30 Ağustos 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

4 HABER — Akşam Postam 30 AĞUSTOS .— 1940 30 Ağustosu Ebedi Şetimiz nasıl anlatıyor ? (Baş tarafı 1 neide) vitesi bulmıya başlar. 'Tarih, birbirine bağlı bulunan bu inkı- lâp hareketlerinin hepsini bir den “Türk mucizesi adıyla kay değer. 30 Ağustos zaferi o mu dizenin en nürlu, ayni zamanda €n heyecanlı bir safhasıdır. Bugünir önümü münage betiyle safhayı bizzat ha likinden, Gazi Mustafa Kemalin, Ebedi viz Atatürkün lisa- nmdan dinlemek ve okuyucula nek istedik, (30 si kazanan Ata Mün dünyaya parmak x- o askeri harikayı şöyle mıza da di sırtan anlatıyor: “Düşündüğümüz, ordularımızın #sli kuvvetlerini düşman cephesi , nin bir cenalımda ve milmkün oldu” gu kadar cenahı harieisinde tepir yarak hir imha meydan muharebe” si yapmaktı. Bunun İçin muvafık gördüğümüz vaziyet, asli kuvvetle. rimizi, düsmanm Afyonkarahisar divarmda bulunan sağ conah gru. pu cenubunda ve Akarçayla Dun lupmar hizasına kadar olan saha- Ün toplamaktı. Düşmanm en has | sas ve miihim noktası orasıydı. Se- | ri ve kaf'i netice almak, düşmanı ba ccnahtan vurmakla mürktindür “Erkâinherbiyel umumiye reisi 13 Ağustes 388 de cepheye gitmiş, | #- Ben birkap gin sonra hareket ettim. Harekettmi - pek mahdut bir kaç zattan maada - bütün Ankara" dan gizledim. Gaybubetimi bilen - ler burulaymışun gibi davranacak, tardı. Hattâ benim Çankayada çay slyafeti de verdiğimi gazetelerle F mediğim gibi Konyaya vâsıl olur olmaz telgrafhaneyi kontrol altma ıldrrarak Konyada bulunduğumun ta hiçbir tarafa bildirilmemesini temin ettim. “20 Ağustos günü öğleden son- 7x sant dörtte gürp cephesi karar, vühmda. yanl Alşehirde buluna - eş yordum. Cephe kumandanı İsmet Pasa le ksa Bir mizakoreyi müte- M akly -28 Ağnstos 338 sabahr düş” mana taarruz edilmesi kararlaştu Tâzungelenlere emirler verildi. 20-21 Ağustos gecesi birinci ve dlkiatini eolbetmemek için diğer dik. (25 Ağustos sabahı da Sühet tan muharebeyi idare ettiğimiz Ko «slepesin cemubu garbisinde çadır r ordugüha naklettik. 26 Ağustos sabahi Kocatepede hazır hulunu - Yorünk. Sabah saat 530 da topçu znüstahkom cephelerini düşürdük. Yağlüb olan düşman or desa kavayı İküliyesini 300 Ağms- tosu kalar Aslanlar civarında İ- hata etik. 20 Ağustosta Sera pa #imiz muharebe neticesinde (Bune Başkumandan Muharebesi unvanı miştir.) Düşman kuyuya ni” imha ve sir etiği, ordusu başkumsudanlığını ifa eden general Trikopis de esirler meya- Mina dahil oldu. Demek ki tasav . vur ettiğimiz kat'i netler beş gün- do mlnmuş oldu. “31 Ağüstos günü ordularımı; İzmir istikame- kuvayı asliyesile tlne hareket ederken aksamı xaj- vesile de dilşmanm Eskişehir sima, | iinde bulunan kuvvetlerini mağlüp #mek üzere hareket ediyorlardı “Afyonkarahisar ” Dumlupma meydan muharebesi ve ondan son ra dilşman ordusunu kâmilen imha veym esir eden ve geri kalanmı kâtünızı izah Ye tevsif İçin söz söylemekten kendimi müstağni ad- dederim., “Mer mafhasile düşünülmüş. ih - zar, idare ve yalerie İntaş edilmiş olan bu harekât, Türk ordusunun: Türk zabilan vo kumanda heye. nin yüksek kudret vo kahraman lığım tarihte bir kere daha tesbit eden muazzam bir eserdi, Bu eser, Türk milletinin hürri - yet ve istikiği fikrinin Myemet â. bidesidir. Bu eseri vücuda getiren bir milletin evlâdı, bir ordunun baş” kumandanı olduğumdan. İlelebe! w6s'ut ve bahtiyarım.,» | Atatürk bu sözlerinde büyük bir tevaru göstermiş, 30 Ağur (os zaferinin heyecanlı tafsilâtı- nr —kendi adıyla alâkasından dolayı— tarihe terketmiştir. Fa kat Türk milleti o zaferin bütün safhalarmı —aziz bir hatıra ola” rak— yüreğinde ve vicdanında taşır, istiklâl mücadelesine şe refli bir son geliren ve Türk yur dunu istilâ felâketinden kurta van büyük mucizenin veni vü cuda getirildiğini bilir. İşte bugün yurdun ber tara fından yükselen ve 30 Ağustos zaferini kazananlara çükranlar sunan seslir de o yürekten ve o viodandan doğuyor, vatan ufuk- larmda dolaşıyor. Tarih her yıl ayni sesin Tütk yüreğinden ve vlodenmdan yük geldiğine şahit olacaktir. Çünkü 30 Ağustos zaferiyle Türk istik" 1â)İ birbirine bağlıdır ve hür yaşıyacak her Türkün o zafer! unutmasına imkân yoktur. O kadar yoktur ki, Türk mil- leti, bu büyük bayramı her yan dan kutlu kılmak için gerefü Türk ordusunun başımda bulu nanların terfi gününü de bu gü- no almış ve kendisine'bu ger:li günü kazandıranların yükselişi" ni bu yüksek gününde alkışla mayı bir vazife bilmiştir. 30 Ağustosu kutluladığımız Türk ordusunu selâmlayalım. Hâdiselerin tefsiri (Baş tarafı 7 neide) raber Fransada olduğu kadar, ck han efkârr wmumiyesini de hâlâ mesgul eden bu mesele ectrafmda türlü türlü roşriyat devam ediyor. Bücümleden ©lhrak OFransanm yetindeo meselâ farmason teşkilâtnm büyük mes'uliyet hisse si olduğunu, Fransız hava Kuvvet- lerinin Alman hava kuvvetlerine nispetle onda bir derecesinden da, ha aşağı derecede bulunduğunu Me. riyo sürenler görülüyor. Bize kalırsa bu bahso İlğve edile- ©ok bir nokta da şudur: Fransız lar Almanyanm İngiltere ve hiçbir zaman harbetmiyeceğini dü şünüyorlardı. Hollanda ve Belçika budutlarma taarruz etmek İngilte- renin harbo girmesini mucip olaca, ğt ğin 1914 te hu devletlere yapı. lan İaarruzun bir daha tekerrür et miyeceğini sanıyorlardı. Onun için busan omeeisinden tahsisat çık maması bü tarzda bir kanaatin ne, toesidir. Bundan başka bu yarım Majino hallma da rumunden fazla güvenmişlerdir. Almanlar taarruz plânı bu ka, naatin tersine çıkınca beklenmiyen ve şimdi hâlâ inanılamıyan büyük mağlübişet vukua gehmiytir. HASAN KUMCAYI Deli Gönül 17658 incecikten bir kar yağar NFCNET ENGİN'in Knduğu ille plökr sa” »« çıktığın ve bu heser plâğm pers nda satış, Sinir 140 Colomhiz Plâk Şirketi tidenize, Marmaraya döken hare, | ORA Berlin üç saat bombardıman edildi Nevyoı saa Çi ğine see, Ingiliz hava kuvvetlerinin bu sa- bah erken Berlin üzerine Yap tıkları hülcumdan sonra şehrin merkezindo ve cenubu şarki is- tikametinde büyük alevler gö- rülmüştüz Ingiliz teyyarelerinin hücumu üç suat sürmüştür. Hükfmet merkezinin üstünde motör gürültüleri işitilince Ber. lin varoşlarından top «sesleri de gelmeğe başlamıştır. Sehir dı Eilindeki tayyare defi batarya- lar ateş açmışlardır. Tayyareler çok yüksekten uçmakta idiler, INGİLIZ RESMİ TEBLİĞİ Londra, 29 (A. A.) — Hava nezareti tebliği: Dün gece İngiliz hava kuvvet- leri bombardıman ( teyyereleri Almanya ve Alman işgali altında bulunan Holanda ve Fransa'da askeri hedeflere hücum etmiş. lerdir. Baska hava kuvvetlerimiz ds Laypzik'de tayyarelere mah- sus malzeme imâl eden kereste fabrikasına Dassan'da Junkers fabrikalarına, Dortnound ve Re- isgholz, Dreine şimalinde Nor geham petrol tesisatlarına ve muhtelif düşman: tayyare mey. anlarına hücum etmişlerdir. Berlinin 40 kilometre garbinde Ratenou kanalında bulunan bü- yük gemilere tam isabetleri mü- tenkip infilâk olmuştur. Tayya- telerimizden hepsi üslerine dön. müşlerdir. İki tayyaremiz mec- kuri iniş yapmışlarsa da mü. retebatı sağ ve salimdir. BERLİNDE BİRÇOK ÖLU VE YARALI VAR Berlin 29 (4.4.) — Alman orduları başkumandanlığının tebliği: Dün, gündüz, hava muharebe filoları, çok müessir suretle, 'Time mansabında Easlçhurch ve Southend tayyare meydanla- rına ve İngilterenin cenmp sahil linde Bognerregis limanma hü cuni etmişlerdir. Dün gece, hava muharebe fi- loları, Kâverpool, Garlikt; Mela tol Möldlesborougn, Chata DR ve Ülameshaven “ Umanlârını ve Sheffield, Norviş ve Conevtry” de oslâha fabrikalarını. şiddetli surette bombardıman etmişler dir. 'Tayyarelerimiz, İngiliz liman larma maynlar dökmeğe devam etmişlerdir. Muhtelif noktalarda hava mu harebeleri olmuştur. Bu muhare- belerde 58 düşman tayyaresi ve 12 Iman tayyaresi düşmüştür. Gece İngiliz tayyareleri, AK man hükümet merkezinin halkla meskün mahallelerine sistematik bir hücum yapmışlardır. İnfilâk ve yang bombaları atılmıştır. Birçok sivil yaralanmış - ve öl” müştür. Baz: meskenlerin çati” larında yangınlar çıkmış ve İh sârı mucib olmuştur, Düşman tayyarelerinden bir tanesi, daha Berlin ciyarma gel moden hava dafi bataryaları te” rafından düşürülmüştür. Leuna fabrikaları da bir İn giliz hücumuna maruz kalmış- tır. Vukua gelen hasar ehemmi" yetsizdir. Garbi ve merkezi Al- manyatıın bonıbardımana maruf. kalan diğer birçok noktalarında da vaziyet aynidir. Dün, düşman cem'an 44 tay yare ve bir sabit balon kaybet” miştir. Alman kayıpları 15 tay yareye baliğ olmuştur. Bir denizaltı gemisi, cem'an 43.000 tonilâto hacminde şilâhir yedi düşman ticaret gemisi ba” tırmıştır. Bu gemilerden beşi, kuvvetli surette himaye altmda seyreden bir kafile içinde idi. Bulgar - Romen müzakereleri Sofya, 20 (4-4) —D.N.B iyii Bulgar» Romen dele” geleri arasında yapılmakta olan ron müzakereleri bahis mevzuu © den Utro gazetesi, müzakerelerde” ki teshhurun bazı teknik ve mali meseleler Üzerinde henüz bir an. laşmaya varılmamiş olmasından £ leri geldiğini yazmaktadır. Sofya siyasi mahfellerinde söy- lendiğine göre, Dobrucanın Tintan tarafından işgali tarihi me” gelesi peni > güçlükler doğu- ruyor gibidi İcak geçit resmini yakından seyretmek z h çi ay kasın ye , mar Bulga” yeri Ei Aİ ougaman ivaber- ei Tevkifhanede kanlı bir hâdise daha Oldu Tevkifhanede işlenen yeni cinayet Bâdisesinden sonra > evvelki gün de kanlı bir yaralama vükasi olmuy, 7 mevkuf birbirlerini ağır surette yara» Jaraışlardır. Kavga kovuş meydancılığım Laksim edememek yüzünde çılemız, Marmara Hasan ile kovuş arkadaşlarından Re: cep, Yorgi, Kadri ve daha biç kişi, be: lerinde taşıdıkları masgal ayağından tpamul gişlerini çekerek biribirlerinin Üzerine ssldırmışlardır. Gürültüyü işiterek Kovuşa © gelen gardiyanlar Marmsra Hasen, Recep, Yörgi ve Kadriyi yerde ağır o yarak olarak bulmuşlardır. Yorginin barsak ları frtamış, Recebin arkasında derin bip Şara açılmıştır. Ağır yaralı olan bu dört Cerripaşa hastanesine kaldırılmış, diğerleri tevkifbane baptanesine yakı rilmıştır. Tuesebin yarra: tehlikeli ve hayatından üril keklimiş gibldir. mevkuf CİNAYETİN MUHABEMESİNE DÜN BAŞLANDI Diger taraftan evvelki gün tevkif banede kumar yüzünden mevku! Şük- rüyü öldüren Rizeli Reorp de'dün öğ- leden sonra cürmümeşbut kanununa göre ikinci ağır cezada muhakeme © tunmuştar. Katil Recep, bâdisenin müsebbibi, cereyan tarsı ve tevkifbanede — Basıl küumer oynandığı, mangal ayağından şişlerin nasıl saklandığı etrafında şuw ları söylemiştir? » Bon defa tevkifhaneya 1 mayın ta girdin. Şüxri ötedenberi > kumar oynatıyormus. Ben de alıştım, Kovuş ta meydancdık yapıyor ve gördüğüm körüş hizmetlerine mukabili haftada 54 ra kazanıyordum. Fakat mayım- tanberi bu paraların hepsini kumarda bastalık otmuztu. Ölen Şükrü, Kör Husan, Çamaşirce Ibrabim, Kürt Hü- seyin, Selim ve dâha bazıları toplana” rak zarla Kumar oynuyorduk, Kumar devam ederkei kardiyanlar o kovuşa girip görmesinler diye kapılara güz” eller konürdü, Gardiyanm geldiğini gören güzel bağını kaşır, biz debu paroladap işi anlıyarak bemen zarları re paraları saklardık. Dalma kaybettiğim İşin İrumar oy- sanmatına mani olmak (iatiyordum. Şükrü banü gene oyun teklif elli. Mu vafakat etmedim. Kızdı küfür etti; üzerime doğru geldi, elinde tıpkı be nimkigibi demirden yapılmış bir tu- çak vardı. O bana vurmadan ben ona vurun, Elindeki bıçak düştü. Böyle bıçaklar yalnız onunla bende oOdeğil, tevkifhanedeyüzlerce mevkufta var Gr. Ayda hir defa başım © yapılarak aranır ama, #erkea bu baskının yapı" lâcağ: zamanı kestirir ve bıçağını sak büfe, Bundan sonra şahit olarak mevkuf lardan Ibrahim #anayot, oOKemasl ve başgardiyan Salt dinlenmişlerdir. Mev kuf şahitler Mecebin elindeki bıçakin Şükrüyü 9 yerinden yaraladığını gör düklerini ve tevkifhanede kumar oy Gandığını söylemişlerdir. Başgardiyan Sait de, mevkufların kapılarda nöbet çi bıraktıklarından kumar oynadık larmı görmediklerini söylemiştir. Ölüm sebebi haxkmda rapor veren terkifbane baştabibi Barbutun çağri larak dinlenmesi ve muzmunun (o eski mahkümiyetierine ait iYâm suretinin celbi için muhakeme 6 eylül oOCuna günü aant 15 e bırakılmıştır. 3O Ağustos (Baş ta..fı 1 incide) içlerine kadar sokulan düşmanı ihata eğerek Akdenize doğru süzmeğe baş ladığımız 30 ağustos yaferinin 18 inci yil bütün yurtta girip ek gemimiz. de de munzznın meranimi, Kütlân. smakladır. Bu sabah gehrin o Üzerine gürcü, bütün Jatanbulu al bayraklar lm slislenmiş buldu, Deha (sabahın erken saatlerinden itibaren sokaklar bayram tesit için dışarıya çikan bip lerce yurttaşin dolmuş, tagmıştı. Merasimin yapılacağı Taksim mey danında bir gün evvelden ( tribönler hazırlamış, meydanın etrafı yapıla doğan eadişesile yer alan on binlerce inssnle çevrilmişti. TEBRUKLER Bayram dolayıslla vaki olan tebrik Jeti ordu tazıma sabahleyin İstanbu! komutanı kzpul etmiştir. Saat 8,30 da İstarb) garpizonu bir Mikleri komutanları ve müessese, ümir leri, 9 da vali ve belediye relsi ile er kânt CJHL, partisi ve diğer teşekküller erkânı İstanbul komutanını &i, t ederek orduya tebriklerini bildi: lerdir, TAKSİMDERİ MERASİM Taksim meydavında geçit resmine iştirak edecek olan kıtalar erken s5 serden iibaren meydanın ar da, sıralarına göre yer simişlardı. Bir tarafta kahraman piyadelerimiz, bir tarafla ağır toplerile gözü pek topsu larımız, atları yerinde duramıyan & Uk aüvarilerimiz, babriyellerimiz, a keti talebemiz biraz soars kendilerini tertiş edecek komutanlarını beldiyor lardt, Nihayet tiz bir boru sesi İntanbul komutanının müsyenerine başladığı Şıni haber verdi. Arada lir sert — Dikkat, sesleri çıkıyor, bUtü5 Yatalar yekpare bir kütle gibi bereket #iz duruyorlardı. Koputasin mus; Türk kartalları uçuşuyor, merasi, me havadan İştirak ederek halkı gelâmlıyorlardı. MERASİM ATIŞLARI Bayram şerefine saat tam 12 de Saraydurnundan 21 attim top.atıl müğtür. Ankaradaki merasim Ankara, 30 - (Hasosi) — 50 A- ğustos zaferinin 18 inci yıldönümü münasebetile burada büyük mera, sim yapıldı. Sabahleyin sant 8 de Genel kur” may başkanı Mareşal Vevsi Çak- mek tebrikâtı ordu namına kabul etmiştir. Saat 10 da vekiller, mebuslar. bütün devair erkân eri kıta. lar, mektepler ve on Dinleres har km İştimkile ipodronda büyük merasim yapılmış, 40 Ağustosun Türk tarihindeki mevkli ve ehem- miyetini anletin hitabeler irat 6 , dilmiş ve merasimi bir geçit resmi takip etwistir. ViYANA konferansı toplandı Mihver Hariciye Nazırları evvelâ Macar Nazırlarile görüştüler Viyana, 29 :A.A.) — Bu sabah Alman hariciye nazırı, İtalyan hariciye narirı Kont Cianoyu #i. pesi bitülten sonra Abidenin istıkıaı | Yaret ederek kendisiyle bir müd. cihetine kanan kürsüye en kdemsia bir subay çıkı, 30 ağuston #mferini tebarüz ettiren beyocanir — bir hitabe iratetti, det görüşmüştür. Macar hariciye nazırı Kont Çaki'nin riyaseti altında bulunar Macar heyeti, Macar başvekili Bu kidemsiz genç subayın on bin Teleki ile'b birlikte Viyanaya vasıl İerce el tarafından dakikalarcn aliş lanan heyecanlı hitabesinden © sonra İstanbul komulanı kürsüye çıktı, He yecanlı ve gür bir sesle büyük zaferi anlatir. Sonra boru İle “.— hazır o), dikkat!,, kumandası verildi. Ve muazzam bir çelenk birçok subaylar tarafından te Bu sırada mızıka İstiklâl gınt çuldı. Bütün kıtalar ve halk hep bir ağızdan iştirak etti. olmuştur. Kont Çaki, Emperial ötelinde Kont Ciano ile B. Von Ribbent. repa mülâki olmuştur. Romen heyeti, sâat 13 de gel, miş olup riyasetinde Romen ba. m 29(A4) —DN. İstiklâl marşı bittikten sonta kr. | larile Beri delegasyonu arasın. talar geçti resmine başladılar. Mey* e Le müzakereler timine dan artık artik Sert adrmların döğmeninden ç'kan “rap, Tap,, 485- lee ek EF la ea lerile sarsıldı. Bu #trada semada | nihayet verilmistir. iii EN 50 İl DAKi a N italyada ” ; barıthaned? bulanüp dir. Londrayâ “| Zan yapılan Londra, 29 (AAMİR Başladığından yes lân devam etmek* üzerinde bu esnasında, projesi lerine girmiş olan karşı hava md ateş açımştır. GİVE uğultulu bor Diğer bir semtte a yine lerin ziyasına * hava müdafaa izm "| dın dekedilmin; akti T kaç intilâk mi vi sröl lak ziya sütür e gi Londranırt 9 hallelerine ili ir iy müşse de zayiatı. MW nedilmektedir. yala kan yangın sür'atle“ vw tür. Bir müşahit mntakasına dört atdma hücum ce” Londranta dış filâle sesleri GU müşahit, ak gaat sonra mü da adi di teslerinin dahâ mis olduğumu bele İngilterenin düşman tayyarele Tiklt ve yangın Jardsr. ai Şimali, şarki " şehir üzerine ye ve müdalaa De adi ” Mi 4 Bir amele üredi gi ağır ya! k Gatatağa Karsisi. tanigi sokağında Su sinden Zarif üveğ barsağı? ga etmiş, adami tey etmek b vi patlamamığ, YU e vey babası Bips” rinden ağır yar anımı, fasa BEYİ dirileniytar. af! tlar! Tam fırşal