3 Haziran 1940 Tarihli Cumhuriyet Gazetesi Sayfa 1

r Büyük Edib Halid Ziya Uşaklıgilin beş cildlik nefis bir eseridir. Her kitabcıda bulunur. VII KIRK YIL umhuriyet İSTANBUL CAĞALOĞLU I 5769 Telgraf ve mektub adresi: Cumhuriyet, tstanbul Fosta kutusu: tstanbuL Na 246 Telefon: Başmuharrir: 22366. Tahrir heyeü: 24298. İdare ve matbaa kısmı: 24299 24290 B&fcırhan Tan'ın Pazartesi 3 Haziran 1940 "Vatanı Mfldalaaya Hazırız Bundan hariçte kimsenin Tekzibe degmez yalanlar! tereddüdü olmamalıdır, her an silâha sarılabiliriz Başvekilin millete hitabı Bir psikoloji meselesi: İlânihaye uzun harb Şimdi Fransa ve İngilterenin sonuna kadar, yani icab ettiği kadar uzun bir müddetle ileri götürecek harbi muvacehesinde Almanyaya bir taraftan bu harbe devatn etmek, diğer taraftan Avrupada istilâ ettiği memleketleri askerî kuvvetlerle muhafaza etmek külfeti terettüb edecektir. Bu çok ağır, çok mahzurlu ve adeta için icin yıkıcı bir iştir. emiz tarafından çıkarılan en son eserleri Sultan 150 Kr. )önüsü 150 > KadTBfcvcısı 100 > Cem Sultan 75 > Tarihî Musahabeler 75 > Tarihte Türkler için söylenen büyük sözler 25 > Cumhuriyet Matbaasî 'Dışarıda ne vakit ve nereye Bunu yazan Türk karşı kullanılacağı belirsiz gazetelerini Atinada toplatmışlar! tedbirler alınmaktadır,, Propagandaya dikkat! Misafir ecnebilerin menfi her hareketi derhal söndürülecek Alman ajansı ile bir Roma gazetesine göre Yunan adalarını işğal edecekmişiz! üteveffa Mareşal Hindenburg geçen harbde meşhur olan şu sözü söylemişti: Harbi, sinir mukavemeti kuvvetli olan taraf kazanacaktır. BirtfirVtjde deTffieseîe dtfnSp'tîolaşıp bu psikoloji etrafında toplanmağa gidiyor gibidir. Fransa azminden ve soğukkanlılığından hiçBaşveküımiz Dr. Refik Saydam radyo merkezinde nutkunu saylüyor bir şey kaybetmiyor ve her ihtimale karşı sonuna kadar harbe devam edeceğini söyleyor. Bu sonuna kadar tabirinin Fransa için bir nevi sonsuzluk ifade ettiğini söylemiştik. Ingiltereye gelince sonuna, yani zafere kadar harb onun tarihî şiandır. Versay sulhunun hataları üzerinde çok söz söylenmiştir. Pek az, fakat en salâhiyetli adamlar onun herkesçe pek malum olmıyan hatalarına işaretten hâli kalmamışlardır. Onlardan biri şimdi Fransız cepheleri Başkumandanı olan General Weygand'dır ki o sulhun Fransa için kâfi askerî teminatı ih' tiva etmemiş olduğu kanaatini daima muhafaza etmiştir. Şarkta, şimalde ve şimdi garbda muvaffakiyetler kaydeden Almanyanın geçen Umumî Harb mütareke ve musalâhasile alâkalı bazı dersleri derin düşünmekte olacağını tahmin etmek yersiz olmaz: Alman ordusu mütareke teklif eder etmez o zaman müttefikler bunu kabule derhal miisaraat etmişler ve bu ilk merhalede Almanlara ağır şartlar yükletmeğe gitme Cebelüttarık, Süveyş, mişlerdi. Bu ise sebebsiz değildi: Harb uzun siirmüş, çok zayiata Tunus, Korsika derhal mal olmuş, galib milletlerde dahi teslim edilmeliymiş! onun artık bir an önce bitmesi başRoma (ajı.) Hariciye lıca amaç tutulmuştu. General Nanrının2naşiri efkârı ItalyaTelegrafo olan Foch, mütareke teklifi muvacehe gazetesınin müduru Ansaldo radyoda sinde: yaptığı pazar konuşması esnasında Bir adım daha ileri hesabına İtalyan kıt'alarına hitaben derniştek nefer zıyaına artık müsaade tir ki: « İtalyanın harb gayeleri şunolunamaz. Demişti. Alman ordularına ge lardır: Tunus, Korsika, Cebelüttarık lince onlar işte artık mütareke tek ve Süveyş... Süveyş son derecede pahalı bir geçiddir. Korsika. Tunus, Celifıle bu bir adım daha ileri veya belüttarık ve Süveyş İtalyaya mütegerinin kendilerine göre imkânsız veccih kontrol noktaları ve askerî lığını ilân etmiş bulunuyorlardı. hedeflerdir. Bu kontrol noktalarınm Almanyaya az çok ağır şartlar usleri ortadan kalkmalıdar. İtalyanın tahmil eden Versay muahedesinin her ne pahasına olursa olsun Akdemüzakere zabıtları tetkik olunursa nizde hareket serbestisini kazanması bu şartların ağırlığından ziyade isa lâzımdır. Bu maksadı her neye mal askerî betsizliğini gösteren hükümlere ve olursa olsunlâzımdır.muzafferiyetlerle elde etmek Taleblerimizin bilhassa münakaşalara tesadüf is'afını gokten ve tesadüften beklelunur. Clemanceau ile Loyd George mek gulünç bir şey olur.» arasındaki münakaşaların çok defa bir mücadele şeklini almış olması ibret alınacak safhalar arzetmekte Nevyork 2 (a.a.) «Associated Press» muhabirine nazaran, Vaşıngtonun iyi dir. Clemanceau. harbin vakın za haber alan mehafilı, Flandr muharebe M Almanya ve İtalyaya teslim olmalan teklif edilecek ve reddolununca tsviçre üzerinden beraber saldıracaklarmış! Ansaldo, İtalyan taîeplerini bildirdi MUttefikleri yandan vurma planı Karar Duçeye bırakıldı Londranın enerjik tebliği: «İtalyaya bütün hüsnüniyetimizi gösterdik, onun tecavüzüne mukabeleyi de bileceğiz!» Ankara 2 (a.a.) Başvekil Dr. Refık Saydam, bu gun saat 20 de Turkıye radyolarile neşredilen aşağıdaki hitabeyi irad eylemişlerdir: Anadolu ajansuıın notu: « Sayın vatandaşlarım, Tamamile uydutma olan bu haBu gün gene size hitab etmek bahtiyarlığını duyuyonım TiırViye Bü berleri kat'iyctle tekzibe Anadolu yuk Mület Meclisı aylardanberi üzerın Ajansı mezundur. de çalıştığı devlet butçelerinin munaSaçmalan Atina da kaşa ve mvizakerplerıni^dün »abah tatekzıb ettı mamladı. Burrlardan birt daimî, dSgerı fevkalâde olmak üzere yekunu 337 milAtina Z ( ı x ) Atina ajansı tebliğ yon Tıirk lirasını geçen esas bütçeler, ediyor: [Arkası sahife 3 sütun 4 te] [Arkası sahife. 4 sütun 5 te] Roma 2 (».a.) Alman istihbarat biirosu bildiriyor: Popolo di Roma gazetesi aşağıdaki Atina haberiai neşrediyor: Türkiye hükumetinin sarki Ege adalanna askerî kıt'alar çıkarmak için Yunan hükumetinin tnüsaadesini taleb ettiği girtikçe teeyyüd etmektedir. Bu ihrac hareketleri tngiliz ve Frans« deniz kuvvetlerinin himayesinde yapılacak ve hava üslerinin kurulmasına yardım edecektir. İngiltere ile Fransanın, Türldyenin bu tedbirin alınntasına âmil oldukları zannedilmektedir. Son günlerde Türk gazeteleri Atinada toplattırılmıştır. Dünkerk'e yapılan Alman taarruzları tardedildi Kdie müJafaa ediyor Müttefik hava kuvvetlerinin öldürücü hücumları Alnıanlara büyük zayiat verdirdi Londra, 2 (Hususî) Dün Dönkerk ve havalisınde muharebeler şıddetle devam ederken, müttefik kıt'aların Ingiltereye nakli de hemen hiç durmamıştır. Naklıyatı deniz ve hava filoları muvaffakiyetle himaye etmiştir. Calais şehrinde ve kalesinde bir haftadanberi mahsur bulunan bir İngiliz mufrezesi adeden üstün Alman kuvvetlerini yaklaştırmamış ve dun akşam bütün hücumlan geri püskür tülmüştür. Mufreze müttefik hava kuvvetlerinden yardım görmekte ve ihtiyacları paraşütçülerle temin edil mektedir, ketlerine büyük bir faaliyetle devam edilmektedir. Bittabi müttefik hava kuvvetleri müdahale ederek yalnr Alman bombardıman tayyarelerini değil Dunkerque etrafında toplanan ve 15 fırka kadar tahmin edilen kara kuvvetlerine de mahsus derecede zayiat verdirmektedirler. Müttefik hava kuvvetlerinin öldü • riicü hareke'tine Fransız askerî mah fillerinde fedakârlık hislerinden sıtayişle bahsedüen İngiliz ve Fransız kıtalarınuı mukavemeti dolayısile düş manın maruz kaldığı zayiau da ilâve etmek lâzımdır. Mussolini'nin reisliğinde toplanan }aşist meclisi Cephenin diğer mıntakalannda Al Dunkerque mıntakasında Almanlann şehrin etrafına mevkii tehdidi altmda man toplarının ateşı altmda neticesia uzun menzilli toplar koymus olmaları kalan baskmlarla ihlâl edilen nisbi bir na ve havada büyuk bir faaliyet gos sükunet hüküm sürmektedir. • [Arkası sahife 4 sütun 1 de] termış olmalarına rağmen irkâb hare Fransvz ve İngiliz ordulannı stır'atle takvıye eden Amerikan bombardıman tayyareleri harekât sahası semalannda Almanyada Açlık artıyor Köylerden yiyecek toplıyanlar da şiddetle tecziye ediliyor Alman hududu 2 (a.a.) Havas istihbar ediyor: Alman şehirlerinde açbk gün geçtikçe tehdid edici bir şekil almaktadır. Ahah geçen Umumî Harbin son senelerınde olduğu gibi köylerden gıdalarmı temine çalışmaktadır. Bohemya'daki Grostejok şehrinin jandarması trenlerde ve otobüslerde taharriyat yapmış ve beraberinde yiyecek goturenleri şiddetli nakdi cealara çarpurmıstır. Eden'in izahatı «Almanya bir koldan Manş'a inebildi, fakat asıl maksadına nail olamadı» Londra, 2 (Hususî) Harbiye Nazın Eden bu akşam radyoda irad ettiği bir nutukla müttefik ordularının Flandres'deki muharebelerinin tarihçesini yaparak ezcümle demiştir ki: t Düşmanın butün gayretlerine rağmen ordumuinın mühim kısımları kâmilen kurtanlmıştır. İngiliz kuvvetlerile birlikte yüz binlerce Fransu askeri de Ingiltereye nakledilmiştir. Almanya Manş denizinde sevkülceyşî bakımdan bazı mühım noktalar elde etmiş bulunuyor, fakat asıl maksadına muvaffak olamamıştır. Almanyanm üç taraftan muhasara ettiği ordumuz bütün hücumlara ve tazyiklara rağmen tarihte misline tesadüf edilmiyen bir kahramanlık gostererek muhasara çemberiru kırmak suletile kurtulmustur. Kıtaatımız her tarafta duşmana faikiyetlerini filen ispat eünişlerdir. Arras ile Yores'de düşman son derece ağır zayiata uğratılmıştır KJtaatımız muhasarada olmalarına rağmen 120 kilometrelik bir sahayı adım adım mudafaa ederek 10 gün devam eden kahramancâ muharebelerden sonra S3hile muvasalat etmişlerdi. Halen tahliye plânı muvaffakiyetle intac edılmiş ve Flandres'deki ordumuzun beşte dördü Ingiltereye nakledilmiştir. Mutebaki kıtaatm da nakline devam edilmektedir.» YUNUS NADÎ FArkası sahife 3 sütun 3 te Ateşin içinden Sihirli kaval Arkadaşımız Nadir Nadinin 3 üncii makalesini yarınki nüshamızda okuyacaksınız. lerinin bitmesini muteakıb Almanya, ve İtalya tarafından müşterek bir sulh teklıfı yapılmasına intizar etmektedir. Bu teklifle beraber gönderilecek bir İtalyan ultimatomu, sulh. müttefikler tarafından kabul edilmedıği takdirde İtalyanın harbe gireceğini bildirecektir. Ayni muhabir. İtalyanın müttefiklere Almanya namına bir sulh teklifi arze deceğini ve bu teklifin Hitler ve Mussoliniye göre, müttefiklerin tam mağlubiyeti manasınıı tazammun edeceğini de bıldirmektedir. İtalyan metalıbatı da bu teklife dercolunacaktır. Vaşington me hafili bu yolda bir teklifin müttefikler [Arkası sahife 4 sütun 4 te] Alplardaki Fransıs ordusunun tank kıtaatı manevrada^