16 Eylül 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 4

Yüi AAA ö ĞMR A, GA HÜ Er ü İA Dünün vVÇve BAA Lehistan taksim mi ediliyor ? (Baştarajı 1 incide) duduna civar mıntakalarda yapr tığı hazırlıkların endişe ile takip — olunduğu ve bu hazırlıklardan Al- - Alman tayyareleri manya ile Soyyetler arasında Le- histanı — paylaşmak — hususunda gizli bir anlaşma mevcut — bulun- “ düğü manasının çıkarıldığı bildi- riliyor. Sovyet gazetelerinin Lehistanın ekalliyetler meselesi mevcut oldu- Bunu ileri sürmeğe başlamaları ve Le htayyarelerinin Sövyet hudu- dunü tecavüz ettikleri — haberleri- nin çıkması bu itibarla dikkate şa- yan görülüyor. Alman menbalarmd'm çıkarılan haberlere göre Sovyetler — garpta harekete geçmek üzeredir. Fakat Almanya ile Sovyet Rusyanın Le- " histanın tamamile ortadan kaldı- rarak hudut kamşusu olmaları mevzuubahs değildir. Lehistanın garp kısmını Almanya, şark kıs- “ mını Söyyetler alacaklar, Krakovi civarında bugünkü Lehistanın üç- - te biri kadar bir arazi parçası ü- zerinde yeni bir Leh hükümeti ku- — rulacaktır. Soövyet gazeteleri Lehistanda & kalliyetler meselesini ele almış bu- lunmaktadırlar. - Polonyanın uğradığı seri askeri — mağlübiyeti mevzuubahs eden Sov yet Pravda gazetesi, bir çok millet lerden mürekkep olan ve Ukran- yalılarla Beyaz Rusya mıntakası — ahalisinin yüzde 40 nisbetinde bir ekalliyet teşkil ettikleri, bu mem- leketle kiyasetli bir ekalliyet poli- tikası takip edilmemiş ve muhte- lif unsurların biribirlerine bağlan mamış olmasına atfediyor ve di- yor kit “İşte Polonya devletinin zaaf sebebi ve askeri mağlübiyetlerinin de hakiki âmili budur.., Lehistanda meycut Ukranyalı- larla Beyaz Rusya ahalisinin 11 milyonluk bir kütle ettiği yazılı- yor. Moskovadaki Leh sıfrrı Moskovadaki Leh sefareti me- murlarının Sovyet Rusyayı terket meğe hazırlandıkları — ve sefirin pasaportunu istediği şayiaları do- laşmaktadır. Leh sefareti bu şayi- aların yalan olduğunu söylemiş- tir. Buna mukabil Amerika hükü- metinin, Sovyet Rusyadaki vatan- daşlarını Rusyayı terke davet et- tiği haberi resmen teeyyüt etmek- tedir. Askeri hazırlık Diğer taraftan Sovyet askeri hazırlığına devam ediyor. Sovyet hükümeti, 31 ağustosta ' kabul edilen yeni askerlik kanu- nu ahkâmına göre dün bir — sınıf askeri silâh altıma cağırmışlardır. Silâh altına davet edilen bu sınıf bir milyon askere baliğ olmakta- dır. Pravda gazetesi bu davetten bah sederek, kapitalistlerin harbi kör rükledikleri bir anda — Sovyetler birliğinin tam hazırlık — yapmak sauriyetinde bulunduğunu yaz- maktadır. Amerika, anlaşmayı Aleyhinde görüyor Paris 16 — Nevyorktan gelen haberlere göre Sovyet — Rusya ile Japonya arasında bir nalaşma im- za edildiği hakkındaki haber Âme- rikada büyük tesir yapmıştır. Â- yan hariciye encümeni reisi bunu, itilâfin yapacağı tesiri - anlamak için bir tecrübe balonu addediyor. Encümen reisi böyle bir anlaşma- yı Âmerika için tehlikeli — bulu- yor ve silâh ihracatına ambargo- nun kaldırılmasını istiyor. re bu şehir elân Lehlilerin elinde- - dir. Askerler ve gönüllü halk şid- detle müdafaaya hazırlanıyorlar. teslime davet beyannamelerinden başka — kalp — Leh paraları atmaktadırlar, Bun- dan maksat Leh parasının — değe- rini ve kredisini düşürmektir. 'Almanların verdikleri haberler — Alman menbalarından gelen ha- — berlere göre mareşal Göring dün — tayyare ile Galiçyada cenup ordu- î’*'_su tayyare karargâhına — teftiş etmiş, tayyarecilere — dağıtmış, hastaneleri giderek nişan gezmiş ve _Enihayet Hitlerin umumâi karargâ- - hına gitmiştir. - Hitlerin de tayyare ile Lehista- nn işgal edilen mintakaları dolaş- 't;ıg: şarki yukarı Silezyaya gitti- — ği ve Krakovayı ziyaret ettiği bil- '—-'ğ diriliyor. — Alman ajansı Galiçyada petrol âkuyularmm zaptedildiğini bildir- e b İBİBE Üü y e Nanet s mektedır. Dün geceki zelzele Dün gece saat biri i6 dakika 56 saniye geçe şiddetli bir zelze- le olmuş ve binalar bir tehlike * nin mukaddemesi sayılabilecek derecede sarsılmışsa da hiçbir yerde hasar olmamıştır. 8 saniye silren ve şehrimizde de hissedilen zelzelenin üssü Kandilli rasathanesinden 137 ki- lometre mesafede tahmin edil- mektedir. Bir ay kadar evvel birkaç gün arka arkaya devam eden ve mer kezi İnegöl civarı olan zelzeleler yavaşlıyarak faaliyetlerini dür - durduklarmdan yeni zelzelenin onlarla alâkadar bulunmadığı sa: nılmaktadır. Bu yüzden dün ge - ceki zelzelenin ciheti daha ziya- de garb tarafında tahmin edil - mektedir. Diğer taraftan ilk zelzeleyi sa baha kadar üç hafif zelzele daha takip etmiştir. İlk zelzelenin de- vamı olan bu zelzeleler ikiyi 14 geçe, üçü 43 geçe ve dördü 21 geçe öolmüstür. peBu hafta SARAY Sinemasındamam j Büyük bir Macara Filmi... Cenubi Denizlerin unutulmaz dekorlan arasında geçen hissi ve müessir bir aşk tarihçesi... MERCAN ADASI JEAN MARTET'in Romanı, Rollerde: JEAN GABİN - MİCHELE MORGAN : bir kadımn kalbinde bütün beşeri ihtiraslar.. Aşkı takip eden bir : g Bugün saat 1 ve 2.30 da tenzilâtlı matineler. z “BUĞÜN e —PT Baş Rollerde: Londra, 16 (A, A,) — İstih barat nezareti, halihazırda İngi- liz kıtaatının Fransada bulunmak ta olduğu herkesçe malüm oldu - Bğundan halkın asri bir ordunun seferber hale getirilmesinin ne ka- dar ağır bir iş olduğunu tasav . vur etmesi lâziımgelmekte oldu - ğunu bildirmektedir. Nezaretin tebliğinde şöyle de * _nili:.*nr: İmparatorlukta herkes memle- ketin bütün kuvvetini muharebe sahasıma dökmesini istemektedir. İngiliz makamatınm sarsılmaz 0o- lan karart da budur. İngilterenin bu harbe sonuna kadar devam etmek kararında olduğu ancak bunu müttefikleri vasıtasile ya - pacaği süretinde —Almanlar tara. fından uydurulmuş olan masalla- rin yalan olduğu sabit olmustur. 1914 - 1918 harbini müttefik - lerimiz vasıtasile yapmadık, bu - gün de harbi müttefiklerimiz va. sıtasiyle yapacak değiliz,. Fakat asri harb, eski zamanm harbleri gibi basit değildir. Ordular, gıda, malzeme ve mühimmat itibarile ihtiyaçları şöyle böyle tedarik e. dilebilecek olan miktart az profes yoönellerden mürekkeb değildir, Bizzat Malborough, krıtaatının i- aşe ve mühimmat itibarile ihti - yacatmım temini sistemi ne ka * dar mükemmel olacak olursa, ha- rekâtmm daha süratli ve daha tesirli oalcağını anlamıştı. Malborough, bu sistemi tensik etmiştir, fakat bu sistem müstak. bel harblerde tatbikr zaruri olan sistemin ancak bir gölgesiydi. FT T e aa Buzğün <a Görülecek en güzel Film Charles Boyer'in P.ERRE - RICHARD VİLLM ile beraber oynadıfı ve bu hafta SU M ER Anemasında Kemali muvaffakiyetle göster- ATMACA zilâtlı: BB A inclcr © A GEVCERŞEACEE W T İKİ GÜNDENBERİ BEYOĞ- LUNDA ki GÜRÜLTÜ, ne tay- yare sesleri, ne yer sallantısı- “LÂLE SİNEMASIN' da göste rilen Meşhur Fernandel'in BEŞ KURUŞLA DEVRİALEM Filmini gören binlerce hal- km KAHKAHA TUFANIDIR. Dünya kahkaha Kralı FERNAN DEL'in en son ve en güzel Fil- mi beş kuruşla devrialemdir, Busün saat 1 ve 2.30 da halk matineleri MEEEaa * P E K SİNEMASINDA Denızallı Avcı Gemisi GEORGES BANCROFT - NANOY KELLY Deniz Muharebelirinde Denizaltı gemilerinin esrar. lr maceraları, Denizaltı gemilerine Müthiş ve muazzam Sahneler. kurulan tuzaklar, « RİCHARD GREEN Bugün saat 1 ve 2,30 da tenzilâtir halk matineleri, Bugün saat 1 ve 2,30 da ten-il | GT YUYLUT ingiltere niıçin yavaş - davrandığını izah ediyor 1939 sistemi yeni ve büyük bir terakki — arzetmektedir. — Ördü, her zaman olduğundan daha ziya de ilmidir. Muhtelif ve karışık — bir takım silâhlar, aletler ve cihazlar kulla- nılmasını istiyor. Daha 1918 se- nesinde bir askeri cephede harbe girecek hale sokmak için 5 kişinin istihdam edi!mesi lâzımgelmektey di. Bugün bu iş için 5 kişiden faz la insanın istihdam edilmesi lâzım gelmesi muhtemeldir. Şurasını da hatırlamak lâzımdır kı harp kabi- nesi, plânlarını harbin en azı üç sene devam edeceğini hesap ede- rek tanzim etmiştir. Şu halde yal- nız orduyu sefterbar etmek değil onu 3 sene müddetle seferber hal- de bulündurmak için — icap eden tertibatı almak ta lâzımdır. İşte, Almanların hazırlıkları ile İngilizlerin hazırlıkları arasındaki fark, bu noktadarlır. Tekrar ede- lim: Bu sefer de — Almanlar, bir yıldırım harbi yapmak istemişler- dir, bizim harbimiz ise yıldırım | harbi değildir. Harpten evvel son derece kuvvetli bir donanma, bir hava kuvveti vücuda getirmek i- çin iskeletini inşa ettik. Şimdi bu iskeleti adelelerle techiz etmek İ- cap eder, bu işi sanayimiz deruhte etmiştir. Sanayiimize zaruri olan esaslar temin edilmiştir, binaena- leyh bu vazifesini ifa edebilecek- tir, fazla olarak sanayiimiz mütte- fiklerimize de mesailerinde bizim menabi ve vesaitimizin kudreti ve milletimizin arzusu — nisbetinde mümkün olan yardımı tir. Haâdiselerin tefsiri (Baş tarafı 1 incide) Halifaks Almanların bu hareketi karşısında ayni usulün kendileri- ne tatbik edileceğini söylediği halde bir gün sonra Çemberlayn bundan vazgeçti. Fakat, şayet Almanya Lehistanda açık şehirle- re ateş edecek olursa, İngiltere- nin de tedbir alacağımnı — söyledi. Almanlar bu şekilde bir yıldı- rım harbinde devam etmekte ol. duklarıma göre, şimdi cihan efkâ- umumiyesi — İngilizlerin ve Fransızların nasıl bir mukabil rı liyor. HASAN KUMÇAYI .. “ , Bugünkü vaziyet (Baştarafı 1 incide) Kış esasen vaziyeti nazik olan Alman milleti için çetin bir im- tihan devresi olacaktır. Diğer cihetten Almanyada ve- sika usulü günler geçtikçe daha sıkı bir şekilde tatbik edilmekte ve daha şimdiden kedilere ve kö” peklere de teşmil edilmiş bulun- maktadır. Bir Belçika vapuru batırıldı Londra, 16 (AA,) — Bir Al- man tahtelbahiri bir Belçika va- purunu torpilliyerek hatırmıştır. Yunan bandıralı — bir vapur sağ kalanlardan 49 kişiyi kurtararak en yakm' limana götürmüştür. Kurtarma vapuru sağ kalanlar- dan diğer bir kısmını da kurtar- mak üzere vaka mahalline gön- derilmişse de torpillenen vapur o zamana kadar su!ların içinde kay bolmüştur. Hitlerin yaveri ölmüş Londra, 16 — Hitlerin cephede kendisine refakat &'en yaveilerin:- den Bols'un ani surette — öldüğü bildirilmektedir. Bu ölzüm esraren- giz görülüyor. Leh altınları Berlin 16 (Radyo) — Evvelce £ yapacak- tedbir alacaklarını merakla bek- Mdâ ıumı&uuıuu wuumı a bugünün haber ve hâdiseleri SFT YAT WER v SUKRRKTAR YY SON DAKİKA ( Sovyet - Sovyet . Mogol müuştur: lerdir. rak tatbikata geçeceklerdir. Tallin, 16 (Â., A.) — miştir. gemi iki haftadanberi açık den:z rettebatı 60 kişidir. kif edilmiştir. dir. Bugünkü Jriştikleri mektedir. teşebbüslerin kat'i rine verilmiştir. de?) Romanyaya gelmiştir. Londra, 16 (fk Â.) — diğini beyan etmişlerdir. mütarekesinin metnl»' Moskova, 16 (A.A.) — Tas ajansı yazıyor: Japon sefiri Togo ve Molotof arasında son günler zatf cereyan edenm müzakereler, iki taraf yani tarafları arasında aşağıdaki itilâfa müncer i — Japon . Mançu ve Sovyet . Mogol kıtaları .;bı“ . karşı saat 2 de (Moskova saatile) muhasemata nihayet ver 2 — Japon . Mançu ve Sovyet . Mogol kıtaları 15 eylü“"' saat 13 te işgal etmekte oldukları | 3 — İki taraf kıtalarının mümessilleri mahallinde derhal . işbu itilâfim birinci ve ikinci maddelerini tatbik : İk taraf arasında esirler mübadele talarının mahalli mümessilleri bu hususta derhal mutabık Bundan başka Togo ve Molotof Sovyet . iki ve ]apon - Mançu tarafından iki mümessilin iştirakiyle de bir komisyon teşkil edilmesine karar vermişlerdir. son itilâfın çerçevesi içinde Mogolistan halk cumhuriyetinin Mançukunun hudutlarını tesbit edecektir. Komisyon teşekkül eder etmez işe başlıyacaktır. BirLeh tahtelbahiri Estonyayaiiltica eti . ; “Örzel” ismindeki Leh tahtelbahirinin #” (9 sızın Tallin limanma girmesi, burada büyük bir heyecan tevlid Ça Son zamanlarda İngiliz tezgâhlarında inşa edilmiş olan E de bulunmaktaydı. Tahtelbahirin kumandanı gemide mahrukat ve yiyecek kalm$ / Piç dığını ve mürettebattan bir kısmının hastalandığımı beyan €© Kumandan ile hasta efrad hastaneye yatırılmış, diğerleri Tahtelbahirin limana gelmesinin sebeblerini araştırmak harbiye ve hariciye nezaretleri hususi bir komisyon teşkil e Londra, 16 (A.A.) — Varşova tarafından verilen son td?nw şimali şarki istikametinde yapılan Alman hücumlarının ııka.mew radığı ve Alman kıtalarının Bialyotok ve Brost . Litvoska kar$! bir mukavemetle karşılandığı Tebliğde şunlar ilâve edilmektedir: “Merkezde Varşova müdafileri kahramanca mukavemetö vam etmektedirler. Lovicz . Skiernevia mıntakasında başlıyar “Getli muharebeler devam etmektedir. Bu mıntakada Polonyâ ları Almanlara ağır zayiat verdirmektedir. Diğer cephelerde değişiklikyoktur. Kayserin yeğenleri cephede Amsterdam, 16 (A.A,) — Eski Kayserin ikamet ettiği şehrinden bildirildiğine göre sabık hükümdarın yeğenlerindef Prusya prensi Polonya cephesinin en tehlikeli noktalarına EÖ“'“ rilmişlerdir. Kayserin diğer bir yeğeni de mareşal Göringin mandası altında bulunan hava kuvvetelri erkânıharbiye heye Varşova setfirimiz Romanyadâ Berlin, 16 (Radyo) — Bükreşten bildiriliyor: Türkiy' büyük elçisi dün sefaret mensuplariyle beraber (üç tank İ Bir İngiliz şilebi batırıldı “Fanad-Head,, ismindeki İngiliz şilebi Alman tahtelbahiri tarafından batırılmıştır. 5.200 ton hacminde bu şilep, Ulster Steamship kumpanyasına aitti. Diğer cihetten harbin başlangıcındanberi ilk defa olarak bir liz balıkçı gemisi batırılmıştır. “Davara,, isşminde 291 ton ha olan bu gemi Fleetvood limanına kayıtlı bulunmaktaydı. Gemml #J ronu ile mürettebatını teşkil eden 11 kişi denize bir sandal indi | yarım saat kadar top ateşi altında kaldıkları halde uzaklaşmağa vaffak olmuşlardır. Kurtulanlar arkalarından 35 kere topla ateş A Tlibdi Japon £| VN Tapon . Mançü :; : hatlarda kalacaklardır. edeceklerdir' edilecektir. İki taraf H Mogol taraf rb" Bu komis “Orzel” in P? imiştiti Leh tebliği b.ıâ'“ ,yıı yit V Değir ü "";ı' .,ıan ınıî &ıı ) Polonya topraklarından Roman- yaya geçirilmiş olan Polonya dev- letinin altın stoku şimdi de Ro- manyadan İngiltereye nakledile- cektir. Bunun için bütün Polonya altınları Köstence limanından Esksin isimli İngiliz ticaret gemi- sine yüklenmiştir. Bu ticaret ge- misine refakat edecek üç — İngiliz harp gemisi de yola çıkmıştır. Berlin radyosunun bildirdiğine göre İngilterenin bütün gayretine rağmen Leh parası olan Zilotanın bütün dünya piyasasında kıyme- tinden çok düşmesi önlenememiş- tir. O kadar ' Zilsta bazt borsa- larda muamele görmemektedir. Leh hükümet erkânı Berlin 16 (Radyo) — Bükreş- ten bildiriliyor: Lehistan cumhurreisi ve kabine Atinadaki Ifalyanf elçisi — Yunan Başvekili ile - mülâkatlar yaplyai_;ırv Atina, 16 — Başvekil i ı taksasla yaptığı bir zorwı müteakip dün tayyare ile maya giden İtalyan elçisi, solini ile temas ettikten M gene tayyare ile Atinaya | müştür. Elçi, başvekil Metaksası t67 - / ziyaret etmiş ve üzün bir lâkatta bulunmuştur. azaları Romanyaya geçmtkt et Bükreş hükümetine müracad mişlerdir.