23 Şubat 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 6

Hai e ğ v W eim gea L K el -— -. Ce ro-. —E —— Ç İ ei Hüki ? Zi b İ—ö)-q.k; Eski Başv meşhur piyanist Padereyski radyoda dördüncü Konserini — veriyor. . Kısa dalgalı radyoları olanlar ö- nümüzdeki pazar günü musikisever- lerin pek ender bulacakları bir fir- sattam istifade edeceklerdir. Dünyanın en birinci piyanisti sa, yılan Paderevski radyoda dördüncü könserini veriyor. Malüm olduğu üzere, Jan Pade- revski, Lehistanın ilk başvekilidir, Lehistan istiklâlini elde ettikten sonra memleketi kendisi idare' et. tiği için cümhurreisi de sayılır. Paderevski gerek siyaset, gerek sanat hayatmda büyük bir şahsiyet- tir. 1860 senesi 6 - teşrinisanisinde Lehistanda Kurilovkada doğmuş o- lan İgnace Jan Paderevski 1872 de, ön iki yaşmda olarak, Varşava konservatuvarına yazılmış ve dört sen esonra iyi bir piyanist olarak tanınmıştır. 1876 dan 77T ye kadar Rusyada dolaşmış ve muhtelif kon- serler vermiştir. Ondan sönrâ şüh. reti her gün artarak günün en meş- hur piyanistleri arasıma girmiştir. Umumi harb başladığı zaman Pa. derevski Amerikadaydı. Fakat ora- da memleketinin istiklâli için mü- cadele etmeye başlamış ve mütte- fik devletler konferansmda mühim bir mvki alarak Lehistanın davası. nı müdafaa etmiştir. Lehistana istiklâlini kazandırdık- tan sonra başvekil olan Paderevs. ki memleketi senelerce idare etmiş, gonra-siyasi hayattan çekilerek, kendişini tamamiyle musikiye ver- miştir. Buğgün dünyanm en büyük piya- nisti ve musiki âleminde —şimdiye kadar yetişmiş en büyük piyanist- lerden biri sayılan Paderevski ayni zamanda bestekârdır ve “Krakovya | nantasliği,, Fa bemol minüet, si Paderevski bömol Noktürn gibi eserleri vardır. Paderevsaki bundan iki sene evvel “Mehtab sonatası,, isminde bir ses. li film çevirmiş ve bunda kendi bes- telediği ayni isimdeki parçayı biz. zat piyanoda çalmıştır, Büyük Leh musiki üstadı bu gün Amerikada bulunmaktadır ve bu o- nun yirminci Âmerika seyahatidir. Son defa olarak bundan altı sene evvel Amerikaya gitmiş ve muhte- lif. büyük şehirlerde Kkonserler ver- mişti. Fakat Paderevski şimdiye kadar radyoda yalnız üç kere piyano çal, mıştır, 26 gubat cuma günü ÂAmeri- kada vereceği dördüncü koönseri o. : nun için büyük bir ehemmiyet taşı- | maktadır, Bu konser Amerikada cuma gü- nü öğleden sonra dörtte verilecektir ki, bizim saatimizle — gece 9 eder. Konseri kısa dalga 31,48 metredeki Sehenectady istasyonundan dinliye- bilirsiniz, irsr g Ruzveltin nutku ve radyo i 4 San Fransisko Serğisinin Umumi Görünüşü —. -— — f Üç senedenberi hazırlanmakta olan San Fransiszko sergğisi geçen cumartesi günü açılmış ve bu müna- sebetle Amerikan Cumhurreisi Ruz- velt bir nutuk söylemiştir. Fakat, Ruzvelt sörğiyi açmak iğçin San Fransiskoyâa gitmek lüzumunu görmemiş, bu işi radyoya — gördür. müştür: Ruzveltin Vasingtondaki “Beyaz Ev” inde göylediği nutuk radyo ile Sanfransiskodaki sergiye naklolunmusş ve orada toplanan on binlerce kisi, Cüumhurreisi karşıla- rında imiş gibi, onu dinlemişlerdir. Sergiden bir gün evvel de sergi- nin üzerinde dolaşan bir Tayyare- dön radyo ile neşriyat yapılmış ve sergi hakkında bütün dünyaya ma- lümat verilmistir. Bu suretle, San Fransisko sergği- si radyodan tamamile istifade etmiş bulunuyar. Serği San Fransisko ile Oakland arasındaki Treasure (define) ada- sındadır, Bütün ada arazisini kapla- maktadır. Sergide teşhir mallar 50 milyon dolar kıymetinde tahmin edilmektedir. Serği kânun evvele kadar açık kalâcaktır. (Bir Hindli fakir, televiz- yonda numaralar yaptı Effi isminde Hindli bir fakir, Londradaki bi rtiyatroda muvaffakı yetlerini göstermekte, kalabalık bir seyirci kitlesi çekmektedir. Hindli fakir, Halime ismindeki di- ğer bir kadın fakirle beraber, geçen gün Londra televizyonunda da mu- vaffakıyetlerini göstermiştir. Hindli fakirin televizyonda gös- terdiği numaralardan biri, ağzma pamuk alup duman ve alev şeklinde çıkarmasıdır. Resimde Effi, kadıh fakir Halime ile beraber, televizyon önünde mu- vaffakıyetlerini gösterirken görülü. yor. ekil 2 En çok hangi artistleri dinle- mek. istiyorlar? İngiliz radyo şirketi dinleyicileri- ne radyoda hangi sanatkârları din. lemek istediklerini sorarak bir an- ket açmış ve bu “istenilen sanat . kârlar,, için ayrı bir Saât tahsis et- B. B. C. (İngiliz radyo şirketi) ne her hafta dinleyicilerden 4000 ka- dar mektup gelmekte ve dinlemek istedikleri şantözleri, şantörleri, ar- tistleri bildirmektedir. Radyo ida . resi her hafta gelen — mektuplarda en fazla istenilenlerş tesbit ediyor ve progğramda “bunları istemiştiniz,, diye ayırdığı saatte dinleyicilerine, bu sanatkârları, plâkla veya bizzat mikrofon başıma getirterek dinleti- yor. Geçen haftaki talebler Üzerinde yapılan tasnife göre, radyoda dinle. nilmesi en fazla i&tenen artist Bing Krosbidir. Ondan sonra pek az bir farkla Deanna Durbin geliyor, Di- ğerleri de şunlardır: Janet Makdo- nald, Eddi Nelson, Rişard Tavber, Allan Cons, Gresi Filds ve Pol Ro- benson. Biliyormusunuz ? LA T F , 1 — Avrunpalda ilk kısa dalga istasyonu ne zaman ve nerede açıldı?. 2 — Eyfel kulesindeki radyo istasyonu ne zaman faaliyete : geçti?. 3 — Almanyada'ilk'radyo'ise tasyonu ne zaman ve nerede a- çıldı?, 'd 1 .— 11 mart 1927 de Hollandada Edinhoöven istasyonu, 2 — 1922 senesi şubatmda, 3 — Berlinde 1923 teşrinievvelin- de. Amatör radyo merkezleri Bazı radyoseverler başka istas . yonların verdiği neşriyatı dinlemek le iktifa etmezler de kendileri de bizzat neşriyatta bulunmak isterler. Bunların kendi evlerinde, evrici radyo istasyonları vardır ve bura . dan, muayyen bir dalga uzunluğu ile, dünyaya istedikleri neşriyatta bulunurlar. Bunu, diğer memleket- lerdeki radyo amatörleri dinlerler ve onlara kendi makinelerile cevab vorirler, Bu suretle, biribirlerini görmiyen ve biribirlerinden kilometrelerce, ahbab olurlar, aralarında munta - zam muhabereye başlarlar. Radyonuzda konuşan bir sesi işitirsiniz. Bu, kendi verici radyo makinesi- le dünyaya veya konuşmakta oldu. ğu diğer bir radyo amatörüne hi. tab eden bir hususi merkezdir. Şüphesiz, bu amatör radyo mer- kezlerinin neğriyatı. hükümetleri tarafından 'kontrol — edilmektedir. Bu kontrol Almanyada İngiltere ve Fransadakinden daha sıkıdir, 1933 senesine kadar bu şekilde- ki telsiz telefon neşriyatı herkes i- çin serbest'i, Fakat, ondan Sonra Alman hültümeti bu amatör radyo. cülarım neşriya'rı bazı kayıtlare tâbi tutmuş ve bunün için onların hükümettan müsaade almaları mec. buriyetini koymustu. Bügünse, bu kayıtlar daha sıkılaştırılmıştır. Ken di radyo verici âleti ile neşriyatta bulunanların yalniız telgraf isaret- leriyle muhabere —etmelerine — ve bunda bile ancak radyoya ait fenni malümat vermelerine, müsaade €- dilmektedir. Başka bir mevzu Üze- rinde konuşmaları memnudur. iİnsan LA EA AAA AAA AAA A LAİ günlerce uzak mesafede bulunanlar Armstrong'un Nevyork civarmdaki tecrübe istasyonu (Âlim telsiz direğinde görülmektedir) Radyo neşriyatında yeni bir keşif Amerikada Nevyork civartında Edvin Armstrong isminlde bir âlim, senelerdenberi radyo ve telsiz telgraf sahasında yeni bir ke- şif üzerinde uğraşmaktadır. Armstrong'un bulmaya çalıştığı şey, kısa, orta ve uzun denilen dalgalardan daha başka mahiyette bir elektrik mevcesi ile neşriyat yapmaktır. Bu, yeni bir şey değildir ve telsiz üzerindeki uğraşmalar baş. ladığı ilk günlerdenberi düşünülmekteditr. Fakât, Armstrong bütün ymesaisini bunun üzerinç vermiştir. ve senelerdenberi çalışmaktadır. Bugün ise keşfini ilân etmek üzeredir. Edvin Armstrong bulunduğu bir beyanatta şunları söylemiştir: “Bu keşif üzerinde iki senedenberi çalışıyorum. Üstadım olan ve gençlik tecrübelerimi yanında geçirdiğim büyük âlim Pupin bize şöyle derdi: “—. Yapmak istediğiniz bir şey için giriştiğiniz tecrübe iyi ne- tice vermedi mi, bütün plânları yırtıp sepete atın ve tekrar, yeniden çalışmaya başlayın.,, p “Bu tarzda çalışma belki güç ve uzun sürer. Fakat iş temiz çıkar.,, Amerikan âliminin keşfi hakikaten mühimdir; radyo âleminde yeni ve büyük bir inkılâp yapacaktır. Zira, kısa, orta uzun dalga üzerinde çalışan o kadar çok istasyon vardır ki radyo makinenizin her noktasında bir istasyona rastgelebilirsiniz. Hattâ birçok istas. yonlar aynı noktada çalışmakta ve bunun için birisi çalışırken öte- kisini dinlemek kabil olmamaktadır. Armstrong'un keşfi tatbik sa- hasına konulduğu zaman havada radyo için yeni bir ufuk açılmış bulunacaktır. Finlandiyanm meşhur şantözlerinden Anlikki Raufavaara bütün Avru- paca tanmımış bir sanatkârdır ve 1937 senesinde Londradaki iik tele . vizyon temsillerine de iştirak etmiştir. Bir gizli istasyo' ''nu aramaktadır. Fakat Şi »| Sika ğ | bulunan buü istasyonun Ber FLEL | rinde olması ihtimalide V& yilk | dalga üzerinden çal Korsika lehinde neşriyat yapıyormUş KA jist Korsika da gizli bir radY a nunun Fransa aleyhinde V? " örk ' İtalyaya verilmesi lehind€ yatta bulunduğu 3'a211“u_3tı,’ gyi Fransız hükümeti bu gi28 7 y iye d go .;zt! ile UCŞ"_” ğ 6 es dar bulunamamıştır. 'gerb radyosu” ismi değilde Fransanm her han$i Gizli istasyon 31,25 metft ışmakmdıf: Subatın onbirinde Bü iswîşn Fransızça neşriyatını dinle) 4 işittiklerini anlatıyor? l ge “Gece saat sekizi 20 BEd* | Viayir ga 31,25 metrede Korsikâ 0 yö üunu buldum, Gayet kuvveuı ça Fransızça olarak konuşuy” : kat, söylediklerinin soııun?î şim, Yalniz, Korsikaya ishf'ıe t rilmesini istiyen sözler söy” yaga duydum. Sonra:” Alo! purs dis - Corse 'Libre” serbtfi Oi radyosu dedi ve ertesi g“[iî_üyerl'l - gÜ, neşriyatta bulunacağın! kapattı.” / Londra radyOŞ""': | Aarança spikt ya ça ne$fi | hij W0 çe Ingiltere Arap ehemmiyet veriy anıf İtalyan; Fâı İngiliz TAt? da hergüf “ (af llâî ça e İ man arâpt” yadif . |h yat x'apıîmat l îq* Çi baa 1;-inde !:3 A € saatle ! Ü% 1nemlcîiüufrmiı':iît3 "%,ı. ilan bü O ti |t p e b rl l önün REPT çe (h günün - VE sikisi de B “'eığ şlaır. p cweğmi' :îj,_ | un i yazdığımız , Londr;ı : arde ç geçenler grkP”” radyosun ça 1-:!*—"”#_ 1 neşriyata j dığının Y? kutlandı ** ü b- 3 A -— Ve * nasebetle bir program tertip edildi. İngiltere, bu sene y yatma daha büyük eheP? .;ıdl"ı“ ;nektedir. Bu arada -'ng—rîvatil na mahsus ayrı bir Kİ ü başlamıştır. Ka Bu neşriyatta Am.P e HilAP bizzat Arabistanlı bif V_“; eli bâs mektedir. Şarki ErdünüN ğ vekillerinden Ebülhüdanii'i e Lüli Ebülhüda Oksf0r” — Oma sinde okumakta, VE ayı ca £ wil*'-gr Lorndra radyosunda Araps liği etmektedir » i ___"///'ı | G Alman santöz Riya Ginster (Pe bi a.t— birde Stutgard ve Alman istasyonları İ“. “pek redilecek olan Mozart 7 (Ayin duası) na iştirt