3 Haziran 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

AZRETI MUHAMMED (B AYATI) IİLK VE Sİ KA (İbni İshak)ın kaybolan eseri esas tutularak iBNİ HİŞAM tarafından 1200 yıl evvel yazılmış Hz. Mühammed hakkındaki ilk biyografi : İbni Hişam Hz. Muhammedin insanlık — tarihindeki — müazzam pörtresini, âdeta en realist bir rö” portaj sadakatile asırların üstüne çizerken vekayii bizzat — Hz. Mu- hammetle beraber yaşamış insan- ların, hattâ bizzat Hz. Muhamme- din ağzından, zevcelerinden, dost larından nakletmektedir. Bu nakil vazifesinde — İbni Hişam Hz. Mu> hammedin en yüksek muasırları- nm en realist görüşlerile en cahil ve saf insanların dahi hurafevi ve mistik menkulâtını aynı sadakatle kayıt ve nakletmiştir. Lâkin bunlar, şüphesiz — ancak şaheserlere mahsus gayet sade ve basit bir lisanla, fakat o derece te- miz ve akli bir iman sadakatile ve hiçbir tahlil veya renk katmaksr zın, O kadar objektif bir üslüpla ve bilhassa o derece yüksek ve has- ses dürüstlük ve masumiyetle ak- settirilmiştir ki henüz yeni bir di- nin en civcivli devrinde yaşamakta olan bir müslüman tarihçisinin bu derece realist olabilmesine hayran kalmamak çok defa kabil değildir, İbni Hişam hâdiseleri nakleder- ken o derece hassas bir viodan ve dikkatle hareket — etmektedir ki, bizzat H. Muhammedin ve birçok ravilerin sözlerin aynı metinlerile nakledememiş olmak şüphesini ve hattâ (veya her nasıl söyledi ise) gibi kayıtlarla işaretten kendini a- lamamıştır. Şu muhakkaktır ki Hz. Muham" medin biyografisi olarak İbni Hi. şamın bu eserinden daha realist, daha hakikt ve daha bakir bir ve- sika olamaz. Nitekim İbni Hişamın bu eseri dir ki gerek İslâm ve gerek garp tarihçi ve müelliflerine hemen bi- rinci ve başlıca menba olarak hâ" kim olmuştur. İşte eserin yazılışın- da leh ve aleyhte olabilecek hâdi- seler ayırt edilmemiş — ve bütün hamlık ve bekâretile — zaptedilmiş bulundukları içindir ki garp mü- ellifleri de iftiralarını bu mengşele" re istinat ettirmek küçüklükler ve hatalarına düşmüşlerdir. Fakat İbni Hişamın — eseri ve bütün bu — hâdiselerin — asıl ları bütün bekâret —ve husu siyetlerile — ortadadır. Oku yucularımız, merhum İbni Hişa- mın harikulâde veciz, taze ve ba- sit bir üslüpla zaptettiği bu eseri” ni takip ederken, iftiralara menşe olan hâdiseleri asıllarile ve olduk- ları gibi göreceklerdir. Biz, eserde bilhassa bu noktala- rı tebarüz ettirerek iftiraların ha- | kikat ve mahiyetleri üzerinde ob' jektif tenkidlerimizi kaydetmiş bu Junuyoruz, Filvaki gerek veciz, sa- de ve jenial bir temkiye üslübile yazılmış olmalı. Gerek büyük ve karışık vekayil aslındaki basit ve tam tablolarile ifade — etmesi ve gerek Hz. Muhammedin bütürt ta- rihlerine esas teşkil — etmesi gibi vasıflarından dolayı İbni Hişamın Türkçeye çeviren: Muhiddin Türk eseri Avrupalılar tarafından ele almman ilk biyografi olmuştur. İtgi Hişamın (Siyret » ür * Re- sul) ismile yazmış olduğu bu eser 1860 da Alman müsteşriki — Van Kremmer tarafından neşrolunmuş, 1864 da gene meşhur Alman müs- teşriki doktor Gustav Veil tarafın .dan almancaya tercüme — edilmiş, doktor Veil'in bu tercümesi (Her- best Eulenberg) — tarafından ve bir mukaddeme ilâvesile Berlinde ikinci defa basılmıştır. Kaydettiğimiz — gibi, bilhassa müslümanlığın düşmanı olan garp müellifleri, İbni Hişamın bu bi yografisine rağbet etmişlerdir. Me- selâ Berlinde Veilin — tercümesini ikinci defa bastırmış olan Herbert Eulenberg eserin mukaddemesinde İbni Hişamın eseri hakkında: (Bu eserin tasvir ettiği biyog- rafi menkibeleri arasında bir çok canlı tabloların altın ışıklar gibi fışkırdığını) söyliyerek takdir ve hayranlık göstermekle — bareber meşhur Fransız mütefekkir ve e& dibi Volterin dinsizlik hakkındaki eserlerinden dolayı kendisine kızan papayı memnun etmek maksadile Hz. Muhammed aleyhinde yazdr ği (Mohammed) ünvanlı piyesini, yazdığını kaydetmektedir ki Vobk terin vu eseri Hz. Muhammed için değil, Volter için bir lekedir. Vakra Avrupalılar aynı İnaksat larla (İbn Vakıd)ı da tercüme et- mişler ve onun — rivayetlerine de istinat etmişlerse de İbni Vakıd'ın biyografisi ilmi kıymeti ve vesika olmak bakımından da hiçbir kıy« meti haiz bulunmadığı için İbni Hişamın eseri başlıca. vesika ola> rak kalmaktadır. Diğer cihetten, büyük ehemmi- yetini tebarüz ettirdiğimiz bu ve- sika tâmamile İbni Hişamın eseri değildir. İbni Hişam, asıl kaybole muş olan Muhammed İbni İshak” ın Metinlerini tevsi ve kendi mü' şahede Ve malümatını da ilâve e- derek eserini meydana — getirmiş bulunmaktadır. Bu itibarla bu de- röce kıymeti haiz bir — vesikanın yaratıcısı olmak şerefi her iki mü«- ellife düşüyorsa da, — İbni Hişam eserin inşasında, yazış ve ifade vahdetinde, ve hiç şüphesiz yeni- den meydana getirilmesinde ken" di deha ve şahsiyetini kullanmış. tır. Maamafih İbni İshakın — dahi İbni Hişamdan aşağı olmıyan bir âlim olduğuna şüphe yoktur. Nite- kim islâm tarihçi ve âlimleri daha ziyade İbni İshaka — kıymet ver- mektedirler, ' İbni Adiy diyor ki: — Bu vadide yazılan eserlerin hiçbiri İbni İshakın eserine mua- dil olamaz! Fakat İbni İshakın eseri bugün elimizde olmadığı için eserin inşa- sında İbni İshakımn ne derece âmil olduğuna hüküm verebilecek vazi- Yette değiliz. (Devamrı var) H A B E R — Afkşam Postası Merkez Bankası yen! bankonotlar çıkarabilecek Hazine avansı için yapı- |Tlacakemisyon mukabi- !; linde bankaya altın terhin edilecek Görülen lüzuüum üzerine Cumhu- riyet Merkez Bankası heyeti umu- miyesinin fevkalâde bir toplantıya davet edilmesi kararlaşmış ve key- fiyet ilân olünmüştür. Temmuzun ücünde Ankarada. yapılacak olan bu toplantıda Merkez Bankası ni, zamnamesine fevkalâde ahvalin i- cab ettirdiği mühim ve muvakltat tır.. Bu maddelerle Cumhuriyet Merkez Bankası hususi kamunla maliye vekâletine verilen mezuni- yet haddi dahilinde kalmak ve al- tm terhin edilmek suretile hazine, yo fevkalâde ve muvakkat mahi- yette avans verebilecektir. Bu a- vans mukabilinde icabında banka- ca çıkarılacak evrakı nakdiye mik- darı kanunda yazılı komite tara, fından tesbit olunacaktır- Bundan başka, 10939 harbinin Bonunu takip eden bir sene nihaü- yetine kadar müddet içinde Mer- kez Bankası beynelmilel tediye va- sıtası mahiyetini muhafaza eden dövizleri alıp satabilecek ve bun- lar mukabilinde emisyon yapabile, cek ve bu alrm satrmdan doğacak hlr ve zarar hazineye ait olacak- ihtikâr komısyoııu bugün - toplanıyor Bazı muhtekirler hakkında kararlar verilecek İhtikârla mücadele” komisyonu bügün müddelumuminin ve kayma. kamların da iştirakile vali ve bele- diye reisi Dr. Lütfi Kırdarın riya- setinde bir toplantı yapacaktır: Mmtaka ticaret müdürlüğü teş. kilâtr piyasada kontrollara devam etmektedir. Birçok madde- lerin fiatlarmım yeniden yükseltil. diği görülmüştür. Bu hususta ka- misyon yeni tedbirler alacaktır. Kontrollar neticesinde bazı muhta. kirler tesbit edilmiştir: Komisyon bu muhtekirler hakkmda bugünkü toplantıslımda bir karar verecöktir. Nakil vasıtalarının muayenesi başladı Şehrimizdeki motörlü nakil va, srtalarının senelik muayenelerine bu sabahtan itibaren başlanmıştır. İlk olarak otobüsler muayeno e- dilmektedir Bugün d0 kadar oto- büsün muayonesi tamamlanacak ve nihayet on gün zarfında bütün oto- büsler gözden geçirilerek tamire muhtaç bulunanlar anferden gıkarı, hen.ktır Maamaflih muayene dolayısile münakalâtta bir aksaklığa meydan vermemek için sıkı tedbirler alm- mMmıştır. ! Otobüsleri müteakip taksi otlo. maobilleri Mmuayeneye tâbi tutula»- caktır Muayene kaçakları ceza. landırılacaltlardır. ——— Terfi edecek dahiliye memurları Terfi müddetleri geldiği hâlde şim- diye kadar ter'i edememiş Dahiliye memurlarının maaşlrına zam için Şşarrm milyon Uralık tahsisat almmış- tı. Dahiliye vekâleti bu memurların bir Hstesini hazırlatmaktadır, iki madde ilâvesi teklif olunacak- | ması Vekâletten © Tramvaylarda, birinci. mevki biletlerine yapılan yeni zamlarla 10 paralıkların sarfiyatı artmış, halkın elinde kâfi mıktarda ufak” lrkk bulunmaması yüzünden orta ya adeta sun'i bir buhran çıkmış” tir. Salâhiyetli bir makamdan öÖğ- rendiğimize göre, piyasada ihti" yaca kâfi on paralık vardır. Fa kat bunların mühim bir kıımx yeni bronz onlukların cağına dair neşriyat üzerine el- den çıkarılıp, merkez bankasında toplanmıştır. Merkez bankasından daima is tenilen mıktarda onparalık teda Onparalık buhranı İ Tramvaylarda birinci mevki uzun mesafe üc- İ retinin 7 kuruş otuz paraya çıkması üzerine arttı. Tramvay idaresi biletçilere onluk tedarık etmelidir 20 milyon onluğun piyasıya çıkarıl- mir bekleniyor kın bu şekilde bankadan para al" mast pek kolay olmayacağına ve hiç bir kimsenin - onluk almak için bankaya kadar gitmiyeceğine göre, tramvay idaresinin ihtiyaç nisbetinde onluk tedarik ederek biletçilere dağıtması böylece hal- kı şimdiki müşkül vaziyetten kur” tarması lâzımdır; deniliyor. Diğer taraftan yaptığımız tah" kikata göre yeni pronz onluklar rın Basılmasına devam edilmekte- dir, Basılması icabeden 160 milyon onluktan 20 milyonu tamamlar" mıştır, Bunların piyasaya çıkarıl” mast için Maliye Vekâletinin em' yaparken düstü Tarlabaşında Bülbüldere sokak 13 numarada oturan Ali Rıza, Sakızağa: ct mesire yerinde G metre yüksekte- ki tel üzerinde iskemle İle cambazlık yaparken müuvazenesini — kaybederek düşmüş ve vücudunun muhtelif yer- lerinden ağırca yaralandığından Şişli çocuk hastanesine kaldırılmıştır. AMA BİR ÇOCUĞA OTOMOBİL ı ÇARPTI Eyüpte oturan âmâü Hasan ismin- deki çocuk köprünün Haliç tarafın- dan karşıya geçerken şöför Şükrünün nun müuhtelif yerlerinden yaralanmış- ml BAHÇIVAN BİR ÇOCUĞU YARALAMIŞ Erenköyünde Sahrayicedit mahâl- lesinde 20 numaralı evde oturan Key- Ber polise müracaat ederek 138 yşmm, daki oğlu Fuadi bahçrvan — İsmallin kolundan yaraladığını söylemiş — bu- nun Üzerine suçlu yakalanarak tahli- katâ başlanmıştır. —— Yerli mallar pazarla- rında yeni faaliyet Devlet4 fabrikaları —mamulât ve Mmasnuatının toptan ve perakende sa, tışlarının mümkün olduğu kadar bir elden piyasaya çıkarılması ve yerli mallar pazarlarınım ihtikâra karşı pi: yasada nâzım rolü oynaması hakkın- daki proje için Ankaraya giden yerli mallar pazarları müdürü Ahmet şehk timize dönmüştür. A b Evlenme Tüccar B. Osman Şenol'un oğ” lu Akşam gazetesinin foto muha" biri Faik Şenol ile Bayan Rezanın evlenme merasimi, dün akşam Parkoteli salonlarında tesid edil miştir. Merasimde her iki tarafın akraba ve dostları ve B. Faikin gazeteci arkadaşlari hazır bulün" muşlardır. B. Faik ile genç refikası Bayan | Rezan'ı tebrik ve kendilerine w zun ve mesüt bir ömür temenni ederiz, _ ZAYİ Erzincan vilâyetinden aldığım nüfus tezkeremi zayi etaim yeni- sini çıkartacağımdan eskisinin hükmü yoktur. Erzincan vilâyeti: Başköy na” hiyesi Şebge köyünden Rıza oğlu * Fazlı Şengül 309 doğumlu. riki — kabildir. —Fakat — hal -| ri bekleniyor. POLİSTE: Maarif vekili Tel üzerinde canbazlık (Üniversite imtihan- | kereye müsait bir şekle girmesi için lerında bulunacak Bu sabah Maarif mü- dürlüğünde bir toplantı yapıldı bulunan Maarif vekili Hasan Âli Yücel dün Üniversite rek. törü Cemil Bilsel ile görüşmüştür. Vekil, İstanbulda kalacağı müddet içinde Üniversitenin bazı imtihanların da da hazır bulunarak talebenin tah- sil vaziyetini yakmdan tetkik edecek- tir. Bu sabah maarif — müdürlüğünde | vekilir? riyaketinde manriâi mükliirü . ve T & "müfottişlerin iştirkile / blr Yapılmıştır. Hasan Âli Yücel, toplantı imti- hanlar hakkında mürfettişlerden izâa. hat almıştır. Yeni seyrisefer talimat- namesi tatbik edilecek Şehir moclisi, belediye zabıtası (a- limatnamesinin birçok — kısımlarını Mmüzakoere ederek neticelendirmiştir. Yalnız gıda maddelerine — alt kısmm müzakeresi teşrinisani içtima devre. sine brrakılmıştır. Bu kısmın müza- sıhhiye vekâleti tarafından hazırlanan gıda kodeksinin esaslarından iİstifade etmek lâzımnizeliyor. — Encümen, bü esasları tetkik ederek talimatnameyi tamamlıyacaktır, Talimatnamenin ııyrnıetıro alt kısmı, diğer bahislerinden ayrılarak kabul edilmişti. Belediye talimatna:- mesinin kül halinde tatbikini istemek le beraber şehrin seyrisefer işlerinde- ki ehemmiyetine binaen bu — kısmıin daha evvel tatbik edilmesi düşünül. mektedir. KUÇÜK HABERLER * Taksim gazinosunu iİşletecek O- lan Romanyalılar şehrimize — gelmiş- lerdir. Hazırlıklar yapılmaktadır. Ga- zino 15 haziranda açılacaktır. # Bu sene Kızılcahamam kazasın. da mahsulün fevkalâde bereketli ol- duğu anlaşılmıştır. * Muratlınm yukarı Sevindikli kö yüne iskân edilen Bulgaristan muha- cirlerinden 12 yaşında Emin Çetinka, ya köyün civarmdan geçen Ergene |- suyunda yıkanırken cereyana kapıl- mış ve boğulmuştur. # Çanakkalede imar işleri ilerle- mektedir. Bu meyanda — Cumhuriyet meydanı yeni istimlâkler — yapılarak güzel bir hale getirilmektedir. * Pendik civarında Pavli adasşında İnşasına karar verilen tersane için lüzumlu görülen arazinin — istimlâki hazırlıklarına başlanmıştır. SAPMI'LE WOLLAOR VANŞİLERİ KA- FİIRTTILAR.) C OKURŞUNLAR b A | CARSET M & #?u ,' PRFINDA wzu- #İZL, -Ş'Evmu Goreunmu yoR SELKRDE YARALAN OWLARI BURAYA VAK- | CAŞDIR MA BEN Kızi | z N B:R VERE BZi BİRAKIp GİT MİYORSUN . PĞTRD.Ş 4 3 HAZIRAN" Sahibi ve Neşriyal i . Hasan Rasim us. /DARE EVİ: Istanbul Pesta kutunu . İstanbol 21d rııııl- Yan işleri telefonu : Mİ" F - Üân y .I..I.III. İSPANYA VE | CEBELU'ITAR“ | H ARB ııııgünk“* N şeklini ılrp ya ulaştıktan sonra nın sesi G'H ladı. Bunu teyid eden h' her gün gazetelerde mümkündür. İtalyanm bu harbde lerden koparmak ğı şey sadeco Korsikâ “Vg değildir. O, oıqmuıhf“ gy İ rikadaki müstemlekeleri!” tını istediği gibi ve stf? , mine müsait bir I belüttarık rejimi de İst€ Akdenize hâkim o"“':,ı"' İmparatorluk hulyasımın Ü o” *'oı surudur- Akdenize MM çe labilmek için İN Ş Ç I pek büyük ehemmiyeti hâkimiyet kaygusile M'P le geçirmek İçin daha le Romalılar, W larca harhemılşlerdl da Cebelüttarığı ele & müddetçe hiç ılegil»o Fasına, Balcar adalariM? denizin garbında ohı rığı kolayca tehdlde tejik mevkilere sahib sadile bir hayli gıyN* ğt 4 ve Prankoya yardım / ! tında hiç olmazsa ı;eld M" altında bulunan bir ratmak için —Almanla” İspanyol — enmhuriyt harboö girmişti. On altımcı asrın en büyük hristiyan İspanya, Habshı şinden sonra müte düşüyordu. Avrupada tında bulundurduzğu merika ve Büyük müstemlekelerini biribiFİ kaybediyordu. 1701 « i lerinde diğer kayıplar! Cebelüttarığm da ınsi"" fından İlhakmı t yetinde kalmıştı. H Bunst rağmen Nxv' y kısmen de Portekiz tarafından unutulml“'dw a İğ:"' Z ( İ a K -';gâf,-,f d zü # .- ığg K— a * ğ—g -%. M '!e !ı“&ı d | * panyayı kazanmak içif ©, L hir .leyle İngiltere d el ğ Birinci amumi ııııî'do 'İ ; %ı”_ lar İspanyayı - itilâf Meyhliz Barğe — el D çareye bııvmmw İtalyan faşizmi tere ve Fransa ılıyh“ geçirebilmek " için M" bunu ileri sllrmwü 1 rın bu zayıf mkhll T Vik h şimdiki harbde aw fikler aleyhine M nİyor: İtalya harbe Akdenizde gırıı.n kıyet kıızıuı.tslılllllek panyayı Cebelilthl'lk tere aleyhine İspanya diplomasi : lan yerlerden Nı'"”;ı Frankoyu elde egmell ıntldn.halo ıiyıı.seüı 'ezdirdikten sonra d& vizlerde bulunan Hor Belişa'yı İs do elçi olarak gö maktadır: İşte İspanya b ten istilade m tarığı isteriz dııe meğe lıa.şlamısm“ panya idaresinin mühim partiden bir blöf telâkki © olmak için İspanyâ İ zt smufları da bulunmaktadır: dilen gayretlerle M ve onün mübe gibi telâkki etmek. (Devamı 3 ncü saxfanrm tununda)