26 Eylül 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

amnenlli “ HABER — Akşam Postası anama sen sea kemmaSENERAMENNEN SEYE sevme va sanane masama man sammmasanamAa Tor i Türkiye, Avrupanın son muvazene- sini ayakta tutacaktır! r Yazan: M. DALKILIÇ ARP buyün Almanya, İngiltere, Fransa gibi üç büyük dev- let arasındadır, Polonya, bu üç büyük devlet srasmdar ki harbin ilk inkişaf kadrosu içinde kaldığı için ezilmiş bulunu” yor. Şüphesiz, ilk beşeri muvaffakıyet, harbi buzünkü kadronm ; içinde tutabilmek ve bu kadro içinde mümkün ve beseri bir sulha tahvil edebilmek olacaktır. Fakat dünya için İkinci felâket, hiç şüphesiz, harbin bütün bü. yük devletler arasma Intikalidir. tin önüne geçmeğe çalışıyorlar. İngiltere ve Fransa bu felâke” İnsanlık ve bilhassa Avrupa için en büyük folâketse, ancak > büyük devletlerin harbi olabilecek olan buçünkü harbe küçük devletlerin yuvarlanması ve bu surhile cihan o harbinin parlaması olur, Türkiye bir ucu tataşmuş olan Avrupanm yarı belinin henlizi Sİ dayanmakta olduğu cenubi Avrupa ve Akdeniz sulh muvazenesi. İ $ min bel kemiği bulunuyor. Bu bel kemiği metanetlidir ve şüphesi Ayrupanm bu son muvazenesini sona kadar ayakla tulacaklır, Tİ TAN © Sovyet Rusyanın Polonyanın bir / kasmunı işgali bütün dünya siyase- önde bir dönüm noktası olduğunu a deden M. Zekeriya Sertel, bu İş” “galden sonra Almanyanın istilâ pl | “Bi değiştiğini ve harbin mükadde- “ratı başka bir isüksmet aldığını, — mihayet Sovyet Rusyanın infirat si- — yasetini bırukurak dünya siynseti- “De file karışmağa © başlamış ve © bilhassa Balkanlarda © ve cenubu şarki Avrupada sulhun daha müem- omen bir hal almış olduğunu söyle- “mektedir. Muharrir, Sovyet hureketi neti- Gösinde tahaddüs eden yeni vaziye- Hi amlattıklan sonra diyor ki; “Sovyet Rusya Alman ordularını > Tüna ve Bulkan yolunu kapadıktan sonra Balkanjarın ve Karadenizin osmaiyelini garamli altına almak & çin bu memlekellerle derhal siyasi iomaslara geçmiş, Komanyaya hiç bir İstilü erdeli beslemediğine dair iaranli, vermiş, Bulgarislanı ikili “saden Almânyanıl tazyikinden kur» larmak için bu memleketin Alman aya ihraç elliği oşyayı o Satın aj- maya karar vermiş ve (Romanya, Bulgaristan ve Türkiyenin İşliraki- bir Bulkan ve Karadeniz o pakt vücuda getirmeğe teşebbüs elmiş- Sovyet Rusyanın kurmak üzere ol- bi Karadeniz paklı, demökrusi- n Türkiye ve diğer Balkan mem tellerile yaptığı anlaşmalara mu- değildir. Bilâkis Türkiye, Bul ün, Komunya ve Sovyet devlet orasuda sktedilecek bir Kara- “deniz paktı hem Balkan o antatının küsvetlenmesine bem de Türk - z ve Fransız anlaşmasının wlaamaşına hizmet edecektir... » Muharrir, böylece Tuna ve Baj- kan memleketlerinin barp tehlike #indou masua kalmak imkânını ek de etmiş olacaklarım © söyliyerek wakslesini bitirmektedir. YENİ SARAH Hüseyin Cahit Yalçın, © “Yakın ırkta İtalya,, başlıklı makalesin- İtalyanın haebin başladığı da- kadar ihtilâfın sulh yoluyla halline çalıştığını kaydettikten son- Malyanın Almatya ile olomatik bir hareket birliği yapmaktan çeki- hişini ve Balkanlarda yeni vaziyeti anlatmakta ve alınan haberlere gö- Rusyanın Almanya ile okdettiği Ni tecavüz paktının devamı #- in Balkanlar üzerinden Almanya- ım Türkiyeyi ve Boğazları tehdit Mnesinin şart olduğunu ve Tür- kiyeye bir tecavüz vuku © bulursa iisakın hükümden düşeceğini söy- emektedir. p Ed 3 VA GEZE a 2, Bi Müharrir, bandan sonra, Balkan- ların yeni vetiyeli karşısın“ HMal- yanın Yunanislanla Aruwvuluk bu- duduadaki askerlerini çekmek hu susunda yaptığı anlaşma İle Oniki adadaki fazla askeri geri almak su- retile götlerdiği İyi komşuluk hisle- Fiai menusiyetle karşılamak İde sm geldiğin rel ederek yazısını şöyle bitiriy “İtalyan siyaset adamları yukın şarkta hakiki bir mülekabil itimat esası üzerine devamlı ve (dostane münasebetler temelini atmak yorlarsa, eminiz ki bu kadarla iktis fa etmiyecekler, meseleyi o mantıki neticesine kader inkişaf ettirecek- terdir.,, VAKİT Başınakale sütununda, Hakkı Sö- ha Gezgin, bugünkü dit bayramın- dan bahsetmekte ve bu bayramın takvimlerimizde yer alışinın sebebi ve monasını, kazancımız izah et- mekledir. CUMHURİYET Nadir Nadi “Varşova niçin mu- kavemet ediyor?,, başlıklı yazısın- 'da hiç bir kurtuluş ümidi olmadan Varşovanın çelik ve #teş yuğmuru- na hâlâ göğsünü siper etmesini fay- dasız ve beyhude gayret telâkki e denlerin vatan kelimesinin manası- m bilmiyen zavallılar o olduğunu kaydederek: “Vatan devilen mefhum insanlar arasında bir mana İfade ettiği müd- detçe Polonyalılar o Varşovada ya” rattıkları kahramanlık destanının hatırasile beslenecekler ve bir gün gelecek, özledikleri hürriyete tek- rar kavuşacaklardır.,, diyor, Pendikte tren bir arabayı parçaladı Evvelki gün Tuzladan Pendiğe gelmekte olan makinist Nevzadın idaresindeki katar Pendik istas- yonuna 600 metre yaklaştığı sıra- da, Kartal kâzasınm Vanlıca kö- yünden 13 yaşlarındaki Mehme din idaresindeki öküz arabasına çarpmış, araba (o parçalanmış ve öküz ezilerek ölmüştür. Mehmet bir tesadüf neticesi kurtulmuştur. —— Asfalt yolların bozulmaması için... Demir tekerlekli arabaların as falt yolları bozdukları anlaşılmış” tır. Bu arabalar asfalt yollardan geçmemeleri için tetkikler yapıl- maktadır. ETA Şekilden “Doğu, vapurunun . . getirilebilmesi için... Bir kaç yüzbin lira sigorta parası verilmesi lâzımgeliyor Bir eroin fabrikası basıldı üç zehir tüccarı yakalandı rosu memürlari Taksimde Kura, biye sokağında Vasi Dimjiriyef e kardeşi Kottantin ve Yani i- simlerinde üç kişi tarafından iş. Tetilmekte olan bir eroin fabriku- si basmıştır. Üç kaçakçı da dün müddelumumiliğe teslim edilmiş. | lerdir, | ————— i Rumelikavağındaki Memnu mıntakada Bir Alman yakalandı Dün Rumeli kavağındaki mem- | nu mmntakada şüpheli bir (O balde gezen Adolf adında bir Alman jan | | darmalar tarafından yakalanmış- tur. Adolf adliyeye getirilerek dör- düncü sorgu hâkimliğine verilmiş tir. Adolf bir hafta kadar: evvel Nürenbergten şehrimize gelmiştir. Müddetumumilik vaka etrafında ehemmiyetle tahkikata başlamış tır. b ! Beyazıt maliye şubesi binasının temeli atıldı Şehrimizde (yapılmakta olan maliye şubelerinden beşinci bina, nın temel atma merasimi dün ya- pilmişter. İki senedenberi dövam odon bü faaliyet ötnasinda Sa, matya, Hocapaşa, ve Kadıköy şu bo ve malmüdürlüğü binalari ik - mal olunmuştur, Fatih Mal mü - dürlülü ve maliye şubesi binası da ikmal olunmak üzeredir. Cum. hüriyet bayramında resmi küşadı yapılacaktır. Dün başlanan be - şinci bina Beyazıd maliye şübesi. dir. Bir bodrum ve iki kattan iba- rot ölan bu yeni şube süratle bitirilecektir, İnşaatı geri ( bırakılan Şişhane karakolunda Kulekapı şubesinin de karşısındaki arsa üzerine ye- niden yapilmağa buşlanacağı ha. İ ber almıştır. Proje ve keşifleri İ hazırlanıp münakasaya korulan Mercan şübesi de ihale edilirse, şehrimizdeki yeni maliye şubeleri binalarının adedi yediye baliğ o- lacaktır, — Sultanahmetteki barakalar Ayasofyadan müzeye giden cad de üzerindeki barakalar — yıkıla- caktır. Garsonluk ve otelcilik mektepleri Belediye İstanbulda bir garson- luk ve bir de otelcilik mektebi aç mak tasavvurundadır. Belediye iktisat müdürü Saffet, evvelce bu mevzular üzerinde Avrupada tet- kiklerde bulunmuş olan limanlar umum müdürü Raufi Manyas ile temaslar yapmaktadır. Polis ikinci şube kaçakçılık bü- | Almanyada inşa edilen fakat | son vaziyet üzerine memleketi - | mize getİrilmiyen vapurlarımız . dan 5300 tonluk Doğu vapuru - wun süvarisi Aziz kaptan vekâ . letin daveti üzerine dün Alman - yadan şehrimize gelmiştir. Dave- İ | tin sebebi Almanyada muhabe , | | ralin sansüre tâbi olması ve bu | yüzden iki taraf (oarasında tabii | temasların o kesilmesidir. Aziz kaptan burada alâkadarlara iâ - zimgelen izahati verdikten sonra tekrar Almanyaya dönecektir, — | Her şeyi tamamlanan Doğu vapurundlan sonra gene 5300 ton luk vapurlardan Egemenin İnşaa. tı da bitirilmiştir. 5200 tonluk üşüncü vapur olan Savaş ile 3500 tonluk Şalom va- purları da tamamlanmak üzeredir, | Alman Blomund Foss fabrikaları bu gemilerin. İnşalarına devam etmektedirler, Doğu vapuru şim- dillk Hamburgdadır. Harb vazi , yeti dolayısile bütün vapurları - mizin Üzerine, yan taraflarına ve bütün güvertelerine kırmızı boya ile ve tayyarelerden görüledile - cek şekilde Türk bayrakları yapıl mıştır, | Doğu vapurunun memlekelimi- | ' Bugün dil bayramı Halkevlerinde (Obüyük merasim yapılacak 26 Eylül dil bayramı münase- | betiyle Bugün yurdun her tara, | fmdaki halkevlerinde büyük me- | rasim yaplacaktir. l Dİl kurultayı ilk 26 eylül günü yapmış ve bugün İ dil bayramı olarak kabul edilmiş, | tir. Ebedi Şef Atatürk tarafın ; dan Türk dilinin hakiki mahiyeti- mİ meydana çıkarmak için kuru. | Jan dil kurumu, bu güne kadar l bu yolda durmadan çalışmış ve toplantısını | birçok deliller toplamıştır. Bu akşam saat 21 de Eminönü Halkevinde de bir merasim yapı lacak, evin dil, tarih kurumu başkanı Halid Bayrı tarafndan "Dil-hareketlerinin son manzara, #., mevzulu bir konferans veri- lecek, temsil kolu tarafından da "Zor rikâh” isimli piyes temsil edilecektir. —— Bir terfi Beyoğlu erkek hastanesi serta- İ bibi operatör Fikretin maaşı sek- sen İiraya çıkarılmıştır. Üsküdar adliye binası “ tamamlanıyor Üsküdarda yanan adliye binası- nın yerine yapılmakta olan yeni bina bitmek üzeredir. Binanm ge“ lecek ay adliyeye teslim edileceği ve ay sonunda da faaliyete geçe” teği tahmin edilmektedir. , A A ONE EEE DE GE EE A İŞ e “ Ea © Yazan: CAHİT UÇUK 2 talığa ıslak bir sıcaklığa bürü en bir hava çöküyordu. Zeyne in sesi, söylediği sevda türküsü ün bütün ateşini taşıyarak, deli- kanlının gönlüne dökülüyordu. Bu büyük İmsretlerin, kederle n, güzel günlerin; izleri, hatıra" Yilları yaşıyordu, şarkının ahengi tükenmeden öy | ledi: — Bu Alinin bana yaplığı bir mişim gibi korkarım... i Delikanlı, Zeynebi dinledikten sonra ona, eski gözle bakamıyor, türküydü, Onun $esi güzeldi. O | onun vücudunu değil, kırık gönlü kurken gözlerimiz yaşarırdı. Bera- ber benim kötü bahtıma ağlardık. Zeynep, ağladığı günleri söyler ken, hıçkırık tutmuş gibi kesik ke- sik gülüyordu. Birden ayaklarını sıxlan çekti, Süzülmesi için taşın kenarma dayadı. Sonra çorapları" ni, pabuçlarını giydi: — Gidelim artık! Gün kavuştu. Akşam çöktü. Ben çocukken, bâ- zan eve geç dönerdim. Ninem ba na danılırdı. Şimdi ben çocuk de- Bilim, ninem de yok. Gene geç kal- Zeynep, şarkıyı bitirdi. Sesinde İ maktan, ninemin azarını yiyecek- nü görüyordu. Caddenin elektrikleri yanmıştı. Zeynep, şehre ilk geldiği akşamı hatırladı, O zamardanberi ne ka» dar değişmiş olduğunun . farkma vardı. Şehirden, şehirdeki yaşayr şından iğreniyor, oraya dönme mek istiyordu: — Ah bir bahçe alabilsem! di- ye mırıldandı. Bu söz delikanlınm, o karanlık” larda bulmak için aradığı fikri ay- dmlattı: Sana yardım ederim Zeynep ) v Aradan yıllar geçti. Zeynep, run didişmelerden, yorgunluklar- dan sonra, kendi parası, dostların” dan birinin yardımile aldığı bah- çenin küçük, sazdan yapılmış e- vine yerleşti. Bahçeyi ona satan ihtiyar ve yarı budala Ahmet paralarını eşi- ne dostuna kaptırmış, yersiz yurt suz kalarak, Zeynebe (o gölmişti. Zeynep, onu da kendi kadar baht- sız bularak, Ahmetle evlendi. Ho- vardalar, Zeynebin evlendiğine al» İ ye derhi 20 getirilmesi takdirinde 23 yüz bi» lira arasmda sigorta parası vermek lâzımdır. Şimal denizinde sigorta primleri bu kadar yük selmiştir. Doğu vapuru 17,30 mil yapmakta ve bu kadar süratle gi derken bile hiçbir saramtı hisse « dilmemektedir. Gemiyi inşa eden tezgâh şimdiye kadar yaptığı ge. milerin en iyisi olarak Doğuyu ka bul etmektedir. Gümrük varidatı bu ay azaldı Bu aym 25 günlük gümrük va- | ridatı çok azdır. İstatistiklere gö- re varidat miktart ancak I mü. yan 800 bin Yiradır, Halbuki bun- dan evvel normal muameleler ol. duğu aylarm yasati gümrük vr- ridatı 55 - 6 milyon lirr tutmak. taydı. Son günlerde Ilmanımıza bilhassa Hollanda, İsveç ve Nor - veğ vapurları gelmeğe başlamış. tir, İki gün içinde bu memleket- lerden gelen 6 vapurla muhtelif manifatura eşyası ile mühim mik tarda inşaat mslzemesi gelmiştir. —— Serseri köpeklerin öldürülmesi Serseri köpeklerin o çoğaldığın- dan şikâyet edilmektedir. Beledi- imha işine başlanması için alâkadarlara. bildirmiştir. —— İstanbul limanı hakkında malümat Amerikada bulunan Coe Maga zen İsimli bir milessese dünyanın bütün Ilman'arı hakkında resimli bir eser hazırladığından, İstanbul limanı için de belediyeden mali ; mat ve resimler istemiştir. —— Üniversitede imtihanlar Üniversitede dünden itibaren imtihanlara başlanmıştır. Orta ted risat müessesesine lisan muallimi yetiştirmek için açılacak kursların imtihanlarına da dün başlanmış- tır. 90 kişi girmiştir. —— Lokanta ve birahaneleri kontrol Belediye lokanta ve birahane- lerde pahalı bira satışımm önüne geçecektir. Yakmda sıkı kontrol” lere başlanacaktır. Birinci sınıf caddelerde bulunan binalar Birinci snf caddeler o üzerinde bulunan binalar belediye tarafın" dan sahiplerine boyattırılıyordu. Belediye bu binaların Üzerinde tabelaların da boyanmasını bildir miştir. —— Konservatuvarda imtihanlar Konservatuvar imtihanları dün başlamıştır. İmtihanlara 40 tale be girmiştir. Derslere ay başında başlanacaktır. HA BİEHR'İN. SE bir saat kadar uzak olduğu halde, Zeynebe geliyorlar, onu bahçesin- de rahat bırakmıyorlardı. Zeynebin, sazdan evinin yüzü, gün doğusuna karşıydı, Güneşin ilk ışıkları ağaçların Üstünden a- şıp, küçük pencerelerden içeri sr- zınca, Zeynep, döşeğinden fır yordu. Geceleri, ihtiyar ve budala kocasınm yanımda olduğu için & şıkları gelemiyorlar, Zeynep, bü- tün gün bahçeyi çabalayıp, ayrık bulmaktan, ve arada dostarile uğ” raşmaktan yorulan vücudunu, s7” zıntısız bir uykuyla dinlendirebi- liyordu. “Bahçeye elli fidan limon, elli dırmadılar bile, Bahçe, şehirden ) de portakal dikmişti. O Karşılarda Msn z » iyi 26 EYLÜL — 1939 | Gazele 4 ABAHATTIN ALIyi Ss tim: bem iyi bir sanatkifi hem de İyi bir dosülur. Yazık kendini yalnız hikâye ile roma verip şiiri büsbütün bıraktı, Halb kt Dağlar ve #üzgd”da ne gis manzumeler varda! Fakat buğün Oo Sabahattin Ani | meihetmek niyetinde değilim; bi i kis onunla kavgam var. o Yeni * dam'ın edebiyat anketine verdiği! avabın bir kısmı için. o Sunli öğ cevabın 0 kısmını da aynen alıy rum: “5.— Gündelik gazetenin ef biyat kültüründe mühim bir vaf midir? ve gözelelerimiz kon©” lerine düşen bn vazifeyi yapıyor” mı? i “G0, —.,. gükdelik gazele, bisi) gibi kitap okumak dliyadı henüf doğmamış olan memleketlerde, büyük bir ehemmiyet iktisap ede” Mevcut olmuyan iliyad ve zevki doğurup terbiye edebilir. Fakat Hf zim gazetelerimiz bu vazifenin aerresini bile yapmamakla ve mak da istememektedirler.,, Sabahattin Ali şüpbesiz haks# Bizde gündelik gazetelerin edebi? ta hizmetleri olmuştur.En İyi cılarımızın, hikâyecilerimizin İ leri, mecmualardan ziyade, ga İ lerde çıkımışlır. işle Yakup Kad) nin, Falih Rıfkı'nın, onlardan 6" vel Hüsevin Rahmi'nin, Halit Zi9*) nın romanları, hikâyeleri, seyabi” kitapları. Sabahattin Ali'nin yazı” rını zannederim evvelâ mecmua da okuduk (zannederim diyor çönkü pek emin değilim), fakat * nun romanları da evvelâ gündelik gazetelerde, birincisi Tan'da, İKİ eli Ulur'ta çıktı. Sabahattin A Avrupa gazeteleri arasında, ken cinsinden muharrirlerin romanii” rını tefrika eden bir gazete rm lefrika eden bir # zete gösterebilir mi? Onların e rika (ettikleri o romanların zıları Kuyucaklı Yusuf'tan olabilir; bu, Avrupa ile bizim mızdaki irfan farkının netici Fakat, bütün nisbetler mahajaza © ditmek şartile düşünülünce gnzelelerin sayfularını, Avrupa" kilerden daha iyi tefrikalara larını tasdik elmemek kabil dir. Gerçi Louis Hemon'un Mor Chapdeleine'i evvelâ Le Tempt' tefrika edilmiş; Remargue'n v bur Garp cephesinde sükün'üsü evvelâ bir gazete basmuy; fakat Hf kitaplar o gazetelerde pek okunm” mış, şöbrel bulmamış. Halbuki b”. de gazetelerde tefrika edilen ron ların büyük bir kısmı dikkati çekff muharrirleri şöhret kazanır. O bi” de bizde gündelik gazetelerin, eöf biyat kültüründe kendilerine dü“ vazifenin "zerresini bile dıklarını ve yapmak isteme: ni,, iddin etmek haksızlık mı? Belki bizde edebiyatın gündelik gazeteden kurtulması Bunun vakli gelmiş midir? bilen yorum; o gün gelmemişse kababit yalnız gazetelerde ve gazete rinde değil, bilhassa edebi dadır. Narallah ATAĞ DEBİ İROİMİANI sebze kazıkları görünüyor, saz 8” Bn sol yünmda, geniş bir dolusu, buz gibi bir su akıyordu. Saz damın içini, ak toprakla # yamıştı. Her tarafta (o temizliğ” tertibin yüze gülen ferahlığı Kendinin ve kocası Ahmedin maşırlarını, sabun boyasile ye boyamıştı. O çamaşırlar, hen br gün yakamı, saz damn b İ İt