5 Aralık 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

Te ”— F — — 5v ği — E S a A L KD K Dünün Ö4 SKY a T aean Za E ge L ee ve Rusya Genevre içtimalna girmiyor (Baş tarafı 1 incide) letlerin müzaheret edecekleri tah- min edilmektedir, Bu " teklif, cu, martesi günü koönsey ve pazartesi günü asamble tarafından tetkik e- dilecektir. İtalyan gazeteleri Sövyet Rus. yaya karşı zecri tedbirler tatbikı fikrini ileri sörüyorlar. Belçikanın Yugoslavya gibi ha- reket ederek Milletler — cemiyeti konseyine riyasetten imtina edece- ği bildirilmektedir. Şu halde riyasetin Boliyya mü- messiline teveccüh etmesi muühte. meldir. Amerika - Rusya siyasi münasebatı kesilmiyecek Vaşinglon, 5 (AA.) — Harici- ve nazırı Hull, gâzeteler taralın. dan neşredilen Rusyaya karşı bü- tün Lâtin Amerika cumhuriyetle- rinin birleşik Amerika ile beraber protestoda bulunmak istedikleri- ne dair olan haberleri mevzuubahs ederek şimdiye kadar Lâtin Ame- rika hükümetlerinden yalnız ikisi- nin müşterek ÂAmerikanın bu tek- lifini teveccühle tetkik edecefini ilâve eylemiştir. Bununla beraber — Ruzveltin dünya sulhu ve Birleşik Amerika menfaatleri icabı olartak şimdilik Rusya ile diplomatik münasebet, leri kesmeği muyafık görmediği bildirilmektedir. Norveçte nümayişler Oslo, 5 (A.A,) — Bini müteca. viz talebe, Oslo üniversitesinde ? boölşevizm aleyhinde bir nümayiş yapmışlardır. Bu talebenin ekse- risinin sosyalist oldukları görül » müştür. Birçok profesörler, söz alarak Soövyet Rusya'ya şiddetle hücum etmişler ve Finlândiya. Rusya ihtilâfında bitaraf kalma- sınm Norveç için tehlikeli olaca- gını, çünkü yakın bir zamanda Norveç'in de tecavüze uğraması. nn ihtimak, haricinde olmadığını söylemişlerdir. Romada nümayişler Roma, 4 (AA.) — Bugün Ro- mada Finlândiya lehinde ve Rus- ya aleyhinde yeniden tezahürat ol- müuştur. Üniyersite talebesi — kafile ha- linde Finlândiya elçiliğinin önüne giderek Finlând'. alkışlamış- , lar ve Rusyaya karşı bağırmışlar- dır. Finlândiya elçisi balkona çıka. | liyetini tebarüz ettirmek rak tezahürlere teşekkür. — etmeğe mecbur olmuştur. Nümayişçilerin Soövyet elçiliği- ne gitmelerine mani olmak — için polis fevkalâde tedbirler almıştır. Amerikada nümayişler Vaşington, 4 (A.A.) — Sövyet- ler birliğinin Finlândiyadaki faa- üzere Aberdinde tertip edilen komünist balosu 4d-5 yüz tezahüratçının ani surette müdahalesi üzerine yarım kalmıştır. Bunlar balönün vetil- mekte olduğu binayı taşlamışlar, kapıları pencereleri kırmışlar,Sta- linin, Bovderin ve diğer komilnist liderlerinin resimlerini yakmışlar- dır. Bulgarlar eski hudut- (arını istiyor (Baş tarafı 1 inci sayfada) Bu sebebler, daha pakt aktedil. | diği zaman kendişine bu imkânı vermemiş olan sebeblerin aynıdır, Zira pakt Nöyyi muahedesine sa - dık olan komsşularla mevcut hudu, dunun müdafaasmı takviye eltmek- tedir. Bulgaristan ise böyle bir ta- ahhüde girişemez, Bulgaristan hir gün müsalemetperver — müzakere yolu ile 1913 deki hudutlarını tek, | rar bulmak Ümidinden feragat e- demez. Bulgaristanım vaziyeti sa , rih, samimi ve dürüsttür, Bitaraflar paktına gelince, Bul- gar hükümetine bu hususta bir malümat verilmiş değildir. Fakat hükümet her türlü teklifi Balkan barışına hâdim, olmak arzusuyla tetki-e amadedir. Su şartla ki, bu teklif Bulgar milletinin hayati menf.aatlerini gözönünde tutmalı- dır. Hitlerin yeni plânı (Baş tarafı 1 incide) Baltık hakkında Stalin ile yeni bir pakt aktetmeğe çalışmakta - dır. Filhakika, İsveç demiri ve odunu, Alman için hayati bir menfaati haizdir. İyi menbalardan gelen haber - lere göre, Hitler, her şeyden ev. vel Stalin'in Basarabyayı alması- nı istemekte ve Stalini buna teş- vik eylemektedir. Filhakika, eğer Sovyetler bir sergüzeşte kalkar . sa, Romanya müttefiklerin aske- rt yardımını talebedecek ve Hit- ler bu suretle harpte | Rusların yardımını temin eyliyecektir.” 'BÜYÜK CAZ,, filmi sinema cılığın bir zaferi oldu.., ve “BÜYÜK ffi CAZ,, filminden beri hatırda silinmez izler brrakacak film bek. ji leniyordu,... Gösterilecek olan AŞKIN ZAFERiİ Şaheseridir. Baş rollerde: LEO CARİLLO , ZAZU PİTTS - PAT PATERSON ve meşhur JACK WHİTE ve KENNY BAKER CAZ- LARI Nevyork'un en güzel varyeteleri... Sinemanım en mükem. cızlp filmi mel so en İşte bu da: Bu persşembe akşamından itibaren 9Ş SARA Y Sinemasında Fransızca sözlü Tamamen renkli ve fransızca sözlü GÜZEL ESİRE HM peşabe aa SAKARY ile Sabah, Öğle ve Akşam Her yemekten sonra günde 3 defa muntazaman dişlerinizi buü tırçalayınız. çünün haber Fin harbi (Baştarafı 1 incide) rin motörlü kuvvetlerinin — gayri müsait bir vaziyette bulunmak- ta lodukları noktalarda — süratle tahaşşüt etmektedirler.., Dün öğleden sonra Finlândiya- lılar mahafilinde Potsamo şehri- nin Finlândiyalıların elinde oldu- gu teyit edilmekteydi. Bundan başka Rusların zaptet. miş olduklarını iddia eyledikleri cenup sahili adaları, bizzat Fim- lândiyalılar tarafından tahliye edilmiştir. Çünkü Finlândiyalılar, müstahkem olmuyan bu mevziler- de müdafaada bulunmak isteme- mektedirler,. Finlândiyalılar mahalili, yalnız Kareli berzahında aşkeri harekât mevcüt olduğunu kabul etmekte- dirler. İki misli kuvvete karf$ı... Londra, 5 (A.A.) — Finlândi- yadan gelen haberlere göre, Kare- li berzahında muharebheler şiddet. li surette devam etmektedir. Bu: radaki çarpışmalar, — açrpışmala- rın en mühimleridir. Kareli berza- hında 38 bin kişilik iki Finlândi- ya fırkası, a'detçe kendisinden iki mişli kuvvette Sövyet kıtalarına karşı koymaktadır. Ruslar, Fin- lâniyaya doğru oldukça ilerledik. lerini Bildiriyorlar. Fakat Finlân- diyalılar ise, bütüm çarpışmaların hâlâ hudut mıntakasında cereyan ettiğini kati sürette teyit ediyor- lar. Buradaki çarpışmalar bahsin. de fazla tafsilât mevcut değildir. Fakat Finlândiya — askerlerinin mütecavizlere karşı büyük bir ce- saret ve azim göstermekte olduk- ları muhakkaktır. Finlân'diya top. çusunun çok isabetli atışlar yap- tığını isbat edenr vakalar mev - cuttur. Finlândiya hava kuvvet . leri, dünyanın en iyi hava kuv - vetleri kadar muntazam organize edilmiş bulunmaktadır. Fin tayyarecilerinin mahareti Bir” çok cesaret ve maharet vakaları haber verilmektedir. İs.- mi henüz ifşa edilmiyen bir Fin. lândiya tayyarecisi, makineli tü- feği ile yaptığı 45 - 50 mermilik atımda, 41 Rus öldürmüştür. Di. ğer bir Finlândiya tayyaretisi, yalnız başına olarak, bir Rus fi- losu ile mücadele etmiştir Finlân- diya tayyarecisi kaçar gibi gözü. kerek, Rus tayarelerinin kendisi- ni takibe mecbur etmiş, Sovyet tayyarelerinden bir tanesi filodan ayrılarak llaha ziyade yaklaşmak hatasırır gösterir göstermez, Fin- lândiya tayyarecisi derhal geri dönerek bu Rus tayyaresine hü. cum etmiş ve tayyareyi düşür - müştür. Sovyetlerin, Salmijearvi nikel madenlerini bombardıman ederek berhava eyledikleri söylenmiştir, Bunun üzerine bazı Finlândiya su. bayları, sirf bunu müşahede için Salmijaervi'ye gitmişlerdir. Bu su- baylar, madenlerin olduğu gibi durduğunu görmüşlerdir, Maamafih | bütün bu muıntaka, dinamitle dolu. dür ve Sövyet kıtaları buraya ge- lir gelmez bu dinamitler patlıya- rak bütün mıntakayı berhava ede. cektir. Finlândiyallar — tuzak, mayn, hendek, bataklık ve saire gibi pu- su tertibatında Üstattırlar, Sahil boyunca mevcut Finlândiya kıtala. rı az olmakla beraber Sovyetler de bu dar — koridorda, manevra yapmak imkânsızlığından — dolayı külliyetli efrat yığamamışlardır. Finlândiya kıtalarınm bu gün cephede bir müttefiki vardır. Bu müttefik de kıştır. Hakikat hali şudur ki, Sovyetler Finlândiyalıla- rın takib ettikleri mukavemet tar- zına hiç de muntazır değillerdi. Kış | harbi Soövyetler için beklenmedik bir şeydir. Londra, 5 — Finlândiyada Sovyetlerin ileri hareketi, Finle- rin harikulâde mukavemeti yüzün, den durmuş gibidir, Ladoga gölünün gimali garkisin- de mukavemet bilhassa semereli olmuş ve Ruszlar, mütecaddid nok. tada geri çekilmeğe mecbur kal - miştir, Hiçbir noktada Ruslar, Mannerheim istihkâmlarma vara . mamışlardır, Esasen, Sovyet kıtaları, savaşta, Finlândiyalıların cesaret ve azmini gösterebilmekten çok uzaktır. Petsamo'nun henüz Finlândiya - lıların elinde olduğu ve şehri zap- tetmiş olan Rusların Finlândiyalı. larm mukavemetlerini kıramamak- ta oldukları teyid edilmektedir. Terijoki nahiyesinde lâğımlan , mış olan bir arazide vukua gelen henüz bir infilâk neticesinde bin kadar Rus askeri telef olmuştur. Finlânâiyu hükümeti, henüz Helsinki'dedir, ve bir sığmakta toplanmaktadır, Finlândiyada çok şiddetli kar fırtmaları vardır. Bu vaziyet çok iyi kayakçı olan ve Ruslardan da- ha iyi giyimli bulunan Finlândiya- hilara yardım etmektedir. Diğer taraftan alıman haberlere göre de Ruslar, Finlândiyalılara karşı henüz ağır tanklarını kul, lanmamışlardır. —Şimdiye kadar kullandıkları tankların en ağırları beş tonluktan fazla değildir. Gölü geçerken... Diğer taraftan kızıl ordunun Ladoga gölünü geçmek teşebbüsü müthiş bir akamete uğramıştır. Henüz çok taze olan buz tabakası muhtelif yerlerde kırılmış ve yüz- lerce Sovyet askeri boğulmuştur. Bu sırada Finlândiya askerleri de isabetli atışlar yapıyordu. Sovyetler itiraf ediyorlar Sovyet gazeteleri, Kızıl — ordu- nun Finlândiyada müşkülâtla kar. şılaştığını itiraf ediyorlar, “Pravda"” diyor ki: “Her tarafa torpiller konulmuş- ftur, Sokaklar, evlerin kapı altları, dükkânlar, daireler her taraf tor. pille doludur ve bunlar karla örtü- Düşürülen tayyareler 12 bombardıman tayyaresinden mürekkeb tam bir Sovyet filotilla, sınm — Finlândiyalılar tarafından İmatra'da tamamen mahvedildiği haber verilmektedir. Diğer üç fi- lotila, Helsinki dahil olmak Üüze- re, bütün Finlândiya cemlubuna ce, reyan veren — muazzam elektrik fabrikasını bombardıman etmeğe çalışıyordu. Finlândiya bataryaları 11 ftayyare düşürmüşler, 12 tayya- re de Finlândiya tayyarecileri ta . rafından yere inmeğe icbar edil- misştir. Finlândiyanım İtalyaya 1smarla. dığı 25 Savoia tayyaresinden 10 tanesi Helsinkiye varmıştır. Zehirliğaz tehdidi Helsinkiden bildirildiğine göre, Finlândiyalıların bütün cebhelerde göstermekte oldukları mukavemet sona, ermezse boğucu gaz bomha- ları ile büyük mikyasta bir hava taarruzu icra edeceklerine — dair Ruslar tarafından savrulan tehdid üzerine korku ve telâşa düşen bü. tün ecnebi sefaret heyetleri, Fin- lândiya payitahtmı terketmişler . dir. Şehirlerin tahliyesi Helsinkideki — royter ajansı muhabiri ğu malümatı veriyor: Helsinki boşaltılmaktadır. Şe hirde kalması için husust bir sebeb bulunmayan herkes, çıkıp gitmeğe mecbur edilmektedir. l16 yaşından aşağı bütün çocuk- ler emin yerlere gönderilmekte. dir. Vipuride ve diğer gehirler- de, vaziyet aynıdır. Sovyet askerleri harp istemiyormuş Gazeteler, Sovyet askerleri- nin, Finlandiyalılara silâh at- mağa gönülleri razı olmadığını kaydediyorlar. Matbuat buna dair iki hâdise nakletmektedir. Subaylar iki askeri rövelverle vurmuşlar ve diğer askerleri, bir Finlandiya alayına karşı hücuma geçirmek için mitral- yözle tehdide mecbur kalmiş. —— ———i TE ——T — Ve (Baştarafı 1 incide) hakemede hâdise suçluları olarak gösterilen eski İstanbul polis mü- dürü Salih Kılıç ile muavini Kâm- ran ve avukalları bazır bulunmuş. lardır. Nöbetçi müdürü anlatıyo! İlk olarak Emniyet dördüncü şube müdür — muavini Nöüzim Çetin dinlenmiştir. — Nâzım kendisine sorulan suallere şöyle ce- vaplar vermiştir: “— Hâdise günü sarayda — vazi- fem yoktu, dairede — nöbetçiydim. Polis müdürü Salih Kılıç da daire, de bulunuyordu. Sanant 20 sıraların- da Beşiktaş merkezinden telefon e- Üilerek saray etrafında gittikçe iz- dihamın artlığını söylediler. — Telefon eden kimdi? — Bilmiyorum, Fakat şirket tele- fonile ancak büyük âmirler köom- şabilir. ÖOnun için telelon — edenin müdüriyeli | en aşağı başkomiser olduğunu tah., min ediyorum. O gün Salih Kılıç sabahtan akşa- ma kadar dairedeydi. Yalnız — saat kaçta geldiği hatırımda — kalmadı. Kendisi cenaze merasiminin hazır- İiklarile meşgul oluvor. Alâkadarla, ra emirler veriyordu. Vakanın ilk haberini saat 91 de aldım. Halkın ezilmeğe — basladığı ve ilk olarak 6 kişinin öldüğü bil- diriliyordu. Derhal santral nöbel- çisi memuru Şakirin yanına — koş, tfum. Öraya gidinceve kadar ölenler 11 i bulmuşlu. — Salih Kılıç ve Kâmranın hâ. disede bhir tedbirsizliği var mıydı? — Tedbirsizlik yoktu, herkes vazifesi başında bulunuyaordu, coş- kun halkı durdurmak kabil değildi, Sirkeciden ileriye gecmiyen Yedi. kule tramvayları bile ö akşam Kömür havzası (Baştarafı 1 incide) Başvekil Dr. Refik Saydam, A- nadolu ajansı muhabirine aşağı- daki beyanatta bulunmuşlardır: “— Karabükteki ağır sanai te- sisatını gördüm. Bu muazzam te. sisatın işlemesi için daha alınma- sı lâzımgelen tedbirler olduğu n>- ticesine vardım. Ankaraya gidin: ce bunlar üzerinde tekrar çalışa. cağım. Zonguldakta yaptığım tetkikat- ta, kömür havzasının çoktanberi düşünüldüğü gibi — devletleştiril- mesi zamanının artık gelmiş oldu- ğu neticesine vardım,. Günden gü- ne çoğalan dahili ve sınai kömür ihtiyacını karşılryabilmek için a- lınması lâzımgelen tedbirler, yani amele meselesi, amelenin daimi- leştirilmesi imkânları, sıhhi ihti- yaçları, iaşeleri ve Havzanın bir elden idaresi için lâzımgelen ka- nuni teşebbüsler yapılırken, iştih. salin sektedar olmaması ve mesa- inin ahenkli olarak devam etmesi hususlarını idare âmirlerile, müte- hassıslar ve alâkadar işletm2lerle birlikte tetkik ettim, Vasıl olduğu: muz neticelerden memnunum. İktişat vekili arkadaşım, icabe. den lâyihaları — hazırlıyacak ve bu devrede de Büyük Millet mec- lisinin müzakere ve tasvibine ar- zolunacaktır. Zonguldaklıların hakkımda gösterdikleri muhabbet- ten çok mütehassisim.,, Zonguldaktan hareket Başvekil Dr. Refik — Saydam refakatinde İktisat vekili Hüsnü Çakır, İstanbul mebusu Ali Ra. na Tarhan olduğu halde, — buğgün saat 18,30 da Ankaraya dönmek üzere şehrimizden ayrılmış ve is- tasyonda hükümet ve parti erkânı ile muhtelif müesseseler ve Havza işletme idareleri müdürleri ve ka- labalık bir halk kütlesi tarafın-. dan uğurlanmıştır. lardır. Bir başka defa bir Sav- yet tayyaresi beyaz bayrak çe- kerek yere inmiş, tayyareciler harbetmek istemediklerini söv- lemişlerdir. Bütün kadınlar hizmete alındı 20 yaşından GÜ yaşına kadar bütün kadınlar mecburi hizme- te çağırılmışlardır. — Kadınlar | yurdun istiklalini müdafaa için hizmeti şevk ve heyecanla ka. bul etmektedirler. Bu hususta gösterilen tehalük emsalsizdir, hâdiseler! Dolmabahçe hânısesl | lalaştığını duyar | Kemal gelmemişti- | o6 akşam saat seki Dolmabahçe)e kadar d yapıyorlardı. "ğ.ıl' kın 50-60 bin kadar belir old 1 — Emniyet ıı'ıüdü"cıııumı zamanda sarayda bulu Atmez miydi? Hİ — Müdür cenaze | meşgul olmak içİn d'f:" ve muayinini mu ya göndermişti. Keü beri, yani sarayda gaRE ınB’ Dolmabahceye gitmi'ştl İ Santral ıııeırıll!'“'“ı şahadeti © Bundan sonra dwwi ;ç; YÜ polis müdiriyeti tel efnn ç da nöbetçi olan 4 lis memuru Osman oğtıl uk dinlendi: h — Vakâ geceaı ”..t Müdür akşam üzeri ? bana mebus Cevdet dayıyı telefonla emretti. Partide ve * dım, bulamadım, ÜN sonra Cevdet Kerlm fon ederek mudur!e 8 de saray etrıfm fazlalaştığını telefon diler, Biraz soanra di B“na kezi komiseri Raşid rek yardımcı kuvvetler JJ 8.30 a doğru saray li telefonla halkla baş$ Hf bildirildi. ingg | Vali Muhiddin U“wdid ' hangi bir hâdiseden | in berdar edebılmomizn lunduğu yerin telefo !îjglâ bırakmıştı. Yalnız kef nada nerede olduğun" dum, J Derhal valiye "':ânyîııl | verdim. Muhiddin panf Şi ray kapılarınımn ka Pa | retti, Bu emri te)ef"“u müdürü Nâzıma Ve Mv lmna bildirdim, Som İ le kapıların kap&n% Bu sırada ölenler old .ı”' ber verdiler. Bunu ' ! zettim, Bunun üle'wlugi- #a dım istenmesini müdürü Nâzımın İstâl danlığıyla muhaber©$ ( | tim, ne konuştukllfmı&ıu ”., | Hâdise sırasında “ğ&' L Kâmranın Dolmabah tfi ğunu biliyorum. Ha e a'ğ Kâraranın da czüeuler duğunu işitmiştim. " j diseye halkın tehacit” muştur, p Yüzleştirme vi yf Reiş evveice dınlwğ ' | gecesi dairede — nöDt uat v dördüncü şube müdü! izi zımla santral nöbet$i Ş leştirdi, W | M | , Nâzım, Şakirin kek Muhiddin Üstündağlf y panması için emir V& ori * memiş olduğunu VE g alınması hakkındak! KOMÜ | dise olup bittikten w.,,&:_ ni ve Yıldızdan llı len yardımcı asköf geçtikten sonra Se , Santral nübeltçisi ,pl' |) tarafından kapılafl“ ogli Yİ te * çin yerilen emri ü iş bildirdiğinde ısrar " telefonda kendisile BÖT iyi Nâzımın sesşi oldllğunı dığını söy lemlşlll' Bundan sonra dür muayini 7»“ Zeki demiştir ki: ı" “—— Ben dairede? idatt , W İ olan kısım işlerini l'd' | dum. Hâdisede ıh"* tak' gi sizlik olup olmad' 5.11' mem. Yalnız müd den çıkıp gittiğini ufi“ Reisş suçlulara $? ugri rine karşı bir dİY€' p madığını — sordü: u,fio Kâmran bir dl)ec;undn’ larını söylediler: celse nihayet bül di'[ Üstundag Şahitlerin d"'"n sonra saat 14 lel it bıd“'“i’ devam edilecek ** Istanbul valisi © tündağ da dinlen? ıtf' Meeclisit- ıneıclz. Gteıerı Ankara, * Meclisi busun seti altında WP"” merzuniyetlerine git ogııil' tezkeresini tasv p ğ mum müdür! 19 .;'ı | mühendis mektef gel lap” sap katisine ait n: "î" etmiştir. Meclis * caktır. îin