtibi vasıta- sile bugün bildirmiştir . * Nevyoörk, 2£ (A.A.) — — İsveçin “Anten,, vapuru İrlandanın 250 mil garbında torpillenmiş olduğunu, — fa- kat henüz batmadığını telsizle bildir- miştir. * Rangöön, 24 (ALA.) — Birmanya hükümeti de, Hindistanda olduğu gibi doları olanların bazı — istisnalarla bu parayı memleket parası mukabilinde hükümete vermeğe davet eden bir ka- sin gatosuna hapsedilmislerdir. Görünmiyen 'Hrp BEŞİNCİ KOL VLADMİR SABAT 39 Buradan beşinci kolun karanlık. larma nüfuz etmek ümidindeydim. Vakıâ mareşal kara - torpilleri mıntakalarma ait haritaların düş. man eline geçmesini mühimseme - miş idiyse de, hakikatte, bunun son derece mühim olduğu şüphe - sizdir. Motörlü kıtalara karşı bu tu - zakların imhası Polonya için her - halde bir felâket teşkil edecekti. Netekim mareşal bu meseleyi pek mühimser görünmediği halde erkânıharbiye garp — bölgesindeki bütün kara torpili mıntakalarınnı baştanbaşa yerlerinin değiştiril - mesi emrini vermişti, Siyasi hâdiseler harba doğru baş döndürücü bir süratle koştuk. rar almiıştir. yeti âzümiye çıkacağını hesaplı * yarak, büyük bir ihtiyat, Tfakat öldürücü bir azimle hareket et - mek kararmı verdim, Maamafih bütün bunların fev * kinde, ve her şeyden daha mü .- mü açan Valeskanm tevkifi hâdi- sesi idi. Zira Valeskanm tevkifi beşinci kol ajanlarının erkânıharbiyenin dahi içersine nüfuz etmiş olduğu. na şüphe bırakmıyordu. Demek ki Polonya erkânıharbi * yesi dahi sarılmıştı, Yahut, erkâ> nıharbiyenin bütün ajanları düş - manm ajanlarıydı. Binaenaleyh yapılacak ilk hareket evvelâ ordu ve hattâ —erkânıharbiye içindeki gizli düşmanla mücadele etmekti, Seferberlik ilân edilmiş olduğu i - çin, sivil sahadaki düşman faali - yetinden evvel, bittabi askeri sa - hadaki faaliyeti kırmak, önlemek, meydana çıkarmak, hiç olmazsa iptal etmek lâzmndı, Halbuki, bizzat başkomutanlık * tan şahsan geniş salâhiyet almış olmama rağmen, askeri emniyet ça Polonyada beşinci kolun faali - ve istihbarat teskilâtı benim bu him olarak benim bilhassa gözü- HABER — Akşam Postast tihzası karşısında — bulundukla. Bordo tayyare meydanı bombalandı Atlantikte vapur kafilelerine taarruz eden tayyareler buradan kalkmaktadır Londra, 23 (A. A.) — Hava nezaretinin tebliği: Dün bombardıman tayyarele, rimiz gündüzün Schipol ve Lee, warden'deki düşman tayyare meydanlarını bombalamışlardır. Bombalanan diğer hedefler ara, sında Solingen'de bir fabrikada vardır. Dün gece Bördo civarında Merignac tayyare meydanına müessir bir tarruz yapılmışstır. Atlantikte ticaret gemilerimize karşı düşman, taarruzlarını bu meydandan kalkarak yapmak- tadır. Hangarlara, barakalara, kışla grunlarma ve yerde duran tayyarelere ciddi hasarlar yapıl. mıştır. Gece harekâtımız esznasında bombaladığımız diğer hedefler, Dörtmuünd Wannecickel benzin depoları, Dortmund, Duisburg | ve Ruhrort Elmteca deypoları ve Lorient, Cherbourg, Le Havre, Östende ve Flessingue limanla, Tıdır. Bir tayyaremiz kayınptır. Bir ingiliz harp gemisi Trablusgarp sahillerinde bir İtalyan kampını bombardıman etti Lomdra, 23 (A.A.) — Bahriye nezaretinin tebliği: 20 , 21 soöntesrin gecesi bir harp gemimiz” tayyarelerin de kâin Maktila kampını bir saat bombardıman etmistir. Üç bü. yük yangın çıkarmıştır. Düşman ateşimize mukabele etmisse de hasar ve zayiat yoktur. ' . Kahire, 24 (A. A.) — İngiliz umumi karargâahmım tebliği: Sudan'da devriye kollarımız ftopçunun da müzaheretiyle dün de Gallabat ile Metemma ara- sındaki faaliyetlerine devam et. mişlerdir. Diğer cephelerde kaydedile, cek hiçbir değisiklik yoktur. ——— ——— : 15 Fransız gazetesi tatil edildi Zürih, 24 (A, A.,) — “La Suis. se” gazetesinin Vişi muhabirine göre, aralarında “Le Temps” da | olmak üzere 15 Fransız gazetesi birkaç gün için hükümetce tatil edilmiştir. Bu karara sebep yazılmıyacak bazı şeyleri bu gazetelerin yaz - mış ölmalarıdır. salâhiyetimi tanımak istemiyor . du, Askeri emniyet, sivil emniyet ve istihbarat teşkilâtını daima istih- faf etmekteydi. Hattâ, -diyebilirim ki, bana biz - zat en ziyade müşkülât çıkarmış olan askeri emniyet şefleri olmuş tur. Onlar, düşman burnumuzun Gibine değil, içimize girmiş bulun. duğu ve faaliyetlerini son derece modernize ederek harikülâde yeni usuüller ve sistemlerle hareket et tiği halde, hâlâ eski bildikleri klâ” sik sistemlere itimat etmektey . diler, Bu hususta yalnız şunu söy- lemem, zannederim, askeri emni- yet şeflerinin nekadar gaflet için. de oldukları hakkıında bir fikir ve* İREL | Onlar, hâlâ, en kıymetli istih * barat reyyonlarımnda bizzat Alman casuslar kullanmakla iftihar et . mekteydiler, Diğer taraftan genel kurmayir ğin harekât ve istihbarat şubesi, Almanyaya karşı seferherlik ilân edilmiş olduğu halde, hâlâ şark bölgesini, yani Sovyet Rusya cep- hesini birinci plânda telâkki et . | v |ne, garp bölgesi Fenersiz ŞIKLARIN — söndürüldüğü ilk gece İstanbullulara şe, hir, tabü, biraz acaip göründü a. ma - bunu daha acaip bulacaksı - nız - beni sevindirdi: ışığı Sevme- diğim için değil, İstanbulun hiç ol- mazsa bu zamanda Avrupa şehir . lerine benzediği için,.. . Yine gençliğimde ilk defa bir Alman şehrine gece şimendiferle giderken, şehri uzaktan —görünce şaşırmıştım: sşehrin —üzerinden o vakte kadar ömrümde göremedi * ğim kadar şiddetli bir ışık çıkıyor ve gökyüzünü aydınlatıyordu, O vakit İstanbulda gökyüzünü ay * dınlatan böyle bir ışık yangın alâ. meti sayılırdı.. Ben de gideceğim şehirde pek büyük bir yangım çık- tığını zannettim, Canım sıkıldı, Şi.* mendifer şehre yaklaştıkça uzak- tan yangmm ısığı zannettiğim o ay" dimlığın şehri aydınlatan kuyvetli elektrik fenerlerinden çıktığını an ladım ve Alman 'şehrini pek kis. kandım, Bilirsiniz ki bizim güzel İstan - bulumuz geceleyin Işıklanma ba: kımından hiçhir vakit göhret ala* mamıştır, Rahmetli Şinasinin, pek de es#ki olmryan bir tarihte yazdı" ği “İstanbul sokaklarının tenyir ve tathiri” adlı gazete makalesi - ni okumamış olsanız bile oradaki: Masiva şaibesinden dili tathire çalış, Pertevi hikmetü irfan ile tenvire alış,,. beyti ezberinizde olsa gerektir, O makale İstanhulda — geceleyin Tener. yakmak usulünün yeni deni- lebilecek kadar yakın bir zaman. da meydana gıktığını gösterir. O vakittenberi de İstanbul geceleri hiçbir devirde Avrupa şehirleri gibi aydınlatılamamıştır. Buradâ elektrik çıktıktan sonra da fener ler nekada arttırılsa göne İstan * bül icin pek az gelir, Şürada bu. rada elektrikle, boyalı lâmbalarla yapılan Teklâmlar da Aytupa ğşe- hirlerindekine nispetle daima de vede külak gibi görünür. Buha sebep, tabil, İstanbulun nüfusuna nispetle pek büyük ol - masıdır. Ayrupa şehirlerihin birin” de yakılan bir elektrik fenerinden bin kişi istilade ederse lııîîınbnl Pa PÜ d rirm #rTtirelvü #irkrmliA İstanbul hayatı İstanbul da bir fenere yüz kişi düşmez, Biİ. zim şehrimiz ö kadar büyük ve dağınıktır. Gece ışıklarının Avru, pa şehirlerindeki kadar sık v 'oluncaya kadar burada gece 1 larımın ÂAvrupa gehirlerindeki gibi olması elbette iddia edilemez, — Bundan dolayı olacak ki meh tap da İstanbulda olduğu kadar başka hiçbir yerde şöhret slama., miştir. Mehtabın burada şöhret &âlk ması yalntz Boğazitinden, onun , ki tarafındaki güzel “tepelerden değil, İstanbul halkımın geceleyin şehirdeki güzelliği ancak mehtap olduğu vakit görebilmesindendir, Avrupa şehirleri geceleyin gökyü' züne ışik verir, biz burada bül 1- şığı gökyüzünden bekleriz... Avrupada nehirler — kenarında, İsviğgrede göller kenarında gehir - lerin geceleyin elektrik ısığı ile bi le nekadar güzel hal aldıklarmı görmüş olanlar İstanbulun da ge, celeri o şehirler gibi ısıklanması mümkün olsa bizim şehrimizin d& geceleyin nekadar güzel olacağı nr sadece hayallerinde tasavvuür e derler ve bunun mümkün olabile, ceği zamanı görmiyeceklerini “dü« şünerek Avrupa şehirlerini kıska, nirlarür... Bunlar, şüphesiz sulh zamanm' da, bu harp — başladığımdanberi Avrupa şehirlerinin geceleri ka * ranlıkta kaldıklarını gazetelerde okuyoruz. Bazı yerlerde geceleyim halkin sokaklarda biribirine c maması için göğse takılmak ü fosforlu düğmeler icat — edildiğini bile rivayet ediyorlar, Gene gençliğimde, —Av yeni döndüğüm bir tarihte, bir ge- ce beyoğlundan Kasımpaşaya gi . derken yolumu — kaybettiğimi ve bir evden — uzaklaşamıyan ayak seslerini duydukları için pence * reden bir lümba uzatarak soraf”ı biraz ışık verdiklerini hatırladı'x ça Avrupanın bol elektrikli şehir. lerine karşı kıskançlığım artarar Onun için Avrupalılarım o fosfor- lu düğmeleri icat ettiklerini işi , tince sevinmiştim, : . İstanbulda da gece ışıkları sön dürülünce Ayvrupa. şehirlerile tam müsavat hâsıl oldü, Hiç olmazsa karanlıkta müsarat,.. cok nadan ye mredle Paj öze » S & F-ansız hükümeti merkezi Vişiden Versaya yakında nakledilecekmiş Zürih, 24 (A, A,) — “La Suis- se” gazetesinin Vişi muhabiri ya” ziyor: Fransız hükümetinin Paris veya Versay'a nakli tarihinin yalımda tesbit edileceği resmi mahafilkde söylenmektedir, Versay'da hükü « met için iki otele elkonulmuştur. ——— Altın mütemadiyen yükseliyor Alün dün de yükselerek, 25,25 1li- raya çıkmıştlır, mekte, en kıymetli casuslarımı o cephede kullanmaktaydı, Garp bölgesine ikinci plânda e" hemmiyet veriliyordu, Çünkü ge * nel kurmay istihbaratı, Almanya . daki askeri (!) ajanlarımdan aldığı son derece mevsuk raporlar üze - rine, tehlikeyi hâlâ Sovyet Rusya tarafında görmekteydi, Alman casusları, bilhassa beşin- ci kol casusları, — Polonya askeri makamlarımım Polonyaya bir teh. like gelecekse daima Sovyet Rus' yadan geleceği hakkmdaki klâsik endişesini gayet büyük bir meha” retle beslemekte bir saniye fır . sat kaçırmamaktaydılar. Netekim meselâ, Polonyada beşinci kol fe- Tâketini ilk anlamış ve bu anla - yısşma feci bir surette kurban gitmiş olan albay Sameroviç gibi son derece kiymetli bir gefin yeri. askeri emmniyet ve istihbarat şefliğine Kamali Ka" mat isminde bir yüzbaşı tayin e * dilmişsti, Bu yüzbaşı gayet kibirli, mağ, rür bir adamdı. Tahsilini Alman ordusunda ikmal ettiği için, ken - disini Polonyanın en büyük as « | vattan dün İzmire gelen telgra ingiltereye Yeniden 10 bin ton üzüm, 5 bin ton İncir satılıyor İzmirden bildirildiğine — göre, karada ticari müzakerelerie 'ışuı'ak._ den ihracatçılar birliğine mensup Ze nazaran, İngiltereye 10 bin ton Üzüm, 5 bin ton incit daha satılmıştır. Bü haber derhal piyasayı yükselt miş ve satışlar hararetlenmiştir . ğ Bir amele haşlanarak Fenerde bir yağ fabrikasında çalr- şâan amele Salih oğlu Esat, dün f: kada istim suyu ile yanmış, ha 1e“ den evine nakledilirken ölmüştür. — Esadınm cesedi adliye doktoru E: Karanın muaâyenesini müteakip defni- ne ruhsat verilmiştir. ' kerlik mütehassısı zannetmektey - di. Genel kurmaylık, yüzbaşi Kı. matr Alman ordusunu bizzat için” den gayet iyi tanıdığından dolüyı, seferberliğin ilân edilmiş olduğu en mühim anda, bu cepheye tayhı. Halbuki yüzbaşı daha vazife ba .'“ şma gelir gelmez, Polonya ordu- .| sunun sanki kât'iyyen taarruz © . mesi mukarrer ve tabii imiş — gibi. garp bölgemizdeki bütün istikba -| rat reyyonlarını Danzig ve Dan .1 zig koridoru içine dağıttı. Ve mümkün olduğu kadar bünleri Al man hududu içine yerlestirmeye kalkıstı, p Yüzbaşı Kamat bu — iersatiyle, | bizim albay Sameroviç zamanında askeri ve sivil ajanlar ardamdü kurmaya başladığımız gayet mü kemmel irtibatı da bir anda iraha edivermişti. | Bundan ilk haberdar — olur ol . maz hemen kendisini ziyaret et - Yüzbaşı beni gayet resmi ve soğuk bir tavırla, mutadı olan ki- bir ve gururu içinde kabul etti. — K