25 Nisan 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 3

a * Tıummyı'n bahriye encü- ) Sümda ha AMerika ila Ja- Hi %gu tanç D gayrıkabili iç- K h't Fandaki » beyanatını Ka #ilddetli neğriyata wmye hezareti erkâ- Şili bBüyük &l , çisi | h“ti lın“’""““!lıı-t:lıı- Bu an- hava ordusunu Ye Şu:tm“k Üzere bir A- Ye Bönderilecektir. urm-!i Lebrun, dün M Yeni Paris elçi- lbu etm-lştlr & ğndan ğgeçen — hafta Vön Ma'n Almanyanın akenzen, Romaya İK ıkîıbl ü&miral Horti ve hîn*tın N, bütün — Macar h%::—u!tu kolordu. komutan- Kay 8da Vermişlerdir. L köntesinde İndustries fabri- S SA A bir infilâk netice- ımuıtüf 19 yaralı ) Cüzidır : hı' Vekili ve Polonya Nln a'“dîm general Si- da L“n Yârette bulunmak Ü- Üraya gelecektir . ha 1 Avu y Vustralyalı e"'Zelantlalılar MA A:) —— Anadolu Muhabiri bildiri- %h Memoriaj M ay “Unu. şqıîîkl iîiye andıkları Ça. ati ı"-“lknı Çarpışmaların q İII ;hş%t verici hatı- u.an Üttefik Türkiye, “lıu he hayranlık his. v tarih, şimdi nm dost ve kah a-S'II:yan sarsıl- nESılleı-e tanı - alede harp W ha *“;;üq qqevî““#l ınrnI:Vetinden ve %Ği N .q_nı;metten bahset. 'ihL_ E lmhlsmmm delâ. W ?onluğ" # imparatorlu- : B—Skerlen ara- H KÜ Tn Mühassalasıdır. D & V) a'ı ı“ m İııı,u New Zeecland klnjn amlan bü kuv. 1 h de anlaşıl - îî*h%h Vuut Talya ve Yeni Müteşekkildir. ş;ehetı]e ve bil- ııdi Dhal *ler 6 tarihinde, h raâ ü Tİİ E!'p devam N 'Ü“e: Tin Çanakka - | “ lk zaf" netice . ki, Anzaclar, edeb ıÜı'n'le"mln kıyme- , un lerdir. 2i th“'îl ha oıuf“ onların ö. ' Ü B.telmımn yan- fi kan Vardıkları, hıy;e Onlarım ev- %%r:ğdq et ler kıtaati - GETELECNİKADTO Londra, 24 (A-A.-) — İngiliz tayyarecilerinin dün gece, Silt a - dasındaki Vesterland tayyare ka. rargâhimnı bombardıman ettikleri ve iki karakol gemisini batırdıkla, rt resmen haber verilmektedir:- Hava hnezareti bu hususta şu tebliğ neşrediyor- İngiliz bombardıman tayyareleri, dün gece, düşmanın Norveçe se - ferler yapmak üzere — kullandığı hava üsleri üzerinde yeniden hare- kâtta bulunmuşlardır- Silt adasmdaki Vesterland tay - yâre karargâhina yapılan taarruz muvaffakrıyetle neticelenmiştir: Hangar ve meydanlar üzerine bom. balar atılmış, müteaddit yangın - lar ve müthiş infilâklar olmuştur- İngiliz tayyareleri Siltin şima - linde birkaç karakol gemisi gör - müşlerdir. Bu gemiler tayyarelere karşı şiddetli bir ateş açmışlardır: Düşman gemilerine derhal taarruz da bulunularak ikisi batırılmıştır- MAJİNO HATTI ÜZERİNDE BİR MUHAREBE Londra, 24 (A-A.) — Röyter a, jansı bildiriyor: Hurricane tayyarelerinden mü- rekkep bir filo Majino hattı üze - rinde adetçe kendisine faik bir Messerşmit 110 filosu tarafından görülerek şiddetli bir müsademe. ye tutuşmuş ve toplarla mücehhez çifte motörlü tayyarelere karşı bü. tün vesaitini son dereceye kadar kullanmıştır.. Muharebe kısa sür- müş ve müsbet bir netice almma- miş: gibi görünüyor: Bir Hurricane tayyaresi, Almanlar tarafından tu. tuşturulmuşsa da tayyare düşme, den evvel pilot paraşütle atlayıp kurtulmuş, ve. Fransız toprakla - rıma düşmüştür: Diğer bir pilot da bir omuzundan yaralanmışsa da;, tayyaresini yere indirebilmiştir- Hâdise Metzde cereyan etmiştir- Muharebe bitmeden evvel, mitral- yözle yaralanan Messerşmitin alev aldığı ve motörlerinden siyah bir duman salıvererek yere indiği gö. rülmüştür: Tayyare Uknenberg ü. zerinde gözden kaybolmuştur. O- raya düşerek parçaalndığı zanne - dilmektedir- FRANSIZ — TAYYARELERİNİN FAALİYETİ Paris, 24 (A-A.) — Havas ajan. si, askeri vaziyet hakkında şu taf. silâtı veriyor:! 22 - 23 nisan gecesi, Fransız tay- yareleri, Almanya üzerinde müte. addit uçuşlar yapmışlar, Almanlar, Fransanın şark ve şimal mıntaka , larile Paris civarmda uçmuşlardır. Cephe hatları üzerinde Fransız ve ÂAlman tayyareleri arasında ba- zı müsademeler olmuştur. Birçok Alman tayyaresinin düşürüldüğü söylenmektedir: Karada Mozelin şarkında ve Bli- esnin şarkında birkaç Alman dev. riye kolu kolayca püskürtülmüş . tür: FRANSIZ TEBLİĞİ Paris, 24 (A-A.) — Akşam teb- liği: Mozelin şarkımda devriyeler ara- sında vukubulan iki müsademe le. himize olarak neticelenmiştir: Ev velki gece tayyarelerimiz düşman arazisi üzerinde yüzlerce kilomet. re derinliğinde keşif uçuşları yap- mışlardır. Prag üzerinde — uçuşlar yapılmıştır. Dün akşam bir düşman köşif tayyaresi tahrip edilmiş ve topraklarımıza düşürülmüştür- İNGİLİZ ORDUSU MEVCUDU İKİ MİLYON Londra, 24 (A.A.) — Röyter ajan- sr bilditiyor: Britanya imparatorluğunda halen silâh altında ikli milyon asker vardır. Harp filosu efradı ile ticaret filosu, hava filosu, polis ve hava müdafaası- na tahsis edilen efrat bu rakama da- bil değildir. Fransadaki ve orta şark- taki ordular mütemadiyen — takviye edilmektedir, İngiliz askerinin vasati yaşı 26 dır. Orduya daha — yaşlı bir çok gönüllüler kabul edilmiştir. Kay- Ingılız tayyareleri silt llsSunu tekrar bombaladılar Almanların iki karakol gemisi batırıldı Silâh altındaki İngiliz askerlerinin mevcudu iki milvonu buldu dedilenlerin beşte üçü mecburt hizmet efradından, ikisi gönüllüdür. ALMANYADA YENİ BİR MEMNU MINTARA Sar, 24 (ALA.) — Röyter: Sar ile Baden vilâyetinin garp kıs- mrı, dün akşam Alman — radyosunun verdiği bir habere göre memnu mın- | taka ilân edilmiştir. Bugünden itibaren ancak katiyen müstacel ve istisnal ahvalde verilecek askeri ruhsatiye ibraz etmiyen her- kes için mezkür mıntakalara girmek yasaktır, CAVADA BULUNAN l4i ALMAN VAPURU t Löndra, 24 (ALA.) — Sidneyden bu sabah radyo ile verilen bir — habere göre, Cava limanma sığınmış olup Vladiyostoka gitmeğe hazırlandıkları zannedilen 14 Alman ticaret vapuru- nu, İngiliz harp. gemileri açıkta bek- lemektedir. ' ALMANYADA KUNDAKÇILARIN FAALİYETİ f EBupen, 24 (A.A.) — Sieğfrid hat- tma ait ve Almanya « Belçika hudu- du Üzerinde bulunan Losheimda kâim büyük bir garaj, yangın — yüzünden tamamiyle harap olmuştur. Bu yan- gın, son hafta zarfında çıkan ikinci yangındır. Bunlara bir takım kundak- çılarım sebebiyet vermiş olmalarından H A B E R — Akşam Postası şüphe edilmektedir. Muhtelif memle- ketlerde emniyet tedbirleri Holanda ve Belçikada mühim vesikalar ele geçirildi Amsterdam, 24 (A-A.) — Dra- band ve Limbourg vilâyetlerinde zabıta tarafından 150 araştırma Yyapılmıştır. Bu âaraştırmalara mem leketin her tarafında durmaksızın devam edilmektedir- Evvelki gece Alphen mıntakasın- da üç mühim şahıs tevkif edilmiş. tir- Nazi partisinin gazetesi olan “Nasyonal Dagbladet” Voorsehoten gehrinde nazi lideri Dr. Brugema. nın evinde polisçe taharriyat yapıl- miış olmasını infial ile kaydetmek- tedir: İSVİÇREDE Berne, 24 (A-A.) — Yalan ha, berler işae eden üç kişinin Saleu- resde tevkifi üzerine İsviçre nazi teşekküllerinin memleket için ih - das edebilecekleri tehlikelere kar. gı ihtiyat tedbirleri alınmıştır: BELÇİKADA Brüksel, 24 (A:A.-) — Limburg mmtakasımda şüpheli — ecnebiler nezdinde geçen gün yapılan araş , tırmalarda şayanı dikkat birçok ve- sikalar yakalanmıştır- Belçika faşistlerinin Reksist par tisi tam bir infisah halindedir- Birçok âyan azasile, vilâyet ve nahiye meeclisleri azalarmın da istifa ettikleri bildirilmektedir- Londrada mühim bir mülâkat Hariciye nazırı Sov- yet elçisile görüştü Sovyet vapurları Amerikadan Almanya hesa- bına harp kaçağı mal yüklememeğe başladılar Londra, 24 (A.A.) — Lord Halifaks Sovyet elçisi Maiski ile dün yeni bir görüşme yapmıştır. Bu görüşmede mevzubahis olan mesele ifşa edilmemiştir. AVAM KAMARASINDA VERİLEN İZAHAT Londra, 24 (A.A.) — Avam kamarasında Başvekilden Sov- yetler birliği ile ycni bir - ticaret | anlaşması akdi için tekrar teşeb. büsler yapılıp yapılmıyacağı ve Ingıltcrenm Moskova büyük elçi. sinin vazifesi başına gidip gitmi. yeceği hakkında bir sual sorul. muştur. Bu suale Başvekil namına ce. vap veren B. Butler demiştir ki: “— Soövyet büyük elçisinin ticaret müzakerelerine tekrar başlanıl. ması hakkındaki teklifine ceva. ben, İngiltere hükümeti, ekono. mik siyasetini harbin sevk ve ida. resi için sarfettiği gayretlere en muvafık bir surette uydurmaya fevkalâde ehemmiyet atfettiğini bildirmiştir. Bitaraf bir hükümet- le aktedilecek herhangi bir tica. ret muahedesi harbin bugünkü şartlarını ve bilhassa düşman i. çin çok mühim olan maddelerin teslimatını nazarı itibare almıya mecburdür. ; Buna binaen, İngiliz hükümeti Soövyet hükümetini bu mülâhaza. ları nazarı dikkate alarak bir ti. caret muahedesi akdi için müsbet |. tekliflerde bulunmıya davet et. miştir. B. Butler ikinci suale de şu ce. vabı vermiştir: '— Halen mezunen İngilterede bülunan Moskova büyük elçisinin Moskovaya avdeti için şimdiye kadar hiç bir tarih tesbit edilmiş değildir. KRAL, BAŞVEKİLİ KABUL ETTİ Londra, 24 (A.A.) — Kral Başvekil Çemberlaynı kabul et - miştir. ŞAYANI DİKKAT BIİR NOKTA Londca, 24 (A.A.) — Selenpa ve Vladimir Müayakovski ismin- deki iki vapurun uzak doğudaki muhtelif limanlarda tevkifinden. beri diğer hiçbir Sovyet vapuru- nun Amerika limanlarından harp kaçağı listesine dahil mal yüklü olarak hareket etmediği öğrenil- miştir, YUĞOSLAV - SOVYET Mü- ZAKERELERİNDE İNGİL . TERENİN ROLÜ VAR MI? Londra, 24 (A.A.) — Salâhi- vetli mahfeller, — Yugoslavyanın Soövyetler Birliği ile uzlaşmasın- da İngiliz hükümetinin de âmil olduğu hakkındâa Zağrepte çı- kan Novotsiti gazetesi tarafından neşredilen haberi yalanlamakta- dırlar. Stoyadinoviç niçin tevkif edildi? Belgrad, 24 (A-A.) — Avala a. jansı, sabık başvekil Stoyadinoviç hakkında alman tedbirlerin harici siyaset esbabından mütevellid bu- lunduğu hakkında bazı yabancı ga. zetelerde çıkan bütün haberleri en kati surette yalanlamağa mezun - dur. Evvelce de resmen bildirildi ği gibi, Stoyadinoviç, hükümetin dahili siyasetine karşı faaliyetini imkânsız bir hale sokmak için dev let emniyetinin muhafazası kanuni hükümlerine göre muayyen bir yerde ikamete memur edilmiştir. Fransız teslihat programı Paris, 25, (A.LA.) — Mebusan mec- lisi ordu encümeninde beyanatta bu- luman teslihat nazırı ikutry, — şöyle demiştir: “— İmalâtımız — mütemadiyen ve mühim bir nisbette artmaktadır. Her ihtimale karşı koymamıza medar o- lacaktır. Bilhassa müuharebelerde isti- mal olunan bazı malzeme imalÂtı on misline çıkmış ve her türlü normal tahminleri geçmiştir.,, Diğer taraftan Bahriye nazırı Cam- pinchhi, bahri inşaat için verilmiş o- lan tahsisatım ne suretle kullanılmış Büundan önceki musahabemde bugün yirminci asır Avrupasını medeniyet hesabına bir yüz karası olan korkunç ielâketlere sürükli . yen hayvani hak felsefesini ana hatlarile incelemiştim. Daha ziya- de nüfus fazlalığına, midenin gıda hakkını gerek tayyare, tank ve tü- fek bolluğuna istinat eden bu nis. bi hakkın mütefekkir propaganda. cılarına rağmen ezeldenberi insa - | nın idealinde daima bir tek hak vardır: Ahlâki ve medeni hak!. İnsan kablettarihi ve ibtidat devirlerini atlayıp bir cemiyet ha- linde yaşamağa ve mamur siteler kurmağa başladıktan sonra her yerde ve her vesile ile hem şahsi ve hem de içtimat hakkını müda - faa etmeğe başlamıştır. Üç bin se. ne evvelki Âtina ve Roma beldele- rindeki demokrasi mücadeleleri ve mefküre cereyanları hep bu beşeri hakkın müdafaası ve isbatı etra- fında toplanır. Eflâtunun hayali cumhuriyetinde idare mekâanizma. sı yani devlet daha ziyade yüksek kültürlü insanların eline tevdi edil- mekle beraber, her vatandaş yaşa- ma sahasında aynı hakkı haizdir, Ruhan demokrattır. Talebesi olan Aristo ise tam mânasile insani il. hamların — esiri olarak —meşhur (sempati) nazariyesini kurmuş ve insanların kandeş oldukları, ister istemez biribirlerini — seydiklerini iddia etmiştir. Sezarların hüküm — sürdükleri mağrur ve muzaller Roma belde - sinde dahi ateşin hatip Çiçeron “Sivis Sum Totiuj munde— Dünya hemşerisiyim” meşhur vecizesile haykırıyordu. Bizzat kendisi im . parator olan diğer bir Roma mü- tefekkirinin, Omanist Morc Aure- le'in “Kozmopolitçiliği” büsbütün aşIrı derecededir. Bu lilozofa göre de “her insan diğeri için mukad. des bir şeydir”, On dokuzuncu asrın ortalarına kadar buna benzer (ahlâkt hak) ları müdafaa eden beşeriyetçi in - sanların adedi hesapsızdır; fakat bir doktrin ancak deha kudretin- deki kalaların ilhamı ve eseridir. Fransız ihtilâli kebirinin ve hat. tâ daha sonraki cereyanlarının en hakiki mübeşşiri İngiliz mütefek - kiri Locke olmüuştur. “İnsan aklı hakkında tecrübe” kitabından iki üç satır bize necip fikirlerini telhis eder: “Hayatta tabit ha, ne en kuüyvyetlilerin istibdad ve tahakkü- mü ve ne de insanlar arasındaki musayatsızlıktır; bilâkis musavat ve hürriyettir. İnsanlar beyninde. ki tabit münasebet, şöyle bir kuy. vetin diğer şedid bir kuvvete olan münasebeti olmaktan ziyade, mü- savata varan serbest ve makul bir münasebettir. Cemiyete tekaddüm eden tabit haklar mevcuttur; ce- miyetin gayesi bunları himaye ve garanti etmekten ibarettir; içtimait küvvetin esasını (adli kunet) teş. kil etmektedir”. Daha sonra da her okurun az çok ismini duymüuş olduğu J. J. Rousscau'nun “İçtimat mukavele” sinde-en ideal hakkı duyarak be . nimsiyoruz. “İnsanlar hür doğar- lar ve hakları itibarile hür ve mü- savi olarak kalırlar, Bu haklardan birincisi de hürriyettir. Bütün de. mokrasi ve cumhuriyet mefküre . eilerinin muaddel bir şekilde mü - dafaa ettikleri (hak ve adalet) mefhumu aşağı yukarı bu mer- kezdedir. Bugün Almanyada adeta HARP RUHIYATI : 2 Hak ve ahlâk menfur bir filozof sayılan ve (ide. alizm) in ilmi vasfı olan büyük Kant da ihtilâli kebiri sevinç gözyaşlarıle selâmlarken şunları söylüyordu: “Allahım, artık kulun ebediyete karışabilir; çünkü selâ. metini ve nimetini gözlerimle gör- düm”, iddialarında ve ideallerin - de ve daha ziyade otopi yani ha. yali Hayam hâkim olan sosya. lizm) in muhtelif cereyanları ve hattâ Marksizm, (sınıf mücadele) sini hakiki saadete ulaşmakta bir esas olarak kabul ettikleri halde yine (insan hakkı) nın müdalii oldular ve bütün insanları mülki- yet bakımından müsavi telâkki et- meleri itibarile doktrinlerinde (me deni hak) mevcüttur. Demektir. Bu tahlilde Buda, Kolüçyos, İsa ve Muhammed gibi din mürşidle. rinin ahlâki düsturlarını karıştır. madım; daha ziyade pratik saha- da bir (hayat felsefesi) olabilecek noktai nazarları ancak birkaç sa- tırla tebarüz ettirdim, Uluslararası münasebetlerde har fı azizeleri, yani fizyolojik ve biyo. lojik hakları karıştıran felsefi doktrinlerde ahlâk mefhumu olma. dığı cihetle bunlardan mülhem o - lan liderler ve milletler marazi de- necek derecede egoisttir ve hattâ Allahı bile bir (milliyet) etiketile benimsiyecek kadar ileri varırlar ve bütün dünyayı fethetmek hak. kınım Tanrının bir emri olarak te. lâkki ederler. İşte aldandıkları nokta budur. Hakiki hak ve adalet şahsımızda veyi. bdaşkasında bü- tün beşeri hakların tanınmasıdır. Bütün insanların ve bu meyanda milletlerin ahlâkt — musavatlarını ve haklarını inkâr eden bir cemi- yet kablettarihi veya iptidal kabi. lelerin vahşetini tahteşşuurnda ya- şatıyor demektir, Hakiki ve mede- niyeti remzeden haklar yalnız nü- fus fazlalığı, silâh ve bazu kudre. ti değildir. Bugün Almanya, Ja. ponya' ve İtalya veya İngiltere gibi muazzam devletlerin yanında medeniyeti yürütme — hususunda roller oynıyan ufatık milletlerin de yaşama hakları vardır. Meşhur beynelmilel sporcularile- ve -Lilan: paa gibi nobel mükâlatını kaza. - nan ediplerile Finlândiya, Şopen. leri, Paderevskileri ve âlim Ma . dam Curillerile Polonya, Greta Garboları ve meşhur Selma La- gerlof gibi hassas müuharrirlerile İsveç ve buna benzer bütün mil - letler medeniyetin ve insanlığın hâdimi ve medarı iftiharı değil midirler?,. Filozof Spinosa, meş . hur ressam Rukenj ve Rembrandt Holandalıdırlar; muayyen bir yur du olmıyan dünya üstündeki on buçuk milyonluk Yahudi ırkının Marxları, Freüdları, Einsteinleri ve Bergsotlarile bütün dünya müf tehirdir. Demek ki bugün ferdlerin bil « hassa kafa kabiliyetleri arasında ideal bir müsavat olmamakla be « raber, mağlübiyetteki münasebat- ta tam mânasile müsavi bir hak kabul etmek ve bunun mücahidi ve müdafii olmak medeniyetin şi. arıdır. Binaenaleyh bugünün gay- ri makul ve müfrit (kudret felse- fe) sini yenmeğe ve hakiki demok- rasinin haklarını iadeye çalışmak alelâde bir gayretten ziyade kudsi ve ahlâki bir vazife kıymetini ha. izdir. Dr. Rasim ADASAL WWIMIWMIMHIIHMIH!HHIH IHIHHHIIIHHIIIHIIIHIIIIIHHIW . ÇOCUK BAYRAMI MÜNASEBETİLE BU '"N 2 Büyük Flim Birden HAEKS'1. FİRAVULUN KIZI [TURKÇE SÖZLÜ) HAROLD LOYD -LUİ Dayanılmaz derecede gülünç sahnelerle dolu büyük komedi 2-BAŞÇAVUŞ MEDEN İnsanı heyecandan titreten müthiş ve muazzam bir mevzu, harikulâde hareketli ve canlı film. FRANSIZCA SÖZLÜ Başrollerde: ALAN CURTİS - FAY HOLDEN - WALLACE BEERY Bugün seanslar: Saat 2 de başlar. Geceleri saat 8 de 2 film birden © KKKT AKIIRAAK AM NNNT KKK ÇKO aa W D Ü | | nmnımmmıinmnııuıımmmnmmmmnamımnmm olduğu hakkında mebusan meclisi ma- liye encümenine bildirmiştir. Mumaileyh, netice olarak, demektedir: —- 1944 deki filomuz, şimdi hizmet te bulunan cüzütamlarımız o tarihte kadro haricine çıkarılmış olsalar bile, şimdiki filomuz kadar | kuvyetli ola- şöyle caktır.,, Almanca dersler Seri ve asri “HABER” Meto. diyle ve mutedil ücretle ders al- mak istiyenlerin meni” ismine mektupla gazetemi- ze müracaati. “Alcanca öğret. * £