25 Nisan 1940 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

h .HA BER — Akşam Postası” Matbuat kanununa iki fıkra ilâve edildi Bu münasebetle ileri sürülen mütalealara Dahiliye ve Adliye Vekilleri cevap verdiler Ankara, 24 (AA) — B. M. Mec. lisi bugün Şemsellin Günallayın başkanlığında toplanarak İnhisar. lar Umum müdürlüğü ile orman u- müm müdürlüğü 1939 yılı bütçe, lerinde münakale yapılmasına ait kanun lüyihalarile Hatay jandarma teşkilâtinin maaş ve İaşe bedelle, rine ait kgnunu müzakere ve kabul * eylemiştir. Meclis bundan sonra matbuat ka. nününün 35 inci maddesine iki fıkra ilâvesine ait kanunu müzake, re eylemiştir. Teklif edilen kanun lâyihasile i- lâvesi istenilen fıkralar şunlar idi: “MElli hislerimizi inciten veya bu maksatla milli tarihi yanlış gösteren yazılar memnudur, Memleketin emniyetile — alâkadar meseleler hakkında yapılmakta öolan tahkikattan ve gene emniyet bakımm dan olan tedbirlerden bahseden yazı- Jlar memnudur, Ancak bu tahkikatı yapmaya — ve- ya bu tedbirleri almaya — salâhiyetli makam tarafmdan bu hususta müsa- üde verilebilir.,, Kanunun heyelti umumiyesi üze. rinde söz alan halipler konulacak hükümlerin tatbikatla bir çok güç. lüklere ve ihtilâtlara meydan vere- ceği hususuna işaret eylemiş ve bu arada da “milli hisleri inciten ve bu maksalla milli tarihi yanlış gös, teren yazılar,, hakkındaki kayıt i, çin bir letkik mercii göslermek lâ. zım geleceği ve “memleketin emni, yeti,, kaydının tasrih ve tayin e- dilmesi zaruri olduğu mütaleasın, da bulunmuşlardır. Encümen adına cevap veren maz, bata muharriri Şinasi Devrim mev- zuu bahis noktalar için bir tetkik mercili gösterilmesine lüzüum olma, dığını, bu yolda gidildiği takdirde hâkime yapılacak bir iş kalmamış olacağını söylemiş ve demiştir ki: Hâkimler “milli hisleri incitme, keyfiyelini herhangi bir' ehlivukuf kadar takdir edecek bir kudrette- dirler. Bu teknik bir mesele değil, 'dir. Nihayet “milli hisleri incitme,, nin delâlet ettiği manayı onlar da herhangi bir ehlivukuf kadar tayin ederler. » Adliye Vekilinin sözleri Adliye Vekili Fethi Okyar söz a. larak demiştir ki; “— Aka Gündüz arkadaşımız, hâ. kimlere ehlivukufa müracaat husu. sundaki salâhiyetleri mevzuu bah- setliği zaman ehlivukufa müracaat etmemeleri fikrinde bulundular. Hepinizin hatırındadır. Geçenlerde bir dava oldu, Şu veya bu suretle vuku bulan — ehlivukuf talepleri reddolundu. Malümuâlileridir ki eh, livukufa müracaat doğrudan doğ. ruya hâkime verilen bir salâhiyet. lir. Şunun veya bunun tarafından yapılacak teklif varit olamaz. Bu noktayı da tashih etmek isterim. Bundan başka bu — münasebetle dediler ki, “ne Afrodit davasını is- terim, ne de Afrodit davasını çıka, ranları,, Afrodit davasını çıkaran. lar kimlerdir? Ve niçin çıkarıyor. lar. Afrodit davası malümunuzdur. Gazeteler üzün uzadıya mevzuu bah- seltiler. Türkiye B. M. Meclisinden çıkmış olan bir kanun mucibince müstehecen addolunacak - kitapları takip etmek vazifesi müddeiumu, milere verilmiştir. Müddeiumumi. ler bu vazifeyi yaparlarken B. M. Meclisinden çıkmış olan kanunları tatbik etmekten başka hiç bir gaye takip elmiyorlar. (Bravo sesleri) Bunların mMmuhakemelerinin doğru olup olmadığını tetkik etmek döğ. rudan doğruya hâkimlere aittir. Dahiliye Vekilinin izahatı İleri sürülen mütalealara karşılık olarak Dahiliye vekili Faik — Öztrak aşağıdaki izahatı vermiştir; “— Arkadaşlarımızdan birisi, 1.ci fıkranın vâzıh olmadığını söyledi. ler. Ve bunün polise bırakılması. nın doğru olmadığını bildirdiler. Takdir polise ait değildir, mahke, meye altlir. Bu fevkalâde hallerden mütevel- lit muvakkat bir kanun — değildir. Daimt olarak lüzum hissedilen ve bir ihtiyaca cevap veren bir tek, liftir. Hakikaten milli hisleri inci, len ve fakat mevtut mevzuata gö, re yazılar mukabilinde tahdidi bir ceza olmayan flillerin vukuuna ma, ni olmak için bu lâyihayı getirmiş bulunuyoruz. Hükümetimiz bu lüyihayı lüzu - muna kani olarak hüzurunuza tak, dim etmiştir. Bugün dahi bu lüzü« mun zail olduğuna değil hafilledi. ğgine bile kani değilim, Onun için müdalfaa etmek mecburiyetinde, yim, Matbuat — medeni — memleketlerde serbesttir. Bizim de matbuat serbes. tisine en çok riayet eden. memleket. lerden birisi olduğumuzda asla te. reddüt etmiyoruz. Her vesile ile mat. buat serbestisini mahfuz tutmakta ve öonun takviyesinde — çalışmaktayız ve çalışıyoruz. Fakat bu demek değil. dir ki, matbuat vasıltasiyle yapılacak suçlara musamahayı tecviz ediyoruz. Bu maddenin teklifine saik olan se- beplerden bir tanesini söyliyeyim. Ge. çen yaz gazetelerimizin — birinde bir Arnavudun bir makalesi intişar etti. O makalede o adam Arnavutluğu ile iftihar ediyor ve Türkün ve Türklü. ğün büyük- hamlelerini, inkıl&kplarını Arnavutluğa mal ederekt bize bir Ar. navut hediyesi gibi satmak istiyor. Maalesef bu yazı bir Türk gazetesin. de yer bulmuştur. Yarın da böyle bir şeyin yapılması ihtimalini daima göz. önünde tutalım. Hiç bir memlekette o memleketin lütfüne, himayesine, mi. safirperverliğine sığınmış olan insan. lar o memleket halkınm asil hisleri.. ni incitmek hakkına malik değildirler. Mevzuatımız bu harekati bir ceza ile tehdit etmediğinden takibat yapı. lamadı. Bir arkadaşımız diğer gaze. telerden ve vicdani âmmeden bahset. tller, Katil karşısında da vicdani âm. me vardır,. Fakat, vicdani âmme var. dır diye katil cezasız brrakılıyor mu? İkinci fıkraya — gelince bu da bizim için —çok aziz olan milli tarihi her aklma gelen adamın istediği gibi tahrif ederek ve yalan yanlış yazarak bizi incitmesine mani olmak içindir. Bizim millit tarhimizi herkesin istediği gibi karıştırmasma müsaade edemeyiz. Milli hislerimizin rencide edilmesine meydan vermemek için bu kanunu getirdik. Diğer bir suale cevaben Vekili şöyle demiştir: Hükümetler ve meclisler kendilerin- den evvel yapılmış olan veya daha evvel kendileri tarafından yapılan iş. lere, hüküm ve kaidelere — bağlanıp kalmak değil, dünya hâdiselerinin ce. reyanmı takip ederek onların kendi memleketlerinin menaflji esasiye ve emniyeti üzerinde yaptıkları tesirata göre tedbir almakla — mükelleftirler. Memleketin emniyetine taallük eden bir hâdise keşfediyor. Bunun hakkın. da takibat başlıyor. Gizli kalması lâ. zımdır. Her hangi gazeteci haber alı. yor, gazetesine yazıyor, ertesi gün bunun takibinden hasıl olacak mak. sat kayboluyor. Yine bu maksatla hü. kümet bir tedbir alıyor. Memleketin emniyetine matuf.. Ertesi gün her hangi bir gazete muhabiri bunu öğ. reniyor, gazetesine telgraf ve mek. tupla bildiriyor ve neşrettiriyor. Bu hallere müsaade etmek vakit vakit memleketin emniyaeati noktasın. dan bazı zararları tecviz etmektir. Bunları nerden tahkik edelim., Bu. na da cevap vereceğim, Bizim mem. lekette Ebecad okuyanlar gazete çı. karmaz. Bilgili insanlar gazete çıka. rırlar. Gazete çıkarıp efkârı umumi. yeye hitap etmek salâhiyetini kendin. Dahiliye 'de bulan arkadaşlar falan hâdise için hangi makama müracaat — edeceğini bilirler ve bilmeleri de mümkündür.,, Büu müzakereler sonunda bazı mebuslar 'tarafından verilen tadil ve tay teklifleri okunarak reddo. lunmuş ve kanunün maddeleri ol. duğu gibi kabul edilmiştir. Belediyeye bağlı müessessler Yeni yıl bütçeleri dün şehir meclisine verildi Belediyeye bağlı müesseselerin 940 bütçeleri Şehir Meclisine ve - rilmiştir. Mezbaha varidatı, 938 hasılatı 978-000 liraya baliğ oldu. ğu ve 0939 mali yılının yedi aylık tahsilâtı da 650.000 lirayı bulmuş olduğundan 940 senesi varidatı bir milyon lira olarak tahmin edilmiş. tir. Masraf bütçesinde müessese - deki mevcut veterinerler üzerinde şef veteriner olmadığından maaşlı veterinerler üzerine 50 şer lira maasşlı iki şef veteriner ve ücretli veterinerler için de 140 lira üc - retli bir şef veteriner ilâve edil - miş ve bunlara mukabil, 35 lira ma aşlı iki ve 100 lira ücretli bir vete- riner mevkuf tutulmuş, mezbaha muamelâtı için G0 lira ücretli bir kâtiple 85 lira ücretli. bir levazım ve tamirat şefliği ihdas edilmiştir- DARÜLÂCEZE Darülâceze — varidat ve masrafı 189.561 lira olaryak tevzin edilmiş. tir-, Varidat Şirketi Hayriyeden a. lmacak 7:000 lira, Akaydan alma - cak 13-3000 lira, imfalâthaneler hasılatı 2000 lira, sinema ve ti . yatrolar hasılatı 60 bin lira olarak 6.500 lira konmuştur: ŞEHİR TİYATROSU BÜTÇESİ Şehir Tiyatrosu bütçesi 100 bin 500 liradır- Dram ve Komedi ha. sılatı 939 hasılatı göz önünde tutu- larak geçen sene gibi 82.000 lira, müteferrik varidat 6-000 lira, çocuk tiyatrosu hasılatı 2.500 lira, ecnebi memleketlerden getirilecek trup - lar hasılatı olarak ta 2.-000 lira konmuştur. Belediye bütçesinden 39-435 lira yardım edilecektir. Maaşat geçen senenin aynıdır.- Yalnız müessesede büyük himmet ve gayretle çalışan rejisör ücreti. ne 40 lira ve iyi İiş yaptığı bildiri . len marangoz ile dekor makinisti ve muavini ücretlerine 25 er lira zam edilmiş, Hfildestsbhiri Yüard'ükz lerinde kullanılmak üzere kırkar lira ücretli iki memur ilâve edil - miştir- KONSERVATUVAR Konservatuvar bütçesi geçen seneden 7-247 lira fazlasile 93 bin diT liradır: Belediye bütçesinden bu sene de 43.355 lira muavenet edilecektir. Eski eserleri tetkik eden heyete 140 lira ücretli bir ve 85 lira üc - retli iki aza daha ilâve edilerek eski eserlerin tetkikinin süratle ikmali temin olunmuş, eski musiki heyetinin takviyesi nazarı dikka. te almarak 120 lira ileretli bir ke, mençe, 120 lira ücretl bir keman 60 lira ücretli bir ut, 85 lira ücret- li bir tanbur've armoni heyetine de 60 lira ücretli bir soloalto ilâve olunmuştur. İcıra Vekilleri heyeti toplandı Ankara, 24 (ALA.) — İcra heyeti dün öğleden evvel, — başvekil doktor Refik Saydamm — riyasetinde başvekâlette toplanmış ve ruzname- de münderiç maddeler Üzerinde mü- zakerelerde bulunmuştur. vekilleri Tiftik stokları tespit ediliyor Tiftik ve yapağı birliği lisansa tabi memleketlere yapılacak tiftik ihraca- tmmı tanzim etmek Üzere tüccarm e- lindeki stokları tespite karar vermiş- tir. Tacirlerden bu hususta beyanna- me istenmiştir. EN WHELE B; 4399( ÖZTEKİ wf;“ ŞaCe oıâ—î--ası;'ş, a,,['q“w- GELMEDEN ONU NG UAUR e: VBİR İN SANDIR J İPSAN.. İN KULÜBEYE GE- vi suz. Â Bölkr va)r; d0 ı F TİR'YER - ... * < ç ğ 'Tl’hlı'— Kı--—'lrl *—' ( _/ “İ SA Siird'de bulunan Petrolun zengin ve işletmeye müsait olduğu anlaşıldı Haber her tarafta büyük bir memnuniyetle kar- sılandı. Başvekilin bu sahaya giderek tetkikat yapması muhtemel Tren yoluna yakın Raman dağında açılan kuyudan petrol çekilmesine devam ediliyor Ankara, 25 — Siirt vilâyetinin Bö- şiri kazasında petrol Maden tetkik ve arama enstitüsü mü- tehassısları elde edilen Mmahsulü tet- kike başlamışlardır. Alınan neticenin çok Üümitli ve par- lak olduğu şimdiden anlaşılmiş ve bu haber her tâarafta büyük bir memnu- niyet uyandırmıştır. Petrol bulunan mahal Diclenin şimalinde ve Siirt vi- lâyetinin Beşiri kazası dahilinde Ra- man dağındadır. Petrol 1042 metre derinliğinde 'bulunmuştur. 1933 de, petrol arama enstitüsünün kurulmasile başlıyan petrol — ârama faaliyeti ilk defa olarak Mardin - Si- irt vilâyetlerinde başlamış, muhtelif yerlerde yapılan sondajlarda — 1327 metreye inildiği halde petrol buluna- mamıştı. Bundan sonra sondaj maki- neleri Silirt civarında Helmis köyü ya- kinına nakledilmiş ve burada — yüz. metreden itibaren petrol — emareleri bulunmaya başlamıştı. Bunun üzeri- ne bu mıntakaya ehemmiyet miş ve burada Türkiyenin ihtiyaçla- rma kifayet ettikten başka ihraca da yeltecek zengin petrol bulunabileceği bulunmuştur. veril- - anlağılmıştır. Müteakiben o hıvallde Kerbent, Ribaikale ve Ramal, Beşiri civarlarında sondajlara devam edil- miştir. Petrol arama işlerinde çalıştı- rılan Amerikalı mütehassıs Graig de en çok bu sahada petrol bulunabilece- ği hakkındaki — mütehassıslarımızın noktal nazarlarını kabul ve teyit et- miştir. Faaliyetin devamı — neticesindedir ki bugün ayni sahada petro! — bulun- mMmuştur. Buradaki petrol — İrak pet- rollarına benzemektedir: Zengindir. Tetkikatın ikmalini ve hesapların ya- pılmasmı müteakip petrol istihsali i- gin iİcap eden tesisatın kurulmasına başlanacaktır. Petrol bulunan mevki tren yoluna ya kındır. Arazi vaziyetl akıtma tesisa- tile petrolun istasyona kadar İndiril- mesini mümkün kılacak — .şekildedir. Kuyudan petrol çekilmesine. devam edilmektedir. ; . Laişvekil doktor Refik — Saydamın iktisat vekili Hüsnü Çakırla birlikte bugünlerde bu mmtakaya — giderek petrol çıkarma ameliyesini — yerinde tetkik etmesi muhtemeldir. Sanayide âzami istihsal için — l#fı İktisat Vekaletı mühim bir proje hazırlıyor İktisat vekâleti devlet sanaylii ile bususi sanaylin münasebet ve müşte- rek proğramlı faaliyetini tespit ede- cek bir proje hazırlamaktadır, Hususi sanayi müesseselerinin dev let fabrikalarınımn istihsalâtını itmam etmeleri, devlet fabrikalarının, husu- Bi fabrikalara lâzım olan ham mad- deyi kolaylıkla vermeleri bu projenin esşaslı noktalarını teşkil etmektedir. Böylece harici ihtiyaçların milli sana- yi tarafından taâamamen veya azami imkân dahilinde ka.rşılanmuı temin olunacaktır. Milli korunma kanüunile sanayilmiz- den istenen azami istihsalin tahak- kuku için neler lâzım olduğunu fab- rikatörlerimiz grup grup toplanarak tespit etmişlerdir. Bu husustaki ra- por hazırlanmıştır. Milli sanayi erbabımız bu maksa- dım temini için, bazı sanâyide iş mü- kellefiyetinin kabulünü, çocuk ve ka- dınlarm geceleri de — çalışmalarma müsaade edilmesi, icabında — günün iki kısma ayrılarak 12 saate — kadar mesaiye müsaade olunması, bazı sa- nayi ham madde stoklarının hükü- metçe vücuda getirilmesi ve bir kısım kredi açılması dileğinde bulunmuşlar. Vapurlara fazla yolcu alınmıyacak Şehir meclisinde dün belediye zabı- tası seyrüsefer talimatnamesinin mü- zakeresine devamı edilmiştir. Kabul edilen maddelere göre, vapurlara had- di istlabilerinden ziyade yolcu alm- ması menedilmiştir. 18 yaşını geçmi- yenler ve yüzme bilmiyenler sandal- cılık yapamıyacaklardır. Her sandala tahlisiye simitleri konulması da tek- lf üzerine bu husustaki maddeye ilâ- ve edilmiştir. » KÜÇÜK HABERLER * Dahiliye vekâleti yeşil ıaha itti- haz edilecek-olan Burpagop ve Çihm girde bazı yerlerin istimlâki tle Ka: bataş ve Civdtikaaki' büzi " “binâlnrin' istimlâki hakkındaki menafli umumi- ye kararlarını tasdik etmiştir. * İnşaatr bitmiş yolcu — salonunun dün tesellüm- muamelesine — başlan- mıiıştır. * Nisan bayramı münasebatile ta- til yapmuış olan mektepler bu sabah- tan itibaren derslere başlamışlardır. * Muğlada yağan şiddetli yağmur- lar esnasında Ulucami mahallesindeki bir eve yıldırım düşerek — evi tahrip etmiştir. * İzmir belediyesi şehrin muhtelif yerlerindeki su birikintilerini kurut- mâak ve boşlukları doldurarak, — yeni birikintilere meydan vermemek sure- tile sivrisinek mücadelesine başlamış tar. * Beyoğlu halkevinden: 26.4.910 cu ma günü saat 18,30 dâ evimizin Tepe- başındaki merkez binasında — evimiz triyosu aylık könserini verecektir. ! * 'Türkiye sanat meklepleri mezun ları cemiyetinin seri konferansların- dan on ikincisi yarın saat 18 de Dr. Hafız Cemal Lokmanhekim tarafın- dan Eminönü hâlkevinde verilecektir. Mevzuu: (Amerikada neler gördüm) dür. * Üsküdar Adliye binâasının inşaatı bitmiştir. Üsküdar adliyesi ay başm- dan itibaren yeni binaya taşınacak- tır. * Mayıs başında Ortaköydeki deniz ticaret mektebinde kaptanlar arasın- da bir terfi imtihanı yapılacaktır. * Kantarocılarda sabun fabrikasm- da belrçi Şevkiyi kazana atarak öldü- ren Mansurun muhakemesi son saf- hasıma gelmiştir. Dünkü muhakömede Şevkinin kazandan çıkarrlan — erimiş kemikleri ve eşyası maznuna gös'tern miştir. Muhâkeme karar için 15 ma- yısa kalmıştır. A K Ş A M PoOS Sahibi ve Neşnv“ , Hasan Rasim İDARE EVİ : tstanbül Ankart Porla kutusu — İstamdai Z4 Tayral vürle ,’” Yaz işleri leletonu! İdara Bamidığı ver: VAKIT MATB gavet" Doğru Değil mi Londradan 89“ eti mevhum heyet Ekspres ve konvansiy icrile gelen yolculara el ğimiz haberleri mütemadi'| iayan bir akşam guew*" 9 B fazla sinirlencrek Duna şihda mukabeleye karar olacak ki, dünku ııub mamile uydurma bir yaği * 144 Dikkat edilince da asılsız ve saçma Ol uğ:.ı’ şılmakla beraber böyle bir nisan balığıma - h© valandaşımızm al yt ! yasaya bir tesir yııpl“”:ı d lini gözününde tu Sa üzerinde konuşmâ'î' gördük. Böylece gülünç bir latarak karilerimizi ” lendirmiş - olacağımıza ! yoktur: ' Bu gazete, bahis m“w" tığı garip yazısında sörüt « pir OLLL L raya giden tüccar ve ! lerimizden mürekkep _ ' geldiğini iddia etnıekted" ' Halbuki, böyle M! katörlerimizden mill'e heyet yoktur ki, :i; a Dün Londradan - gelel | tatiri. düntü nüshaM diğtmiz gibi Ticaret OM azasındatn Said Ömer ” ... -a Onun da temas ettiği 1? ''dan şimdilik mal aımı lediğine bakarak g&ı gi trttiği haya'i heyefe # madığını izaha bile lüzüfü vi üzen İi Dikkate şayandrr / hakikaten Avru / 'A : dair tek bir haber bil? : madığına delâlet “wıı ni söylediği hey&t W B imuhbirinin yazdığı &h dislerden, ne de wıM: inen fnbrlkaturlerimı’ .IJ;. W dan bahsedemiyen PU M l cocuk uyduruşunun pek ; : olmadığını bir muharrif makinelerin de asıl V€ ma haberi neşredei istasyonda bir mubbir ı:’ğ ; ğ Ne davet uvı—riul’ .5 lc;,dl',ı.: | ifer muhtelif verle' gl' esğmı zannediyorss elinde bulunduğuna . : Lızımgellvor. U b Şişli Halke” 23 Nisan bayramî yw Şişli Halkevi spor kolü duis dp' | ettiği voleybol m“î: Halk balık bir kütle önün hasında ya.pılmıştır— İlk maç hakem Te lu idaresinde Galâa kevi takımları & Her iki takımın dâ ©? çalışmaları neti ü . 15 Haıkewnin kinci set 16 ef, h galibiyetile, üç“”cdğaıkeîir f”' : güzel çalışmış olan üv[lk | minin 15 - 5 S"î:wşüp ve galibiyetile bi T * İ ai ZV RBALL LA ' ci K SENDE R; T/MLE GeL L / SA MN SÜ WÖBETCİ ıruwısrs KIT ARKADAŞINI VE