5 Ocak 1939 Tarihli Haber Gazetesi Sayfa 2

Askerlik Büyük bir harp, her memleket için yıkım olacak Müstakbel bir harbin detişetinden bahsolünurken bunun har. beden milletin bütçesine getireceği zarar da daima ileri sürülmek- tedir. Bir Fransız askeri muharriri, böyle bir börbin neye malola. cağm: gösteren bir hesap yapmaktadır. Geçen eyltil sonlarmda Avrupa büylik bir harbe girmek telilikesi- ni gösterdi. Avrupanm başma böyle bir felâket açmak tehdidini göste” renlerin bu mrekotlerinde tereddüt etmelerine birçok şeyler âmil ol . muştur. Fakat, bunlar arasnda harbin kimseye kâr temin etmiycerği düşüncesinin de büyük bir rolü bulunduğunu kabul etmek hiç de gayri makul sayılamaz. Bugünkü harplerin bir gün zarfında bile, muharebe eden taraflara ne kadar büyük masrafa malolduğu artık kimsenin meçhulü değildir. Halbuki, zamanımızdaki harplerde Wir iki hatta zarfmda kat'i bir netice Almak kabil değildir. Onun İçin, muhtemal bir harp uzun müddet devam edecektir. Bu da, harbe giren lerin, gulip gelseler bile, ne büyük bir zâ- rarla çıkacaklarını hesabetmemize kâfidir. İspanya harbi her memleket için, ders alınacak bir tecrübe teşkil etmektedir, Orada, muhâsaraların aylarca sürdüğünü, bir sehrin, sur. ları civarına kadar varıldığı halde İki senedir alınamadığmı, orduların 46 üzün çarpışmalara mecbur olduğunu gö; e» Tuz. Daha uzak bir tarihe ineretk umumi harp.en alınan neticelere bı kacak olursak büyük bir harbin bugün Be demek olacağını daha iyi « Jarız. Buçün, umumi harp vüs'atinde bir muharebe olacak olursa, isti rak eden memleketler, bundan 20 sene evvelkinden beş, altı mis ds ha fazla zararla çıkacaklardır, Çünkü, son yirmi sene zarfında ti Avrupa devletlerinin paraları bu nisbette düsmilş ve harineler beş, ali, misli fakirleşmiştir. Ünumi harpte bir tek muharebe. * tiği manevi kuvvet cihetinden çok de sarfolunan en fazla cephane mik büyük hir yardımcıdır. 1917 nisanmdaki Dam yolu hücumu leri yerine geçeceğini ve onların va başta gelmektedir. Beşinci ve altıncı sifesini tamamile üzerlerine alabile, ardular bu muharebeye hazirlan - ceklerini düşünmek büyük bir hata mak için 450 milyon altın frank sar-' olur. fedilmişti, Görüyoruz ki hücumlarda yele 20 ağustos 1917 de, Verdunda,' açmak vazifesi esas İtibarile yine girişilen hücumdan evvelki bombar, | topçu kuvvetlerinin üzerindedir. Bu dımanda 40 bin ton cephane sârfe- gün, hücumdan evvel topçu ateşile dilmiştir ki bunun masrafı 280 mil, Yapılan “hazırlık, harekâtmı kısa yon altın franktır. 26 eyliil 1918 de- kesmek bir kaide olarak kabul edik ki Şampanya hücumu da 40 bin ton miş olmakla beraber, bu bambardrr sephane yani 280 milyon altm İran” mam yarım gün bile sürse, yine sar, Ka malolmuştur. fedilecek mühlmmat mikdarı hayli Bu hesaplara göre bugün aynı ge. ! fazla olacaktır. NE kildeki büyük bir hücumun masrafı | Bütün bunlara bir de karşı taraf «m aşağı ve hiç mübaliğısız 1 mii. tayyarelerinin hürumlarmı katmak yar frank (60 milyon lira kadar) | Hizımdır. Filhakika, topçu ateşi ile olacaktır. Unutmaym ki bü, yaltız beraber yapılan bu ağır İlerleyiste bir tek hücumun cephane masrafı , , düşman tayyartleri ordunun bilhas. dır, Ordunun diğer masrafları ve sa İaşesine büyük bir mani teşkil makemesi bu hesaptan hariçtir. Binaenaleyh, büyük bir harp her| memleket için bir yıkım olacak ve galip gelen devlet bile harpten if - Ms etmiş bir vaziyette çıkacaktır. Buzün hangi memleket böyle bir tehlikeye çirişebilir? Müstakbel bir harpte bir ordunun karşılaşacağı en büyük müşkülât, karşı tarafm hudutlırmda tahkim ettiği batlar olacaktır, Onun için, ba geçilmez istihkâm- Tar karşısında bir ordunun düşüne . ceği şey, bunları havadan aşmak olacaktır, Bu suretle, dilşmamn adat boyu #stihkâmlar arkasmda ikinei dereoe- da cepheleri hava kuvvetleri fara , fından bombardıman edilecektir. Yalst, tayyarenin rolü mahdat ve, Fransız hava ordusu kumandan- Tarından General Maginel'in dediği gibi “tayyare esas itibarile topçu a teşini tahdit edebilir, fakat ne onun yerine geçebilir, ne de üstüne çıka, İn uzatılması istemeyiz. Tayyare ancak, ordünun karadan ilerleyişine havadan refakat edebilir ve rolü se- dece onun aterino yardım etmek ve toplar durduğu zaman onların yeri- ne humbardımana geçmektir. Esasen, harbin masraf cihetinden do tayyareleri birinci safa sürmek tehlikelidir. Çünkü, bütün mükem- meliyeti halz bir bombadaman tay - yaresi en aşağı bir milyon franktır ki, böyle bir fayyarenin ilk safta tehlikeye maruz bırakılhası doğru olmaz. 'Tayyarenin topun yerine geçemi. yeceğini görüyoruz. Diğer taraftan, ordunun hörümda dğer bir yardımcısı olun tankların da rolleri mahduttur. Tank vo diğer urhlı muhârebe vasıtaları, gerek ateş cihetinden, gerek askere yalnız olmadığı hissini vererek temin et - edecektir. G. da Güilermy Yeşilköy hava meydanı Modern bir hava istas- yonu haline getirilecek Devlet Havayolları İdaresinin hava meydanlarımızm #rrasiyie modern bir şekilde inşası için bir proğram hazırlamakta olduğunu evvelce yazmıştık, Öğrçndiğimize göre, bu proj ramın Yeşilköy hava meydanma ait olan kışmı önümüzdeki, ilkba- harda tatbik edilecektir. Yapıla. cak muazzam inşaatla Yeşilköyde en modern ve her türlü techizat havi bir hava meydan: vücüda ge tirilecektir. Yeni tesisatla Yeşilköy alan: yukarıdan aşağı beton bir pistle örtülecektir. Bu suretle tayyare leri fena havalarda büyük müşkü Jâta uğrayan, tekerleklerin çamur lara betmasını intaç eden vaziyet tamamiyle ortadan kalkacaktır, Diğer taraftan hava meydanmın yânmda büyük benzin tankları kurulacaktır . Meydanın etrafı gece uçuşların da meydanı işaret ve tayyarcler: ikaz edecek şekilde ış:klandırıla caktır, Ayrıca Yeşilköy alanının hava taarruzlarından omasun kalması için de tertibat alınacaktır. “Kültür Bakanlığı. Bundan sonra kullanılm » ması bildirildi Ankara, 5 (Hususi) — Maarif vekâleti, teşkildema yaptığı bir ta- timde bundan böyle kültür bakan: lağı tabiri yerine Maarif vekâleti ta 9irinin kullanılmasını bildirmiştir Vekâlet daizelerinin adları da teş .ilât kanununda yazılı olduğu şekil de kullamlacaktır. İlkmektep telebeleri için atlı telif yerlerde açılmasına katar veti- len barındırma odalarından üçü dün Jaaliyete geçmiştir. Şimdilik » açı” Jan odalar, Fatik on üçüncü,, Kasımpaşa dokuzuncu ve Eyüp otuz ak tincı ilkmekteplerindedir. Bir tecrübe olarak (o başlamılan bu iş ileride daha ziyade genişletilecektir. Barındırma odalarından bütün ilkmekteplerdeki işçi ve amele ço- cukları istifade edebileceklerdir. Buralara devam edecek çocuklara güm de iki defa sıcak yemek verilecek ve mulal ders sastlerinden sonra 6,30 dan yediye kadar odalar faaliyette bulunacaktır. Barındırma odalarında her hafta ders müczkereleri, müsamereler, Z sölön oyunları te gesinliler yapılacaktır. Odalarda çocukların okuyabi” Jeceği kitaplardan mürekkep bir de külüphane tesis edilmektedir. Barındırma odaları ile, anneleri, babaları ötede beride çalışan f6“ hir çocukları başıboş sokaklarda gezmekten kurtulmuş olacaklardır. Ayni zamanda ilkmekleplerde muktaç tolebeler hakkında da bir yar dim projesi hazırlanmaktadır. Maarif müdüriyeti yardıma muhtaç ta lebelerin miktarını tesbit etmektedir Jekrden w | Uç aylık yoklamalar için birkanunlâyihasıhazırlandı) vas Lâyihaya göre maaş sahipleri nüfus tezkerelerins yapılacak meşruhat ile yoklamasız aylıklarını alabileceklerdir Tediyat bir kaç gün içinde yapılacaktır yeni usulün marfta tatbik olunacağı anlaşılıyor Zat maaşları yoklamaları müna- | olup olmadığını yılda iki kere | wal müdürlüklerinin meşruhata sebetiyle vaki olan şikâyetleri Ma. Bye Vekâletinin dikkat nazarına a- larâk yeni ve daha salim usuller konulması etrafında tetkiklerde bulunduğunu yazmıştık. Maliye Vekâleti tetkiklerini ikmal ederek bir kanun lâyihası hazırlamıştır. Malüm olduğu “üzere yoklama, tekad kanununun muktezas: ola rak yapılmaktadır. Binaenaleyh yeni yoklama usulüne alt olan lâ. yiha, tekaüd kanununun buna mü- tedalr maddelerinin değiştirilme- sini mucip olacaktır. Maliye Ve. kâleti bu lâyibayı, tekald kanu- nuna seyil mahiyetinde hazırla mıştır, Lâyiha meclise verilecektir. Evvelce bu mevzu üzerindek! neşriyatımız sırasında yoklama U. sullerinde şikâyeti mucip nokta” ların neler olduğunu tasrih etmiş ve bunları önlemek için akla gele Bilen tedbirleri yazmıştık. Hazırlanan oOkanun lâyihasna göre zat maaşları sahipleri bizzat muamelelerini takip ve maaşlarını vize ve tahsil vaziyetinde bulun. dukları takdirde resimli nüfus tezkerelerini göstermekle (iktifa edeceklerdir. Malmüdürlükleri bu nüfus tez- kerelerine, zat maaşının yetim ve ya dul ve yahut mütekaid olduğu" na ve maaşının derecesine göre meşruhat verecektir, Bu meşru hata göre evlenme daireleri, övlen me işlerinde yapılan muameleden Malmüdürlüklerini haberdar ede. çekler ve bu suretle evlenenlerin maaşı kesilecektir . Yalniz zat maaşları sahiplerin- den bizzat maaş alamıyacak clan lar mutaj veçhile notesliklerce tanzim olunacak ovekâletnameler ve yoklamalarla maaş alabilecek- lerdir. Bu münasebetle maliyecilerimiz den biri ile görüştük. Diyor ki: “— Yoklamalardan istenilen şey, her şeyden önce .lüm, evlen. me ve 25 yaşmı doldurma gibi m.aaşın sukutunu mucip bir ohal raştırmadır . ; Bundan müstağni kalınamaz. Fakat bugünkü yoklama şekilleri levkalâde müşkülâtı ve şikâyetle ri mucib vaziyettedir. Bunun sureti kat'iyede hallolun* ması lâzımdı.. Binlerce vatandaşı igilendiren bin meseledir. *Bilhse sa yetim, dul ve mütekaid gibil daha çok kendi işlerini takipten bile #ciz olabileceklere aid bir iş dir. Vekâletin bu müdahalesi çok yerindedir. Gazeteniz, zat maaşalrı müna sebetiyle vaki neşriyatiyle bu sr ürf balka büyük bir hizmette bu. lar doğrudur. Yoklamaların tenki- dinde yerden göke kadar hakkınız var, Bilhassa Hare Smirlerini her üç ayda bir adamakıllı müşküle © s0 kan yoklama işlerinin nasıl düzel tilebileceği hakındaki irşadlarmız. da yerindedir. Maliye Vekiletinin bugün ha- urladığı kanun lâyihasına göre, gösterdiğiniz noktalar hemen he- men âynen tatbik olunacak de - mektir , Evlenme işleri, nüfus tezkerele. sine yapılacak meşrubat ile tam ve kat'i bir emniyet altına alınmış olur . Evlenme memurları nüfus tez - ksrelerinde yetim veya dul kaydını gördükten sonra muamelesini il» mal sırasında ait olduğu mal mü- dürlüğüne de tebliğ ederek kanu. nun bu husustaki kayrtları temin zdilmiş olacaktır. Zat maaşları sahipleri bizzat maaşlarını alacakları cihetle ölüm vukuatı artık bir mesele teşkil et- mez, Yaşların yirmi beşe gelip gel mediği cihetine gelince, zaten Tonton amca Süpürge muhnteril tâbitutülan nüfus tezkelereleri bu siheti gösterdiği için artik bu mll- nasebetle bir yoklamaya lüzun almamış olur. Mektep idarelerinin ve devlet dairelerinin de dikkatine vazolu. nacak nüfus tezkereleri, meaşın müsli 1 ahşalaühuru uralârca içap erden meş. Tühata tâbi tutulacağına göre, ar wk bir yoklamaya Kizum kalmamış olur, Bu suretle yoklama kaldırılmış ve daha salim, daha esaslı, çok ko- lay bir usul konulmuş olur. Kanun lâyihasının, tekald ka. nununun yoklamaya ald maddele- rinin tadiline taallük ettiği cihet le bir ek balinde olması pek tabii- dir.,, Yalnız bir nokta kalıyor, Zat maâşı sahipleri içinde mahkümi yet: itibazile maaş hakkından mah rum olacaklar mevcut İse bunlar da böyle bir mabkümiyetin aku unda gene nüfus tezkerelerine ya- placak meşruhat ile tesbit ve te- min olunacaktır, İkametgâh meselesi mütim ol. madığı için yoklamalarda bu cihe- te ehemmiyet verilmiyecektir. Haber aldığımıza göre kanun lâyihas:, bu devrede çıkas* o ve enârt üç aylıklarında yeni usul tat- bik olunacaktır. Maliye Vekâleti tetkikleri sıra- sında malmülürlüklerinin ve alâ. zadarların da noktai mazarlarını almış bulunmaktadır. Ayrıca maaş yerlerinde gişe ve memur miktarı çoğaltılarak maaş sahiplerinin kısa bir zaman içinde waaşlarmı almaları temin oluna caktır —.— wlinve Edirna asfalt yolu İstanbul - Edirne asfaltı üzerin. de, Büyükçekmecede Devebağır tan yokuşu ortasında asfalt yol mütemadiyen sel basmasmdan de- layı harap oluyor, vs seyrüsefer wşkülâta uğruyordu. Burada yol biraz daha aşağı alınarak tadil e. dilmiştir Ufak para buhranı paraları halkın saklamasından mı doğuyor ? Ay başından itibaren tedavül! mevkiinde kaldırılmış olan bron£| yüz parâlıklâr ile beş kuruşluklar! ve nikel kuruşluklar piyasada bü” yük bir ufaklk buhranı doğur muştur. Ticari sahada olduğu kas! dar nakil vasıtalarında da büyük bir ufak para buhranı büküm sür” mektedir. Bunun için bir kısın esnafın el'ân - çaresiz - bu yüz | ralıklar, beş kuruş ve kuruşl kabul etmek mecburiyetinde kali dığı görülmektedir, “Bunların” bir sene müddetle, Cumhuriyet Merkez Hami 4 değiştirilebilmesi mümkün ““öİdüğ ğu için şimdilik bu vaziyete kafi lanılmaktadır , 1 Cumhuriyet Merköz Bankasi piyasadan ne kadar bronz beş ku” ruşluklarla yüz parslik ve nikel kırk paral k kaldırıldı ise ayni ! tarda yeni beş kuruşlukuarla kırk pâralığı çıkarmış bulunmaktadır. Bu böyle olduğu halde ortayâ çıkmış olan bulranın, sadece hal” kın yeni paraları biriktirmek gidi! an'anevi ve garip bir itiyadında ileri geldiği anlaşılmaktadır. İ Bir de yüz paralıkların ufak pâs' ralar içinde mühim bir rolü olduğü işin bunların kalkışının bir tesifi yapmış olduğu zansolunmaktadıf | Maamafih yüz paralıklar bunda! sonra bir daha ihdas olunacak d€” ğildir, Sahte diploma | suçluları o İki genç hapse mahküm oldu ş Dün ağır ceza mahkemesinde dil” kate değer bir dava görülmüş ve bif | Üse diplomasını başkasının adıns | tahrif eden bir gençle bü diplomayf kullanan biri mahküm olmuşlardıf. Bunlar Kadıköyünde o Talimhan€ meydanında 36 numarada oturaf Hüseyin Taşdelenle o Zonguldaklf | Salim oğlu Bahaeddindir, il Iddiaya göre, Hüseyin Bursa, e” | 4 başka gene Antalya lisesinden m£” zun Enverin de diplomasını ay8İ | vaziyetle tahrif etmiş ve Bahasğ" Jirin namına yapmıştır. Bahaeddi” Yu diploma ile Yedek Subay okulu" va girerek bir müddet devam etmiş" tir. ' Mahkeme Hüseyini fç sene on 3 yirmi beş gün hapse mahküm etmiğ | ve sahte diploma kullânan Bahaed" | i i l Hz EZE EŞSEFESEE Ef eysseöesejyö