26 Temmuz 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 10

ö HABER — YU Potan ok emwferesan bir röportaj “ kaplıgranın üç bü- ergüzeşiçisi sakil Hicaz: kralı Ibni Suudun itimadını © “kazanan bu adamlar kimlerdir ? Fransız muharrirle- | rilen Jözet Kessel Parlsuar ga, etesinde, Arabistan (o hakkında gok enteresan bir röportaj neş- retmişiir. — Micaz kralı İbnlssuud ve yine onun çok itimadımnı kazanmış olan üç adamdan bahseden bu yazıyı ayüen terelime ediyoruz: NN. Bümisi, (o hayatımda gördüğüm $oslalarmı: en garibiydi! İz dalgalarının yavaş yava yı dalgakıran üzerinde tahta- | dn ve dikenli dallardan yapıl- iğ bir baraka"yükseliyordu. Ça, mi yârıkları arasmdan. güneşin klar süzülüyor, ve mavi leryilermlanıyordu. plak -ayakiı, hafif, çevik Igilanan kumaşları içinde edalı Ünen muharibler çömelmişler ge #lİk ediyorlardı. Birihielerine uy h alüâhları yanlarında uzan - Kemârlerinde çok güzel han- | vardı, “Ayağı kırık bir masanm arka. her haliyle bu muhariblere en bir ağam oturuyordu. Bu damda tüfenk yerine bir dolma ka ni vardı, Bu dolma kalemi sarığı. n di İçine #ökmüştu. Bu adam, &sır- eri mesut Arabistan deni- n Yemene ecnebilerin girebilser- fi yegfine Ilman olan Hudeyde şeh. n gümrük memuruydu. Seyahat arkadaşlarım ve ben ©- oldukça garib bir takım ha - e geldik, Somali gemicilerinin idare ettiği küçük bir kayık bizi Cibütiden almış, Babülmendehi do- igörek glddetli bir fırtına önünde yan Eritresinin küçük Assab a atmıştı. Orada çok es, gebreli küçük yerliler bizi fa- usujile selâmlıyorlardı. Oradan : eydeye çıktık. & ve i erit : Ü sırma Şi © Hemen hemen çıplak gibiydik, t İsrımizsa tamamen çıplaktı. & bir bahriye zabiti olan arka- wmizdan biri Üç srma geritli etini başma koymuştu, Bir ba- fistinde bu kadar sırma bulun. bizi hapse gitmekten menetfi, ikât Hüdeyde valisi, prens Meh- n emirlerini beklerken güm - Kaldık. dr ? Yemenin mutisk hâkimi ve dini «İmam. Yahyanın memleketi yabancılara karşı £ıkı bir mezaret lapa alınmıştır. Memleketin istik- çök kıskanç olan seyyidler 7 geye itimad etmemeyi tavsi, ediyorlardı, Yemen, içinde hiç- vir siyasi mümessil bulunmıyan bir ketti, Çünkü orada hiçbir ge- ini, kırmızı zemin üzerinde yedi yıl az çövreeldiği boyaz bir di Yulunan Yemen bayrağından başka İç.bayrak dalgalandırırazdı. © Uzun zaman bekledik, Fakat öy-| bir manzara vardı ki, saatlerin geçtiğini anlıyamadik. Tönü türlü kayıklar engine i veya limana giriyorlardı. dağh iyor Bi- lerinin yanımdan geçerken #a- gemiciler ahenktar haykırış- İnr ve boğuk şarkılarla selâmlaşı dı, Yarı bellerine kadar su- girmiş hamallar Kizildeniz sahi) | nde kabotaj inhisarma malik o- | metnleketti, Katır sırtmda elti gür | “e n bir Hind kumpanyasına men#ul b! nn. hamlesini bozaltıyor. | lu, Bircok sandıklar sonsuz bir gibi dizilen İnsanlarm tunç” e. a omuzlarından geçerek sahile nak - lediliyot; sonra muhteviyatı memur lar tarafındun müsyene ğer bu #andıklarda “bütün fena - akt bir kların ediliyordu. iklarm menbat olan alkole Jamila” içki bülunura sar ak ve olduğu gibi de- emeli: Kapıların karanlığ lâ kadınlar dürüyer, kızgın güne“ sin âİtinda ağır adımlarla kervan. ar geçiyordu. Duvarlara bazı kazıklar çakılmış- Bu kazıkların ucuna deriden ka-| yışair sarılmıştı. Dancali çölünde bize 'ahiçilik eden, #imdi de tercü. manımız olani küçük Ömer bunların gövdesinden ayrılarak kurumuş in- #an başları olduğunu enlattr. Bi başlar, Masırlılardanberi ele geçi « rilemiyen ve nihayet İmam Seyfü- Eslâmm Tu tarafmdan ten kil edilen sahil korsanlarının şet. lerine aiddi. O zaman Hudeydeye garib bir korvanm girdiği görül - müstü. Ema develer torbalar için- de kesilmiş başları getirmişti. Ömer bize: — Soyfülislâmın itaat altına & - lacağı, daha birçok-yetler vr, de. di, kral kraliçeye ait altin sarayların kum-| larm içimde göm duğunu bura- da söylüyorlar, Fakat otrafta y yan 'bedeviler oraya kimseyi yak laştırmıyorlar, Çok, birçok Avru - palılar duvarların dibinde öldürül- müşlerdi. Yemenin başka kabilele- ri de oraya gidemiyorlar. Buraları muhafaza odetiler vahşi insanlardır, Saçlarmı omuzlarına kadar uza . tırlar, terbiye edilmemiş koyun de- rileri giyerler, Hançerlerinin kılıfı yoktur, Binbir gece memleketi : Saf bakışlı Somali delikanlısı bize böylece mirıldanıyordu. Ve biz ceviz kabuğumuzu az daha' yutacak | olan Kızıldeniz kenarında bin*bir gece masallarınm rengini taşıyan bir memleketin ilk levhaları, ik masullariyle böylece bir temasa geç miştik, Orada geçen günlerimiz hep bü masallarla doldu. Yemende çotur - mamız müsaadesi çıkmea artık $i - vah değil misafir haline geçtik. , yiyecek, nek hayvünlart, hizmetçile mertlik, mezaket va indelikför bizö verildi, Hüdeydede yüksek bir evin en Üst Katma yerleşmiştik. Bu ka- < İvar içinde yaşamıştı. sintilerinden & bakire erle #tekimm tekim dolarak dö I Salemlerle evlenen “büyük © ya cesaret edem müskülât ınra: seyahntir 2 vznttake, #rmedâtiSan'aya doğru Burâ si, “üğ'din seetre yüksekli , “inde” geniş bir yaylada kurulmun | sobel "iğggii gık Şık davanın uğrağt olan bir! k. Patikalardan, izler Üze- İ * hip der vol di göciyoriuk. Fekr an, ka rinde dolüşaş bir üsrk seyyah rü- ve beyaz kar » İl yasında görebileceği cn güzel ve en aayali manzaralar çıkıyordu. Yanımızda bize rehberlik ve mü- hafızlık öden muharibler vardı; taş iyorlar, aşkı, muhare, ölümü söyliyon tiz ve meyus şarkılar terennüm ediyor - ardı, Nihayet çimentosuz (o taşlardan /&pilmış San'anm önüne geldik. Bu da yetmiş cami verdı. Burada muhteşem gizli bahçeler çiçekleni - | yor, su çeken makaralar İnliyor v6 bizi dört katit bir saray bekliyordu, En güzellerinden ve en coşurlarm, Meşhur Filbi İmamm emri üzerine halı, mas, örtü ne varsa hepsini parça, ladılar, Bize el değmemiş bakir ku- | maşlardan yapılmış (eşya takâlm etmek istiyorlar ve bunu bizim de görmemiz için karşmızda yapıyor- Vardı, Esir nazır: Bu rüym memleketinde iki garib şahıs vardı. Bunlardan biri Kadı Rahibdi. Devletin harici münase . betleriyle meşgul oluyordu, Bü sa- kallı, kar gibi beyaz sarıklı, orun bir ipekli elbiseye' bürünmüş bu İ- tiyarı gördüğüm ve bilhassa ön te, üz ve en mükemmel'bir frdnsız- ca İle konuştuğunu duyduğum za - man, itirâf ederim ki, garib bir baş; dönhesine tululdum, Sonra ya zâğ yavaş bu b vibi öğrendi Bu adam âsleri Türktü ve diplo- matik hizmetlerde bulümmuştu. Sen Petersburg sarayınt tamamen ia - areş ve bütün debdebe ve ihtişa, Cumhur eizi Veliks For zamanında sık sık Pa- ti. 1914 vakit Hüdeydede ierayt hükümet © ediyordu. ve ihtivetir bir adamdı. Kil Abdiihamtd idaresi altında vötlemie, bütüm ihtllâllerden zarar “irmedan kurtulmuştu. Türkiyeye “İse gelmi satladığ Babıdii tazı -rai Yemenin bermuminu O s*mun Hüdev - İsaratini o vermiti ei vak ini . tavanını ten o E tavan TanMlatağ #0, " mp e Giden Bu ku -! ik vezirin hikâye, | ye büyük harbi | aslen Türkelmâm, tarafın * dan vezir tayin edildi, Arab mem-, leketinin yeniden senyörü oldu, Ve benden daha iyi melümat alan İn. Rabib paşaya, Kadı Rahib denil -| gili; Filbidir, diyordu. |. Aramızda dostluk |ve beni sarayma kabul ettiği za , man onu 1910 modasına göre bir j Avrupa elbisesini giymiş buldum. Beni yanma kadar büyük oğlu gö- türdü. Hiçbir ziyaretçi onu mü- min olmiyan bir elbise ile göre- mezdİ, Büyük oğlu babasmın kendisine (gizli gizli öğrettiği fransizca şir - » okurdu, Binlerce adamın hayatma ve 8 - Mimüne hükmeden bu bâkim ve mağrur ihtiyar, kendi haşını teh, Ukeye koyarak, bir seyyahın hatırı için bir çeyrek asırlık eski bir Av- Tupa elbisesi giyiyordu. Beni bu kadar şaşırtan pek az manzara ile karşılaştım. Akimof; sihirkâr süvari: Akimof da tamamen başka bir tarıdaydı. San'ada, Yemende söy - lendiği gibi Rus , Meskova ticaret işlerini idare ediyordu, Tatar ha - umdan gelmiş, Orenburg sepetleri- Kıztlorduda zabit olmuştu. Okuma . yı da öğrenmişti, Zek! ve cesur ka- rakterii olduğu için şark memleket lerine deleçe yetiştiren kurslara gönderilmiş, bu kursları parlak su- rette bitirerek Sanaya tayin edil - Akimof büyük bir mucize gös- termeğe muvaffak olmuştu Ye, mende Rus elgaralarından, Rus İ petrolundan, o Rus pamukluların - dan başka bir şey tanmmıyorlardı. İBü profesyonel dinsiz muntazaman en büyük camilere gidiyor, nazır. lar, #eyidler, (o prensler, tilecarlar ve muhariblerle ayni safta namaza duruyordu, Bunun için her tarafta Ahaliye ilâçlar ve nasihatler da Zıtıyor, ve bilhassa karlarının en İ genci on iki yaşında olan yetmiş. lik İmama birtakım ilâçlar veriyor. du, Fakat Akimofun cömertliği ve mehareti, doktorunun o büyücülüğü onun süvarilik vasıfları yanında hiç kalıyordu, At için doğmuş ve at için terbi- edilmiş olan bu p çocuğu santepler gibi yaptığı akrobasiler- 16 bütün şehri hayret içinde bırak. » | mast. İmam ona en asil ve en seri ati- nı vermişti, Akimof bu atin üstün. İde San'anm yaylalarında bir kuş İ gibi uçuyordu. Onun hayali, küçük Ömerin masalını bana (Hüdeydede anlattığı bu Sabâ şehrinin (o harab olmasından başka bir şey değildi. Bu masal, bir realist olan Aki mofun temin etiğine göre doğru rin getirdiği yarı şeffaf taştan ha“ “ikulüde bir baş gösterdi. Moskova- süvari bu başta esrarlı kahra - manların İzini buluyordu, Aklmaf pa de“a: — Arab yartmndası İ mişti, İli senedir orada yaşıyordu. | İdi, Bunu ispat için bana, bedevile, | teesslir ettiği | sevlliyor ve hürmet görüyordu. Bir | ermeni doktor da onün murviniydi. | | Yemenin Avrupası, en meşhur Fılbi Kırıldenizin şark sahilini takip l eden ve Mekkeye birkaç yüz Hacı götürca bir gemide birkâç hafta sc. yahat ettikten sonra Sir Jon Fibi #e yemek yemek tallini kuzandım. Bu, mukaddes şehrin limanı o -| ian Ciddede olmuştu, Burada aissuydun Necid yaylalarından mideniz sahillerine kadar muzaffer ettiği mütenserb Vahabi kanunları İb- büklüm sürüyordu. Bu kanunlarla, | tütün, dans, şarkı ve dinin reddet- tiği bütün zevkler ölüm cezası ile menedilmişti. Zina edenler kazığa vuruluyordu, Namaz vaktinde #0 - kaklarda yakalananlar. hiç merha- met edilmeden sopadan geçiriliyor. du, Elçiler, kendi duvarları bir gramofon plâğı çevirmek için urun zaman ve beyhude yere Yal- rarmişlardı. içinde Bu feci riyazet beldesinde er hakka melik olan, fakat bu baklar- nün esit bir çobarr 161. Süvarr ola" Fra EE Ytide SEkiydk Yak harbetmiş, sönrü sivil hürbdö'', 28 TEMMUZ — 199 Rahib, Tartar Akimof ve Filbi'nin ha- yatları b- -lı ba- şına h'ter ro- mandır. Ateş renkli bir sakslin çevrelen- iş biğaz kurnaz yüzünü, matiz ve ahammığlü kabi) olmıyan bir şddet !e yakan gözler, rilizlerden daha çok Hiğini bana temin etti Kçngis tağilizd de ME Aşab ğunu ve bU retle Hagiltiyeye daha iyi hizmet etmek imühikün lduğumu söytüyör- du. yordü. İn- Aralları sev- cu ziya. su- O zaman, Bnisnnudun tutarak Lavre kral Hüseyine karşı soynadığı rolü hatırladım, Filbi — Artık gimdi birkaç“ Amerikan otomobil Eirmasnrn den başka bir şey değilim, diyor du. Fakat herkes fbnissuudun, almadan hlg tarafı himaye ett mümcasüin » Filbi nin mütalcasını bir şey yapmadığını herkes, haşmetli Bi bazan Cidde sahillerine gönderdiği harb gömilerinden ziyade Pilbinin milessir olduğunu söylüyor Bütün bunlar 1980 senesinin ilk- iş şeylerdir. Bugün ları İtalyadan - bahârında geçi Yemenin müra dır. İitler, İb * Pilbi Onü da deniz kerkrndaki'” sarayında Taparcasma sevdiği maymunları ile beraber ya. şıyordu, gördüm. ğer yaşıyorun Kadı Râhib'in ne dü. şündüklerini bilmek İçin çok şey verirdim, Fennin yeni mucizesi Ölümden on saniye sonra Çelik ciğer vasıtasiyle bir adam tekrar yaşamağa başladı Londradan bildirildiğine göre fennin en son terâkkilerinden bi- di olas meşhur çelik ciğer vasıta- siyle ölümünden on saniye sonra genç bir adama tekrar hayat ver- mek ve yaşamasını temin etmek kabil olmuştur, Şimdi dünyaya ikinci defa gelmiş olarak yaşayan genç adamın ismi Filip Freydir. Tatili o geçirmek üzere deniz kenarma giden Filip iki metre kadar yüksek bir kayad. suya atlamıştır Fakat şu köt tesadüfe bakın ki, her tarafı de- rin olan sahilin yalnız © kışını pek sığdır. Suya tepeüstü dalan z71- vallı genç hemen dibe çarpmış ve amudi fıkarisi boynuna yakm bir İ yerden kırılmıştır. Etraftan yetişenler onu hersen hastahaneye yatırmışlar, ., falig$ doktorların bütün ihtimamına “iğ. men vaziyeti gittikçe ağırllşan | ve tam bir felç halinde bulunan Filip, hayata gözlerini kapamış tr, İşte tam busırada hastahane doktorlarından birinin (aklına, zenç kazazedeyi hastahaneye he- nüz gelmiş olan çelik ciğer aleti- »in içine Köymak (gelmiştir. i bu tecrübe yapılmış 10 « 15 saniyedenberi nefes ala- eke ve kalbi duran genç öl doktorların hayretle açılan gözle“ ri önünde tekrar dirilmiş, . nefes almağa başlamış, kalb çalışmış ve kan deveran etmiştir. Şimdi önü çelik ciğer içine koya rak tedavi etmekteymişler. İ OAmudi. fıkatisinin 'kırık yeri J ağsayız ta umumi felç geçinciye kadar onu çelik ciğerden ayırmak kabil olamıyacaktır.. Fakat doktor lar, fennin bu yeni İcadı sayesinde edeceklerini pi mit etmektedirler. AARARANINA i Dün ve yarın — tercüme külliyatı l 7 nci seriden 667.7 kitap Vikontun ölümü Lencit 11, Liza Evli Gizli Pamuk harbi Bizans tarihi Senyolbeds. “Avrupa İ Der hakkımda Filip çelik ciğer içine konmuştur. | MALİ İİ inan oi 680