5 Aralık 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Nor ilim ve edebiyat akademileri kurmak için ne bekliyoruz ? Yazan: H. DALKILIÇ inci asrı bütün asırlarm en maddlsi olmakis itham edği- yoruz. Zira bu asırdadır ki herkos her şey üstünde rofahi istemektedir. Fakat refah yalnız istenmekle elde edilir bir şey mi, dir? Bir memlekette refahı, mutlak, kültür ve teknik yükselmesi ; i temin edebilir, Kültür ve tekniği ise, biç şiiphosiz, üniversiteler, £ i ihtisas meklebleri, bir kelimeyle bir devletin maarif sistemleri i i yaratabilir. Fakst bir memlekette ilmin ve kültürün kalite bakı mmdaş yükselmesi maalesef devlet maarifçiliğinin tamamiyle ©- i linde değildir. İlim ve kültür, devlet maarifeiliği tarafmdan kültüre edihsiş, disiplinlendirilmiş bir milletin içinde hür olarak inkişaf edecektir, Tahsilsiz adam bırakmamak, mükemmel teknisiyen ve müte, hassıs yetiştirmek masrifin elindedir, Fakat bir maarifin büyük âlim, beynelmilel mütehassıs, büyük mütefekkir ve büyük edib yo- dştirmesine imkân yoktur, Biz ki kültür, ilim ve tekniğimizi ye. i niden kurmaktayız. | Niçin bu htir kültür ve İlim yolu için de bir disiplin, bir oto- rite, bir organizasyon olan İlim ve edebiyat akademileri kurmayı da ihmal ediyoruz? Bunun İçin yapılan İtirazlar, o kadar tekrar edilmiştir ki ba İ yalanlar sırf bu tekrar kuvvetiyle hakikat yerine geçmişlerdir. İ Halbuki temeli atılacek bu müesseselerimizin buğün dermeçaima j olması, fakat yarım tekfmül etmeleri gayet tabii olduğunu ne- i i den düşünmemezlikten geliyoruz? Çe PT Pİ 3 $z 4 DANİ KAL SR Vakit #esanakstasnenett san sne s00a8as000nnainakimeneansanseseanssosa0ueasn. terdiğini, böyle düşlinenleri ne faz- HABER — Aksam Postam Haber ekinden Memlekeller. Tahsin Uzerin |(Yniki çocuk ba- cenaze merasimi “ bası bir memur bugün yapıldı Evvelki gün vefst eden üçüncü İğ “mum! müfettiş Tahsin Uterin ce nstesi bu sabah Nişantaşında, Der- ya apartımanındaki (o dairesinden kaldırılmış, hamazı Teşvikiye ce- rinde kılındıktan sonra Zincirli- kuyu mezarlığını o gömülmüştür. Tahsin Uzerin ebedi yeri, şair Al- dülhak Himit ile Ömer (o Seyfetik nin arasındadır. Cenare merssimine kolordu tw rafından gönderilen mızıkalı (o bir bölük asker, yüz kişilik (bir polis mülfrezesi işlirak elmiş Oocene xe Tahsin Uzerin eski evi olan İn- kalip müzesi Ânünden geçirilirken bir middet tevakhaf edilmişlir. Cenazenin önünde Reisicumhur İnönü, Meclis oreisi (oOAbdülhalik Renda, Başvekli o Refik Saydam, Dahiliye vekili Faik Öztrak, İstem bul Parti kurağı, belediye ve tanr dıklarının gönderdikleri yüzlerce çelenk gidiyordu. Cenaze merasiminde Trakya w- mumti müfettişi general Kâzım DP rik, orgeneral o Fahrettin Altay, vali ve belediye reisi Lütüfi Kırdar, Parli müfeltişi Tevfik o Fikret Sr lay, skademl müdürü (general Ali K li yemi bir mecmusda > İ Nari diye imza atan bİr (tanımam diyeceğim 408 giniz bir imzanm altmdâf bakıyorsunuz kırk yıldır bir kimse çikrveriyor). 49 bir adamcağız bana cağız gibi acımak gü: ime kullanıyorum; için değil, O başka rr vi Cd ve. Etrafma iri ufaklı on iki çocuğu toplamış olarak resmini gördüğünüz zat Sinop mafia mimarı İsme; Özbeydir ve en büyüğü yirmi, en küçüğü bir yaşında olan bu yavruların babasedır. On iki kardeşin hepsi de sıhhatli ve on tanesi erkek iki tanesi kızdır. Çocuklardan en büyüğü Ali Rıza tahakkuk memuru olarak Anadoluda dolaşmaktadır. Kucaklarında birer kardeşlerini tutan Safa ile Aslan geçen sene Trakya Umumi Mültettişi General Kâzım Dirik'in alâkaları ile Edir- ne talebe yurduna yerleştirilmişlerdir. ğ Bugüne kadar hiç kimseye muhtaç olmadan yavrularını yurt için büyüten bu mesut babarın İstanbul vali ve belediye reisi Lâtfi Kır- Fuat, eski vali Muhiddin o Üstün- dağ ile mebuslar, o generaller ve dardan bir dileği var. Oda okutmak üzere İstanbul mekteplerine müesseseler erkânı hazır o bulun | yerleştirdiği çocuklardan onâki.yaşında Seza İle on yaşmda Şen « Doğanm talebe yurtlarından birisine yerleştirilmesidir. Muhterem vafi ve belediye reisimizin bu on iki çocuk sahibi babanm yükünü hafifletmek için dileğini yerine getireceğine şüple etmiyoruz. İsmet Özbey bu vesile ile Kâzım Dirike de teşekkürlerini sunmaktadır. e m m muşlardır. Aarm Us, bugünkü makalesinde, beynelmilel hukuk Kkaidelerinin a- sırlardanberi bugünkü kadar istih. kar edildiği görülmemiştir denile. bileceğini, filvaki kuvvetin her fr- satta zaafı camiş olduğu fakat bu kuvvetin hiçbir zeman hak Şekline bürünmemiş olduğunu kay. dederek böynelmilel hukuk kaide- terinin bugün ancak kuvvetlilerle kuvvetliler, yahut zayıflarla zayıf, tar, yahut o kuvvetlilerle diğer kuvvelilerden — himaye görmesi mümklin olan 'ar arasında tatbik edildiğini yazarak şöyle di- Yür bir zorbanm tecavüzü” ne dayanamıyarak boyun eğen ve esir düşen bir zayıfı gördükten sonra diğer zayıflarm bir gün ay. ni akıbete uğrıyacaklarıni anlama- maları İhtimali var madır? Anla. ymea kendilerini bekliyon tehlike. den kurtulmak için bir çare düşün- meleri tabii değil midir? Maalesef tehlike bu kadar açik olduğu halde bu küçük devletler. den bazıları kurtuluş tedbiri ara- yacık yerde adetâ felâketi kendi elleriyle üzerlerine davet eder gi, bi bir siyaset takip etmektedir: Macaristan ile Bulgaristan işte bu vaziyette olan iki memleket gibi gösterilebilir. Tuna kavzasmda ve Balkanlarda bitara? bir Balkan bloku teşkilime engel olan bu İkt memleketin istikbal tarihi önünde mee'uliyetleri büyük olacaktır... Yeni Sabah Hüseyin Cahid Yalçın, bügünkü makalesinde Balkanlara tecavüz ihtimallerini tetkik etrnektedir. Muharrir dünkü gazetelerde çı- kan ve muhtelif memleketlerden sksetmiş bulunan baberlerin Fin- lândiya harbi hittikten Sov. yetler tarafından Balkanlarda bir hareket başlaması ihtimalinin zi- hinlerde mevzubahs olduğumu gös. #LLİ HABERİN Yazan: Nezihe MUHİDDİN —55 - Aradan bir dakika geçmemişti., karşıdan Zeynebin kapanmış ol duğu tarafa doğru güzel, yeni bir otmoobil olanca hiziyle göründü. Birkaç saniye sonra büsbütün çiğ- meyip kalacaktı. Fakat araba bir denbire hızmı kesti, Tam Zeyne. bin yerlere serilmiş . vücudunun yanında durdu. Bu hususi ve şik arabanm kapısı açılarak şoför bü- yük bir hayretle yerde yatan bu garip kadına iğildi. Henüz yüzünü görmediği bu yarı ölünün kalbine elini dolundurunca gülerek mmi- dandı; — Ölmemiş! Tekrar iğilip kadını o kuvveti! 3 Ja hayale ve vehme kapılmakla, ne telâşa düşmekle, ne de badhak- Uukla itham etmeğe hak olmadığı, a1, çünkü artık hiçbir şeye inanma mak ve kuvvetle yapılması müm, kün olâcak şeylerin hepsini im- kân dairesinde görerek meseleleri | yalnız maddi imkân bakımdan mütalen etmek bir zaruret teşkil elöğini kaydederek Bülkanlira geçiyor ve şöyle diyor: “Balkanlar, Baltık sahillerinde- ki küçük devletlere benzemerler. Balkanlardaki devletler içlerinden birine vukubulacak bir tetivüzün. uncak bir “merhale” teşkil etiği, ni, müteakip merhalelerin kendi esaretlerinden vücut bulacağını anlamıyacık kadar kör ve beyinsiz davranacsklar mıdır? Bune ka dar garib görünürse görünsün, bi, zim kanaatimizce, - Balkanlar ba hakikati anlamıyacaklardır, Fakat Balkanların müdafaası bakımm- dan, başka âmliler de vardir. Ma. earlstana yahut Romanyaya vu- kubulecak bir Rus toncvüzli baş. ka taraflardan bir aksülâmel tev Hd etmeğe maalıkümdur. Bir kere Romanya İngiltere ve Fransa ta, rafından garanti edilmiş bulunu- yor, Binaenaleyh bir Romanya ta, arruzu Balkanlarda müttefik or « dulardan mürekkeb hir harb egp, besi yaratmak zaruridir. Macarla- ra karşı garb demokrasilerinin bir taahhüdü yolma da İtalyanm lâ, kayt kalamıyacağı büyük bir kur- vetle iddia edilebilir. Cumhuriyet Nedir Nadi, "Hayret etmemek lâzım” başlıkir makalesinde Fin mukavemeti karşısında bayreta düşen Fransız matbuatımın neşri. yalını mavzubahs ederek yeni Fin hükümetinin de, memleketi Xana bulanmaktan korumak için elin - den gelen hiçbir fırsatı ihmal et, memekle beraber, milli istklâlin pazara çıkarılmasına ırza göster LİN 2 el VE SL kollarının arama aldı. Arabaya doğru bir iki adım attıktan sonra iğilip taşıdığı kadınmi yüzüne bak tr. Birdenbire yüzünü (kaplayan bir nefretle bü kanlanmış paran parça sarı elbiseli kadını tekrar yere fırlatacak gibi (bir hareket yaptı. Genç şoförün yüzünden kor kunç bir istikrah burkulmuştu. Fakat baygın vücudu yere at- madı. Onu arabaya (yatırarak matrasından avucuna doldurduğu suyu yüzüne serpti, Dişleri sims kt kilitliydi. Ağzma akıttığı su ta- mamile dışarı dökülmüştü. Bay. gın kadm küçük “bir hareket bile yapmadı. Genç golör arabanın İ çini hastanın mümkün olduğu kadar rahat edebileceği bir şekle sokmağa çalıştı. Şimdi yüzünde burkulup kalan nefret ve trap bir düğüm gibi çözülüyorda. Ba- şını sallayarak yavaşça; — Zavallı Zeynep! * diye mı. rıldandı Sonra hir sıçrayısta ye Talebe Birliği alebe Birliğ Hazırlanan esaslar An- karaya bildirildi Maarif o vekâlelinin üniversite gençleri arasında yeniden kurma» ğa karar verdiği "talebe birliği, hakkında profesör ve talebeler ta- rafından yapılan tetkikler bitmiş, Maarif vekâletine bildirilmişlir. Birliğin esaslı vazifeleri talebe“ lerin temiz yurtlarda barınması, Bzimgelen tetkikleri o yapabilecek imkânn salik olmaları, snüzik ve #por aibi her türlü faaliyetle uğraş malarını temin olacaktır. Ba münasebetle birlik için oOher törlü Konforu haiz modera büyük bir bina yaptırılacaktır. mey Ed Gazi köprüsü Gazi o köprüsünün İki başındaki istinat sütunlarının dökümü bit miştir. Sütunlar ay mihayetine kar dar koruyacak, o *omana (Okadar yol tami ve inşantı o bileceğim den köprü sahti, nakliyeye açıla” caktır, mediğini ve 190 milyonluk muaz. zam kütle karşısında son nefesi- ne kadar dayanmağa karar verdi. ğini kaydederek “Hürriyet ve Ws tiklâl mefhumlarınm sosyal şuura benüz işlemediği omuhitlerde bu hâditenin manasız telâkki edilme, si tabi” görülebileceğini söylüyor ve hürriyet fikrinin en kıymeti menbalarından biri olan Fransanm ne yazık ki diğer milletleri tanr- mak ve anlamak hususunda epey tembel olduğunu yazıyor. Tan M. Zekeriya Sertel bugünkü makalesitde harbden sonraki Av. rupanm nasıl olacağı hakkmda İn- gilterede İleri sürülen muhtelif hoktainazarları tetkik etmektedir. ği e İ rine geçerek arabayı, geldiği yola doğru ters yüzüne çevirdi, ve son hızla yol almak için gaza basar- ken arkasında bir takım sesler. sonra iki müthiş yıldırım patla masını andıran müthiş bir patırdı- nn akabinde arka tarafa mh lanmış gibi oturan Oarsbanmön tekerlekleri boşlukta dönmeğe baş ladı. Şoför derhal dışarı | fırlayınca korkunç suratlı üç haydutla kar. şılaşarak derhal! tabancasına dav- tandır: — Çekilin önümden haydutlar! yakarım! Tabancasından fırlıyan kurşun, rssiz dağların heybetli sökünunu bir vızıltı halinde delip geçti. Kendi hayatından ziyade kendini bilmez bir halde yatan hastayı ko" rumak için arabanm önüne siper almağa vakit bırakırsan haydut” lardan ikisi kuvvetli kollarile de. İikanlmın iki koluna yapışmış. & Gümrüklerdeki manifatura eşyası Müşküllerin izalesile çıkarılıp ihtikâr önlenecek Ankara 5 — Manifatura Üzerinde yapılan geniş (mikyasla spekülüsyon harekeli üzerine hü- köümet esaslı tedbirler almağa ka” rar vermiştir. Piyasanın Ihtiyaçlarını.temin ey- eşyasi lemek bu gibi hallerde en müessir çare olduğundan gümrüklerde bu İunan bazı manifatura (eşyasının İ tarife ve Alman kliringi bakımın- dan karşılaştığı zorluklar o hemen kaldırılarak ithal edileceklerdir. Alman tedbirler arasında — İtak yadan geniş mikyasta ifhalât yapıl ması da kararlaştırılmıştır. İstanbul pamuklu mensucal bir- İlgi mümessilleri dün buraya gele rek vekâlet ile temas etmişler, pe- muklu mensncat fiyatlarının yük» selişi etrafında | görüşmüşlerdir. Vekâlet bu hüdise etrafında tahki- kat yaptırmaktadır. Wekület ayrıca İstanbul © Wcaret odasının manifatura tacirlerile gür rüşerek aldığı izehatı da letkik et mektedir. Yediği yemekten zehirlendi Şişlide oturan Osman Nuri adın da birisi, dün yediği yemeklen ze“ birlenerek kıvranmağa — başlamış, bemen kaldırıldığı hastanede oOök müştür, Adliye doktoru Salih Haşim ce sedi muayeneden sonra morga kal dırılmasına Tüzum görmüş, tahkika- tn başlanılmıştır. LLM ll bürü de baygın kadını arabadan çıkarmağa çalışıyordu. Kuvvetli, çevik bir © sporcuya benziyen genç şoförün dinç vücü- du öyle kolayca teslim olacak bir #porcu değildi. Beynini o yakan hiddet, baygın bir kadını kotuyan erkek ve mert iradesi onun zaten genç ve kuvvetli adalelerini çelik» leştirmişti. Demirleri bile parala. yacak bir takallüzle kurşun — gibi ağırlaşıp katılaşan (o adalelerinin $on bir huziyle silinerek iki“hay- dudu iki yana devirdi. o Üçüncü haydut ayni korkunç hızla üzerine çullanmağa gelen kudurmuş insan dan kendini müdafaa! için bıçağr na davranmak İsterken gırtlağı 0 nun çelik pençelerine geçti. Onlar boğuşardk yolun kenarındaki hende ğe doğru yuvârlanirlarken kendi lerini toplamağa fırsat obulaniki haydut derhal silkinerek arabanm içindeki baygın kadmı başından ve ayaklarından tutarak götürme. GENİ Ege tütün piyasası açıldı Satışlar iyi gidiyor, müstahsil memnun.. İzmir 5 (Hususi) — Tütün piya“ sösı dün açılmış, Plen, Amerikan Tahako, Herman Spirer, Geri, yerli ürünler, Felemenk ve İnhisarlar £ daresi mübayanta iştirak etmişler dir; iie s0, Alınan “tedbirler sayesinde piys sa çok müsalt bir inkişaf göstermiş- tir, Beş on gün İçinde rekoltenin üçte birinin satılması (omuhakkak görülmekte, mistahsil sevinç için- dedir. Piyasa şu fiyatlarin © açılmıştı: Güvurköy 90-100, Akhisar 90-110, Ödemiş Adagilde 75, Muğla, Gör- dez, Kasaba 80, Sındırgı 83, Kara” burun, Söke 75, Milâs 70. —— İstanbul - Berlin tayyare seferleri Berlin « İstanbul arasında tayya- ro seferleri yapmakta olan “Loft henza şirkelinin, bu servislerin malduğu rağbet bulmamasına rağınen larifelerini değiştiremiye- ceği anlaşılmıştır. Seferler, o eskisi Bibi hafında üç defn olarak devam ettirilecektir. 'Tayyarelerin buraya © geliş 20- manları pazartesi, çarşamba ve cw ma günleri sast 16,20 dir, Buradan hareket zamanları salı, (o perşembe ve cumartesi günleri saat $,İ0 dur. Tayyareler yolda Sofya, (Belgrat, Budapeşte ve Viyanaya da uğrıyor, Alâkadar şirket, bu yolen tayyare lerinin boş gelmediğini o iddia et mekleğir, GIA i ğe başladılar, İkisi de topallıyor- du. Şiddetle düşerken birinin & yağı burkulmuş, öbürü de kalça. sıni zödelemişti, Hendeğin içiren hâlâ boğuk boğuk sesler çıkıyor du. Fakat uzun sürmedi bir daki- ka sonra yüzü tırmık içinde kan sızarak ossur genç şoför meydana çıktı ve hendeğe dönerek nefretle haykırdı: : — Gebermedin ama hiç olmazsa İki saat baygm yatacaksın melân! Sonra bütün yorgunluğuna rağ. man arabaya koştu. Arka tekerlek lerinin ikisi de atılan kurşunlarla patlamış olan otomobilin içi bom- boştu! Biran ümitsizlikle yüzü ka. raran genç adam bir saniye sonra verdiği bir kararla kosmağa basla” dı. Aradan bir saat ya geçmiş - ya geçmemişti ki uzaktan bir otomo- bille iki atlınm süratle bozuk ara. baya doğru (koştukları görüklü. (Devamı var) si sayılan kelimeleri eni tiyor, Arha bunun bir ig mış, yokmuş, orası Kil, İşin asıl fenası, Ri AR bi cümlelerin hiç bir mans dığmı kendisine anlata şüphesiz imkân yoktur. niz: “Nodon? Uruk, yeniyi lâr., Bütün bunlar n ler mi?,.. Sizler giiri gDis”” yyl İçin, ruhunuz böyle ebediyyen kapalı olduğu */” ların manasına çremi li, bi bir şeyler söylemeğe eminim, insana göyle Yi 46” bakıp bir de gülümser. gi v cins adamlara kızarin; Bay Hüsamettin Nurit dikleri bundan ibaret deği; Orhan Veli'nii şiirlerini vw me tahammül edemiyor as bunun gatıyor, Fak” yer da göreceitmişim, Baki Bam! anlatıyor: gs | raket unutmamalı gi edebiyatı o (Marsiyas) dan sıyrılıp ledünün salar nan Apöloniyen | varlığımı duyduğu gün. yok ki onu ulkoşlıyan rın ölümünü de bir hak sayacaktri” gili Amman bu na dehet #İZ > Hüsamettin Nuri, Salih tay'm bütüm manuel gl lemiş gibi eski Yunan “. ne vâkıf; beni bu da ezmek istiyor. Öyle renmeden evvel biras usulünü öğrense dahâ ki'den sonra yokta - “ I mak hayir gülünç bir bir cümlede okunmesi lizim olan kelimeleri mak... Bu zat “Tenki ye bağımacağına ku lerin manasız, Bok! lerinin vazifelerini di tabii şirin remzidir, nin giirleri ise bilâkis a Ayın on dördünde si murleğı için gümrükl?” ortameklep ve lise 0” da yeniden imtihan» sin kazananlar münhallere 1© ceklerdir. eği Jeri Parti kaza konE"$, Cumhuriyet Halk Part” yeri" merkezine bağlı ks*9 ko ilki bu akşam Beşikt"$ aktedileçektir.